Χαρακτηρίστηκε ως «η σημερινή απάντηση στα Εκατό χρόνια μοναξιά του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές» και σίγουρα πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα κείμενα του νέου μετα-ιδεολογικού ρεαλισμού. Κατά μία έννοια όμως ο Χαμένος παράδεισος του Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε είναι ένα βιβλίο ενηλικίωσης. Όχι απαραίτητα των ηρώων του αλλά ενός τόπου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μιας ολόκληρης χώρας. Ό,τι κυριαρχεί σ’ αυτή τη μυθιστορηματική περιδιάβαση του Φασιολίνσε είναι η απώλεια και η ανάδειξη της παρακμιακής της πορείας. Ο συγγραφέας αφορμάται από την ιστορία τριών κληρονόμων μιας φάρμας, της περίφημης Λα Οκούλτα, για να καταγράψει την εποχή της ανεξέλεγκτης μεταστροφής της χώρας του σε έναν νέο εύθραυστο κόσμο.

Η Λα Οκούλτα όμως δεν είναι απλώς μια περιοχή, στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία. Είναι το σύμβολο ενός παρελθόντος ανεπίστρεπτα απολεσμένου και ταυτόχρονα το σύμβολο μιας σύγχρονης ουτοπίας. 

Η Λα Οκούλτα όμως δεν είναι απλώς μια περιοχή, στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία. Είναι το σύμβολο ενός παρελθόντος ανεπίστρεπτα απολεσμένου και ταυτόχρονα το σύμβολο μιας σύγχρονης ουτοπίας. Καθώς ο χρόνος περνά όλα αλλάζουν δραματικά. Η ειρηνική συμβίωση καταλύεται στο πλαίσιο μιας εγκληματικής ανόδου. Τίποτα πια δεν μπορεί να είναι ίδιο μέσα στον εξελικτικό όλεθρο των μαφιών των ναρκωτικών που ανθούν στην περιοχή και την κυριεύουν μεθοδευμένα, αδίστακτα και εξαιρετικά βίαια. Η Λα Οκούλτα φαντάζει ως το τελευταίο οχυρό μιας αντιφατικής κοινωνίας, η οποία αποσυντίθεται.

Ο Φασιολίνσε πονά την πατρίδα του και πάσχει για τη μοίρα της. Με έναν διάχυτο σπαραγμό αφήνει να διαφανεί ο τρόπος με τον οποίο συμπάσχει μαζί της. Βλέπει το μέλλον δυσοίωνο και στήνει τον αφηγηματικό του κόσμο με προσοχή, δημιουργώντας την εικόνα μιας αισθητικής αντίφασης, καθώς από τη μια το φυσικό κάλλος και η ηρεμία μιας περιοχής γίνεται ο οδυνηρά ανυπεράσπιστος τόπος μιας τραγικής μεταστροφής προς την εγκληματικότητα.

Οι τρεις ήρωές του, τελευταίοι κληρονόμοι της Λα Οκούλτα μετά τον θάνατο της μητέρας τους, είναι και οι αφηγητές αυτού του βιβλίου. Ο Αντόνιο, η Εύα και η Πιλάρ μιλούν ένας ένας ανά κεφάλαιο και μας αφηγούνται τις ευτυχισμένες τους στιγμές στη φάρμα της παιδικής τους ευδαιμονίας, τους πρώτους έρωτές τους, τις φοβίες και τα πάθη τους, για να δώσει σειρά η αφήγησή τους στα δραματικά παθήματά τους, όταν το κατεστημένο των εμπόρων ναρκωτικών αποφασίζει να διεκδικήσει για λογαριασμό του τη γη τους, όπως συνηθίζει να κάνει.

Ο Φασιολίνσε υπογράφει ένα βιβλίο-κραυγή για την τύχη της Κολομβίας. Και το κάνει με τη διακριτικότητα ενός συγγραφέα ο οποίος έχει πλήρη συναίσθηση της κοινωνικής αποστολής της γραφής.

Η υπάρχουσα πλέον εγκληματική βαρβαρότητα τροφοδοτεί την απελπισία τους και καθορίζει τις αντιστάσεις τους, την υπαρκτική τους ταυτότητα, τις αποφάσεις τους. Παράλληλα ο αναγνώστης θα βρει στο πρόσωπο των τριών αυτών αφηγητών –σίγουρα δεν είναι τυχαίος ο αριθμός που επέλεξε ο Φασιολίνσε– έναν ενδότερο συμβολισμό. Ο Αντόνιο είναι ο άνθρωπος που μελετά με αγάπη το παρελθόν της περιοχής, η Εύα συμβολίζει τη νέα τάση, τον άνθρωπο εκείνον ο οποίος διακρίνει το μέλλον που έρχεται, βλέπει την εξέλιξη που θα επακολουθήσει και αυτή η γνώση, ως προϋποθετική αρχή, δημιουργεί το πρωτεϊκό υλικό των αποφάσεών της. Και η Πιλάρ, υπηρετώντας πιο συντηρητικές απόψεις, αναπολεί τον εύθραυστο παράδεισο που χάθηκε. Και οι τρεις κινούν τα νήματα της πλοκής με ευαισθησία κι έναν διάχυτο ρομαντισμό, επειδή η νοσταλγία της αθωότητας που έσβησε είναι μοναδική αφετηρία των πράξεων τους.

Ο Φασιολίνσε υπογράφει ένα βιβλίο-κραυγή για την τύχη της Κολομβίας. Και το κάνει με τη διακριτικότητα ενός συγγραφέα ο οποίος έχει πλήρη συναίσθηση της κοινωνικής αποστολής της γραφής και γνωρίζει καλά την ατραπό την οποία πρέπει να ακολουθήσει για να ακριβολογήσει στη μετάδοση των προβληματισμών, των σκέψεων, των φόβων και των ελπίδων του. Όλα στο βιβλίο του συμβαίνουν με έναν φυσικό τρόπο και σίγουρα δεν θα βρει κανείς στον Χαμένο παράδεισο την υπερβολή του μαγικού ρεαλισμού του Μάρκες στα Εκατό χρόνια μοναξιά ούτε εκείνη του Μπόρχες. Θα διαβάσει όμως μια σημαντική λογοτεχνική κατάθεση για το εύθραυστο παρελθόν ενός τόπου μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας, μιας φάρμας, ενός χαμένου, τώρα πια, κόσμου μιας ουτοπίας. Έναν ύμνο σε ό,τι η ζωή μάς αναγκάζει να αφήσουμε πίσω μας, ή προσπερνάει ανελέητα, αδιαφορώντας για το προσωπικό μας κόστος. Μια ελεγεία για την απώλεια της αθωότητας.

* Η ΤΕΣΥ ΜΠΑΪΛΑ είναι συγγραφέας.

Ο χαμένος παράδεισος

TA BIBΛΙΑ ΤΟΥ ΕΚΤΟΡ ΑΜΠΑΔ ΦΑΣΙΟΛΙΝΣΕ