alt

Για τη νουβέλα του Εμίλ Ζολά Η πλημμύρα (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Ποικίλη Στοά)

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Οι άνθρωποι στην Πλημμύρα (L’inondation) του Ζολά είναι κλαριά και φύλλα που τα παρασέρνει το νερό. Δεν προφταίνουμε να τους γνωρίσουμε, να υπάρξουν για εμάς. Υπάρχουν μόνο και μόνο για να παλέψουν μάταια με το νερό, όταν μια νύχτα ο ποταμός Γαρούνας φουσκώνει κι ένας τόπος ζώντων, ανθηρός και καρπερός, εν μία νυκτί μεταμορφώνεται σε υδάτινο βασίλειο του θανάτου.

Γραπωμένοι από στέγες, δίνουν μάχη μ’ ό,τι φερτό υλικό παρασέρνει ο πολιορκητής ποταμός, γκρεμίζοντας μ’ αυτό τους πέτρινους τοίχους των σπιτιών, σκεπάζοντας τις πράξεις ηρωισμού των ανθρώπων και πνίγοντας την αγάπη τους.

Ο αφηγητής Λουί Ρουμπιέ, ένας γέρος αγρότης, επιζών σωματικά μα νεκρός ψυχικά μετά την πλημμύρα, μιλάει στην αρχή με πικρό καμάρι για το χαμένο του βιος και μας συστήνει επιτροχάδην τα πρόσωπα του δράματος, με την ιδιότητα του καθενός ως μέλους της ως χθες μεγάλης και σήμερα ξεκληρισμένης οικογένειάς του. Μα γνωρίζουμε καλύτερα κάθε πρόσωπο στις κατοπινές σελίδες, μέσ’ από την πάλη του με το νερό. Είναι αγαπημένη οικογένεια, το ’χει πει αυτό εξαρχής ο γέρος· δεν εγκαταλείπει ο ένας τον άλλον, αλλά μαζί παλεύουν για να σωθούν. Γραπωμένοι από στέγες, δίνουν μάχη μ’ ό,τι φερτό υλικό παρασέρνει ο πολιορκητής ποταμός, γκρεμίζοντας μ’ αυτό τους πέτρινους τοίχους των σπιτιών, σκεπάζοντας τις πράξεις ηρωισμού των ανθρώπων και πνίγοντας την αγάπη τους.

Ο Συπριέν, ο σύζυγος της Αιμέ, της μεγαλύτερης εγγονής του γέρου, χωρίζεται από τη γυναίκα του και τα δύο τους παιδιά, που τον βλέπουν ανήμποροι να πνίγεται σιγά σιγά μπροστά στα μάτια τους. Ο Γκασπάρ, ο αρραβωνιαστικός της άλλης εγγονής, μ’ ένα δοκάρι παλεύει ν’ απομακρύνει τα συντρίμμια που φέρνει το ποτάμι, δίνοντας μάχη με το νερό. Όλοι μαζί μετατρέπουν μια στέγη στάβλου σε σχεδία και προσπαθούν πάνω της να ξεφύγουν. Κι έπειτα, όταν κάθε ελπίδα έχει πλέον χαθεί, ο Γκασπάρ παλεύει να σώσει κολυμπώντας την αρραβωνιαστικιά του, τη Βερονίκ.

Από το χωριουδάκι του Σεν Ζορύ μένει μονάχα το κωδωνοστάσιο της εκκλησίας να εξέχει σαν παράταιρος, παράλογος φάρος. Ξύλα κι άνθρωποι εξισώνονται, γίνονται αθύρματα του ορμητικού νερού – εφτακόσια πτώματα καταμετρώνται την επομένη.

Η Πλημμύρα πρωτοδημοσιεύτηκε το 1880 και συμπεριλήφθηκε στη συλλογή Le Capitaine Burle το 1883, την ίδια χρονιά με το μυθιστόρημα Στον παράδεισο των κυριών (Au Bonheur des Dames), το ενδέκατο του κύκλου των Ρουγκόν-Μακάρ, που στα ελληνικά κυκλοφόρησε πέρυσι από τις εκδόσεις Στερέωμα σε μετάφραση της Ιφιγένειας Μποτουροπούλου. Η γραφή του Ζολά, μετά τις λίγες πρώτες σελίδες της «γνωριμίας» με τα πρόσωπα, ακολουθεί ασθμαίνουσα τον αγώνα της καταδικασμένης οικογένειας. Χάνονται όλοι, μα θα μπορούσαν να είχαν σωθεί. «Ο Θεός δεν ήταν δίκαιος» λέει ο γέρος· «δεν του είχαμε κάνει τίποτε και μας τα έπαιρνε όλα. Ύψωσα τη γροθιά μου στον ορίζοντα. Είπα για τον απογευματινό μας περίπατο, γι’ αυτά τα λιβάδια, για τούτο το στάρι, γι’ αυτά τ’ αμπέλια, που ήταν εκεί γεμάτα υποσχέσεις. Ήταν λοιπόν ένα ψέμα όλα αυτά;»

altΔεν ξέρω τι μέτρησε πιο πολύ για τον συγγραφέα όταν έγραφε τη νουβέλα του. Η ματαιότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων ίσως; Η ευάλωτη μοίρα του ανθρώπου και το εύθραυστο των ανθρωπίνων επιτευγμάτων απέναντι στις δυνάμεις της φύσης, όπως λέγεται στην εισαγωγή της Πλημμύρας; Από τα παράθυρα του σπιτιού των Ρουμπιέ δεν μπαίνει ο ευτυχισμένος αέρας τόσων χρόνων, αλλά καταστροφικό νερό. Η σκεπή που τόσα χρόνια προστάτευε από την κακοκαιρία την «ευλογημένη» τους ζωή γίνεται πρώτα, για λίγο, νησίδα σωτηρίας κι έπειτα καταρρέει.

Την είδα να σκύβει, να παίρνει στη χούφτα της λίγο νερό και να πλένει το πρόσωπό της. Έπειτα μάζεψε σε κότσο τα όμορφα ξανθά της μαλλιά και τα έδεσε πίσω από το κεφάλι της. Έκανε μάλλον την τουαλέτα της· έμοιαζε να πιστεύει ότι βρισκόταν στο δωματιάκι της, ότι ήταν Κυριακή και η καμπάνα χτυπούσε χαρούμενα.

Κάποιοι εγκαταλείπουν τον αγώνα – σαν τον Πιερ τον αδερφό του γέρου και σαν την τρίτη εγγονή, τη Μαρί:

«[…] Μέσα στη σαστισμάρα μου, άκουγα για πολλή ώρα ένα γέλιο, χωρίς να καταλαβαίνω ποιος γελούσε έτσι δίπλα μου. Έβγαινε ο ήλιος, ήταν μια χλωμή αυγή. Έκανε καλό καιρό, είχε πολλή δροσιά και μεγάλη ηρεμία, σαν στην όχθη μιας λίμνης της οποίας η επιφάνεια ξυπνάει πριν από την ανατολή του ήλιου. Αλλά το γέλιο εξακολουθούσε να ηχεί· και γυρνώντας είδα τη Μαρί όρθια, με τα βρεγμένα της ρούχα. Αυτή ήταν που γελούσε.

»[…] Την είδα να σκύβει, να παίρνει στη χούφτα της λίγο νερό και να πλένει το πρόσωπό της. Έπειτα μάζεψε σε κότσο τα όμορφα ξανθά της μαλλιά και τα έδεσε πίσω από το κεφάλι της. Έκανε μάλλον την τουαλέτα της· έμοιαζε να πιστεύει ότι βρισκόταν στο δωματιάκι της, ότι ήταν Κυριακή και η καμπάνα χτυπούσε χαρούμενα.

»[…] Έπειτα, όταν θεώρησε ότι ήταν έτοιμη να φύγει, τραγούδησε ένα από τα θρησκευτικά της άσματα με τη λεπτή, κρυστάλλινη φωνή της […] κατέβηκε την κατηφορική στέγη και μπήκε στο νερό, που την κάλυψε σιγά σιγά».

Όμως οι πράξεις των προσώπων μετρούν πιο πολύ κι από το τραγικό τους τέλος. Ο αγώνας τους, αν κι ανευόδωτος, παραμένει ανεξίτηλος – όπως η αγάπη του Γκασπάρ και της Βερονίκ, που το επόμενο πρωί τους βρίσκουν πνιγμένους μα αγκαλιασμένους και στον θάνατο ακόμα, τόσο σφιχτά, ώστε δεν μπορούν να τους χωρίσουν και τους φωτογραφίζουν μαζί – και αγκαλιαστούς, έπειτα, τους κηδεύουν.

 * Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής. 
Τελευταίο του βιβλίο, η νουβέλα «Μαύρο νερό» (εκδ. Κίχλη).


altΗ πλημμύρα
Εμίλ Ζολά
Μτφρ. Μανώλης Πίμπλης
Εκδ. Ποικίλη Στοά 2017
Σελ. 70, τιμή εκδότη €7,00

 alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΕΜΙΛ ΖΟΛΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ