alt

Για τη νουβέλα του Herman Melville Τα μαγεμένα νησιά (μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, εκδ. Ποικίλη Στοά).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Στον Μέλβιλ όλα είναι μυθικά. Η γεωγραφία των Ενκαντάδας του, των νησιών Γκαλαπάγκος, είναι μυθογεωγραφία, και η ζωολογία του είναι μυθοζωολογία, έτσι για παράδειγμα ο πιγκουίνος «δεν είναι ούτε ψάρι, ούτε ζώο, ούτε πτηνό» και η χελώνα, σε τούτα δω τα Μαγεμένα νησιά, αντικαθιστά, σε μυστήριο και αρχαιότητα, τη φάλαινα στο Μόμπι Ντικ –τηρουμένων βέβαια των αναλογιών, μιας και το πνεύμα κείνου του πολυσέλιδου θρυλικού μυθιστορήματος εδώ στριμώχνεται σε ένα σχετικά ολιγοσέλιδο σπονδυλωτό αφήγημα (ούτε καν νουβέλα, μιας και του λείπει η σφιχτή δομή της), όπου δε θα χώραγε ολόκληρη φάλαινα με τη πραγματική και τη φανταστική της ζωολογία και με το κυνήγι της και τους θρύλους γι’ αυτήν, και πολύ περισσότερο δε θα χωρούσε ένας βιβλικά τρομερός Αχαάβ– δυσεκπλήρωτο κενό, μιας και στα Μαγεμένα νησιά ο Κρεολός τυχοδιώκτης από την Κούβα και προσωρινός βασιλέας της Νήσου Τσαρλς, με τη σωματοφυλακή του από αιμοβόρικους σκύλους, ή ο Όμπερλους ο δύσμορφος, μισάνθρωπος ερημίτης της Νήσου του Χουντ, όσο κι αν είναι γοητευτικές φιγούρες, μήτε στέκουν στο ύψος μήτε έχουν το βάθος του εμμονικού και δαιμονικού καπετάνιου.

Τα Μαγεμένα νησιά απαρτίζονται από δέκα «σκίτσα» που το καθένα έχει ως μότο στίχους, κυρίως, του Έντμουντ Σπένσερ, από τη Faerie Queene, τη Νεραϊδοβασίλισσα, και από το Η ιστορία της μητέρας Χάμπερντ, και στα πρώτα σκίτσα, εδώ, η αινιγματική χελώνα φορτώνεται επάξια το βάρος της αφήγησης πάνω στο πανάρχαιο καβούκι της.

Τα Μαγεμένα νησιά απαρτίζονται από δέκα «σκίτσα» που το καθένα έχει ως μότο στίχους, κυρίως, του Έντμουντ Σπένσερ, από τη Faerie Queene τη Νεραϊδοβασίλισσα, και από το Η ιστορία της μητέρας Χάμπερντ, και στα πρώτα σκίτσα, εδώ, η αινιγματική χελώνα φορτώνεται επάξια το βάρος της αφήγησης πάνω στο πανάρχαιο καβούκι της με την «τόσο σεβάσμια αρχαία όψη!», την «τόση τριχωτή πρασινάδα να καλύπτει τα σκληρά ξεφλουδίσματα και να επουλώνει τις ρωγμές». Ο αλλοπαρμένος αφηγητής στέκει μπροστά σε τρεις χελώνες που «διευρύνθηκαν – μεταμορφώθηκαν. Μου φαινόταν ότι βλέπω τρία ρωμαϊκά Κολοσσαία σε θαυμαστή αποσύνθεση», αθώα κατάπληκτος σαν Ισμαήλ μπροστά στα τατουάζ στο κορμί του Κουίκουεγκ, και απευθύνει έκκληση, «Ω εσείς γηραιότεροι των κατοίκων αυτού ή οποιουδήποτε άλλου νησιού, σας παρακαλώ δώστε μου την ελευθερία του τρίτειχου κάστρου σας», άσχετα που έπειτα τρώει χελωνόσουπα και φιλέτα από κρέας χελώνας.

Όπως στη φάλαινά του, έτσι και εδώ ο μαγεμένος Μέλβιλ είναι εγκυκλοπαιδικός και βιβλικός – οι γνώσεις υπάρχουν για να συλλέγονται και να λέγονται, και ιστορίες για φρεγάτες και πειρατές παρελαύνουν στις σελίδες αυτών των Μαγεμένων νησιών που θυμίζουν «σώμα εν σάκκω και σποδώ»· από τον ψηλό Βράχο Ροδόντο η θέα αποκαλείται «Φασγά», το όνομα της κορυφής του όρους απ’ όπου ο Μωυσής είδε τη Γη της Επαγγελίας, και τα λογής λογής πουλιά πάνω στο βράχο χαρακτηρίζονται ως «Θρόνοι, Κυριότητες, Δυνάμεις» – τα τάγματα των αγγέλων.

melvilleΚαι, όσο κι αν ζωγραφίζεται εφιαλτική στα πρώτα σκίτσα η εικόνα των νησιών, όπου «σκούρες υαλώδεις μάζες, πολλές από τις οποίες υψώνονται μέσα από λευκές δίνες και κύματα σε απομονωμένα και επικίνδυνα μέρη μπροστά στην ακτή, παρουσιάζουν ένα πλουτώνειο τοπίο» –ένας «εκπεσών κόσμος»–, ο τόνος της αφήγησης είναι μολαταύτα ζωηρός, περιπετειώδης, ως και ξεκάθαρα εύθυμος όπως όταν απαριθμούνται, για παράδειγμα, οι κάτοικοι της Νήσου Άλμπερμαλ («500.000 σαύρες, 500.000 φίδια, 10.000.000 αράχνες, χωρίς να υπολογίζουμε ένα άγνωστο πλήθος από δαίμονες, μυρμηγκοφάγους, μισάνθρωπους και σαλαμάνδρες»), και μόνο στην ιστορία της Χουνίλα, της χήρας στη Νήσο Νόρφοκ, ο αφηγηματικός τόνος γίνεται τραγικός.

O Μέλβιλ είναι άλλος ένας συγγραφέας που στην Ελλάδα παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάφραστος – έχουμε βέβαια τη φάλαινά του μεταφρασμένη με αγάπη και γλωσσική έγνοια από τον Θανάση Χριστοδούλου, τον Ασπροφόρη, το Typee βαφτισμένο Περιπέτειες στη χώρα των κανιβάλων, τον Μπίλλυ Μπαντ, μερικά μικρότερα κείμενά του· ως εκεί. Τούτα δω τα Μαγεμένα νησιά –ένα σαφώς γοητευτικό, καλομεταφρασμένο από τον Γιώργο Μπαρουξή, «μικρό» έργο του– έρχονται να θυμίσουν πόσα όμορφα βιβλία του Μέλβιλ περιμένουν το γύρισμά τους στη γλώσσα μας: Omoo, Mardi, Redburn, Pierre, The Confidence-Man. Ας ελπίσουμε…

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής. 
Τελευταίο του βιβλίο, η νουβέλα «Μαύρο νερό» (εκδ. Κίχλη).


 

altΤα μαγεμένα νησιά
Herman Melville
Μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής
Εκδόσεις Ποικίλη Στοά 2016
Σελ. 152, τιμή εκδότη €11,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ HERMAN MELVILLE

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...
«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Μπάρι Χάνα.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Οι Ψεύτες...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ