happiness680

Για το μυθιστόρημα της Yasmina Reza, Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Εστία).

Της Έλενας Μαρούτσου

Τη Γιασμίνα Ρεζά την γνώρισα μέσα από την κινηματογραφική διασκευή του θεατρικού της έργου Ο θεός της σφαγής από τον Ρομάν Πολάνσκι. Τώρα, στο αυτί του τελευταίου της μυθιστορήματος με τον τίτλο Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς, μαθαίνω ότι είναι πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη συγγραφέας κυρίως θεατρικών έργων αλλά και μυθιστορημάτων. Άλλωστε και στο μυθιστόρημα που έχω στα χέρια μου είναι ολοφάνερη η θητεία της στο θεατρικό λόγο.

Ποιοι είναι οι ευτυχείς;

Heureux les heureux, λοιπόν, όπως το θέλει ο γαλλικός συμμετρικός και ταυτολογικός τίτλος, μετάφραση από το ισπανικό felices los felices. Πάντα θεωρούσα εξαιρετικά ενδεικτικό –αν όχι του περιεχομένου του βιβλίου τουλάχιστον των προθέσεων του συγγραφέα– το μότο, εδώ από τον Borges: «Ευτυχισμένοι όσοι αγαπιούνται κι όσοι αγαπούν κι όσοι μπορούν να ξεπεράσουν την αγάπη. Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς».

Ένα το κρατούμενο λοιπόν: η συγγραφέας έχει σκοπό να μας μιλήσει για την ευτυχία. Και για την αγάπη. Και πώς αυτές μπορούν –αν φυσικά μπορούν– να συνυπάρξουν. Μάλιστα. Ξεκινάμε. Ρομπέρ Τοσκανό. Μαργκερίτ Μπλο. Βενσάν Ζαουαντά. Πασκαλίν Υτνέρ. Πάολα Σουάρες. Ερνέστ Μπλο. Φιλίπ Σεμλά. Λουλά Μορενό. Ραούλ Μπαρνές. Κι άλλες γυναίκες. Κι άλλοι άντρες. Κι άλλα ονόματα. Κάθε όνομα και τίτλος κεφαλαίου. Κάθε όνομα κι ένας αφηγητής. Κάθε κεφάλαιο έχει ξεχωριστή φωνή και θα μπορούσε να έχει και ανεξάρτητη ύπαρξη, να αποτελεί δηλαδή αυτόνομο διήγημα.

Η κουστωδία των ανδρών και γυναικών που παρελαύνει από τις σελίδες του βιβλίου συνδέονται, άλλοι στενά κι αναπόδραστα, άλλοι χαλαρά και τυχαία, συνθέτοντας ένα κολλάζ-τοιχογραφία που πράγματι το θέμα της, όπως υπαινίχθηκε το μότο στην αρχή, είναι η ευτυχία και η αγάπη.

Με το ένα πόδι στο διήγημα και το άλλο στο μυθιστόρημα

Στην αρχή μάλιστα αυτή την εντύπωση δίνει το βιβλίο. Πως πρόκειται δηλαδή για μικρές ιστορίες δοσμένες υπό μορφήν θεατρικού μονολόγου, στιγμιότυπα από την καθημερινότητα ενός πολυπρόσωπου θιάσου, σκέψεις, αναμνήσεις, σύντομα δρώμενα, που όσο προχωράει το βιβλίο αντιλαμβανόμαστε όμως πως δεν είναι ολότελα ανεξάρτητα. Η κουστωδία των ανδρών και γυναικών που παρελαύνει από τις σελίδες του βιβλίου συνδέονται, άλλοι στενά κι αναπόδραστα, άλλοι χαλαρά και τυχαία, συνθέτοντας ένα κολλάζ-τοιχογραφία που πράγματι το θέμα της, όπως υπαινίχθηκε το μότο στην αρχή, είναι η ευτυχία και η αγάπη.

Αυτή η ιδιότυπη αυτή δομή του βιβλίου, τα διηγήματα που ενώνονται μεταξύ τους με χαλαρές κλωστές, η ευρύτερη εικόνα που ξεπροβάλλει αλλά δεν υποτάσσει την κάθε ιστορία στην αναγκαιότητα ενός σφιχτά δεμένου τελικού νοήματος, με έκαναν να σκεφτώ πως το βιβλίο που κρατάω στα χέρια μου δεν είναι ακριβώς μυθιστόρημα, αλλά το αποτέλεσμα της πτώσης του μυθιστορήματος. Για να χρησιμοποιήσω μια εικόνα: το βιβλίο αυτό –πιο πολύ από ψηφιδωτό– μοιάζει με ένα μεγάλο βιτρώ που έπεσε και έσπασε σε μικρά κομμάτια.

Υπάρχει αγάπη και ευτυχία μετά την πτώση;

Αυτά τα κομμάτια πλησιάζει η Ρεζά με τον μεγεθυντικό της φακό, δείχνοντάς μας πως κάθε σπασμένο κομμάτι είναι κι ένας κόσμος. Το ταλέντο της είναι πως το κάνει με τρυφερότητα και κοφτερή ματιά. Με την εγγύτητα που απαιτεί η προσοχή στη λεπτομέρεια και συγχρόνως με την απόσταση που προϋποθέτει το χιούμορ.

Αν η δομή του βιβλίου έχει σαν βάση της τον θρυμματισμό της μεγάλης εικόνας και της συνεκτικής αφήγησης, δεν θα μπορούσε παρά να αντανακλά και το περιεχόμενό του. Η Ρεζά μπορεί να μιλάει για την αγάπη και την ευτυχία, αλλά δεν μιλάει ως ρομαντική αλλά ούτε και ως κυνική. Μιλάει σαν κάποια που έχει συνείδηση πως ο ρομαντισμός έχει σπάσει σε κομμάτια και ο ρεαλισμός αδυνατεί τα τα ξανακολλήσει. 

Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς, μας λέει η Ρεζά, μ’ ένα πικρό χαμόγελο, σαν να ξέρει καλά πως μέσα σε αυτούς δεν είμαστε εμείς.

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός.

altΕυτυχισμένοι οι ευτυχείς
Yasmina Reza
Μτφρ. Μανώλης Πιμπλής
Εστία 2015
Σελ. 188, τιμή εκδότη €18,41

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ YASMINA REZA

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ