alt

Για το μυθιστόρημα του Kazuo Ishiguro Ο θαμμένος γίγαντας (μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Ψυχογιός).

Του Γιώργου Βέη

«Δείξτε έλεος και φύγετε από δω. Αφήστε αυτή τη χώρα να αναπαύεται στη λησμονιά!» (Από το βιβλίο, σελ. 387)

Από τις πρώτες κιόλας αράδες αυτού του αρμονικά συγκερασμένου βιβλίου μεταφερόμαστε στη μεσαιωνική Βρετανία.

Οι Σάξονες και οι Βρετανοί, μετά από σκληρούς αγώνες, δείχνουν ότι, αντί ποταμούς αιμάτων και θανατηφόρων μονομαχιών, προτιμούν επιτέλους, επιφανειακά έστω, να συνυπάρχουν. Ο Βασιλιάς Αρθούρος και ο Μάγος Μέρλιν, ως γεννήτορες μύθων αλλά και ολοστρόγγυλων αληθειών, μπαινοβγαίνουν με χαρακτηριστική άνεση σε αρκετά κεφάλαια του βιβλίου, συνιστώντας βασικούς δείκτες αναφορών. Ο ιπποτισμός, αυτή η αρχετυπική ευρωπαϊκή κλίση, παραμένει σταθερά στην υπηρεσία του Αγαθού. Οι δε πείσμονες βέβηλοι, αν δεν τιμωρηθούν μετά την διάπραξη των αδικημάτων τους, θα τιμωρηθούν ασφαλώς από τον Παντοδύναμο κάποτε. Η τρέλα, εννοείται, δεν είναι πάντα αυτό που δείχνει: ενδεχομένως να είναι το άλλο πρόσωπο της Αρετής. Ο φυσικός διάκοσμος δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά την  αβέβαιη νίκη της θεολογίας απέναντι στο Κακό. Πρόκειται κοντολογίς για εμφανή απότιση φόρου τιμής τόσο στον Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα (Miguel de Cervantes Saavedra, 29 Σεπτεμβρίου 1547 – 22 Απριλίου 1616), όσο και στον Σερ Γουόλτερ Σκοτ (Sir Walter Scott, 15 Αυγούστου 1771 - 21 Σεπτεμβρίου 1832). Ο αφηγητής δεν ξεχνάει, επίσης, να κλείσει το μάτι, με πρόδηλο νόημα, και στο σύγχρονό μας Ουμπέρτο Έκο (Umberto Eco, 5 Ιανουαρίου 1932-). Τα έργα άλλωστε των εν λόγω συγκαταλέγονται στα προσφιλέστερα αναγνώσματα του Καζούο Ισιγκούρο, ο οποίος έχει ήδη τιμηθεί, ως γνωστόν προ πολλού, με το Βραβείο Booker για το άρτιο μυθιστόρημά του Απομεινάρια μιας μέρας, το οποίο ήδη κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις του Θανάση Καστανιώτη.

Ένας διαφορετικός Δον Κιχώτης

Πανταχού παρόντα σκανταλιάρικα ξωτικά, φασματικές συγγενείς της βιβλικής Λίλιθ, φιλότιμοι χριστιανοί, υδρόβια καλικαντζαράκια, άφθονα πουλιά σαρκοβόρα, τα οποία ανακαλούν αμέσως τις ημέτερες Στυμφαλίδες όρνιθες, και βεβαίως το απαραίτητο ερωτικό ζευγάρι, ο υπέργηρος αλλά ακμαίος Ρωμαίος, που εδώ ονομάζεται Αξλ και η συνομήλικη του Ιουλιέτα, για την περίσταση Μπέατρις.

Ο διάσημος ισπανός ιππότης της δήθεν ελεεινής μορφής Δον Κιχώτης μεταμφιέζεται έντεχνα στις σελίδες του Θαμμένου Γίγαντα, ονομαζόμενος πλέονΣερ Γκαουέϊν, ενώ το άλογο του, ο ετοιμόρροπος αλλά ουδέποτε κατακρημνιζόμενος Ροσινάντε βαφτίζεται με τη σειρά του, παραδόξως, Οράτιος. Ημιπαράφρονες καλόγεροι, που ξέφυγαν προφανώς για λίγο από τα κελιά του Ονόματος του Ρόδου, που υπογράφει ο προαναφερόμενος Ουμπέρτο Έκο, τέρατα, που μπορεί να είναι απλώς πλάνητες μολοσσοί, βαρκάρηδες που έρχονται κατευθείαν από τις όχθες της Αχερουσίας Λίμνης, αυτόκλητοι σωτήρες ψυχών, σαδομαζοχιστές θρησκευόμενοι, μοναχικοί, υποδειγματικοί μαχητές, όπως είναι π.χ. ο ακατανίκητος Γουίσταν, ένας περίπου σαμουράι, που τιμά το σύνολο των Σαξόνων, ένα δωδεκάχρονο παιδί, ο Έντουιν, που το δάγκωσε δράκος (αλλά μπορεί και όχι), η ετοιμοθάνατη υπερ-λάμια ονόματι Κουερίγκ, η ανάσα της οποίας... κλέβει ατομικές αλλά και ομαδικές αναμνήσεις (βλ. την κρίσιμη σελίδα 279), πανταχού παρόντα σκανταλιάρικα ξωτικά, φασματικές συγγενείς της βιβλικής Λίλιθ, φιλότιμοι χριστιανοί, οι οποίοι όμως μάταια προσπαθούν να κρύψουν την ασίγαστη έλξη που ασκεί ο παγανισμός στις βασανισμένες τους υπάρξεις, υδρόβια καλικαντζαράκια, άφθονα πουλιά σαρκοβόρα, τα οποία ανακαλούν αμέσως τις ημέτερες Στυμφαλίδες όρνιθες, και βεβαίως το απαραίτητο ερωτικό ζευγάρι, ο υπέργηρος αλλά ακμαίος Ρωμαίος, που εδώ ονομάζεται Αξλ και η συνομήλικη του Ιουλιέτα, για την περίσταση Μπέατρις, που διασχίζουν τετρακόσιες και πλέον σελίδες, εφιαλτικού κατά κανόνα πλαισίου, αναζητώντας τον από χρόνια πολλά ξενιτεμένο, πιθανότατα κεκοιμημένο πια, γιο τους: αυτή είναι εν ολίγοις η πινακοθήκη των προσώπων και των σημαντικοτέρων φανταστικών όντων, για να θυμηθούμε στο σημείο αυτό έναν από τους διασημότερους ταξινόμους των, εννοώ τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, τον οποίο, όπως εκτιμώ, συχνά πυκνά συμβουλεύεται και ο δημιουργός του παρόντος έργου.

alt
    Ο Kazuo Ishiguro
 

Αν προσθέσει κανείς το κλίμα της γενικευμένης αμνησίας που επικρατεί, τα ανήλιαγα τοπία του Θαμμένου Γίγαντα συνιστούν μιαν Εδέμ χωρίς Αγγέλους. Η διαρκής ομίχλη σκεπάζει κατ΄ ουσίαν το παρελθόν. Το δε παρόν δεν προλαβαίνει να βιωθεί: το καταβροχθίζει η απειλή των δράκων. Οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος, κατά συνέπεια, δομημένοι μέσα σε προλήψεις και οριακές ψευδαισθήσεις, αντικρίζουν διαρκώς το σκοτάδι του μέλλοντός των. Ένα μέλλον έτοιμο να απορροφηθεί κι αυτό από τη μαύρη τρύπα της δεισιδαιμονίας. Ό,τι δηλαδή σήμερα συνιστά κατ΄ αναλογίαν τον δαίμονα του διεθνούς πυρηνικού ολοκαυτώματος. Η θυσία της Κουερίγκ στο βωμό της μνήμης θα επιφέρει, προς το τέλος του έργου, την ποθητή ισορροπία στα ταραγμένα πρόσωπα και στα πολλαπλώς προσωποποιημένα πράγματα. Φαίνεται όμως επισφαλής στο βαθμό που οι αναμνήσεις θα προκαλέσουν, αυτομάτως, έριδες, προστριβές, νέες συγκρούσεις σε παλαιά και νέα πεδία μαχών, ως και υπενθυμίσεις μοιχειών. Στις τελευταίες ανήκει φέρ΄ ειπείν κι εκείνη, η σύντομη, η επί δύο σχεδόν μήνες, της Μπέατρις.

Γεννημένος στο ισοπεδωμένο Ναγκασάκι, το 1954, ο συγγραφέας ευαγγελίζεται σταθερά σε όλο το έργο του ως τώρα ριζική ανασύσταση ήθους.

Πάντως σ΄ όλες αυτές της συγκυρίες της άκρας ρευστότητας, το ερωτικό ζευγάρι του Αξλ και της Μπέατρις προσωποποιεί την ακεραιότητα της άνευ όρων Αγάπης. Ό,τι δηλαδή βρίσκεται στον αντίποδα της ανθρωποφοβίας, της μισαλλοδοξίας, της ξενότητας και της ασύγγνωστης βαρβαρότητας, οι οποίες στοιχειώνουν το μεγαλύτερο μέρος της αφήγησης. Κι ενώ ο κόσμος θα κινείται γραμμικά μέσα στο όνειρο της ευτυχίας, όπως ακριβώς το θέλει ο Θαμμένος Γίγαντας, αντίρροπες δυνάμεις θα δοκιμάζουν να τον εξανδραποδίσουν. Ο περίπου δον Κιχώτης-Σερ Γκαουέιν κι ο ιδαλγός Γουίσταν, θα φροντίζουν όμως πάντα να προπορεύονται συνειδητά της ολικής καταστροφής. Ως ελλιπείς άγγελοι ξέρουν άλλωστε να δρουν καλλίτερα από τους ουράνιους συγγενείς των: τολμούν δηλαδή να ξεπεράσουν εαυτούς, ακυρώνοντας ακόμη και την ίδια την Κουερίγκ. Από την άποψη αυτή, ο Θαμμένος Γίγαντας μας αφορά όχι μόνον σαν μια καλογραμμένη αλληγορία, αλλά κυρίως ως μάθημα κυριολεκτικού ανθρωπισμού. Γεννημένος άλλωστε στο ισοπεδωμένο Ναγκασάκι, το 1954, ο συγγραφέας ευαγγελίζεται σταθερά σε όλο το έργο του ως τώρα ριζική ανασύσταση ήθους.

Ο επαρκής Καζούο Ισιγκούρο, συστηματικός κυνηγός και ταξινόμος της λεπτομέρειας, μαθήτευσε προφανώς και σ΄ εκείνη την αποθέωση των διασταυρωμένων πληροφοριών, εννοώ στην προκειμένη περίπτωση την εμβληματική Σαλαμπώ του Γκιστάβ Φλομπέρ (Gustave Flaubert, 12 Δεκεμβρίου 1821 – 8 Μαΐου 1880). Δίνοντας, ως συγγραφέας απαιτήσεων, όπως ακριβώς μας έδειξε ο Μισέλ Φουκό το 1970, στο εναρκτήριο μάθημά του στο “Κολέγιο της Γαλλίας”, στην  περιώνυμη Τάξη του Λόγου, «στην ανήσυχη λαλιά της μυθοπλασίας τις ενότητές της, τους δεσμούς της συνάφειάς της  και την ενσωμάτωσή της μέσα στο πραγματικό», ο Καζούο Ισιγκούρο επαληθεύει άλλη μια φορά στο πεδίο της αυστηρής διηγητικής εμπέδωσης τα χαρίσματά του. Ευτύχησε, το τονίζω, μεταφραστικά. Η εξειδικευμένη, έμπειρη Αργυρώ Μαντόγλου σεβάστηκε απολύτως το γράμμα και το πνεύμα της όλης δημιουργικής ανάπλασης ενός ιδιαίτερα συναρπαστικού Μεσαίωνα.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι πρέσβης επί τιμή και ποιητής.
Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή πεζών κειμένων «Ινδικοπλεύστης» (εκδ. Κέδρος).


altΟ θαμμένος γίγαντας
Kazuo Ishiguro
Μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου
Ψυχογιός 2015
Σελ. 440, τιμή εκδότη € 17,70

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ KAZUO ISHIGURO

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ