sunset-park390

Για το μυθιστόρημα Σάνσετ Παρκ του Paul Auster (εκδ. Μεταίχμιο).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Στα μυθιστορήματα του Πολ Όστερ κάτω από την επιφάνεια του κειμένου συναντούμε μια ανελλιπή διακειμενικότητα, πλήθος οι αναφορές σε άλλα λογοτεχνικά έργα, καθώς και έναν αριθμό από δευτερεύουσες πλοκές οι οποίες, πριν το τέλος, συγκλίνουν με την κυρίως αφήγηση και εν πολλοίς δικαιολογούν την αμφιθυμία ή την απροσδόκητη συμπεριφορά των χαρακτήρων.

Ο Μάιλς Χέλερ, πρωταγωνιστής στο Sunset Park -τίτλος που πέρα από τη συγκεκριμένη περιοχή του Μπρούκλιν είναι και μια λειτουργική μεταφορά, φορτισμένη με υπαινιγμούς για την παρακμή και τη μοίρα των κατοίκων- έχει εγκαταλείψει την εύπορη οικογένειά του στη Νέα Υόρκη και πήγε να ζήσει σε μια ερημική επαρχία στη νότια Φλόριντα, προκειμένου να διαχειριστεί το πένθος, τη λύπη και τις ενοχές του: Ο αδελφός του, από άλλη μητέρα, έχει πεθάνει σε ένα αυτοκινητικό δυστύχημα και ο Μάιλς πιστεύει πως το σφάλμα ήταν δικό του. Το μυστικό αυτό δεν το έχει μοιραστεί με τον πατέρα του, ιδιοκτήτη ενός φθίνοντος εκδοτικού οίκου και τη μητέρα του, διάσημη ηθοποιό. Ο Μάιλς βρίσκει παρηγοριά σε ένα ανήλικο κορίτσι, την Πιλάρ, που συναντάει σε ένα πάρκο και συμπτωματικά διαβάζουν και οι δυο τον «Μεγάλο Γκάτσμπι». Σε ολόκληρο το μυθιστόρημα υπάρχουν απόηχοι από το μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ, τόσο στη ρομαντική ψυχοσύνθεση του αφηγητή, όσο και σε διάφορα σημεία της πλοκής, όπως στο επεισόδιο με το αυτοκινητικό δυστύχημα.

«Η δυσοσμία της ήττας»

Θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη και θα μείνει σε ένα σπίτι υπό κατάληψη, στο Σάνσετ Παρκ, όπου περνάει την ώρα του φωτογραφίζοντας τάφους διάσημων γκάγκστερ, ποιητών, στρατηγών και βιομηχάνων και αθλητών.

Ο Μάιλς, στη Φλόριντα, όπου έχει καταφύγει τα τελευταία επτά χρόνια, φωτογραφίζει εγκαταλειμμένα αντικείμενα σε σπίτια που έχουν κατασχεθεί, σπίτια που «έχουν εμποτιστεί από τη δυσοσμία της ήττας», καθώς οι ιδιοκτήτες τους δεν ήταν πλέον σε θέση να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους, μια δουλειά από τις ελάχιστες προσοδοφόρες στην περιοχή, όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει γονατίσει από την οικονομική ύφεση του 2008. Είναι είκοσι οκτώ χρονών και δεν έχει την παραμικρή φιλοδοξία, συγκεντρώνεται στο παρόν και δεν σκέφτεται το μέλλον, δεν κάνει σχέδια και ζει με τα απολύτως απαραίτητα. Απολύτως απαραίτητα είναι και η ανάγνωση μυθιστορημάτων, η μοναδική εξάρτηση από την οποία δεν επιθυμεί να απαλλαγεί. Εδώ και επτά χρόνια δεν έχει έρθει σε επαφή με κανέναν από τους δικούς του, αλλά όταν θα αναγκαστεί να φύγει από την Φλόριντα θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη, μετά από πρόσκληση του φίλου του Μπινγκ Νέιθαν και θα μείνει σε ένα σπίτι υπό κατάληψη, στο Σάνσετ Παρκ, όπου περνάει την ώρα του φωτογραφίζοντας τάφους διάσημων γκάγκστερ, ποιητών, στρατηγών και βιομηχάνων και αθλητών, αναβάλλοντας την επαφή με τους δικούς του. Στο σπίτι αυτό, κάπου κοντά στο Μπρούκλιν, μένουν ακόμη τρεις νέοι γύρω στα τριάντα, ταλαντούχοι και ευφυείς, απόφοιτοι πανεπιστημίων, αλλά φτωχοί και αποφασισμένοι να μην εγκαταλείψουν τη στέγη αυτή, στην οποία αρχικά κατέφυγαν ως μια προσωρινή λύση. 

alt
   Ο Paul Auster

Εξόριστοι στην πόλη

Ένα ακόμα έργο που αποτελεί σημείο αναφοράς και διατρέχει το μυθιστόρημα είναι η ταινία «Τα καλύτερά μας χρόνια» του Γουίλιαμ Γουάιλερ, που είναι το θέμα της διατριβής της Άλις Μπέργκστρομ, μιας εκ των ενοίκων του σπιτιού, και που αφορά τρεις βετεράνους στρατιώτες που επέστρεψαν στο σπίτι τους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην ταινία τίθεται το ερώτημα αν αυτοί οι άντρες θα μπορέσουν ποτέ να ανακτήσουν μια κανονικότητα, να συνθηκολογήσουν με τους δαίμονές τους και να επανέρθουν σε μια ειρηνική ζωή, ένα ερώτημα που επανέρχεται τακτικά στο μυθιστόρημα. Μπορεί ένας άνθρωπος, μετά από μεγάλο τραύμα, να ανακάμψει και να επανενταχθεί; Ο Μάιλς παρά τις προσπάθειές του, και τις προσπάθειες των ανθρώπων που τον αγαπούν, δεν θα ξεφύγει ποτέ από το τραύμα της απώλειας του αδελφού του, δεν θα ενσωματωθεί και θα λειτουργεί πάντα ως παρίας και εξόριστος.

Πλήθος συμπτώσεων διατρέχουν την πλοκή – υπάρχουν ζευγάρια όπου ένας εκ των δυο είναι πολύ νεώτερος, νέοι πολλά υποσχόμενοι που σκοτώνονται ή αυτοκτονούν, νέοι με προβληματική σεξουαλικότητα καθώς και το θέμα του μπέιζμπολ πάνω στο οποίο ο συγγραφέας στοχάζεται και καταγράφει στιγμιότυπα, διακόπτοντας τη ροή του κειμένου.

Εγκεφαλικοί καταληψίες

Οι χαρακτήρες ελάχιστα δρουν και κινούνται, αλλά στοχάζονται και αποφαίνονται για διάφορα θέματα που τους απασχολούν, ενώ στο τέλος τούς βρίσκουμε ελάχιστα διαφοροποιημένους.

Το Σάνσετ Παρκ εκτυλίσσεται, στο μεγαλύτερο μέρος του, το 2008 με φόντο την οικονομική κρίση που μαστίζει τις ΗΠΑ και την εκλογή του Ομπάμα και είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο ελλείψει άλλου όρου θα το χαρακτηρίζαμε «εγκεφαλικό». Οι χαρακτήρες πολύ λίγο δρουν και κινούνται, στοχάζονται και αποφαίνονται για διάφορα θέματα που τους απασχολούν, ενώ στο τέλος τούς βρίσκουμε ελάχιστα διαφοροποιημένους. Κάθε κεφάλαιο φέρει και το όνομα ενός εκ των τεσσάρων χαρακτήρων που συνδέονται με την παράνομη κατάληψη του σπιτιού, και δίνει τη δική του οπτική στα γεγονότα, την ιδεολογία και την κοσμοθεωρία του, αλλά και μέρος της προσωπικής του ιστορίας που τον οδήγησε στη «λύση» της κατάληψης.  

Παρότι η γλώσσα και ο λόγος του κάθε χαρακτήρα παρουσιάζεται διαφοροποιημένος και μας δίδεται μέσα από μια καλά επεξεργασμένη τριτοπρόσωπη αφήγηση σε ξεχωριστά κεφάλαια, εν τούτοις ο διάλογος είναι ελάχιστος και η πλοκή υποτυπώδης. Μαθαίνουμε τις απόψεις τους, τα συναισθήματα και τις ανησυχίες του κάθε χαρακτήρα αλλά, όπως έχουν γράψει ήδη οι περισσότεροι κριτικοί για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, παραμένουν μέχρι το τέλος επίπεδοι και σχηματικοί. Όμως, καλό είναι να μην ξεχνάμε πως κάποια βιβλία δεν τα διαβάζουμε για την πλοκή, τις ανατροπές ή τους «ανάγλυφους» χαρακτήρες αλλά για την απόλαυση που αντλούμε από τη σκέψη και τη γλώσσα του συγγραφέα, και όσο γι’ αυτό, ο Οστερ παραμένει μοναδικός στιλίστας – τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου. 

* Η ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ είναι συγγραφέας και μεταφράστρια.

altΣάνσετ Παρκ
Paul Auster
Μτφρ. Σπύρος Γιανναράς
Μεταίχμιο 2014
Σελ. 312, τιμή € 15,50

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PAUL AUSTER

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ