
Ο «ντετέκτιβ Γαλιλαίο» χρησιμοποιεί τους νόμους της φυσικής ενάντια στους νόμους των μαθηματικών στην Αφοσίωση του Ύποπτου Χ του Ιάπωνα Κέιγκο Χιγκασίνο.
Της Χίλντας Παπαδημητρίου
Η Γιασούκο Χαναόκα, μια διαζευγμένη νέα γυναίκα, μεγαλώνει μόνη την έφηβη κόρη της, δουλεύοντας σ' ένα μπέντο – ένα κατάστημα που πουλάει είδη για το σπίτι. Κι ενώ ελπίζει ότι έχει ξεμπερδέψει οριστικά από το βεβαρημένο παρελθόν της ως συνοδός κυρίων σε κακόφημα κλαμπ, ο πρώην σύζυγός της ο Τογκάσι εμφανίζεται ένα βράδυ απροειδοποίητα, με εκβιασμούς και απειλές.
Η Γιασούκο, στην προσπάθειά της να γλιτώσει την κόρη της από τα χέρια του, τον πνίγει μ' ένα καλώδιο. Σαν από μηχανής θεός, εμφανίζεται τότε ο μαθηματικός Ισιγκάμι, ο οποίος ζει στο διπλανό διαμέρισμα και προσφέρεται να εξαφανίσει το πτώμα και να κατασκευάσει το τέλειο άλλοθι για τις δυο γυναίκες. Θα καταφέρει ο μοναχικός Ισιγκάμι να χτίσει ένα άλλοθι που να είναι επαρκώς αλλά όχι υπερφυσικά τέλειο, ή η πολυπλοκότητα της σκέψης του θα αποβεί εις βάρος του, τελικά;
Το ενδιαφέρον εδώ βρίσκεται στη σύγκρουση δύο ιδιοφυών αντιπάλων, οι οποίοι ήταν κάποτε φίλοι και συμφοιτητές στο Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο
Η Αφοσίωση του Ύποπτου Χ είναι το τρίτο βιβλίο της σειράς με ήρωα τον «Ντετέκτιβ Γαλιλαίο», τον ευφυή πανεπιστημιακό καθηγητή φυσικής Γιουκάβα, ο οποίος στον ελεύθερο χρόνο του, βοηθάει τον φίλο του αστυνόμο Κουσανάγκι στην επίλυση μυστηρίων – παρότι στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα δεν υπάρχει κανένα μυστήριο: από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου μαθαίνουμε ποιος είναι ο δολοφόνος και γιατί διέπραξε το έγκλημα. Δεν πρόκειται για ένα whodunit λοιπόν, αν και η λογική με την οποία χτίζεται η πλοκή (με πολλές μικρές κι εκ πρώτης όψεως ασήμαντες λεπτομέρειες) θυμίζει αρκετά την κλασική αγγλική σχολή της δεκαετίας του '30. Το ενδιαφέρον εδώ βρίσκεται στη σύγκρουση δύο ιδιοφυών αντιπάλων, οι οποίοι ήταν κάποτε φίλοι και συμφοιτητές στο Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο: από τη μία μεριά έχουμε τον Ισιγκάμι, ο οποίος χρησιμοποιεί τους αυστηρούς μαθηματικούς κανόνες της λογικής για να διαπράξει το τέλειο έγκλημα, κι από την άλλη τον πανέξυπνο καθηγητή της φυσικής Γιουκάβα που προσπαθεί να ξεμοντάρει το τέλειο άλλοθι, χρησιμοποιώντας ανάλογους κανόνες και μεθόδους. Άλλη μια μικρή αναφορά στην αγγλική παράδοση, αφού η σύγκρουση αυτή φέρνει στο νου τον Σέρλοκ Χολμς και τον ευφυή αντίπαλό του, τον καθηγητή Μοριάρτι.
Ο αναγνώστης που είναι εθισμένος στις ταχύτητες της σύγχρονης αμερικάνικης σχολής ή στις ειδεχθείς λεπτομέρειες των σκανδιναβών συγγραφέων, πιθανότατα θα πλήξει. Η ζωή στις μικροαστικές γειτονιές του Τόκιο περιγράφεται με μουντά χρώματα και λεπτές πινελιές, σαν αυτές που συναντάμε στη γιαπωνέζικη καλλιγραφία. Η υπόθεση διαδραματίζεται στις αρχές της νέας χιλιετίας, με την κρίση να μαστίζει ήδη την άλλοτε πανίσχυρη ιαπωνική οικονομία. Τα θύματα της ύφεσης βρίσκουν καταφύγιο κάτω από τις γέφυρες, σε καταυλισμούς αστέγων φτιαγμένους από χαρτόκουτα. Από την άλλη πλευρά, ο συγγραφέας σκιαγραφεί μια κοινωνία δέσμια των κανόνων μιας παλαιομοδίτικης ηθικής - είναι εντυπωσιακή η απόκρυψη κάθε μορφής συναισθήματος απ' όλους τους ήρωες. Κρίνοντας από τον σύγχρονο γιαπωνέζικο κινηματογράφο, στον οποίο το Τόκιο και οι κάτοικοί του ζουν μια εντελώς εξαμερικανισμένη ζωή, θα λέγαμε ή ότι οι ήρωες του Χιγκασίνο ζουν σ' ένα θύλακα του παρελθόντος, ή ότι η παράδοση της πάλαι ποτέ κραταιής ιαπωνικής αυτοκρατορίας έχει πιο βαθιές ρίζες απ' όσο πιστεύουμε.
Η εξιχνίαση του φόνου παραπέμπει σε μια παρτίδα σκάκι: θέλει υπομονή, προσοχή στις λεπτομέρειες, την ικανότητα να γυρίζεις προς τα πίσω και να ανασυνθέτεις τα γεγονότα με διαφορετικό τρόπο, όπως όταν προσπαθείς να φτιάξεις τον κύβο του Ρούμπικ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι ο φυσικός Γιουκάβα παίζει σκάκι με τον αστυνόμο Κουσανάγκι – και τον κερδίζει πάντοτε.
Ποιος είναι ο Κέιγκο Χιγκασίνο
Ο συγγραφέας Κέιγκο Χιγκασίνο είναι από τα μεγάλα ονόματα της γιαπωνέζικης αστυνομικής μυθοπλασίας που αναδείχτηκαν τη δεκαετία του '80. Η σχολή αυτή φαίνεται να απομακρύνεται από την παράδοση του κοινωνικού ρεαλισμού που διέκρινε την ιαπωνική αστυνομική λογοτεχνία μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε και εμφανίζεται το είδος στην Ιαπωνία. Ο Χιγκασίνο ενδιαφέρεται περισσότερο για τα ψυχολογικά αίτια και τις ενδοσκοπήσεις των ηρώων του, οι οποίοι ακολουθούν αυστηρούς, αυτό-επιβεβλημένους σ' ένα βαθμό κανόνες. Οι αστυνομικοί του Τόκιο απεικονίζονται ως άτομα περιορισμένης αντίληψης, κολλημένα σε μια τυπολατρική αντιμετώπιση του εγκλήματος. Η υπόθεση περιπλέκεται από τις εναλλαγές αφηγητών, ο καθένας από τους οποίους διηγείται ένα δικό του κομμάτι της ιστορίας, από τη δική του οπτική. Η πολυπρόσωπη αφήγηση δυσκολεύει την ταύτιση του αναγνώστη μ' ένα ήρωα και οι αλλεπάλληλες ανατροπές και οι γρίφοι αδυνατίζουν την αιτιολόγηση της αποκάλυψης του «μυστηρίου», την οποία διαβάζουμε στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου.
Κλείνοντας το βιβλίο, δεν μπορεί να μη θυμηθούμε τη ρήση του Τσάντλερ για τα αστυνομικά μυθιστορήματα, στα οποία ο φόνος γίνεται για να προμηθεύσει ένα πτώμα στην πλοκή και ένα διανοητικό γρίφο στον ντετέκτιβ – επαγγελματία, ή συνηθέστερα ερασιτέχνη.

Κέιγκο Χιγκασίνο
Μτφρ. Αντώνη Καλοκύρη
Κλειδάριθμος 2012
Σελ. 344, Τιμή: € 15,50