happiness680

Για το μυθιστόρημα της Yasmina Reza, Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Εστία).

Της Έλενας Μαρούτσου

Τη Γιασμίνα Ρεζά την γνώρισα μέσα από την κινηματογραφική διασκευή του θεατρικού της έργου Ο θεός της σφαγής από τον Ρομάν Πολάνσκι. Τώρα, στο αυτί του τελευταίου της μυθιστορήματος με τον τίτλο Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς, μαθαίνω ότι είναι πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη συγγραφέας κυρίως θεατρικών έργων αλλά και μυθιστορημάτων. Άλλωστε και στο μυθιστόρημα που έχω στα χέρια μου είναι ολοφάνερη η θητεία της στο θεατρικό λόγο.

Ποιοι είναι οι ευτυχείς;

Heureux les heureux, λοιπόν, όπως το θέλει ο γαλλικός συμμετρικός και ταυτολογικός τίτλος, μετάφραση από το ισπανικό felices los felices. Πάντα θεωρούσα εξαιρετικά ενδεικτικό –αν όχι του περιεχομένου του βιβλίου τουλάχιστον των προθέσεων του συγγραφέα– το μότο, εδώ από τον Borges: «Ευτυχισμένοι όσοι αγαπιούνται κι όσοι αγαπούν κι όσοι μπορούν να ξεπεράσουν την αγάπη. Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς».

Ένα το κρατούμενο λοιπόν: η συγγραφέας έχει σκοπό να μας μιλήσει για την ευτυχία. Και για την αγάπη. Και πώς αυτές μπορούν –αν φυσικά μπορούν– να συνυπάρξουν. Μάλιστα. Ξεκινάμε. Ρομπέρ Τοσκανό. Μαργκερίτ Μπλο. Βενσάν Ζαουαντά. Πασκαλίν Υτνέρ. Πάολα Σουάρες. Ερνέστ Μπλο. Φιλίπ Σεμλά. Λουλά Μορενό. Ραούλ Μπαρνές. Κι άλλες γυναίκες. Κι άλλοι άντρες. Κι άλλα ονόματα. Κάθε όνομα και τίτλος κεφαλαίου. Κάθε όνομα κι ένας αφηγητής. Κάθε κεφάλαιο έχει ξεχωριστή φωνή και θα μπορούσε να έχει και ανεξάρτητη ύπαρξη, να αποτελεί δηλαδή αυτόνομο διήγημα.

Η κουστωδία των ανδρών και γυναικών που παρελαύνει από τις σελίδες του βιβλίου συνδέονται, άλλοι στενά κι αναπόδραστα, άλλοι χαλαρά και τυχαία, συνθέτοντας ένα κολλάζ-τοιχογραφία που πράγματι το θέμα της, όπως υπαινίχθηκε το μότο στην αρχή, είναι η ευτυχία και η αγάπη.

Με το ένα πόδι στο διήγημα και το άλλο στο μυθιστόρημα

Στην αρχή μάλιστα αυτή την εντύπωση δίνει το βιβλίο. Πως πρόκειται δηλαδή για μικρές ιστορίες δοσμένες υπό μορφήν θεατρικού μονολόγου, στιγμιότυπα από την καθημερινότητα ενός πολυπρόσωπου θιάσου, σκέψεις, αναμνήσεις, σύντομα δρώμενα, που όσο προχωράει το βιβλίο αντιλαμβανόμαστε όμως πως δεν είναι ολότελα ανεξάρτητα. Η κουστωδία των ανδρών και γυναικών που παρελαύνει από τις σελίδες του βιβλίου συνδέονται, άλλοι στενά κι αναπόδραστα, άλλοι χαλαρά και τυχαία, συνθέτοντας ένα κολλάζ-τοιχογραφία που πράγματι το θέμα της, όπως υπαινίχθηκε το μότο στην αρχή, είναι η ευτυχία και η αγάπη.

Αυτή η ιδιότυπη αυτή δομή του βιβλίου, τα διηγήματα που ενώνονται μεταξύ τους με χαλαρές κλωστές, η ευρύτερη εικόνα που ξεπροβάλλει αλλά δεν υποτάσσει την κάθε ιστορία στην αναγκαιότητα ενός σφιχτά δεμένου τελικού νοήματος, με έκαναν να σκεφτώ πως το βιβλίο που κρατάω στα χέρια μου δεν είναι ακριβώς μυθιστόρημα, αλλά το αποτέλεσμα της πτώσης του μυθιστορήματος. Για να χρησιμοποιήσω μια εικόνα: το βιβλίο αυτό –πιο πολύ από ψηφιδωτό– μοιάζει με ένα μεγάλο βιτρώ που έπεσε και έσπασε σε μικρά κομμάτια.

Υπάρχει αγάπη και ευτυχία μετά την πτώση;

Αυτά τα κομμάτια πλησιάζει η Ρεζά με τον μεγεθυντικό της φακό, δείχνοντάς μας πως κάθε σπασμένο κομμάτι είναι κι ένας κόσμος. Το ταλέντο της είναι πως το κάνει με τρυφερότητα και κοφτερή ματιά. Με την εγγύτητα που απαιτεί η προσοχή στη λεπτομέρεια και συγχρόνως με την απόσταση που προϋποθέτει το χιούμορ.

Αν η δομή του βιβλίου έχει σαν βάση της τον θρυμματισμό της μεγάλης εικόνας και της συνεκτικής αφήγησης, δεν θα μπορούσε παρά να αντανακλά και το περιεχόμενό του. Η Ρεζά μπορεί να μιλάει για την αγάπη και την ευτυχία, αλλά δεν μιλάει ως ρομαντική αλλά ούτε και ως κυνική. Μιλάει σαν κάποια που έχει συνείδηση πως ο ρομαντισμός έχει σπάσει σε κομμάτια και ο ρεαλισμός αδυνατεί τα τα ξανακολλήσει. 

Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς, μας λέει η Ρεζά, μ’ ένα πικρό χαμόγελο, σαν να ξέρει καλά πως μέσα σε αυτούς δεν είμαστε εμείς.

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

altΕυτυχισμένοι οι ευτυχείς
Yasmina Reza
Μτφρ. Μανώλης Πιμπλής
Εστία 2015
Σελ. 188, τιμή εκδότη €18,41

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ YASMINA REZA

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ηθοποιός» της Αν Ένραϊτ (κριτική) – Κόρη που μεγαλώνει στη σκιά μιας μητέρας σταρ

«Ηθοποιός» της Αν Ένραϊτ (κριτική) – Κόρη που μεγαλώνει στη σκιά μιας μητέρας σταρ

Για το μυθιστόρημα της Αν Ένραϊτ (Anne Enright) «Ηθοποιός» (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Sunset Boulevard» του Μπίλι Γουάιλντερ.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Venturini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ