julio cortazar 2

Ο Julio Cortázar, Αργεντίνος πεζογράφος, ποιητής και μεταφραστής –βαθιά επηρεασμένος από τον Borges–, έπλασε κόσμους όπου οι νόμοι της πραγματικότητας ανατρέπονται από το σουρεαλιστικό και το φανταστικό στοιχείο. Τα έργα του άλλαξαν την πορεία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, με σπουδαιότερο παράδειγμα το σύνθετο μυθιστόρημά του με τίτλο «Κουτσό» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera) – κατά πολλούς το αριστούργημά του.

Επιμέλεια: Book Press

Ακολουθεί ο δεκάλογος του Χούλιο Κορτάσαρ, οι δέκα σημαντικότερες συμβουλές του προς φερέλπιδες συγγραφείς.

1. Πρώτο μάθημα: δεν υπάρχουν κανόνες.

Δεν πρέπει να προσποιούμαστε πως ένας συγγραφέας μπορεί να γράψει μια ιστορία μόνο εφόσον γνωρίζει τους λογοτεχνικούς κανόνες… Δεν υπάρχουν κανόνες· το πολύ πολύ, να μιλήσουμε για απόψεις, για ορισμένες σταθερές που απλώς δίνουν μια συγκεκριμένη δομή στην ιστορία.

2. Κάθε ιστορία είναι μια σύνθεση.

Όλα έχουν να κάνουν […] με μια ζωντανή σύνθεση, δηλαδή με μια συνθετική ζωή, κάτι σαν τον κυματισμό στην επιφάνεια του νερού μέσα σε ένα ποτήρι, δηλαδή μια φευγαλέα διατάραξη της μονιμότητας. Παρόλο που στον κινηματογράφο, όπως και στη λογοτεχνία, η δημιουργία ενός σύνθετου κόσμου επιτυγχάνεται χάρη στην ανάπτυξη κάποιων επιμέρους στοιχείων που συσσωρεύονται μαζί, κάτι που μπορεί να ολοκληρωθεί ακόμα και με αργούς ρυθμούς, ακόμα και στο τέλος μιας ιστορίας, σε μια φωτογραφία ή σε μια φωτογραφική έκθεση ισχύει το αντίστροφο, καθώς ο φωτογράφος ή ο αφηγητής αναγκάζεται να επιλέξει και να απομονώσει μια εικόνα ή ένα γεγονός που είναι σημαντικό.

3. Το μυθιστόρημα κερδίζει πάντα χάρη στους πόντους, ενώ το διήγημα κερδίζει με νοκ-άουτ.

Είναι αλήθεια, καθώς ένα μυθιστόρημα δημιουργεί προοδευτικά διάφορα συναισθήματα στον αναγνώστη, ενώ μια καλή ιστορία πρέπει να είναι ξεκάθαρη, άμεση, ακριβής από την αρχή. Μην παίρνετε και τόσο κυριολεκτικά αυτή τη συμβουλή, γιατί ο καλός αφηγητής μπορεί να είναι και ικανότατος μπόξερ, και πολλές από τις αρχικές του γροθιές μπορεί να φαίνονται αναποτελεσματικές ενώ, στην πραγματικότητα, να αποδυναμώνουν την άμυνα του αντιπάλου. Πάρτε ένα πολύ σπουδαίο διήγημα και μελετήστε την πρώτη του σελίδα. Θα εκπλαγώ εάν βρείτε έστω ένα διακοσμητικό στοιχείο.

Αυτό που υπάρχει είναι η μυστηριώδης και απόλυτη σύνδεση μεταξύ ενός συγκεκριμένου συγγραφέα και ενός συγκεκριμένου θέματος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μια σύνδεση που μπορεί να επιτευχθεί αργότερα και με τους αναγνώστες…

4. Στη λογοτεχνία δεν υπάρχουν καλοί και κακοί χαρακτήρες, καλά και κακά θέματα, υπάρχει μόνο καλή και κακή διαχείριση ενός θέματος.

Δεν είναι κακό εάν οι χαρακτήρες σας δεν είναι ενδιαφέροντες, ακόμη και μια πέτρα αποκτά ενδιαφέρον σε μια ιστορία του Χένρι Τζέιμς ή του Φραντς Κάφκα […] Ένα θέμα μπορεί να είναι πολύ ενδιαφέρον για έναν συγγραφέα και αδιάφορο για κάποιον άλλον· ένα θέμα μπορεί να ενδιαφέρει πολύ κάποιον αναγνώστη και να κουράσει κάποιον άλλον. Εν ολίγοις, μπορεί να ειπωθεί πως δεν υπάρχουν θέματα που να είναι αντικειμενικά σημαντικά ή ασήμαντα. Αυτό που υπάρχει είναι η μυστηριώδης και απόλυτη σύνδεση μεταξύ ενός συγκεκριμένου συγγραφέα και ενός συγκεκριμένου θέματος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μια σύνδεση που μπορεί να επιτευχθεί αργότερα και με τους αναγνώστες…

5. Το θέμα κάθε ιστορίας σχετίζεται και με άλλα θέματα: βρείτε τα!

Το σημαντικότερο στοιχείο μιας ιστορίας φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με τη διαχείριση του κεντρικού θέματος, με την επιλογή ενός πραγματικού ή υποτιθέμενου γεγονότος που έχει να κάνει με πολλά άλλα πράγματα [...] Έτσι ένα φρικιαστικό εγχώριο επεισόδιο μπορεί να μας πει πράγματα για την κατάσταση των ανθρώπων μιας χώρας, μπορεί να γίνει σύμβολο μιας ολόκληρης κοινωνικής τάξης. Οι ιστορίες της Κάθριν Μάνσφιλντ, του Τσέχοφ, είναι σημαντικές γιατί κάτι σκάει μέσα τους καθώς τις διαβάζουμε και προσφέρουν ένα διάλλειμα από την πραγματικότητα, που όμως μας ταξιδεύει πολύ μακριά, πέρα από την ίδια την ιστορία. […] Το νόημα ενός μυθιστορήματος σχετίζεται με την έννοια της έντασης, την ένταση που κρύβει το ίδιο το θέμα αλλά και η διαχείριση του θέματος, η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε για την ανάπτυξη ενός θέματος. Με βάση την ικανότητα διαχείρισης, γίνεται ο διαχωρισμός του καλού και του μέτριου συγγραφέα.

6. Κάθε ιστορία κρύβει μέσα της έναν δικό της κόσμο.

Ο Horacio Quiroga επισημαίνει στον δεκάλογο του: «Να σκέφτεστε συνεχώς ότι το ενδιαφέρον μιας ιστορίας προκύπτει από τον μικρόκοσμο των χαρακτήρων σας – κάλλιστα θα μπορούσατε να ήσασταν κι εσείς ένας από αυτούς. Ειδάλλως δεν υπάρχει ζωή στην ιστορία σας».

7. Η ιστορία πρέπει να έχει ζωή πέρα από τον συγγραφέα της.

Όταν γράφω μια ιστορία, ενστικτωδώς επιδιώκω να τη βλέπω ως κάτι ξένο, ακόμα και για εμένα που είμαι ο δημιουργός της, να τη βλέπω να αποκτάει τη δική της ζωή, θέλω ο αναγνώστης μου να αποκτάει το συναίσθημα ότι διαβάζει κάτι που γεννιέται χάρη σε αυτόν, για αυτόν, μέσα σε αυτόν, χωρίς να αισθάνεται την παρουσία του δημιουργού.

8. Ο αφηγητής μιας ιστορίας δεν πρέπει να αφήνει τους χαρακτήρες εκτός της ιστορίας για πολύ.

Ανέκαθεν με εκνεύριζαν οι ιστορίες που οι χαρακτήρες μένουν για λίγο στην αφάνεια, ενώ ο αφηγητής εξηγεί (στην καλύτερη περίπτωση απλώς εξηγεί, χωρίς πολλές δημιουργικές παρεμβάσεις) τις λεπτομέρειες ή την πορεία από τη μια κατάσταση στην άλλη. Η πρωτοπρόσωπη αφήγηση αποτελεί την ευκολότερη και πιθανώς την καλύτερη λύση για αυτό το πρόβλημα, καθώς η αφήγηση και η δράση είναι ένα και το αυτό […] Στις τριτοπρόσωπες αφηγήσεις μου, ανέκαθεν προσπαθούσα να μην παρεκκλίνω από την αυστηρή καταγραφή των γεγονότων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν ασκώ κιόλας κριτική για όσα διαδραματίζονται. Πάντως, μου φαίνεται ματαιόδοξο να θες να παρέμβεις σε μια ιστορία με τρόπο έντονο και να μην αρκείσαι απλώς στην αφήγησή της.

Θέλω ο αναγνώστης μου να αποκτάει το συναίσθημα ότι διαβάζει κάτι που γεννιέται χάρη σε αυτόν, για αυτόν, μέσα σε αυτόν, χωρίς να αισθάνεται την παρουσία του δημιουργού.

9. Να προσέχετε πώς χρησιμοποιείτε τα φανταστικά στοιχεία στις ιστορίες σας.

Η γέννηση μιας ιστορίας και ενός ποιήματος είναι πάντα η ίδια, προκύπτει από μια ξαφνική αποξένωση, από μια αλλαγή στην «κανονικότητα» της συνείδησης. […] Μόνο η στιγμιαία αλλοίωση της κανονικότητας δημιουργεί το φανταστικό, οπότε είναι απαραίτητο το φανταστικό στοιχείο να μην υπερβαίνει το ρεαλιστικό στοιχείο. […] Τα χειρότερα έργα αυτού του είδους είναι τα έργα που επιλέγουν το αντίστροφο, αντικαθιστούν πλήρως το συνηθισμένο με το φανταστικό, χρησιμοποιώντας αλόγιστα τα υπερφυσικά στοιχεία.

10. Να είστε επαγγελματίες.

Για να προκαλέσετε στον αναγνώστη τα συναισθήματα που νιώθατε καθώς γράφατε την ιστορία, πρέπει να είστε επαγγελματίες, να στοχεύετε, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία της ατμόσφαιρας που χαρακτηρίζει κάθε σπουδαία ιστορία, εκείνης της ατμόσφαιρας που αναγκάζει τον αναγνώστη να συνεχίσει να διαβάζει, που τραβάει την προσοχή του, που απομονώνει τον αναγνώστη από όλα όσα συμβαίνουν γύρω του και μετά, αφού τελειώσει η ιστορία, τον επανασυνδέει με την πραγματικότητα, προσφέροντάς του μια νέα, εμπλουτισμένη, βαθιά οπτική των πραγμάτων. Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η απαγωγή του αναγνώστη από την πραγματικότητα είναι η υιοθέτηση ενός συγγραφικού ύφους βασισμένου στην ένταση, ενός ύφους που αλλάζει την πραγματικότητα χωρίς να την αλλοιώνει […] Η ένταση της πλοκής καθώς και η εσωτερική ένταση προκύπτουν μόνο αν είστε επαγγελματίες.

Βρείτε τα βιβλία του συγγραφέα εδώ.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο (γενν. 1928) επίτιμο μέλος της. 

Επιμέλεια: Book Press

Η Ακαδημία Αθην...

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Ποικιλία εκδηλώσεων συναντάμε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 για την Παρασκευή 20 Ιουνίου : εργαστήρια μετάφρασης, αφιερώματα σε νομπελίστες συγγραφείς, συναντήσεις και συζητήσεις με αγαπημένους πεζογράφους της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και προβολές ταινιών. Κεντρική εικόνα: Φερνάντο Αραμπ...

4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Tο πρόγραμμα των εκδηλώσεων μέρα τη μέρα

4ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Tο πρόγραμμα των εκδηλώσεων μέρα τη μέρα

Το αναλυτικό πρόγραμμα όλων των εκδηλώσεων του 4ου Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από το 2ο Φεστιβάλ Χανίων, έξω από την αίθουσα Μίκης Θεοδωράκης. 

Επιμέλεια: Book Press

4ο Φεστιβάλ Βιβλίου...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο (γενν. 1928) επίτιμο μέλος της. 

Επιμέλεια: Book Press

Η Ακαδημία Αθην...

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

«Νομίζω πως οι Φαινότυποι έτυχαν θερμής υποδοχής επειδή δείχνουν το πόσο δύσκολο είναι να χτίσεις γέφυρες μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια χώρα και μιλούν την ίδια γλώσσα, επηρεασμένοι από την αδράνεια που υπάρχει ακόμα εξαιτίας του αποικιοκρατικού παρελθόντος» μας είπε ο Βραζιλιάνος Πάουλο Σκοτ (Paulo Scott), που...

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Ποικιλία εκδηλώσεων συναντάμε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 για την Παρασκευή 20 Ιουνίου : εργαστήρια μετάφρασης, αφιερώματα σε νομπελίστες συγγραφείς, συναντήσεις και συζητήσεις με αγαπημένους πεζογράφους της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και προβολές ταινιών. Κεντρική εικόνα: Φερνάντο Αραμπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ