alt

Για την παράσταση Αδερφοί Καραμάζοφ, σε σκηνοθεσία Νατάσας Τριανταφύλλη, που ανεβαίνει στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης.

Του Νίκου Ξένιου

Το μυθιστόρημα του Φιόντορ Ντοστογιέβσκη Αδερφοί Καραμάζoβ ανεβαίνει σε σκηνοθεσία της Νατάσας Τριανταφύλλη και διασκευή του Διονύση Καψάλη στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης. Η καλή αυτή παράσταση «αναγιγνώσκει» για μιαν ακόμη φορά το κλασικό κείμενο του Ντοστογιέβσκη, περιβάλλοντας στο σχήμα της πατροκτονίας την έννοια της αμαρτίας εν τη γενέσει της.

Ο δρόμος της αθεΐας ψυχαναλυτικά ταυτίζεται με την «άρνηση του πατέρα» και συμβολικά προσιδιάζει στο ήθος οιασδήποτε επανάστασης κατά του Θεού, του Κράτους ή του συστήματος των καθιερωμένων αξιών. Κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος είναι η αναζήτηση ενός ασφαλούς συστήματος ηθικών και μεταφυσικών αναφορών από τους αδελφούς Καραμάζοβ οι οποίοι, μέσα από τον εγωκεντρισμό τους, την αστάθεια χαρακτήρα, την επιθετικότητα και τη συναισθηματική τους απάθεια, αναζητούν τον πυρήνα της προσωπικότητάς τους και την απάλειψη της οικογενειακής ενοχής.

Το μεγαλείο της σύλληψης του Ντοστογιέβσκη συνοψίζει την άποψή του για τη χαμερπή ανθρώπινη φύση, που διαρκώς μετεωρίζεται ανάμεσα στην ελευθερία της σάρκας και την ελευθερία της ψυχής. Η επιλογή απόλυτου σκοταδιού και φωνών «off» στη σκηνή του Ιεροεξεταστή, επιλογή που είναι ιδιαίτερα υποβλητική και γλιτώνει το κοινό από κάθε «ιστορικίστικη» προσέγγιση.

Βάνια και Αλιόσα

Τον Βάνια, τον μεσαίο γιο της οικογένειας Καραμάζοβ, υποδύεται ο Αντίνοος Αλμπάνης, ελέγχοντας απόλυτα τα εκφραστικά του μέσα για να αποδώσει έξοχα τη σκηνή της κορύφωσης. Ο Ιβάν Φιοντόροβιτς Καραμάζοβ είναι εσωστρεφής, ευφυής, ορθολογιστής, με ανεπτυγμένο αίσθημα δικαίου και, ταυτόχρονα, ο πιο «σκοτεινός» ήρωας του μυθιστορήματος. Ο Ιβάν αφηγείται στον Αλιόσα μια ποιητική αλληγορία για τον ισπανό Μέγα Ιεροεξεταστή που ξανασυνάντησε τον Ιησού για να του επιρρίψει τα βάσανα της ανθρωπότητας. Το μεγαλείο της σύλληψης του Ντοστογιέβσκη συνοψίζει την άποψή του για τη χαμερπή ανθρώπινη φύση, που διαρκώς μετεωρίζεται ανάμεσα στην ελευθερία της σάρκας και την ελευθερία της ψυχής. Είναι χαρακτηριστική η επιλογή απόλυτου σκοταδιού και φωνών «off» στη σκηνή του Ιεροεξεταστή, επιλογή που είναι ιδιαίτερα υποβλητική και γλιτώνει το κοινό από κάθε «ιστορικίστικη» προσέγγιση.

Ο εικοσάχρονος Αλεξέι Φιοντόροβιτς Καραμάζοβ (ερμηνευμένος συγκινητικά από τον Ηλία Μελέτη) αποτελεί τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα, που επιλέγει τη ζωή του μοναχού για να αντιταχθεί στις αθεϊστικές επιλογές του αδελφού του Ιβάν. Η βαριά συνείδηση του Αλιόσα επιλέγει την απόσυρση στο μοναστήρι, και σε αυτό το σκηνικό η προσβλητική συμπεριφορά του πατέρα Καραμάζοβ θα τον οδηγήσει να επιλέξει την «πνευματική πατρότητα» του στάρετς Ζωσιμά (που εκφωνείται σε ένα νηφάλιο «voice off» από τον Παντελή Βούλγαρη). Ο σεβάσμιος καλόγερος Ζωσιμάς θα δεχτεί να μεσολαβήσει ανάμεσα στον Μίτια και τον Φιόντορ Πάβλοβιτς σε ό,τι αφορά το ζήτημα της κληρονομιάς της πατρικής περιουσίας, με αποτέλεσμα να γονατίσει μπροστά στην αναίσχυντη αντιπαράθεση φαυλότητας και αμαρτίας των Καραμάζοβ και να πεισθεί πως ο προορισμός του Αλιόσα είναι να επιστρέψει στα εγκόσμια για να συμβάλει στη σωτηρία των αδελφών του. Μετά τον θάνατό του θα διαψευσθεί η προσδοκία των μοναχών πως το σώμα του ιερωμένου δεν θα γνώριζε την αποσύνθεση. 

alt
    Η Λένα Παπαληγούρα
 

Μίτια και Γκρουσένκα

Ο Ντμίτρι Φιοντόροβιτς Καραμάζοβ (δυνατός κι εκφραστικός ο Αινείας Τσαμάτης στον ρόλο του Μίτια) είναι ηδονιστής σαν τον πατέρα του, έχει όμως ταμπεραμέντο βίαιο και παρορμητικό. Γιος και πατέρας συγκρούονται για την κατάκτηση της χαλαρών ηθών Γκρουσένκα, που την αποδίδει αισθησιακά και σπαρακτικά η Λένα Παπαληγούρα. Ο Μίτια ψάλλει την Ωδή στη Χαρά του Σίλερ πάνω από ένα ποτήρι κρασί και εξομολογείται στον Αλιόσα την αλήθεια: η Κατερίνα Ιβάνοβνα Βερκόβτσενα (η Κάτια του μυθιστορήματος, ερμηνευμένη κάπως ρηχά από την Βασιλική Τρουφάκου) έχει δεχτεί να τον αρραβωνιαστεί, ευγνώμων για μια οικονομική του ευεργεσία προς τον πατέρα της. Ο Ιβάν, ερωτευμένος μαζί της, είναι ωστόσο σε θέση να διακρίνει το κίνητρο εκδίκησης που κρύβει η αφοσίωσή της στον αδελφό του. Ο Μίτια, από την άλλη, έχει εστιάσει τον έρωτά του στη βαθιά πληγωμένη και ανήθικη Γκρουσένκα. Χάρις στο ερωτικό τρίγωνο Φιόντορ, Μίτια και Γκρουσένκα, ο γιος, αντιστρέφοντας τον σαιξπηρικό Άμλετ, θα απειλήσει να σκοτώσει τον πατέρα του. Ο Μίτια αρνείται την ενοχή, δεν πείθει όμως τους συνηγόρους κατηγορίας και φυλακίζεται. Στο τέλος του έργου, η ευοίωνη προοπτική της δραπέτευσης στην Αμερική αποδίδεται πολύ εύστοχα από τη σκηνοθεσία.

Πατέρας Καραμάζοβ και Σμερντιάκοβ

Ο πενηνταπεντάχρονος Φιόντορ Πάβλοβιτς Καραμάζοβ, που στην παράσταση τον ερμηνεύει συγκλονιστικά ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος δρέποντας τις δάφνες του χειροκροτήματος από το κοινό, είναι ο χαρακτηριστικός τύπος του ανθρώπου που επιλέγει μιαν επιφανειακή, ηδονοθηρική ζωή, εξασφαλίζοντας για τον εαυτό του την Κόλαση. Τα παιδιά του είναι καρποί, ταυτόχρονα, του Καλού και του Κακού καθώς, με διαφορετικό τρόπο καθένας, αναγνωρίζουν και φέρουν ως στίγμα τη ρηχότητα των γάμων και τον επιφανειακό τρόπο ζωής του πατέρα τους.

Ενώ ο καλός αυτός ηθοποιός θα μπορούσε να υπηρετήσει τη διαγραφή ενός χαμερπούς, υποχθόνιου χαρακτήρα, η μοχθηρία τελικά μετατρέπεται σε ρηχότητα, διολισθαίνοντας σε μια σειρά από ανώδυνες «κακιούλες» και ξεκάρφωτη χιουμοριστική διάθεση που υποσκάπτουν τη σοβαρότητα κάποιων σκηνών.

Ο επιληπτικός Πάβελ Φιοντόροβιτς Σμερντιάκοβ, νόθος γιος του Φιόντορ Καραμάζοβ, είναι μια «δαιμονική» φυσιογνωμία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τη φαυλότητα της οποίας δεν μπόρεσε να δαμάσει η χριστιανική διδασκαλία, ούτε όμως και η σκηνοθεσία της Νατάσας Τριφύλλη. Η άστοχη ερμηνεία του Μπάμπη Γαλιατσάτου στον ρόλο του Σμερντιάκοβ προσμετράται στα αρνητικά της παράστασης: δυστυχώς, ενώ ο καλός αυτός ηθοποιός θα μπορούσε να υπηρετήσει τη διαγραφή ενός χαμερπούς, υποχθόνιου χαρακτήρα, η μοχθηρία τελικά μετατρέπεται σε ρηχότητα, διολισθαίνοντας σε μια σειρά από ανώδυνες «κακιούλες» και ξεκάρφωτη χιουμοριστική διάθεση που υποσκάπτουν τη σοβαρότητα κάποιων σκηνών.

Διάδραση με το κοινό

Η Νατάσα Τριανταφύλλη ελέγχει τον «καραμαζοβικό άνθρωπο» που κρύβεται μέσα στον καθένα μας, με σαφή πρόθεση να εκσυγχρονίσει τα πρόσωπα της μυθιστορηματικής οικογένειας. Επίσης, ελέγχει το αδάμαστο υλικό της, έχοντας -εκτός μεμονωμένων περιπτώσεων- επιβάλει θαυμαστή πειθαρχία στους ηθοποιούς της. Στο φουαγιέ του θεάτρου οι θεατές παρακολουθούν τον Ιβάν να «ξανασυναντά» την υπόλοιπη οικογένεια και κατόπιν περνούν στα άδυτα της παράστασης, σε μια θορυβώδη πεντάλεπτη προσπάθεια να ακούσουν το ιστορικό της οικογένειας ενώ παράλληλα ταξιθέτες και ταξιθέτριες τους τακτοποιούν στις θέσεις τους. Εξαρχής τίθεται το ζήτημα επί τάπητος: ο Ιβάν δεν αποδέχεται τον Θεό. Αντί για την ψυχική νηνεμία που θα του εξασφάλιζε η πίστη του μικρότερού του αδερφού, ο ίδιος απορρίπτει την ένωση θείας και ανθρώπινης ελευθερίας καθώς και όποια μορφή εξουσίας. Ο μεγάλος συγγραφέας μεταφέρει τη διαπίστωσή του στο δικαστήριο, στηλιτεύοντας την άδικη επίρριψη της ενοχής στον Ντιμήτρι Φιοντόροβιτς και την καταδίκη του σε καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία.

Η επιλογή των κειμένων από των Διονύση Καψάλη πολύ εύστοχη. Η μουσική της Μόνικα υποβλητική, σύγχρονη και ταυτόχρονα κλασική. Το σκηνικό μπαμπακιού της Εύας Μανιδάκη λειτουργεί ως υπόνοια χιονιού, αλλά και ως ονειρικό σύννεφο διαφυγής, οι δε φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου είναι απόλυτα εναρμονισμένοι με το αφηγηματικό κλίμα της παράστασης. Παραφωνία αποτελούν τα κοστούμια που φιλοτέχνησε η Ιωάννα Τσάμη για τη Λένα Παπαληγούρα και τη Βασιλική Τρουφάκου, όχι τόσο λόγω αναχρονισμού, όσο γιατί μειώνουν τις ερμηνευτικές και κινησιολογικές δυνατότητες των γυναικών ηθοποιών. 

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. 

Info
Τους ρόλους ερμηνεύουν οι Aντίνοος Αλμπάνης, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Μελέτης Ηλίας, Λένα Παπαληγούρα, Βασιλική Τρουφάκου, Αινείας Τσαμάτης.

Διασκευή: Διονύσης Καψάλης
Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη
Μουσική : MONIKA
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Sound design: Κώστας Μιχόπουλος
Σχεδιασμός Μαλλιών: Γιώργος Καμπούρης – Talkin' Heads
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ξένια Καλαντζή
Βοηθός Σκηνογράφου: Θάλεια Μέλισσα
Εκτέλεση Παραγωγής: Μανώλης Σάρδης – Pro4

Παραστάσεις
14 Απριλίου έως 19 Μαϊου

Ημέρες & Ώρες παραστάσεων
Δευτέρα - Τρίτη 21.00
Κυριακή 22.00
και
15.4 & 16.4 στις 21.00
25.4, 29.4, 9.5 & 13.5 στις 18.00
Διάρκεια 150 λεπτά
Θέατρο Τέχνης Καρολου Κουν
Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5,
τηλέφωνο ταμείου: 2103228706

Περισσότερες πληροφορίες: www.theatro-technis.gr

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

Για τους «Τσέντσι», του Π. Μπ. Σέλλεϋ, σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου που ανέβηκε στην αίθουσα «Ω» του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Kεντρική εικόνα: © Μαρίζα Καψαμπέλη.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Την τραγωδία «ήρεμ...

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η ομάδα Loxodox είναι ιδέα της Μαρίζας Θεοφυλακτοπού...

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

Για τις παραστάσεις «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» στο θέατρο «Χώρος» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στο Θέατρο Μπέλλος, και τα δύο του Γαλλορουμάνου θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και δημοσιογράφου Ματέι Βίσνιεκ. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Το σώμα της γυναί...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ