baladeur

Το «2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν [Duncan Macmillan] παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το 2071, η σημαντική διάλεξη του κλιματολόγου Κρις Ράπλεϊ δραματοποιημένη από τον συγγραφέα Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, πρωτοπαρουσιάστηκε το 2014 στο Royal Court Theatre του Λονδίνου από την Κάτι Μίτσελ, με τον ίδιο τον Ράπλεϊ επί σκηνής. Φέτος το σκηνοθετεί ο Μάνος Καρατζογιάννης στο θέατρο «Σταθμός», για τρεις βραδιές, με τον Αντώνη Μυριαγκό στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στα πλαίσια του θεσμού «Όλη η Ελλάδα είναι ένας Πολιτισμός» που διοργανώνει το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή.

Η σκηνοθετική προσέγγιση του Μάνου Καρατζογιάννη είναι απόλυτα χρονομετρημένη, αφαιρετική, κομψή, χωρίς δραστικές παρεμβάσεις, ενώ σκόπιμα υπογραμμίζει το κοινωνικό-ηθικό μήνυμα του κειμένου.

Ο Goran Gagic συνοδεύει με βίντεο, ενώ ο μουσικός Τηλέμαχος Μούσας ερμηνεύει το δικό του μέρος με αιθερόφωνο επί σκηνής, συνοδεύοντας δημιουργικά τον μονόλογο του χαρακτήρα-επιστήμονα: η χρήση του αιθερόφωνου συνιστά σαφή υπαινιγμό για τον ατμοσφαιρικό αέρα που αναπνέουμε. Ο Αντώνης Μυριαγκός διακρίνεται για τη γοητευτική του παρουσία, για τη θαυμάσια εκφορά του λόγου και για τον μαγνητισμό που ασκεί στο κοινό. Η σκηνοθετική προσέγγιση του Μάνου Καρατζογιάννη είναι απόλυτα χρονομετρημένη, αφαιρετική, κομψή, χωρίς δραστικές παρεμβάσεις, ενώ σκόπιμα υπογραμμίζει το κοινωνικό-ηθικό μήνυμα του κειμένου.

«Είμαστε οι πρώτοι άνθρωποι που αναπνέουμε αυτό το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα»

Στο αρχικό κείμενο ο Ράπλεϊ εκφράζει τις επιφυλάξεις του για το κατά πόσον είναι αναστρέψιμο το φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αφήνοντας μια μικρή ακτίδα φως μέσω της αναφοράς του στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ξεκινά λέγοντας πως, ως αγόρι, γοητεύτηκε από χάρτες της Ανταρκτικής που απεικονίζουν «περιοχές άγνωστες στον άνθρωπο», κατόπιν προβαίνει σε μια σύντομη γεωφυσική έρευνα του πλανήτη μας και καταλήγει αναφερόμενος στην εξάρτηση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα που δημιουργούν αέρια θερμοκηπίου. Η πιο σοκαριστική φράση του κειμένου είναι ότι «είμαστε οι πρώτοι άνθρωποι που αναπνέουμε αυτό το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα».

2071

Καθηγητής Κλιματικής Επιστήμης στο UCL, πρώην επικεφαλής του British Antarctic Survey και πρώην διευθυντής του Μουσείου Επιστημών του Λονδίνου, ο Ράπλεϊ επισκέπτεται το τοπίο του παιδικού του ονείρου, τους πάγους της Ανταρκτικής, παρουσιάζοντας την υποχώρηση των παγετώνων, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τη διακοπή του κύκλου του διοξειδίου του άνθρακα. Με ξεκάθαρη και ιδιαίτερα αυστηρή αφήγηση αντιπαρέρχεται την Επιστήμη, περιορίζοντάς την σε ρόλο ενημερωτικό, ενώ υπερτονίζει την προσωπική ευθύνη καθενός από εμάς για το μέλλον που μάς επιφυλάσσει η κλιματική κρίση. Είναι μια προσωπική κατάθεση, όπου ως κοινωνικός-πλέον- επιστήμονας εκφράζει την ανησυχία του για το μέλλον που επιφυλάσσει η ανθρωπότητα στα παιδιά της (εμβληματικά, το 2071 είναι το έτος κατά το οποίο η εγγονή του θα γίνει 67 ετών, όπως ο ίδιος).

[...] το κείμενο αυτό στηλιτεύει την απαράδεκτη τακτική του εύκολου πλουτισμού, την παγκοσμιοποίηση και την παράγωγη κοινωνική ανισότητα, μεταθέτοντας τον προβληματισμό σε επίπεδο οντολογικής αναζήτησης και ανάληψης ευθυνών εκ μέρους κάθε πολιτισμένου ανθρώπου.

Το κείμενο αυτό μπορεί να επιστρατεύει ένα σωρό επιστημονικούς όρους, κατά βάσιν όμως υιοθετεί μια συναισθηματική προσέγγιση: μιλά για τον αέρα που εισέπνευσαν οι άνθρωποι από την πρώτη τους εμφάνιση πάνω στον πλανήτη και τον συγκρίνει με τον αέρα που έχει ανεπίτρεπτα επιβαρυνθεί από το διοξείδιο του άνθρακα σε μιαν εποχή που, ούτε λίγο ούτε πολύ, έχει χαρακτηρισθεί ως «Ανθρωπόκαινο». Εμμέσως πλην σαφώς, το κείμενο αυτό στηλιτεύει την απαράδεκτη τακτική του εύκολου πλουτισμού, την παγκοσμιοποίηση και την παράγωγη κοινωνική ανισότητα, μεταθέτοντας τον προβληματισμό σε επίπεδο οντολογικής αναζήτησης και ανάληψης ευθυνών εκ μέρους κάθε πολιτισμένου ανθρώπου. Το πιο οξύ ερώτημα που θέτει είναι: «Ενδιαφερόμαστε για τους ανθρώπους των φτωχών χωρών;»

2071

Πώς όμως, έως το 2050, θα μειωθούν οι εκπομπές αερίων κατά 50% ώστε να σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στους δύο βαθμούς Κελσίου; Πώς θα επιτευχθεί κάτι τέτοιο στις συνθήκες του όψιμου καπιταλισμού, όταν προαπαιτείται η εγκατάλειψη του 75% των ορυκτών καυσίμων; Πώς θα εξασφαλιστεί ο προσωπικός αγώνας και η ατομική συμβολή σε ένα τόσο δυσεπίτευκτο στόχο, και μάλιστα τη στιγμή που ο άμετρος καταναλωτισμός του δυτικού ανθρώπου και ο υπερπληθυσμός στον Τρίτο Κόσμο έρχονται σε κατάφωρη αντίθεση με την οικολογική του ευαισθητοποίηση; Το κείμενο δεν αισιοδοξεί αβάσιμα, ούτε αφήνει την παραμικρή αμφιβολία ως προς το επείγον της κατάστασης. Καθιστά σαφές το ότι η επίτευξη αυτού του στόχου θα απαιτήσει τη μεγαλύτερη συλλογική δράση στην ιστορία.

Είναι μια από τις αρχές του μεταθεάτρου αυτό: να εμπλέκει βιωματικά το κοινό, χωρίς απαραίτητα να επιστρατεύει εποπτικά μέσα, αλλά με γνώμονα τη δημιουργική του φαντασία.

Το εκπληκτικό αυτό κείμενο/τύπου διάλεξης καλύπτει το τεράστιο κενό κατανόησης του κοινού με μια σειρά από ευσύνοπτους, εύκολα προσλήψιμους συλλογισμούς, και κυρίως με την επιστράτευση θεατρικών κινήσεων καθαρά συμβολικών: χαρακτηριστική είναι η στιγμή κατά την οποία ο ομιλητής «αφουγκράζεται» τον αέρα που εκλύεται από ένα απειροελάχιστο δείγμα πάγου που έχει αντληθεί από τα βάθη του ωκεανού και έχει μείνει σφραγισμένο για χιλιετίες ολόκληρες, μεταπλάθοντας τη σκηνική εμπειρία σε κοινή εμπειρία του ακροατηρίου. Είναι μια από τις αρχές του μεταθεάτρου αυτό: να εμπλέκει βιωματικά το κοινό, χωρίς απαραίτητα να επιστρατεύει εποπτικά μέσα, αλλά με γνώμονα τη δημιουργική του φαντασία. Και αυτό μένει από αυτήν την παράσταση, πέρα από μια βαθύτατη ανησυχία και ένα αυξημένο αίσθημα ευθύνης: το βίωμα του ανθρώπου που είναι σε θέση να «ακούσει» τα μηνύματα ενός πάσχοντος πλανήτη και να τα μετατρέψει σε κατεπείγουσα προσωπική του υπόθεση.

*Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Το νέο του μυθιστόρημα «Αλλοτεκοίτη – Εκεί που χάθηκε η βλάστηση» αναμένεται το φθινόπωρο από τις εκδόσεις Κριτική.


Συντελεστές

Κείμενο: Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, Κρις Ράπλεϋ
Μετάφραση: Δημήτρης Κιούσης
Σκηνοθεσία: Μάνος Καρατζογιάννης
Μουσική: Τηλέμαχος Μούσας
Κοστούμι: Βασιλική Σύρμα

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

«Οδύσσεια» στη Στέγη – με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι

H «Νέκυια» του Γιάννη Αγγελάκα & του Χρήστου Παπαδόπουλου με πλήκτρα, φωνές και μουσικό πριόνι από τις 21 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 28 Ιανουαρίου στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης.

Επιμέλεια: Book Press

«Ονειρεύτηκα μια υποβλητική αφήγηση της Οδύσ...

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Για την παράσταση «Ο γλάρος» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο Σημείο και την παράσταση «Πλατόνοφ» σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη στο Νέο Θέατρο Θησείον. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Ο γλάρος». Φωτογραφία © Σταύρος Χαμπάκης. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

Θρίαμβος της «Δωδέκατης νύχτας» του Γιάννη Κακλέα, στο Θέατρο Τέχνης

Θρίαμβος της «Δωδέκατης νύχτας» του Γιάννη Κακλέα, στο Θέατρο Τέχνης

Για την παράσταση «Δωδέκατη νύχτα ή ό,τι επιθυμείτε» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία – δραματουργική επεξεργασία του Γιάννη Κακλέα, η οποία παρουσιάζεται στο «Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν – Υπόγειο». Φωτογραφίες © Πάτροκλος Σκαφίδας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου για το σύνολο του έργου του

Ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος τιμήθηκε από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου για το σύνολο του έργου του

O Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου τίμησε το περασμένο Σάββατο (2/12) σε μια σεμνή τελετή τον Γιώργο Μαρκόπουλο, καθώς και τον Κύπριο ομότεχνό του Αντώνη Πιλλά.

Επιμέλεια: Book Press

Tο Βραβείο «Λογοτέχνη για το σύν...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Η εμμονή» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Η εμμονή» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν ήθελε να μου πει το όνομά της.

...
«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

«Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» του Τσαρλς Μπουκόβσκι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Τσαρλς Μπουκόβσκι [Charles Bukowski] «Μερικές ακόμα σημειώσεις ενός πορνόγερου» (νέα μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς), που κυκλοφορεί στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ