alt

Για το μυθιστόρημα του Wolfgang Herrndorf Εικόνες της μεγάλης σου αγάπης (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική).

Του Νίκου Ξένιου

Το βιβλίο Εικόνες της μεγάλης σου αγάπης του Βόλφγκανγκ Χέρντορφ είναι μια ιστορία που διασταυρώνεται με το Βερολίνο, Γεια (Τσικ και Μάικ) κατά περίεργο τρόπο. Εδώ αφηγήτρια είναι η δεκατετράχρονη Ίζα, το αντικείμενο του πρώτου ερωτικού σκιρτήματος του Τσικ, που δραπετεύει από το ψυχιατρείο και θεμελιώνει μια θυμοσοφική θεώρηση της ζωής τύπου road movie πρόωρα γηρασμένων εφήβων. Γεμάτη ποίηση που δύσκολα μεταφράζεται και χιούμορ σαρκαστικό, με μια ματιά απελπισίας πάνω στα ανθρώπινα και με πρωταγωνίστρια μιαν αποκλίνουσα περίπτωση κοριτσίστικου ψυχισμού, η νουβέλα των τελευταίων στιγμών του Χέρντορφ κυκλοφόρησε στη μετάφραση του Απόστολου Στραγαλινού από τις εκδόσεις Κριτική, απευθυνόμενη σε ένα εγχώριο αναγνωστικό κοινό «δύσκολα ενηλικιούμενων» οπαδών.

Το φοβερό τρίο μιας μυθιστορηματικής «καταδίωξης»

Το κορίτσι κρατά το ημερολόγιό του στην κωλότσεπη, σαν πυξίδα σε όλη της την περιπλάνηση στη Γερμανία των αντιθέσεων, των αμφισβητιών και των πρακτικών φιλοσόφων, των ανώριμων εφήβων και των πρόωρα ωριμασμένων παιδιών.

Το Βερολίνο, Γεια κέρδισε τα βραβεία Deutscher Jugendliteraturpreis και Clemens-Brentano και μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες. Πέρα από τα δυο αγόρια, τον Τσικ και τον Μάικ, τα κορίτσια του Βερολίνο, Γεια ήταν τυπικές ηρωίδες ταξιδιωτικής νουβέλας: ανάμεσά τους, η «βρόμικη» Ίζα Σμιτ ήταν μια κωμικοτραγική φιγούρα, που στις Εικόνες της μεγάλης σου αγάπης έρχεται δομημένη κατά το ρομαντικό πρότυπο της Νύχτας των Κυνηγών του Τσαρλς Λώτον – με τη διαφορά ότι εδώ εκκρεμεί μια καταδίωξη γενικευμένη, που εκπορεύεται από το σύνολο της «ιδρυματοποιημένης» καθώς πρέπει κοινωνίας των «κανονικών» και στοχεύει στην «τρελή» Ίζα. Ο Ναμπόκοφ, ο Σταντάλ, ο Τόμας Μαν, ο Ντοστογιέβσκη, αλλά και ο Μάρτιν Βάλζερ, ο Χέρμαν Έσσε, ο Πέτερ Χάντκε, η Ζαζί στο μετρό του Ρεϊμόν Κενώ και η Μινιόν του Βόλφγκανγκ Γκαίτε και τέλος, το σινεμά του Βέντερς, όλα συνυπάρχουν σε αυτό το βιβλίο. Το κορίτσι κρατά το ημερολόγιό του στην κωλότσεπη, σαν πυξίδα σε όλη της την περιπλάνηση στη Γερμανία των αντιθέσεων, των αμφισβητιών και των πρακτικών φιλοσόφων, των ανώριμων εφήβων και των πρόωρα ωριμασμένων παιδιών: η γλώσσα του ημερολογίου αυτού είναι μια ανανοηματοδότηση μικρών, σημαντικών λέξεων της καθημερινότητας που διέπεται από ένα ιδιαίτερο, ελκυστικό και συνάμα τρομακτικό αξιακό σύμπαν.

Οι αναζητήσεις και οι διαφωνίες της Ίζα είναι αμιγώς λεκτικές, ενώ η ζωή της περνά κινηματογραφικά από συνάντηση σε συνάντηση, στο πρότυπο του «Μικρού Πρίγκιπα» του Εξυπερύ.

Στο πρώτο μέρος της αφηγηματικής «ενότητας» των δυο βιβλίων, στο Βερολίνο, Γεια, ο Τσικ και ο Μάικ είχαν πρόωρα ενηλικιωθεί παραβαίνοντας τα όρια που τους επιτρέπονταν, σαν τον Τομ Σώγιερ ή τον Χακ Φιν, με συγκεκριμένο (αν και δυσπροσδιόριστο) προορισμό τη Βλαχία της Ρουμανίας. Εδώ, η ήδη ψυχιατρικά στιγματισμένη Ίζα δραπετεύει κατευθυνόμενη στο άγνωστο. Μαουνιέρηδες, παραβατικοί, ανήλικα που υιοθετούν λεξιλόγιο γερόντων, νταλικιέρηδες με περίεργα σεξουαλικά φετίχ, αλητάκια και φλώροι, δωμάτια εγκαταλελειμμένα από έφηβες αστές και αντικείμενα χωρίς συναισθηματική αξία, συνθέτουν τον κόσμο με τον οποίο διασταυρώνεται η ανήλικη ηρωίδα πριν περάσει στη δική της διάσταση και στο δικό της λεξιλόγιο, απορρίπτοντας όλες τις μικροαστικές της καταβολές. Άπλυτη, με πατούσες σκισμένες από τα αγκάθια, με μια παραποιημένη εκδοχή της πραγματικότητας, η Ίζα διασχίζει τη Γερμανία του σήμερα, κλέβει σουπερμάρκετ και επιβαίνει σε μαούνες εμπορικές, κρύβεται κάτω από τα παγκάκια και βρίζει τους ανθρώπους σε κάθε περίσταση. Σε κάποιο σημείο της απονενοημένης διαδρομής της διασταυρώνεται με τους Τσικ και Μάικ. Δεν πρόκειται για «διαδρομή ηρωίδας», γιατί δεν περιλαμβάνει τις συγκρούσεις που έχει ένας ήρωας στη διάρκεια μιας μυθιστορηματικής διαδρομής: οι αναζητήσεις και οι διαφωνίες της Ίζα είναι αμιγώς λεκτικές, ενώ η ζωή της περνά κινηματογραφικά από συνάντηση σε συνάντηση, στο πρότυπο του «Μικρού Πρίγκιπα» του Εξυπερύ. Όσο για το ημερολόγιό της, αυτό δεν είναι παρά το ψηφιδωτό όλων των πιθανών εκδοχών των πραγμάτων, των προσώπων, των καταστάσεων, των κειμένων και των εικόνων που πρόλαβε, επεξεργάστηκε και κατόρθωσε να αγαπήσει ο συγγραφέας.

alt

Χαμηλό προσδόκιμο ζωής και μελαγχολία

Νηφάλιος, αθεϊστής, προσανατολισμένος σε ένα σκληρό ρεαλισμό, ο συγγραφέας και ο χαρακτήρας του «Ίζα» αγαπούν το κολύμπι, παίζουν αγορίστικα παιχνίδια, απεχθάνονται την πάστρα και την ευταξία, «σκανάρουν» τους γελοίους συνομηλίκους τους και τρέφουν σεβασμό για τα σύμβολα της πείρας των ενήλικων, πατρικών της προτύπων.

Ο Βόλφγκανγκ Χέρντορφ γεννήθηκε το 1965 στο Αμβούργο. Σπούδασε καλές τέχνες και εργάστηκε, μεταξύ άλλων, ως σκιτσογράφος στο σατυρικό περιοδικό Titanic. Το 2002 κυκλοφόρησε το πρώτο μυθιστόρημά του με τίτλο In Plüschgewittern. Το 2008 τιμήθηκε με το Γερμανικό Βραβείο Διηγήματος για το βιβλίο τoυ Diesseits des Van-Allen Gürtels. Ακολούθησε το Βερολίνο, Γεια, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία σε όλον τον κόσμο και μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες. Γνωρίζοντας ότι είναι βαριά άρρωστος, τα τελευταία χρόνια μοιραζόταν τις σκέψεις του στο προσωπικό του ιστολόγιο «Arbeit und Struktur». Ο κοινωνικός χώρος που του προσέφερε το Διαδίκτυο υπήρξε γι’ αυτόν τρομερά σημαντικός. Στο τελευταίο του σημείωμα έγραφε: «Χιόνι, Αύγουστος, Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος». Το ιστολόγιο/ημερολόγιο αυτό το διατήρησε από τις 8 Μαρτίου ως τις 26 Aυγούστου του 2013, οπότε και αυτοκτόνησε, στα 48 του χρόνια. Σαν να μην είχε διαγνώσει την παραμικρή υπερβατολογική διάσταση στον κόσμο, που θα ήταν ικανή ώστε να μεταστρέψει το κοσμοείδωλό του στην κατεύθυνση της μεταφυσικής. 

Η έννοια της φιλίας, η έννοια του έρωτα, οι έννοιες Πίστη και Αφοσίωση (συνοψισμένες στην αφήγηση για τον ηρωικό σκύλο Ρούντη) προσλαμβάνουν, στο βιβλίο αυτό, ολότελα νέα διάσταση. Η ζωή της ηρωίδας φαντάζει αφημένη στην τύχη της, σαν να υπάρχει μόνο η πένα του συγγραφέα για να μεσολαβήσει ανάμεσα σ’ αυτήν και στον Θεό. Νηφάλιος, αθεϊστής, προσανατολισμένος σε ένα σκληρό ρεαλισμό, ο συγγραφέας και ο χαρακτήρας του «Ίζα» αγαπούν το κολύμπι, παίζουν αγορίστικα παιχνίδια, απεχθάνονται την πάστρα και την ευταξία, «σκανάρουν» τους γελοίους συνομηλίκους τους και τρέφουν σεβασμό για τα σύμβολα της πείρας των ενήλικων, πατρικών της προτύπων, ανθρώπων που κινούνται προς άγνωστες κατευθύνσεις εξερευνώντας, όπως του ναυτικού που κρατά τον εξάντα, για παράδειγμα. Η κλινική Νευρολογίας του νοσοκομείου έχει κληροδοτήσει στην Ίζα δυο χάπια, που θα τα χρησιμοποιήσει όταν η ίδια το κρίνει σωστό. Το σπίτι της τής έχει κληροδοτήσει την τραυματική εμπειρία μιας εγκατάλειψης. Η φαντασία της την έχει προικίσει με τη δυνατότητα να «επινοεί» μια νέα πραγματικότητα και να την υποστηρίζει σθεναρά μέσω της λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας επιμένει να επινοεί την πραγματικότητά του αλλά το εγχείρημα αυτό το διενεργεί αντιστρέφοντας τη σχέση δημιουργού και δημιουργήματος με τρόπο ανίερο: τελικά, με δυο λόγια, η δική του Ίζα είναι τόσο άρρωστη που τής επιτρέπεται να «επισκεφθεί» τον συγγραφέα στο δωμάτιο του ύστατου πόνου του.

* Η κεντρικη φωτογραφία προέρχεται από τη θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Προσπαθώ να φανταστώ πώς θα συνεχιζόταν από εδώ και πέρα η ζωή μου, αν δεν ήταν η ζωή μου, αλλά μυθιστόρημα. Το σπίτι μπροστά μου θα ήταν τότε το δικό μου σπίτι και τις έξι οξιές θα τις είχε φυτέψει με τα χέρια του ο προπάππος μου πριν από εκατό χρόνια. Το σπίτι θα το είχε φτιάξει μόνος του, συνηθιζόταν άλλωστε πριν από εκατό χρόνια. Κι όταν θα τα είχε τελειώσει όλα, θα ονόμαζε την ιδιοκτησία του Αγρόκτημα Ψηλές Οξιές, παρότι οι οξιές εκείνο τον αιρό δεν θα ήταν παρά μικροσκοπικά δεντράκια. Θα ήξερε όμως ότι θα μεγάλωναν. Και κάποιο σούρουπο που ο ήλιος θα είχε πάρει κοκκινωπό χρώμα και ο παππούς θα καθόταν πλάι στην προγιαγιά μου στον μικρό πάγκο μπροστά στην πόρτα, θα την αγκάλιαζε και θα της έλεγε πως, όταν κάτι είναι τόσο όμορφο, χρειάζεται και ένα όνομα. Θα το βάφτιζε λοιπόν Αγρόκτημα Ψηλές Οξιές (...)

Ο Ντάνιελ είναι ο έρωτας της ζωής μου, όπως βέβαια το έχει αποσαφηνίσει ο συγγραφέας από την αρχή, και θα του μείνω για πάντα πιστή και θα κάνω τα πάντα για εκείνον και κάθε βράδυ θα καθόμαστε στον μικρό πάγκο όπου καθόταν κάποτε ο προπάππος μου μαζί με την προγιαγιά μου μπροστά από το σπίτι, και το χέρι μου θα κρατάι το τρεμάμενο χέρι του και μπροστά μας θα υπάρχει ένα μικρό τραπέζι με δυο κούπες του καφέ, στη μια από τις οποίες θα γράφει ΤΕΛΟΣ»


altΕικόνες της μεγάλης σου αγάπης
Wolfgang Herrndorf
Μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός
Κριτική 2017
Σελ. 152, τιμή εκδότη €11,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ WOLFGANG HERRNDORF 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Στο προσφιλές Βερολίνο των πλανήτων

Στο προσφιλές Βερολίνο των πλανήτων

Για το μυθιστόρημα του Franz Hessel Απόκρυφο Βερολίνο (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική).

Του Νίκου Ξένιου

...

Βερολίνο, γεια: ο άνθρωπος ως μαρτυρία

Βερολίνο, γεια: ο άνθρωπος ως μαρτυρία

Με αφορμή την ανάγνωση του νεανικού μυθιστορήματος του Βόλφγκανγκ Χέρντορφ, Βερολίνο, γεια (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική).

Του Θάνου Κάππα

...
Τσικ και Μάικ: με το πιστόλι στον κρόταφο

Τσικ και Μάικ: με το πιστόλι στον κρόταφο

Για το μυθιστόρημα του Wolfgang Herrndorf Βερολίνο, γεια (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική).

Του Νίκου Ξένιου

Με τον τίτλο «Tschick» η...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ