pholia700

Για το μυθιστόρημα της Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι Η φωλιά (μτφρ. Πόλυ Μοσχοπούλου, εκδ. Ωκεανός)

Του Μιχάλη Πιτένη

Τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στο μυθιστόρημα Η φωλιά της Αμερικανίδας Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι ζουν και δρουν στη σημερινή Νέα Υόρκη. Θα μπορούσε όμως να τα εντοπίσει και να τα αναγνωρίσει κανείς σε οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη ανεπτυγμένη κοινωνία. Δεν έχουν κάτι ξεχωριστό και κανένα απ’ αυτά δεν διαθέτει στοιχεία που θα του επέτρεπαν να διεκδικήσει μια θέση στο παγκόσμιο στερέωμα των ηρώων που ξεπηδούν από τις λογοτεχνικές σελίδες και γίνονται σημεία αναφοράς. Είναι οι συνηθισμένοι, αθέατοι χαρακτήρες της καθημερινότητας, που οι ζωές τους, πέρα από κάποιες μικρές αναταράξεις, ακολουθούν μια σταθερή προδιαγεγραμμένη πορεία.

Το ενδιαφέρον των χαρακτήρων, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι μέλη της οικογένειας των Πλαμπ, οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο τους χειρίζεται η συγγραφέας. Με μια χαμηλότονη αλλά μεστή αφήγηση φωτίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, χωρίς να υπερτονίζει ή να υποβαθμίζει κάποιο απ’ αυτά. Χάρτινοι ήρωες, ωστόσο πειστικοί και αναγνωρίσιμοι, που η ζωή του καθενός παρουσιάζεται με τέτοιο τρόπο σαν να είναι το κομμάτι του παζλ που δεν μπορεί να λείπει προκειμένου να ολοκληρωθεί η εικόνα της ιστορίας του βιβλίου.

Συνηθισμένοι, αθέατοι χαρακτήρες της καθημερινότητας, που οι ζωές τους, πέρα από κάποιες μικρές αναταράξεις, ακολουθούν μια σταθερή προδιαγεγραμμένη πορεία.

Η φωλιά δεν είναι τίποτα άλλο από το καταπίστευμα που ο γεννήτορας των τεσσάρων αδερφών Πλαμπ, δύο αγοριών και δύο κοριτσιών, μερίμνησε να τους κληροδοτήσει, ορίζοντας να τους αποδοθεί την ημέρα που η μικρότερη κόρη θα γιόρταζε τα 40 της χρόνια. Ο εμπνευστής της δεν φανταζόταν βέβαια πως αυτό που ο ίδιος επί των ημερών του έκρινε ως «κάτι που δεν είναι και τίποτα το σπουδαίο, αλλά ένα απλό βοήθημα» θα αυγάτιζε τόσο, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σε ένα σεβαστότατο χρηματικό ποσό, το οποίο, αντί να καλύψει «κάποιες από τις ανάγκες τους», θα μπορούσε να τις καλύψει όλες. Ανάγκες που για κάποιους από τους δικαιούχους είχαν γίνει εντωμεταξύ ιδιαίτερα πιεστικές, κάνοντας το καταπίστευμα να φαντάζει ως μια πραγματική φωλιά όπου είχε καταφύγει η μοναδική για αυτούς σωτηρία.

Τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν όπως τα περιμένουν. Το σοβαρό τροχαίο ατύχημα που θα προκαλέσει ο ένας εξ αυτών λίγο πριν την κρίσιμη ημερομηνία μετεξελίσσεται σε δυστύχημα και για τους άλλους τρεις, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της φωλιάς διατίθεται για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες του. Η φωλιά σχεδόν αδειάζει και οι Πλαμπ είναι πια αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που ούτε καν είχαν διανοηθεί. Πορεύονταν με έναν στόχο ορόσημο για τη ζωή τους και είναι πλέον υποχρεωμένοι να συμβιβαστούν με την ιδέα πως μαζί μ’ αυτόν θα μετρήσουν και άλλες σημαντικές απώλειες.

Η συγγραφέας αποφεύγει την ευκολία της περιγραφής τυχόν ακραίων αντιδράσεων και συμπεριφορών εκ μέρους των χαρακτήρων, προτιμώντας να προβάλει και να τονίσει το πώς επιδρά στον εσωτερικό κόσμο του καθενός το απρόσμενο και δυσάρεστο γεγονός της απώλειας της φωλιάς-σωτηρίας.

Στο βιβλίο δεν υπάρχουν μεγάλες και αναπάντεχες ανατροπές. Η πορεία του σχεδόν «προδίδεται» εξαρχής. Αυτό όμως δεν λειτουργεί εις βάρος του ενδιαφέροντός του, που παραμένει αμείωτο. Η Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι το πετυχαίνει εστιάζοντας στη μετάλλαξη των πρωταγωνιστών της, που από τη μια στιγμή στην άλλη περνούν από την ελπιδοφόρα προσμονή σε μια πραγματικότητα σκληρή. Αποφεύγει την ευκολία της περιγραφής τυχόν ακραίων αντιδράσεων και συμπεριφορών εκ μέρους τους, που ως ένα σημείο θα κρίνονταν και δικαιολογημένες, προτιμώντας να προβάλει και να τονίσει το πώς επιδρά στον εσωτερικό κόσμο του καθενός το απρόσμενο και δυσάρεστο γεγονός της απώλειας της φωλιάς-σωτηρίας και τον τρόπο με τον οποίο επιλέγει να αντιμετωπίσει ο καθένας το πρόβλημα που τον ταλανίζει – τη λύση του οποίου είχε εναποθέσει μέχρι τότε αποκλειστικά και μόνο στην πατρική κληρονομιά. Σκιαγραφεί έτσι με έντονα χρώματα την αλλαγή που επέρχεται τόσο στον ίδιο όσο και στις σχέσεις του καθενός με τους ανθρώπους που τον πλαισιώνουν μέσα από στιγμές της καθημερινότητας. Μια διαδρομή καθόλου εύκολη, με μεταπτώσεις και πολλά εμπόδια. Ο λιτός, σωστά δομημένος και ιεραρχημένος λόγος της Σουήνι διαφυλάσσει το κείμενο απ’ το να διολισθήσει προς το μελό, κίνδυνος πάντα υπαρκτός όταν περιγράφονται δυσάρεστες ανθρώπινες καταστάσεις.

Η αποδοχή και η προσαρμογή στη νέα κατάσταση δεν είναι εύκολη για κανέναν. Είναι όμως ο μοναδικός δρόμος και η συγγραφέας επιλέγει να τον περιγράψει εστιάζοντας στα τρία αδέρφια-θύματα αυτής της εξέλιξης. Πού καταλήγει; Όχι ακριβώς σ’ ένα ευχάριστο τέλος. Σίγουρα σε μια νέα αρχή με την παραδοχή πως η ζωή δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη και να καθορίζεται αποκλειστικά από την οικονομική δυνατότητα του καθενός.

Κοινότυπο και τετριμμένο συμπέρασμα; Προφανώς… Μπορούμε βάσιμα να εικάσουμε πως και η Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνιόταν εξέλισσε κατ’ αυτόν τον τρόπο τις ζωές των ηρώων της δεν φανταζόταν πως… ανακάλυπτε την Αμερική. Ίσως όμως να ‘χε στο μυαλό της πως θα υπενθύμιζε στους δυνητικούς αναγνώστες της πως τελικά δεν είναι τόσα πολλά αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε για να ‘χει ουσιαστικό νόημα η ζωή μας.

Η Αμερικανίδα συγγραφέας κατάφερε να συνθέσει ένα μυθιστόρημα με ήρωες που απέχουν αρκετά απ’ αυτό που οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας ως αμερικανικό πρότυπο και να μας περιγράψει εικόνες ανθρώπων με τις οποίες μπορούν να ταυτιστούν ευκολότερα πολλοί και, κυρίως, διαφορετικοί αναγνώστες. Η φωλιά αποτελεί το καλύτερο διαπιστευτήριο μιας συγγραφέως που θα καταφέρει ενδεχομένως να μας δώσει στο μέλλον και άλλα αξιόλογα έργα.

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΙΤΕΝΗΣ είναι συγγραφέας.

altΗ φωλιά
Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι
Μτφρ. Πόλυ Μοσχοπούλου
Ωκεανός 2017
Σελ. 574, τιμή εκδότη €17,90

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Εδώ δεν είναι Μαϊάμι» της Φερνάντα Μελτσόρ (κριτική) – Οι φτωχοδιάβολοι της Βερακρούς

«Εδώ δεν είναι Μαϊάμι» της Φερνάντα Μελτσόρ (κριτική) – Οι φτωχοδιάβολοι της Βερακρούς

Για το βιβλίο της Φερνάντα Μελτσόρ [Fernanda Melchor] «Εδώ δεν είναι Μαϊάμι» (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Δώμα). Κεντρική εικόνα: φωτογραφίες αγνοούμενων στη Βερακρούς, την Πολιτεία του Μεξικού με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ