fukushimameltdown2

Για το βιβλίο της Ryoko Sékiguchi Δεν είναι από σύμπτωση, γραμμένο με αφορμή τις καταστροφές από τα τσουνάμι στην Ιαπωνία και το ατύχημα στη Φουκουσίμα που ακολούθησε, πέντε χρόνια πριν (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα).

Του Γιώργου Βέη

Είμαι αντιμέτωπη με τη δυσκολία να φανταστώ, με τα όρια της φαντασίας μου.
(Από το βιβλίο, σελ. 104)

Η συγγραφέας, γεννημένη στο Τόκιο, ζει κι εργάζεται στο Παρίσι από το 1977, όπου, μεταξύ άλλων, μεταφράζει από τη γλώσσα της στα γαλλικά και αντιστρόφως διάφορα λογοτεχνικά έργα. Εκεί πληροφορείται από τους πρώτους τι συμβαίνει στην πατρίδα της, στις 11 Μαρτίου, πέντε χρόνια ακριβώς πριν. Σεισμός, τσουνάμι, πυρηνικό ατύχημα. Το τριπλό καταστροφικό συμβάν απονεκρώνει την ευρύτερη περιοχή του Τόκοχου. Αφού αρχίσει να καταγράφει τις φάσεις των δικών της εσωτερικών κραδασμών, κάποια στιγμή επιστρέφει κι εκείνη στο Τόκιο, όπως έπραξαν κι άλλοι συμπατριώτες και συμπατριώτισσές της στη διασπορά, μην αντέχοντας να ζουν εξ αποστάσεως τη μείζονα τραγωδία της Ιαπωνίας.

«Τις μέρες του τεράστιου κύματος στην Ινδονησία άκουσαν για πρώτη φορά οι περισσότεροι Γάλλοι τη λέξη «τσουνάμι». Τώρα, η λέξη ξαναμπήκε σε κυκλοφορία από τη χώρα καταγωγής της, σα να ήθελε να διεκδικήσει την πατρότητά της».

Οι συναφείς δηλώσεις της Ryoko Sékiguchi διατηρούν αλώβητο το στοιχείο του κυριολεκτικού πανικού. Απομονώνω για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής τα εξής χαρακτηριστικά: «Τις μέρες του τεράστιου κύματος στην Ινδονησία άκουσαν για πρώτη φορά οι περισσότεροι Γάλλοι τη λέξη «τσουνάμι». Τώρα, η λέξη ξαναμπήκε σε κυκλοφορία από τη χώρα καταγωγής της, σα να ήθελε να διεκδικήσει την πατρότητά της». Οι αποτιμήσεις ποικίλλουν σε ένταση, ενώ ταυτοχρόνως δίνεται κι ένα μέτρο των αντιδράσεων της γαλλικής κοινής γνώμης. Παράδειγμα από τη μέση της εμπύρετης αυτής κατάθεσής της: «Το σημείωμα του εκδότη της Monde χαρακτηρίζει τους Ιάπωνες "λαό πρόνοια". Λέει πως "οι Ιάπωνες δεν είχαν ποτέ τους καλλιεργήσει την αυταπάτη ότι μπορούσαν να στηριχτούν εντελώς στο κράτος". Ένα άρθρο πειστικό για πολλούς Ιάπωνες που το διάβασαν, ένα ακόμα ανάμεσα στα πολλά που προσπαθούν να εξηγήσουν τη στάση του πληθυσμού απέναντι στην καταστροφή». Το χρονικό, το οποίο απορρέει από αυτή τη δοκιμασία, απέδωσε αριστοτεχνικά στα ελληνικά ο δόκιμος μεταφραστής Παναγιώτης Ευαγγελίδης, ο οποίος διέμεινε στην Ιαπωνία πάνω από μια δεκαετία, ερχόμενος σε άμεση επαφή με ό, τι σήμερα καλούμε σύγχρονη ιαπωνική ιδιοπροσωπία.

ryoko sekiguchi700Μπορεί κανείς να αντιληφθεί αμέσως το συγκεκριμένο μέγεθος του ρήγματος, το οποίο υπέστη ο εθνικός κορμός στο πνευματικό και ηθικό κυρίως πεδίο. Αρκεί να ληφθούν υπόψη οι παλαιότερες, καθόλα έγκυρες επισημάνσεις από το εσωτερικό της ιαπωνικής πραγματικότητας. Παραπέμπω στην προκειμένη περίπτωση στους κανόνες του Ιναζό Νιτόμπε, όπως διατυπώθηκαν, το 1905, στο θεμελιώδες έργο του Bushido, the Soul of Japan: «Ξύσε έναν Γιαπωνέζο, ακόμη και των πιο προοδευτικών ιδεών, και θα ξεπροβάλει ένας σαμουράι. Η μεγάλη κληρονομιά της τιμής, της ανδρείας και όλων των πολεμικών αρετών είναι, όπως ο καθηγητής Κραμπ πολύ ταιριαστά το θέτει, "ό,τι μάς έχουν εμπιστευτεί και αποτελεί το τιμάριο το αναπαλλοτρίωτο από τον θάνατο και από τις γενιές που έρχονται”. Οι προκλήσεις του παρόντος είναι να φυλάξουμε αυτή την κληρονομιά χωρίς να αφαιρέσουμε ένα γιώτα από το αρχαίο πνεύμα της. Οι προκλήσεις του μέλλοντος θα είναι να διευρύνουμε έτσι το πεδίο της, ώστε να εφαρμόζεται σε όλες τις διαδρομές και τις σχέσεις της ζωής». (Βλ. την εκδοχή του στα ελληνικά από τον Βύρωνα Πολύδωρα, στις εκδόσεις του «Καστανιώτη», 1996). Η μαρτυρία της Ryoko Sékiguchi έρχεται να υπομνηματίσει την ειδικότερη εκτίμηση για τις ποιότητες και τις ποσότητες, οι οποίες χαρακτηρίζουν εν γένει την Ιαπωνία του προηγούμενου αιώνα. Αρκεί να αντιπαραβάλουμε φέρ’ ειπείν την ετυμηγορία της Ρουθ Μπένεντικτ, όπως αποκρυσταλλώνεται στη δεκαετία του 1940 και καταχωρείται στο περιώνυμο δοκίμιό της, προϊόν εξαντλητικών μελετών, που φέρει τον τίτλο Το Χρυσάνθεμο και το Ξίφος. Είναι αρκούντως αποκαλυπτική, καθόσον μεταφέρει ως εμάς σήμερα τους χαρακτηριστικούς παλμούς και την ορμή των κατακλυσμικών αλλαγών, οι οποίες σημειώθηκαν τότε εκεί. Παραθέτω ενδεικτικά: «Η Ιαπωνία, γυρίζοντας την πλάτη στο μεσαίωνά της στα τελευταία πενήντα χρόνια του δέκατου ένατου αιώνα και όντας αδύναμη όπως είναι σήμερα η Ταϊλάνδη, γέννησε ηγέτες ικανούς να αντιληφθούν σε βάθος και να ολοκληρώσουν μιαν από τις πλέον επιτυχείς αποστολές, στο πολιτικό επίπεδο, που επεχείρησε να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο». Το Δεν είναι από σύμπτωση διαβάζεται συνεπώς και ως λυρικο-καταγγελτική έκφανση μιας οργισμένης συγγραφέως στους αντίποδες των όσων θετικών εκτιμήσεων για τη χώρα της έχουν κοινοποιηθεί και στην καθ΄ημάς Δύση. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι ποιητής.

altΔεν είναι από σύμπτωση
Ιαπωνικό χρονικό
Ryoko Sékiguchi
Μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης
Άγρα 2015
Σελ. 144, τιμή εκδότη €11,50

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ