pholia700

Για το μυθιστόρημα της Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι Η φωλιά (μτφρ. Πόλυ Μοσχοπούλου, εκδ. Ωκεανός)

Του Μιχάλη Πιτένη

Τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στο μυθιστόρημα Η φωλιά της Αμερικανίδας Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι ζουν και δρουν στη σημερινή Νέα Υόρκη. Θα μπορούσε όμως να τα εντοπίσει και να τα αναγνωρίσει κανείς σε οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη ανεπτυγμένη κοινωνία. Δεν έχουν κάτι ξεχωριστό και κανένα απ’ αυτά δεν διαθέτει στοιχεία που θα του επέτρεπαν να διεκδικήσει μια θέση στο παγκόσμιο στερέωμα των ηρώων που ξεπηδούν από τις λογοτεχνικές σελίδες και γίνονται σημεία αναφοράς. Είναι οι συνηθισμένοι, αθέατοι χαρακτήρες της καθημερινότητας, που οι ζωές τους, πέρα από κάποιες μικρές αναταράξεις, ακολουθούν μια σταθερή προδιαγεγραμμένη πορεία.

Το ενδιαφέρον των χαρακτήρων, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι μέλη της οικογένειας των Πλαμπ, οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο τους χειρίζεται η συγγραφέας. Με μια χαμηλότονη αλλά μεστή αφήγηση φωτίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, χωρίς να υπερτονίζει ή να υποβαθμίζει κάποιο απ’ αυτά. Χάρτινοι ήρωες, ωστόσο πειστικοί και αναγνωρίσιμοι, που η ζωή του καθενός παρουσιάζεται με τέτοιο τρόπο σαν να είναι το κομμάτι του παζλ που δεν μπορεί να λείπει προκειμένου να ολοκληρωθεί η εικόνα της ιστορίας του βιβλίου.

Συνηθισμένοι, αθέατοι χαρακτήρες της καθημερινότητας, που οι ζωές τους, πέρα από κάποιες μικρές αναταράξεις, ακολουθούν μια σταθερή προδιαγεγραμμένη πορεία.

Η φωλιά δεν είναι τίποτα άλλο από το καταπίστευμα που ο γεννήτορας των τεσσάρων αδερφών Πλαμπ, δύο αγοριών και δύο κοριτσιών, μερίμνησε να τους κληροδοτήσει, ορίζοντας να τους αποδοθεί την ημέρα που η μικρότερη κόρη θα γιόρταζε τα 40 της χρόνια. Ο εμπνευστής της δεν φανταζόταν βέβαια πως αυτό που ο ίδιος επί των ημερών του έκρινε ως «κάτι που δεν είναι και τίποτα το σπουδαίο, αλλά ένα απλό βοήθημα» θα αυγάτιζε τόσο, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σε ένα σεβαστότατο χρηματικό ποσό, το οποίο, αντί να καλύψει «κάποιες από τις ανάγκες τους», θα μπορούσε να τις καλύψει όλες. Ανάγκες που για κάποιους από τους δικαιούχους είχαν γίνει εντωμεταξύ ιδιαίτερα πιεστικές, κάνοντας το καταπίστευμα να φαντάζει ως μια πραγματική φωλιά όπου είχε καταφύγει η μοναδική για αυτούς σωτηρία.

Τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν όπως τα περιμένουν. Το σοβαρό τροχαίο ατύχημα που θα προκαλέσει ο ένας εξ αυτών λίγο πριν την κρίσιμη ημερομηνία μετεξελίσσεται σε δυστύχημα και για τους άλλους τρεις, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της φωλιάς διατίθεται για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες του. Η φωλιά σχεδόν αδειάζει και οι Πλαμπ είναι πια αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που ούτε καν είχαν διανοηθεί. Πορεύονταν με έναν στόχο ορόσημο για τη ζωή τους και είναι πλέον υποχρεωμένοι να συμβιβαστούν με την ιδέα πως μαζί μ’ αυτόν θα μετρήσουν και άλλες σημαντικές απώλειες.

Η συγγραφέας αποφεύγει την ευκολία της περιγραφής τυχόν ακραίων αντιδράσεων και συμπεριφορών εκ μέρους των χαρακτήρων, προτιμώντας να προβάλει και να τονίσει το πώς επιδρά στον εσωτερικό κόσμο του καθενός το απρόσμενο και δυσάρεστο γεγονός της απώλειας της φωλιάς-σωτηρίας.

Στο βιβλίο δεν υπάρχουν μεγάλες και αναπάντεχες ανατροπές. Η πορεία του σχεδόν «προδίδεται» εξαρχής. Αυτό όμως δεν λειτουργεί εις βάρος του ενδιαφέροντός του, που παραμένει αμείωτο. Η Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι το πετυχαίνει εστιάζοντας στη μετάλλαξη των πρωταγωνιστών της, που από τη μια στιγμή στην άλλη περνούν από την ελπιδοφόρα προσμονή σε μια πραγματικότητα σκληρή. Αποφεύγει την ευκολία της περιγραφής τυχόν ακραίων αντιδράσεων και συμπεριφορών εκ μέρους τους, που ως ένα σημείο θα κρίνονταν και δικαιολογημένες, προτιμώντας να προβάλει και να τονίσει το πώς επιδρά στον εσωτερικό κόσμο του καθενός το απρόσμενο και δυσάρεστο γεγονός της απώλειας της φωλιάς-σωτηρίας και τον τρόπο με τον οποίο επιλέγει να αντιμετωπίσει ο καθένας το πρόβλημα που τον ταλανίζει – τη λύση του οποίου είχε εναποθέσει μέχρι τότε αποκλειστικά και μόνο στην πατρική κληρονομιά. Σκιαγραφεί έτσι με έντονα χρώματα την αλλαγή που επέρχεται τόσο στον ίδιο όσο και στις σχέσεις του καθενός με τους ανθρώπους που τον πλαισιώνουν μέσα από στιγμές της καθημερινότητας. Μια διαδρομή καθόλου εύκολη, με μεταπτώσεις και πολλά εμπόδια. Ο λιτός, σωστά δομημένος και ιεραρχημένος λόγος της Σουήνι διαφυλάσσει το κείμενο απ’ το να διολισθήσει προς το μελό, κίνδυνος πάντα υπαρκτός όταν περιγράφονται δυσάρεστες ανθρώπινες καταστάσεις.

Η αποδοχή και η προσαρμογή στη νέα κατάσταση δεν είναι εύκολη για κανέναν. Είναι όμως ο μοναδικός δρόμος και η συγγραφέας επιλέγει να τον περιγράψει εστιάζοντας στα τρία αδέρφια-θύματα αυτής της εξέλιξης. Πού καταλήγει; Όχι ακριβώς σ’ ένα ευχάριστο τέλος. Σίγουρα σε μια νέα αρχή με την παραδοχή πως η ζωή δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη και να καθορίζεται αποκλειστικά από την οικονομική δυνατότητα του καθενός.

Κοινότυπο και τετριμμένο συμπέρασμα; Προφανώς… Μπορούμε βάσιμα να εικάσουμε πως και η Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνιόταν εξέλισσε κατ’ αυτόν τον τρόπο τις ζωές των ηρώων της δεν φανταζόταν πως… ανακάλυπτε την Αμερική. Ίσως όμως να ‘χε στο μυαλό της πως θα υπενθύμιζε στους δυνητικούς αναγνώστες της πως τελικά δεν είναι τόσα πολλά αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε για να ‘χει ουσιαστικό νόημα η ζωή μας.

Η Αμερικανίδα συγγραφέας κατάφερε να συνθέσει ένα μυθιστόρημα με ήρωες που απέχουν αρκετά απ’ αυτό που οι περισσότεροι έχουμε στο μυαλό μας ως αμερικανικό πρότυπο και να μας περιγράψει εικόνες ανθρώπων με τις οποίες μπορούν να ταυτιστούν ευκολότερα πολλοί και, κυρίως, διαφορετικοί αναγνώστες. Η φωλιά αποτελεί το καλύτερο διαπιστευτήριο μιας συγγραφέως που θα καταφέρει ενδεχομένως να μας δώσει στο μέλλον και άλλα αξιόλογα έργα.

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΙΤΕΝΗΣ είναι συγγραφέας.

altΗ φωλιά
Σύνθια Ντ’ Άπριξ Σουήνι
Μτφρ. Πόλυ Μοσχοπούλου
Ωκεανός 2017
Σελ. 574, τιμή εκδότη €17,90

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Όταν η ελληνική ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: 4 συγγραφείς ξανακοιτάζουν μυθοπλαστικά το παρελθόν

Από τη Θεσσαλονίκη των τελών του 19ου αιώνα στην Αθήνα του Όθωνα και στη Σέριφο του 1916. Επιλέγουμε τέσσερα ιστορικά μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων που παίρνουν έμπνευση από πραγματικά ιστορικά γεγονότα για να «χτίσουν» τις ιστορίες τους. Κεντρική εικόνα: Μια όψη της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα (© Ευθύμ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ