alt

Για το μυθιστόρημα του Thomas Mann «Το μαγικό βουνό» (μτφρ. Θόδωρος Παρασκευόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Βαγγέλη Γραμματικόπουλου

Το Μαγικό βουνό (1924) είναι ένα βιβλίο που «ξεπέρασε τα όρια που είχε θέσει ο συγγραφέας του τόσο από την άποψη της έκτασης όσο και από την άποψη του πνεύματος». Αυτή την κρίση διατύπωσε ο νομπελίστας Τόμας Μαν για το άνω των χιλίων σελίδων μυθιστόρημα που ξεκίνησε αρχικά ως μια κωμική συνέχεια της πολυδιαβασμένης νουβέλας του Θάνατος στη Βενετία και αναδείχθηκε ως ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα αποτύπωσης όχι απλώς του γερμανικού αλλά συνολικότερα του ευρωπαϊκού πνεύματος στη λογοτεχνία. Ανάμεσα στις γραμμές του ανακλώνται οι βασικές καταστατικές αρχές, από την κλασική αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα, που απέδωσαν σε αυτή την ήπειρο την πνευματική της υπόσταση, καθώς και οι κυριότερες αντικρουόμενες ιδέες που τη συνέστησαν. Το Μαγικό βουνό έρχεται στο τέλος μια μακριάς ευρωπαϊκής πορείας, σαν δίαυλος ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, στην πιο κρίσιμη στιγμή της ιστορίας της, τον όλεθρο του παγκοσμίου πολέμου, να καταδείξει την αυτοκαταστροφική της τάση. Το μνημειώδες αυτό έργο επανέρχεται με νέα ελληνική έκδοση από τη σειρά των μεγάλων αφηγήσεων των εκδόσεων Μεταίχμιο (Φεβρουάριος 2017) στην ηρωική μετάφραση του Θόδωρου Παρασκευόπουλου από την πρώτη έκδοση του Εξάντα το 1995.

Ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα αποτύπωσης όχι απλώς του γερμανικού αλλά συνολικότερα του ευρωπαϊκού πνεύματος στη λογοτεχνία. Ανάμεσα στις γραμμές του ανακλώνται οι βασικές καταστατικές αρχές, από την κλασική αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα, που απέδωσαν σε αυτή την ήπειρο την πνευματική της υπόσταση, καθώς και οι κυριότερες αντικρουόμενες ιδέες που τη συνέστησαν.

Τόσο η πλοκή όσο και ο κύριος χαρακτήρας του μυθιστορήματος είναι εξόχως απλοϊκοί. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ένας νεαρός μηχανικός, ο Χανς Κάστορπ, από την αστική τάξη του Αμβούργου και με «στρωμένη» ζωή, ταξιδεύει σε ένα σανατόριο στο Νταβός, κοντά στις ελβετικές Άλπεις, με σκοπό να επισκεφτεί τον ξάδερφό του Γιοάχιμ που πάσχει από φυματίωση. Κι ενώ η επίσκεψή του είναι προγραμματισμένη να διαρκέσει 3 εβδομάδες, ο Χανς Κάστορπ, με αφορμή μια εμπύρετη αδιαθεσία και παρασυρόμενος από τη ζωή και την ατμόσφαιρα των «εκεί πάνω», παραμένει στο σανατόριο Μπέργκχοφ, που διευθύνει ο εκκεντρικός αυλικός σύμβουλος Μπέρενς, επτά ολόκληρα χρόνια (αφορμή για τη συγγραφή στάθηκε η πραγματική διαμονή του συγγραφέα σε ένα παρόμοιο σανατόριο το 1914, όπου είχε πάει για να επισκεφτεί τη σύζυγό του). Η αυστηρή κανονικότητα του ωρολογίου προγράμματος, η απομάκρυνση από τις έγνοιες της καθημερινής ζωής, η συναρπαστική συναναστροφή με τους υπόλοιπους τρόφιμους και το ξύπνημα του ερωτικού πόθου μέσα από την εγγενή σχέση που ο τελευταίος παρουσιάζει με την ασθένεια, έχουν ως αποτέλεσμα να εξυψωθεί ο πρωταγωνιστής σε υψηλότερες διανοητικές και αισθητικές σφαίρες διερευνώντας ο ίδιος προσωπικά το νόημα της ζωής. Αυτός ο υψιπέτης μικρόκοσμος όμως θα τον ωθήσει να απολέσει κάθε νοσταλγία και ανάγκη επιστροφής στον έξω κόσμο, χαμένος για χρόνια σε μια οιονεί χώρα των λωτοφάγων.

Τι είναι όμως το Μαγικό βουνό; Αρχικά είναι η αδιόρατη και μυστική σχέση της ασθένειας με τον έρωτα και vis versa. Στις σελίδες του η ασθένεια παρουσιάζεται ως μια κατάσταση υπερτονισμένα σαρκική που προσφέρει σπάνια εκλέπτυνση των αισθήσεων του ασθενούς, μεταφράζεται ως ένα είδος σωματικού ηδονισμού με την οποία επανεμφανίζεται ο αποκλεισμένος και καταπιεσμένος έρωτας. «Το σύμπτωμα της ασθένειας ήταν καλυμμένη ερωτική δραστηριότητα και κάθε αρρώστια παραλλαγμένος έρωτας» υποστηρίζει ο μυστικιστής ιατρός του κέντρου Δρ. Κροκόφκι απευθυνόμενος στο πάσχον κοινό του. Πρόκειται για τον ακατάπαυστο πυρετό που ρίχνει τον Χανς Κάστορπ από τις πρώτες μέρες στο κρεβάτι και προέρχεται από τα τσερκέζικα μάτια της Ρωσίδας Κλάβντια Σοσά, όπως παλιότερα από αυτά του Πσίμπισλαβ Χίππε, έναν έρωτα τόσο εμμονικό και αφηρημένο, που καταλήγει απρόσωπος. Ο αληθινός έρωτας είναι επικίνδυνος και σκοτεινός, μια παρέκβαση στο κακό, δεν αποδίδεται με ήσυχα ερωτικά τραγουδάκια, είναι ένα με τον θάνατο στον βαθμό της σαρκικότητας, της παντοδυναμίας και της ανηθικότητας.

alt
Ο Τόμας Μαν

Το Μαγικό βουνό όμως είναι ενδεχομένως και μία πραγματεία περί του ζητήματος του χρόνου. O Mαν ακολουθεί τη μπερξονική πραγμάτευση της έννοιας του χρόνου, κατά την οποία ο πραγματικός-συνυφασμένος με τη ζωή χρόνος αποτελεί ζήτημα εσωτερικής αίσθησης και όχι μια μετρήσιμη και αντικειμενικοποιημένη έννοια. Η κίνηση της ύπαρξης δεν προσδιορίζεται με απόλυτα μεγέθη, μπορεί να συρρικνωθεί, να διασταλεί, να ανασταλεί, να εξανεμισθεί, να ξεθωριάσει ή να καταργηθεί ανάλογα με το βιωματικό στοιχείο, την υποκειμενική ανθρώπινη εμπειρία. Εν προκειμένω, ο χρόνος για τον Χανς Κάστορπ στο Μπέργκχοφ, μέσα από την απαράλλαχτη κανονικότητα της καθημερινότητας και την αποκοπή από τον έξω κόσμο, έχει απολέσει κάθε ιδιαίτερη και απόλυτη σημασία που έχει στα πεδινά, πλησιάζοντας το σχήμα της άχρονης αιωνιότητας. Ο Χανς Κάστορπ έπειτα από μερικούς μήνες παραμονής του στο ορεινό θεραπευτικό κέντρο χάνει κάθε αίσθηση της μεταβολής του χρόνου με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να αποφανθεί πόσα χρόνια, μήνες ή μέρες έχουν παρέλθει από την άφιξή του.

Το Μαγικό βουνό είναι εν πολλοίς μία επιτομή των ιδεών και των συγκρούσεων που συνέστησαν αυτό που σήμερα αποκαλείται σύγχρονο ευρωπαϊκό πνεύμα. Αυτή η δυναμική και εξελισσόμενη έννοια, το πνεύμα το οποίο προέκυψε από τη σύνθεση των εσωτερικών αντιθέσεών του, των διαφορετικών αρχών και αξιακών τάσεων που εμφανίστηκαν στη διάρκεια της ευρωπαϊκής ιστορίας, ενσαρκώνεται συμβολικά με απόλυτη ενάργεια στα πρόσωπα δύο «παιδαγωγών» που αναλαμβάνουν ανταγωνιστικά καθοδηγητικό ρόλο απέναντι στον νεαρό Χανς Κάστορπ. Από τη μία ο Ιταλός ουμανιστής και ελευθεροτέκτονας Λοντοβίκο Σεττεμπρίνι, που εκπροσωπεί το πνεύμα του διαφωτισμού και του κλασικισμού προτάσσοντας την ανωτερότητα της επιστήμης και της καπιταλιστικής αστικής δημοκρατίας, και από την άλλη ο εβραϊκής καταγωγής σκοταδιστής ιησουίτης Λέων Νάφτα, υπέρμαχος του μεσαιωνικού μυστικισμού και μιας μορφής χριστιανικού κομμουνισμού. Το απολλώνιο και το διονυσιακό στοιχείο αντιμάχονται εδώ. Οι λυσσαλέες λεκτικές συγκρούσεις μεταξύ τους (συμβολίζουν τις ιδεολογικές διαμάχες μέσα στους αιώνες της ευρωπαϊκής ιστορίας) αποδεικνύονται τόσο εξαντλητικές, ώστε οι δύο αντίμαχοι να καταλήγουν σε εσωτερικές αντιφάσεις, ανταλλαγή θέσεων και έλλειψη σαφήνειας των πρωτότυπων θέσεων προμηνύοντας την εποχή της κατάπτωσης των ευρωπαϊκών αξιών.

Ο άνθρωπος είναι κύριος των αντιθέσεων, υπάρχουν μέσω αυτού, και επομένως αυτός είναι ευγενέστερος από αυτές. Ευγενέστερος από τον θάνατο, πολύ ευγενής για τον θάνατο – αυτή είναι η ελευθερία του μυαλού του. Ευγενέστερος από τη ζωή, πολύ ευγενής για τη ζωή – αυτή είναι η ευλάβεια στην καρδιά του.

Το Μαγικό βουνό είναι ένα μυθιστόρημα διάπλασης (Bildungsroman). Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Χανς Κάστορπ ασκείται στις υψηλές ιδέες, οδηγείται στην ενδελεχή εξέταση της ζωής και του θανάτου και σε ένα σημείο ενορατικής διαύγειας διαπιστώνει ότι: «Ο άνθρωπος είναι κύριος των αντιθέσεων, υπάρχουν μέσω αυτού, και επομένως αυτός είναι ευγενέστερος από αυτές. Ευγενέστερος από τον θάνατο, πολύ ευγενής για τον θάνατο – αυτή είναι η ελευθερία του μυαλού του. Ευγενέστερος από τη ζωή, πολύ ευγενής για τη ζωή – αυτή είναι η ευλάβεια στην καρδιά του». Όμως, παρά την παιδευτική διαδικασία από την οποία διέρχεται ο πρωταγωνιστής κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο ορεινό ίδρυμα, επιστρέφοντας στα πεδινά στο τέλος του μυθιστορήματος δεν διαπιστώνεται σε αυτόν κανένα σημάδι ωρίμανσης, κάποιος ανώτερος βαθμός αυτοσυνείδησης ή σταθερής κοσμοαντίληψης. Ο Χανς Κάστορπ εξακολουθεί να αποτελεί πάνω από όλα ένα «βασανοπαίδι της ζωής» που άγεται και φέρεται από τον επιβλητικά ακατανόητο Μυνχέερ Πέπερκορν και από τις μεταφυσικές ικανότητες της 'Ελλεν Μπραντ και το οποίο εξαφανίζεται στα μονοπάτια της ιδεολογικής διαμάχης με τον ίδιο τρόπο που εξαφανίζεται στα φριχτά πεδία μάχης του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου.

Τέλος, το Μαγικό βουνό, πέραν όλων των άλλων, είναι πρωτίστως και στην ουσία του ένα έργο τέχνης που «στόχος του είναι να παρέχει ευχαρίστηση, να ψυχαγωγεί και να αναζωογονεί, όπως υποστηρίζει και ο ίδιος ο Μαν στο άρθρο «Πώς γράφτηκε το Μαγικό βουνό» στο επίμετρο του βιβλίου. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα έργο με τόσο αρμονική και αισθητική σύνθεση των θεματικών και των ιδεών του, φτιαγμένο περισσότερο για το θυμοειδές παρά για το έλλογο, ώστε ομοιάζει περισσότερο με μουσικό κομμάτι και την απόλαυση που προκύπτει από αυτό. Θα μπορούσε, επομένως, να διαβαστεί σαν μία συμφωνία, ένα έργο αντίστιξης. Σε αυτό συνηγορούν επίσης και η προτροπή του ίδιου του συγγραφέα να διαβάσει κάποιος, ει δυνατόν, το μυθιστόρημα δύο φορές –όσες φορές δηλαδή χρειάζεται κανείς να ακούσει ένα μουσικό κομμάτι για να το γνωρίσει καλύτερα και να το ευχαριστηθεί– καθώς και η εκτεταμένη χρήση του Leitmotiv που υιοθετεί στον λόγο του επηρεασμένος από τη χρήση του στις όπερες του Βάγκνερ. Πρόκειται για ένα εμβληματικό συμβολικό μυθιστόρημα του ευρωπαϊκού πνεύματος που αποτελεί μία δυνατή αναγνωστική εμπειρία και ένα έργο-παρακαταθήκη για το πολιτισμικό μέλλον αυτής της ηπείρου.

* Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ είναι φιλόλογος.

altΤο μαγικό βουνό
Thomas Mann
Μτφρ. Θόδωρος Παρασκευόπουλος
Μεταίχμιο 2017
Σελ. 944, τιμή εκδότη €22,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΤΟΜΑΣ ΜΑΝ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ