sunset-park390

Για το μυθιστόρημα Σάνσετ Παρκ του Paul Auster (εκδ. Μεταίχμιο).

Της Αργυρώς Μαντόγλου

Στα μυθιστορήματα του Πολ Όστερ κάτω από την επιφάνεια του κειμένου συναντούμε μια ανελλιπή διακειμενικότητα, πλήθος οι αναφορές σε άλλα λογοτεχνικά έργα, καθώς και έναν αριθμό από δευτερεύουσες πλοκές οι οποίες, πριν το τέλος, συγκλίνουν με την κυρίως αφήγηση και εν πολλοίς δικαιολογούν την αμφιθυμία ή την απροσδόκητη συμπεριφορά των χαρακτήρων.

Ο Μάιλς Χέλερ, πρωταγωνιστής στο Sunset Park -τίτλος που πέρα από τη συγκεκριμένη περιοχή του Μπρούκλιν είναι και μια λειτουργική μεταφορά, φορτισμένη με υπαινιγμούς για την παρακμή και τη μοίρα των κατοίκων- έχει εγκαταλείψει την εύπορη οικογένειά του στη Νέα Υόρκη και πήγε να ζήσει σε μια ερημική επαρχία στη νότια Φλόριντα, προκειμένου να διαχειριστεί το πένθος, τη λύπη και τις ενοχές του: Ο αδελφός του, από άλλη μητέρα, έχει πεθάνει σε ένα αυτοκινητικό δυστύχημα και ο Μάιλς πιστεύει πως το σφάλμα ήταν δικό του. Το μυστικό αυτό δεν το έχει μοιραστεί με τον πατέρα του, ιδιοκτήτη ενός φθίνοντος εκδοτικού οίκου και τη μητέρα του, διάσημη ηθοποιό. Ο Μάιλς βρίσκει παρηγοριά σε ένα ανήλικο κορίτσι, την Πιλάρ, που συναντάει σε ένα πάρκο και συμπτωματικά διαβάζουν και οι δυο τον «Μεγάλο Γκάτσμπι». Σε ολόκληρο το μυθιστόρημα υπάρχουν απόηχοι από το μυθιστόρημα του Φιτζέραλντ, τόσο στη ρομαντική ψυχοσύνθεση του αφηγητή, όσο και σε διάφορα σημεία της πλοκής, όπως στο επεισόδιο με το αυτοκινητικό δυστύχημα.

«Η δυσοσμία της ήττας»

Θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη και θα μείνει σε ένα σπίτι υπό κατάληψη, στο Σάνσετ Παρκ, όπου περνάει την ώρα του φωτογραφίζοντας τάφους διάσημων γκάγκστερ, ποιητών, στρατηγών και βιομηχάνων και αθλητών.

Ο Μάιλς, στη Φλόριντα, όπου έχει καταφύγει τα τελευταία επτά χρόνια, φωτογραφίζει εγκαταλειμμένα αντικείμενα σε σπίτια που έχουν κατασχεθεί, σπίτια που «έχουν εμποτιστεί από τη δυσοσμία της ήττας», καθώς οι ιδιοκτήτες τους δεν ήταν πλέον σε θέση να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους, μια δουλειά από τις ελάχιστες προσοδοφόρες στην περιοχή, όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει γονατίσει από την οικονομική ύφεση του 2008. Είναι είκοσι οκτώ χρονών και δεν έχει την παραμικρή φιλοδοξία, συγκεντρώνεται στο παρόν και δεν σκέφτεται το μέλλον, δεν κάνει σχέδια και ζει με τα απολύτως απαραίτητα. Απολύτως απαραίτητα είναι και η ανάγνωση μυθιστορημάτων, η μοναδική εξάρτηση από την οποία δεν επιθυμεί να απαλλαγεί. Εδώ και επτά χρόνια δεν έχει έρθει σε επαφή με κανέναν από τους δικούς του, αλλά όταν θα αναγκαστεί να φύγει από την Φλόριντα θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη, μετά από πρόσκληση του φίλου του Μπινγκ Νέιθαν και θα μείνει σε ένα σπίτι υπό κατάληψη, στο Σάνσετ Παρκ, όπου περνάει την ώρα του φωτογραφίζοντας τάφους διάσημων γκάγκστερ, ποιητών, στρατηγών και βιομηχάνων και αθλητών, αναβάλλοντας την επαφή με τους δικούς του. Στο σπίτι αυτό, κάπου κοντά στο Μπρούκλιν, μένουν ακόμη τρεις νέοι γύρω στα τριάντα, ταλαντούχοι και ευφυείς, απόφοιτοι πανεπιστημίων, αλλά φτωχοί και αποφασισμένοι να μην εγκαταλείψουν τη στέγη αυτή, στην οποία αρχικά κατέφυγαν ως μια προσωρινή λύση. 

alt
   Ο Paul Auster

Εξόριστοι στην πόλη

Ένα ακόμα έργο που αποτελεί σημείο αναφοράς και διατρέχει το μυθιστόρημα είναι η ταινία «Τα καλύτερά μας χρόνια» του Γουίλιαμ Γουάιλερ, που είναι το θέμα της διατριβής της Άλις Μπέργκστρομ, μιας εκ των ενοίκων του σπιτιού, και που αφορά τρεις βετεράνους στρατιώτες που επέστρεψαν στο σπίτι τους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην ταινία τίθεται το ερώτημα αν αυτοί οι άντρες θα μπορέσουν ποτέ να ανακτήσουν μια κανονικότητα, να συνθηκολογήσουν με τους δαίμονές τους και να επανέρθουν σε μια ειρηνική ζωή, ένα ερώτημα που επανέρχεται τακτικά στο μυθιστόρημα. Μπορεί ένας άνθρωπος, μετά από μεγάλο τραύμα, να ανακάμψει και να επανενταχθεί; Ο Μάιλς παρά τις προσπάθειές του, και τις προσπάθειες των ανθρώπων που τον αγαπούν, δεν θα ξεφύγει ποτέ από το τραύμα της απώλειας του αδελφού του, δεν θα ενσωματωθεί και θα λειτουργεί πάντα ως παρίας και εξόριστος.

Πλήθος συμπτώσεων διατρέχουν την πλοκή – υπάρχουν ζευγάρια όπου ένας εκ των δυο είναι πολύ νεώτερος, νέοι πολλά υποσχόμενοι που σκοτώνονται ή αυτοκτονούν, νέοι με προβληματική σεξουαλικότητα καθώς και το θέμα του μπέιζμπολ πάνω στο οποίο ο συγγραφέας στοχάζεται και καταγράφει στιγμιότυπα, διακόπτοντας τη ροή του κειμένου.

Εγκεφαλικοί καταληψίες

Οι χαρακτήρες ελάχιστα δρουν και κινούνται, αλλά στοχάζονται και αποφαίνονται για διάφορα θέματα που τους απασχολούν, ενώ στο τέλος τούς βρίσκουμε ελάχιστα διαφοροποιημένους.

Το Σάνσετ Παρκ εκτυλίσσεται, στο μεγαλύτερο μέρος του, το 2008 με φόντο την οικονομική κρίση που μαστίζει τις ΗΠΑ και την εκλογή του Ομπάμα και είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο ελλείψει άλλου όρου θα το χαρακτηρίζαμε «εγκεφαλικό». Οι χαρακτήρες πολύ λίγο δρουν και κινούνται, στοχάζονται και αποφαίνονται για διάφορα θέματα που τους απασχολούν, ενώ στο τέλος τούς βρίσκουμε ελάχιστα διαφοροποιημένους. Κάθε κεφάλαιο φέρει και το όνομα ενός εκ των τεσσάρων χαρακτήρων που συνδέονται με την παράνομη κατάληψη του σπιτιού, και δίνει τη δική του οπτική στα γεγονότα, την ιδεολογία και την κοσμοθεωρία του, αλλά και μέρος της προσωπικής του ιστορίας που τον οδήγησε στη «λύση» της κατάληψης.  

Παρότι η γλώσσα και ο λόγος του κάθε χαρακτήρα παρουσιάζεται διαφοροποιημένος και μας δίδεται μέσα από μια καλά επεξεργασμένη τριτοπρόσωπη αφήγηση σε ξεχωριστά κεφάλαια, εν τούτοις ο διάλογος είναι ελάχιστος και η πλοκή υποτυπώδης. Μαθαίνουμε τις απόψεις τους, τα συναισθήματα και τις ανησυχίες του κάθε χαρακτήρα αλλά, όπως έχουν γράψει ήδη οι περισσότεροι κριτικοί για το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, παραμένουν μέχρι το τέλος επίπεδοι και σχηματικοί. Όμως, καλό είναι να μην ξεχνάμε πως κάποια βιβλία δεν τα διαβάζουμε για την πλοκή, τις ανατροπές ή τους «ανάγλυφους» χαρακτήρες αλλά για την απόλαυση που αντλούμε από τη σκέψη και τη γλώσσα του συγγραφέα, και όσο γι’ αυτό, ο Οστερ παραμένει μοναδικός στιλίστας – τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου. 

* Η ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ είναι συγγραφέας και μεταφράστρια.

altΣάνσετ Παρκ
Paul Auster
Μτφρ. Σπύρος Γιανναράς
Μεταίχμιο 2014
Σελ. 312, τιμή € 15,50

alt

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ PAUL AUSTER

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

«In Memoriam» της Άλις Γουίν (κριτική) – Η απαγορευμένη αγάπη δυο αγοριών με φόντο τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

«In Memoriam» της Άλις Γουίν (κριτική) – Η απαγορευμένη αγάπη δυο αγοριών με φόντο τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Για το μυθιστόρημα της Άλις Γουίν (Alice Winn) «In Memoriam» (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Ίκαρος). © κεντρικής εικόνας: James Gardiner and Nell Barllett Collection/ Media Drum World 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εκ...

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο – Το μυθιστόρημα ως σύστημα, το σύστημα ως θεωρία συνωμοσίας

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο – Το μυθιστόρημα ως σύστημα, το σύστημα ως θεωρία συνωμοσίας

Για την παρεξηγημένη έννοια του «μεταμοντερνισμού», για το «μυθιστόρημα συστημάτων», τον ρεαλισμό και τις παραφυάδες του, αλλά και για τις λανθασμένες αναγνώσεις του μυθιστορήματος του Ντον ΝτεΛίλο [Don DeLillo] «Ζυγός», που κυκλοφόρησε πέρυσι ξανά στη χώρα μας, σε νέα μετάφραση (μτφρ. Αλέξης Κ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ