Της Ιωάννας Καρατζαφέρη
Φθινόπωρο, κι εμείς, τέσσερις γυναίκες, τα χρόνια μας θα αθροίζονταν σε δυο αιώνες, παρά λίγο ή και κάτι, καθόμασταν στις καρέκλες της πλακόστρωτης αυλής στο καφενείο του Μπάμπη, κάτω από δέντρα, τα κιτρινισμένα φύλλα από τα κλαριά που έγερναν, έπεφταν πάνω και γύρω μας, ο αέρας που φυσούσε έριχνε τους μεστωμένους σπόρους πάνω στο κεφάλι και τους ώμους μας, αλλά όντας τολμηρές, αψηφώντας διπλές ή τριπλές ηθικές, πίναμε κουβεντιάζοντας τον καφέ μας ή τα ούζα μας, κάθε μέρα κατά τις έντεκα το πρωί, και περνούσαμε ευχάριστα μια ή δυο ώρες.
Το καφενείο, γνωστό από τον καιρό του παππού μου, πέρασε από χέρια σε χέρια και τα πιο τρυφερά που μας σερβίρουν τώρα ανήκουν σε μια χαριτωμένη νέα κοπέλα, με καταγωγή από την Βουλγαρία, δεν μπορείς να το μαντέψεις αν δεν σου το πει η ίδια, που δεν περιμένει να της δώσουμε την παραγγελία μας, ξέρει.
Άλλοτε, δίπλα από αυτό ακριβώς το σημείο που καθόμασταν περνούσαν επτά τρένα και οτομοτρίς την ημέρα, έχουν καταργηθεί πριν αρκετά χρόνια, έρμα και αφετηρία η Καλαμάτα, και η κίνηση των επιβατών, κατερχόμενων και ανερχόμενων, έδινε ζωή στο χωριό που φθίνει, σχεδόν, γεωμετρικά.
Ζούμε την οικονομική κρίση, και κοιτάζοντας προσεκτικά την Τατιάνα, τα μακριά μαύρα της μαλλιά, τα σκούρα μάτια και φρύδια της, το χρώμα της επιδερμίδας της, δεν μου παρέχουν καμιά νύξη ή υποψία ότι δεν είναι μια από εμάς, η μια είναι αδελφή μου, δηλαδή ότι είναι ξένη.
Ήρθε εδώ οικογενειακώς, μικρή ακόμα, την έστειλαν σχολείο, μεγάλωσε μαζί με τα άλλα παιδιά της ηλικίας της τότε και είναι σερβιτόρα σαν ένας οποιοσδήποτε σερβιτόρος, ασχέτως φύλου.
Τέτοιες ιστορίες, κάποιες τις τραγούδησε ο Καζαντζίδης, εκτυλίχτηκαν σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Αυστραλία, τον Καναδά, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ακόμα και στις Λατινικές, κάτω από το Τέξας, και σε άλλες υπό άλλες συνθήκες.
Τον τελευταίο καιρό στα δελτία ειδήσεων επαναλαμβάνεται μια εκφοβιστική πληροφορία ότι θα γίνουμε σαν τη Βουλγαρία, θα ζούμε με μισθούς Βουλγαρίας και διάφορα παρόμοια στιχάκια με τις λέξεις να αλλάζουν θέση.
Προφανώς, όταν ήρθε στην Ελλάδα η οικογένειά της Τατιάνας είχε κάνει αυτή την επιλογή για μια καλύτερη ζωή.
Η οικονομική κρίση δεν είχε προβλεφθεί όχι από αυτούς τους όμορους ξένους, αλλά ούτε από εμάς τους ίδιους.
Δεν μπορώ να διακρίνω καθαρά από τον τρόπο που λέγεται αυτή η τρομερή υποψία αν έχει μέσα της σπέρματα υπεροχής ημών έναντι αυτών, αν είναι μια πατριωτική έκφραση, μια τάση να ταπεινώνουμε τους άλλους λαούς, αν τους λυπόμαστε για άλλοτε, ή για τώρα, αν αρνούμαστε, βάσιμα ή αβάσιμα, στους εαυτούς μας την υποβάθμισή μας στα μέτρα ενός άλλου λαού που περιφρονούσαμε.
Αν είναι φυλετικό ή θρησκευτικό.
Για το πρώτο είχα πολλές επιφυλάξεις και δεν πήγαινα πιο πέρα τους συλλογισμούς μου, για να μη βγαίνω από τα όρια του ψευδοδόγματος, political correct, απέρριπτα, ωστόσο, κάθετα το δεύτερο για χάρη της ορθοδοξίας.
Η Τατιάνα ήταν σιωπηλή και είχε ένα ερωτηματικό βλέμμα.
Κάποιο μεσημέρι, ενώ μας έβλεπε να σηκωνόμαστε για να φύγουμε με πλησίασε και μου είπε απλά.
Θέλω να σας ζητήσω κάτι για χάρη του πατέρα μου.
(Πες το κι έγινε, μωρό μου, αλλά δεν το είπα.)
Τι είναι;
Ξέρετε, ο πατέρας μου ρωτάει αν έχετε κανένα βιβλίο του Χέμινγουεϊ και μπορείτε να του το δανείσετε;
Έχω, σου είπε κανένα τίτλο.
Ντρέπομαι να σας το πω, μου είπε δυο.
Ποιους; Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα και ο Γέρος και η Θάλασσα. Τα έχετε;
Αύριο θα τα έχει και ο πατέρας σου, της υποσχέθηκα.
Η γενιά του λέει με τέτοια βιβλία μεγάλωσε, έκλεισε το διάλογο η νεαρή σερβιτόρα.
Κανένας στο χωριό δεν μου είχε ζητήσει ούτε ένα βιβλίο.
Όμως, υπάρχουν δικαιολογίες.
