alt

Για τη νουβέλα του Εμίλ Ζολά Η πλημμύρα (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Ποικίλη Στοά)

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Οι άνθρωποι στην Πλημμύρα (L’inondation) του Ζολά είναι κλαριά και φύλλα που τα παρασέρνει το νερό. Δεν προφταίνουμε να τους γνωρίσουμε, να υπάρξουν για εμάς. Υπάρχουν μόνο και μόνο για να παλέψουν μάταια με το νερό, όταν μια νύχτα ο ποταμός Γαρούνας φουσκώνει κι ένας τόπος ζώντων, ανθηρός και καρπερός, εν μία νυκτί μεταμορφώνεται σε υδάτινο βασίλειο του θανάτου.

Γραπωμένοι από στέγες, δίνουν μάχη μ’ ό,τι φερτό υλικό παρασέρνει ο πολιορκητής ποταμός, γκρεμίζοντας μ’ αυτό τους πέτρινους τοίχους των σπιτιών, σκεπάζοντας τις πράξεις ηρωισμού των ανθρώπων και πνίγοντας την αγάπη τους.

Ο αφηγητής Λουί Ρουμπιέ, ένας γέρος αγρότης, επιζών σωματικά μα νεκρός ψυχικά μετά την πλημμύρα, μιλάει στην αρχή με πικρό καμάρι για το χαμένο του βιος και μας συστήνει επιτροχάδην τα πρόσωπα του δράματος, με την ιδιότητα του καθενός ως μέλους της ως χθες μεγάλης και σήμερα ξεκληρισμένης οικογένειάς του. Μα γνωρίζουμε καλύτερα κάθε πρόσωπο στις κατοπινές σελίδες, μέσ’ από την πάλη του με το νερό. Είναι αγαπημένη οικογένεια, το ’χει πει αυτό εξαρχής ο γέρος· δεν εγκαταλείπει ο ένας τον άλλον, αλλά μαζί παλεύουν για να σωθούν. Γραπωμένοι από στέγες, δίνουν μάχη μ’ ό,τι φερτό υλικό παρασέρνει ο πολιορκητής ποταμός, γκρεμίζοντας μ’ αυτό τους πέτρινους τοίχους των σπιτιών, σκεπάζοντας τις πράξεις ηρωισμού των ανθρώπων και πνίγοντας την αγάπη τους.

Ο Συπριέν, ο σύζυγος της Αιμέ, της μεγαλύτερης εγγονής του γέρου, χωρίζεται από τη γυναίκα του και τα δύο τους παιδιά, που τον βλέπουν ανήμποροι να πνίγεται σιγά σιγά μπροστά στα μάτια τους. Ο Γκασπάρ, ο αρραβωνιαστικός της άλλης εγγονής, μ’ ένα δοκάρι παλεύει ν’ απομακρύνει τα συντρίμμια που φέρνει το ποτάμι, δίνοντας μάχη με το νερό. Όλοι μαζί μετατρέπουν μια στέγη στάβλου σε σχεδία και προσπαθούν πάνω της να ξεφύγουν. Κι έπειτα, όταν κάθε ελπίδα έχει πλέον χαθεί, ο Γκασπάρ παλεύει να σώσει κολυμπώντας την αρραβωνιαστικιά του, τη Βερονίκ.

Από το χωριουδάκι του Σεν Ζορύ μένει μονάχα το κωδωνοστάσιο της εκκλησίας να εξέχει σαν παράταιρος, παράλογος φάρος. Ξύλα κι άνθρωποι εξισώνονται, γίνονται αθύρματα του ορμητικού νερού – εφτακόσια πτώματα καταμετρώνται την επομένη.

Η Πλημμύρα πρωτοδημοσιεύτηκε το 1880 και συμπεριλήφθηκε στη συλλογή Le Capitaine Burle το 1883, την ίδια χρονιά με το μυθιστόρημα Στον παράδεισο των κυριών (Au Bonheur des Dames), το ενδέκατο του κύκλου των Ρουγκόν-Μακάρ, που στα ελληνικά κυκλοφόρησε πέρυσι από τις εκδόσεις Στερέωμα σε μετάφραση της Ιφιγένειας Μποτουροπούλου. Η γραφή του Ζολά, μετά τις λίγες πρώτες σελίδες της «γνωριμίας» με τα πρόσωπα, ακολουθεί ασθμαίνουσα τον αγώνα της καταδικασμένης οικογένειας. Χάνονται όλοι, μα θα μπορούσαν να είχαν σωθεί. «Ο Θεός δεν ήταν δίκαιος» λέει ο γέρος· «δεν του είχαμε κάνει τίποτε και μας τα έπαιρνε όλα. Ύψωσα τη γροθιά μου στον ορίζοντα. Είπα για τον απογευματινό μας περίπατο, γι’ αυτά τα λιβάδια, για τούτο το στάρι, γι’ αυτά τ’ αμπέλια, που ήταν εκεί γεμάτα υποσχέσεις. Ήταν λοιπόν ένα ψέμα όλα αυτά;»

altΔεν ξέρω τι μέτρησε πιο πολύ για τον συγγραφέα όταν έγραφε τη νουβέλα του. Η ματαιότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων ίσως; Η ευάλωτη μοίρα του ανθρώπου και το εύθραυστο των ανθρωπίνων επιτευγμάτων απέναντι στις δυνάμεις της φύσης, όπως λέγεται στην εισαγωγή της Πλημμύρας; Από τα παράθυρα του σπιτιού των Ρουμπιέ δεν μπαίνει ο ευτυχισμένος αέρας τόσων χρόνων, αλλά καταστροφικό νερό. Η σκεπή που τόσα χρόνια προστάτευε από την κακοκαιρία την «ευλογημένη» τους ζωή γίνεται πρώτα, για λίγο, νησίδα σωτηρίας κι έπειτα καταρρέει.

Την είδα να σκύβει, να παίρνει στη χούφτα της λίγο νερό και να πλένει το πρόσωπό της. Έπειτα μάζεψε σε κότσο τα όμορφα ξανθά της μαλλιά και τα έδεσε πίσω από το κεφάλι της. Έκανε μάλλον την τουαλέτα της· έμοιαζε να πιστεύει ότι βρισκόταν στο δωματιάκι της, ότι ήταν Κυριακή και η καμπάνα χτυπούσε χαρούμενα.

Κάποιοι εγκαταλείπουν τον αγώνα – σαν τον Πιερ τον αδερφό του γέρου και σαν την τρίτη εγγονή, τη Μαρί:

«[…] Μέσα στη σαστισμάρα μου, άκουγα για πολλή ώρα ένα γέλιο, χωρίς να καταλαβαίνω ποιος γελούσε έτσι δίπλα μου. Έβγαινε ο ήλιος, ήταν μια χλωμή αυγή. Έκανε καλό καιρό, είχε πολλή δροσιά και μεγάλη ηρεμία, σαν στην όχθη μιας λίμνης της οποίας η επιφάνεια ξυπνάει πριν από την ανατολή του ήλιου. Αλλά το γέλιο εξακολουθούσε να ηχεί· και γυρνώντας είδα τη Μαρί όρθια, με τα βρεγμένα της ρούχα. Αυτή ήταν που γελούσε.

»[…] Την είδα να σκύβει, να παίρνει στη χούφτα της λίγο νερό και να πλένει το πρόσωπό της. Έπειτα μάζεψε σε κότσο τα όμορφα ξανθά της μαλλιά και τα έδεσε πίσω από το κεφάλι της. Έκανε μάλλον την τουαλέτα της· έμοιαζε να πιστεύει ότι βρισκόταν στο δωματιάκι της, ότι ήταν Κυριακή και η καμπάνα χτυπούσε χαρούμενα.

»[…] Έπειτα, όταν θεώρησε ότι ήταν έτοιμη να φύγει, τραγούδησε ένα από τα θρησκευτικά της άσματα με τη λεπτή, κρυστάλλινη φωνή της […] κατέβηκε την κατηφορική στέγη και μπήκε στο νερό, που την κάλυψε σιγά σιγά».

Όμως οι πράξεις των προσώπων μετρούν πιο πολύ κι από το τραγικό τους τέλος. Ο αγώνας τους, αν κι ανευόδωτος, παραμένει ανεξίτηλος – όπως η αγάπη του Γκασπάρ και της Βερονίκ, που το επόμενο πρωί τους βρίσκουν πνιγμένους μα αγκαλιασμένους και στον θάνατο ακόμα, τόσο σφιχτά, ώστε δεν μπορούν να τους χωρίσουν και τους φωτογραφίζουν μαζί – και αγκαλιαστούς, έπειτα, τους κηδεύουν.

 * Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής. 
Τελευταίο του βιβλίο, η νουβέλα «Μαύρο νερό» (εκδ. Κίχλη).


altΗ πλημμύρα
Εμίλ Ζολά
Μτφρ. Μανώλης Πίμπλης
Εκδ. Ποικίλη Στοά 2017
Σελ. 70, τιμή εκδότη €7,00

 alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΕΜΙΛ ΖΟΛΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Για την αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με τίτλο «Ελπίδα, η αυτοβιογραφία» που κυκλοφορεί σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Είμαι πάντοτε επιφυλακτικός απέναντι στις αυτοβιογραφίες, αν και έ...

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ