sunset-park390

Για το μυθιστόρημα Σάνσετ Παρκ του Paul Auster (εκδ. Μεταίχμιο).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Στα μυθιστορήματα του Πολ Όστερ κάτω από την επιφάνεια του κειμένου συναντούμε μια ανελλιπή διακειμενικότητα, πλήθος οι αναφορές σε άλλα λογοτεχνικά έργα, καθώς και έναν αριθμό από δευτερεύουσες πλοκές οι οποίες, πριν το τέλος, συγκλίνουν με την κυρίως αφήγηση και εν πολλοίς δικαιολογούν την αμφιθυμία ή την απροσδόκητη συμπεριφορά των χαρακτήρων.

Ο Μάιλς Χέλερ, πρωταγωνιστής στο Sunset Park -τίτλος που πέρα από τη συγκεκριμένη περιοχή του Μπρούκλιν είναι και μια λειτουργική μεταφορά, φορτισμένη με υπαινιγμούς για την παρακμή και τη μοίρα των κατοίκων- έχει εγκαταλείψει την εύπορη οικογένειά του στη Νέα Υόρκη και πήγε να ζήσει σε μια ερημική επαρχία στη νότια Φλόριντα, προκειμένου να διαχειριστεί το πένθος, τη λύπη και τις ενοχές του: Ο αδελφός του, από άλλη μητέρα, έχει πεθάνει σε ένα αυτοκινητικό δυστύχημα και ο Μάιλς πιστεύει πως το σφάλμα ήταν δικό του. Το μυστικό αυτό δεν το έχει μοιραστεί με τον πατέρα του, ιδιοκτήτη ενός φθίνοντος εκδοτικού οίκου και τη μητέρα του, διάσημη ηθοποιό. Ο Μάιλς βρίσκει παρηγοριά σε ένα ανήλικο κορίτσι, την Πιλάρ, που συναντάει σε ένα πάρκο και συμπτωματικά διαβάζουν και οι δυο τον «Μεγάλο Γκάτσμπι». Σε ολόκληρο το μυθιστόρημα υπάρχουν απόηχοι από το μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ, τόσο στη ρομαντική ψυχοσύνθεση του αφηγητή, όσο και σε διάφορα σημεία της πλοκής, όπως στο επεισόδιο με το αυτοκινητικό δυστύχημα.

«Η δυσοσμία της ήττας»

Θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη και θα μείνει σε ένα σπίτι υπό κατάληψη, στο Σάνσετ Παρκ, όπου περνάει την ώρα του φωτογραφίζοντας τάφους διάσημων γκάγκστερ, ποιητών, στρατηγών και βιομηχάνων και αθλητών.

Ο Μάιλς, στη Φλόριντα, όπου έχει καταφύγει τα τελευταία επτά χρόνια, φωτογραφίζει εγκαταλειμμένα αντικείμενα σε σπίτια που έχουν κατασχεθεί, σπίτια που «έχουν εμποτιστεί από τη δυσοσμία της ήττας», καθώς οι ιδιοκτήτες τους δεν ήταν πλέον σε θέση να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους, μια δουλειά από τις ελάχιστες προσοδοφόρες στην περιοχή, όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει γονατίσει από την οικονομική ύφεση του 2008. Είναι είκοσι οκτώ χρονών και δεν έχει την παραμικρή φιλοδοξία, συγκεντρώνεται στο παρόν και δεν σκέφτεται το μέλλον, δεν κάνει σχέδια και ζει με τα απολύτως απαραίτητα. Απολύτως απαραίτητα είναι και η ανάγνωση μυθιστορημάτων, η μοναδική εξάρτηση από την οποία δεν επιθυμεί να απαλλαγεί. Εδώ και επτά χρόνια δεν έχει έρθει σε επαφή με κανέναν από τους δικούς του, αλλά όταν θα αναγκαστεί να φύγει από την Φλόριντα θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη, μετά από πρόσκληση του φίλου του Μπινγκ Νέιθαν και θα μείνει σε ένα σπίτι υπό κατάληψη, στο Σάνσετ Παρκ, όπου περνάει την ώρα του φωτογραφίζοντας τάφους διάσημων γκάγκστερ, ποιητών, στρατηγών και βιομηχάνων και αθλητών, αναβάλλοντας την επαφή με τους δικούς του. Στο σπίτι αυτό, κάπου κοντά στο Μπρούκλιν, μένουν ακόμη τρεις νέοι γύρω στα τριάντα, ταλαντούχοι και ευφυείς, απόφοιτοι πανεπιστημίων, αλλά φτωχοί και αποφασισμένοι να μην εγκαταλείψουν τη στέγη αυτή, στην οποία αρχικά κατέφυγαν ως μια προσωρινή λύση. 

alt
   Ο Paul Auster

Εξόριστοι στην πόλη

Ένα ακόμα έργο που αποτελεί σημείο αναφοράς και διατρέχει το μυθιστόρημα είναι η ταινία «Τα καλύτερά μας χρόνια» του Γουίλιαμ Γουάιλερ, που είναι το θέμα της διατριβής της Άλις Μπέργκστρομ, μιας εκ των ενοίκων του σπιτιού, και που αφορά τρεις βετεράνους στρατιώτες που επέστρεψαν στο σπίτι τους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην ταινία τίθεται το ερώτημα αν αυτοί οι άντρες θα μπορέσουν ποτέ να ανακτήσουν μια κανονικότητα, να συνθηκολογήσουν με τους δαίμονές τους και να επανέρθουν σε μια ειρηνική ζωή, ένα ερώτημα που επανέρχεται τακτικά στο μυθιστόρημα. Μπορεί ένας άνθρωπος, μετά από μεγάλο τραύμα, να ανακάμψει και να επανενταχθεί; Ο Μάιλς παρά τις προσπάθειές του, και τις προσπάθειες των ανθρώπων που τον αγαπούν, δεν θα ξεφύγει ποτέ από το τραύμα της απώλειας του αδελφού του, δεν θα ενσωματωθεί και θα λειτουργεί πάντα ως παρίας και εξόριστος.

Πλήθος συμπτώσεων διατρέχουν την πλοκή – υπάρχουν ζευγάρια όπου ένας εκ των δυο είναι πολύ νεώτερος, νέοι πολλά υποσχόμενοι που σκοτώνονται ή αυτοκτονούν, νέοι με προβληματική σεξουαλικότητα καθώς και το θέμα του μπέιζμπολ πάνω στο οποίο ο συγγραφέας στοχάζεται και καταγράφει στιγμιότυπα, διακόπτοντας τη ροή του κειμένου.

Εγκεφαλικοί καταληψίες

Οι χαρακτήρες ελάχιστα δρουν και κινούνται, αλλά στοχάζονται και αποφαίνονται για διάφορα θέματα που τους απασχολούν, ενώ στο τέλος τούς βρίσκουμε ελάχιστα διαφοροποιημένους.

Το Σάνσετ Παρκ εκτυλίσσεται, στο μεγαλύτερο μέρος του, το 2008 με φόντο την οικονομική κρίση που μαστίζει τις ΗΠΑ και την εκλογή του Ομπάμα και είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο ελλείψει άλλου όρου θα το χαρακτηρίζαμε «εγκεφαλικό». Οι χαρακτήρες πολύ λίγο δρουν και κινούνται, στοχάζονται και αποφαίνονται για διάφορα θέματα που τους απασχολούν, ενώ στο τέλος τούς βρίσκουμε ελάχιστα διαφοροποιημένους. Κάθε κεφάλαιο φέρει και το όνομα ενός εκ των τεσσάρων χαρακτήρων που συνδέονται με την παράνομη κατάληψη του σπιτιού, και δίνει τη δική του οπτική στα γεγονότα, την ιδεολογία και την κοσμοθεωρία του, αλλά και μέρος της προσωπικής του ιστορίας που τον οδήγησε στη «λύση» της κατάληψης.  

Παρότι η γλώσσα και ο λόγος του κάθε χαρακτήρα παρουσιάζεται διαφοροποιημένος και μας δίδεται μέσα από μια καλά επεξεργασμένη τριτοπρόσωπη αφήγηση σε ξεχωριστά κεφάλαια, εν τούτοις ο διάλογος είναι ελάχιστος και η πλοκή υποτυπώδης. Μαθαίνουμε τις απόψεις τους, τα συναισθήματα και τις ανησυχίες του κάθε χαρακτήρα αλλά, όπως έχουν γράψει ήδη οι περισσότεροι κριτικοί για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, παραμένουν μέχρι το τέλος επίπεδοι και σχηματικοί. Όμως, καλό είναι να μην ξεχνάμε πως κάποια βιβλία δεν τα διαβάζουμε για την πλοκή, τις ανατροπές ή τους «ανάγλυφους» χαρακτήρες αλλά για την απόλαυση που αντλούμε από τη σκέψη και τη γλώσσα του συγγραφέα, και όσο γι’ αυτό, ο Οστερ παραμένει μοναδικός στιλίστας – τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου. 

* Η ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ είναι συγγραφέας και μεταφράστρια.

altΣάνσετ Παρκ
Paul Auster
Μτφρ. Σπύρος Γιανναράς
Μεταίχμιο 2014
Σελ. 312, τιμή € 15,50

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PAUL AUSTER

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

Για το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα [Leonardo Padura] «Έντιμοι άνθρωποι» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη). Kεντρική εικόνα: © Wikimedia Commons. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη 

Ανεξάρτητα αν είχε επισκ...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ