his bloody project700

Για το μυθιστόρημα του Γκρέαμ Μακρέι Μπερνέτ «Το ματωμένο του έργο» (μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Μάνου Μπονάνου

Κάστρο του Ινβερνές, πρωτεύουσας των σκοτσέζικων Χάιλαντς, 1869. Ο δεκαεπτάχρονος Ρόντερικ Μακρέι βρίσκεται στη φυλακή, όπου, εν όψει της δίκης του και κατόπιν παρότρυνσης του δικηγόρου του, συγγράφει τα απομνημονεύματά του, στα οποία ομολογεί χωρίς καμία απολύτως περιστροφή τη δολοφονία τριών ανθρώπων. Ύστερα από μια τέτοια παραδοχή, τι θα μπορούσε να σταθεί ανάμεσα σε αυτόν και την αγχόνη του νόμου;

Η δίκη παίρνει μεγάλες διαστάσεις και τραβά την προσοχή σύσσωμης της κοινής γνώμης και των εφημερίδων της εποχής. Η πρωτόγνωρη αγριότητα του εγκλήματος και η φημολογούμενη ξεκάθαρη ανάληψη της ευθύνης από τον συλληφθέντα κατηγορούμενο, ανήλικο γιο ενός καλλιεργητή μισθωμένης γης, έχει εξάψει τα εκδικητικά πάθη αλλά και τη φαντασία κοινού και δημοσιογράφων, που παρακολουθούν αμφότεροι με κομμένη την ανάσα την εξέλιξη της δίκης. Το πραγματικό δίλημμα όμως δεν αφορά την καθαυτή διάπραξη των φόνων, την απαιτούμενη απόδειξη της ενοχής του κατηγορουμένου και την επακόλουθη ποινή που προβλέπει, αλλά την ίδια τη δυνατότητα καταλογισμού σε έναν δράστη ο οποίος εμφανίζεται αμετανόητος και ατάραχος – και κατά συνέπεια πιθανώς διαταραγμένος.

Ο Μπερνέτ μετουσιώνει την ατέρμονη μάχη ανάμεσα στις παραδεδομένες αξίες και το παγιωμένο σύστημα αντιλήψεων και το διαρκές αίτημα της υπέρβασής τους υπό το πρίσμα της νέας γνώσης, των κοινωνικών μετατοπίσεων και της αλλαγής των νοοτροπιών.

Αξιοποιώντας ευφάνταστα τη συνθήκη που μεταγράφει μια υπαρκτή μαρτυρία από τα αρχεία της πόλης του Ινβερνές, το συγγραφικό τέχνασμα του Μπερνέτ προσδίδει αληθοφάνεια και χαρίζει στην ήδη καλοστημένη ιστορία του ένα βαθύτερο επίπεδο ταύτισης και φόβου για την τύχη του ήρωα. Στην ειλικρινή, απέριττη και χαρισματικά δοσμένη αφήγησή του, ο Ρόντερικ περιγράφει με τα πιο αδρά χρώματα τις συνθήκες ζωής σε αυτή την απομακρυσμένη γωνιά της τόσο ιδιοσυγκρασιακής πατρίδας του: τον επίμονο μόχθο των ενοικιαστών (της πεισματικά άγονης) καλλιεργήσιμης γης που παλεύουν για να εξασφαλίσουν απλώς τα απολύτως απαραίτητα για τη διαβίωσή τους· την απαιτούμενη υποταγή σε κάποιους κανόνες που δεν αναφέρονται πουθενά και που υπακούν αποκλειστικά στη λογική της διατήρησης της καθεστηκυίας τάξης και τη διαιώνιση της ανισότητας· τέλος, τη σφοδρότητα και τις ολέθριες συνέπειες που μπορεί να έχει σε μια μικρή κοινότητα μια σύγκρουση με έναν εκπρόσωπο –έστω και της χαμηλότερης βαθμίδας– των δομών της φεουδαρχικής εξουσίας.

Αυτά για το σκηνικό. Όμως η απόφαση στο δικαστικό αυτό θρίλερ οφείλει να παρθεί σε μια διανοητική σφαίρα την οποία αδυνατεί να συλλάβει σε όλος της το εύρος το μεγαλύτερο μέρος του ακροατηρίου που παρακολουθεί τη δίκη, για τον απλό λόγο πως ξεφεύγει των ορίων της κατανόησής του και εισέρχεται στα –ακόμα και σήμερα τόσο υποκειμενικά– χωράφια της εγκληματολογικής ανθρωπολογίας: μιας επιστήμης που έκανε τότε τα πρώτα της βήματα, κουβαλώντας ήδη στη φαρέτρα της τις πρώτες λανθασμένες βεβαιότητές της. Η επιτυχία του Μπερνέτ είναι πως αντιλαμβάνεται τη σημασία που έχει όλο αυτό και μετουσιώνει μέσα από την ιστορία του την ατέρμονη μάχη ανάμεσα στις παραδεδομένες αξίες και το παγιωμένο σύστημα αντιλήψεων και το διαρκές αίτημα της υπέρβασής τους υπό το πρίσμα της νέας γνώσης, των κοινωνικών μετατοπίσεων και της αλλαγής των νοοτροπιών, που οφείλουν να έχουν άμεσο αντίκτυπο στη νομοθεσία και τον τρόπο που οριοθετεί η κοινωνία το αποδεκτό και αντιμετωπίζει το παραβατικό – και όλα αυτά με το μεγαλύτερο διακύβευμα: ένα παιδί καθισμένο στο εδώλιο.

Το βιβλίο κέρδισε δικαιωματικά μια υποψηφιότητα για το φετινό βραβείο Booker. Η μετάφραση της Χίλντας Παπαδημητρίου τίμησε το πρωτότυπο, αποδίδοντας εμφατικά τις αποχρώσεις του λόγου των πρωταγωνιστών του Μπερνέτ.

* Ο ΜΑΝΟΣ ΜΠΟΝΑΝΟΣ είναι επιμελητής και συγγραφέας.

altΤο ματωμένο του έργο
Graeme Macrae Burnet
Μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου
Μεταίχμιο 2017
Σελ. 392, τιμή εκδότη €17,70

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...
«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Μπάρι Χάνα.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Οι Ψεύτες...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ