motherlessbrooklyn

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Το «Ορφανό Μπρούκλιν» (Motherless Brooklyn) του Τζόναθαν Λέθεμ, όπως είναι ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου, αναφέρεται σε μια τετραμελή ομάδα εφήβων που μεγαλώνουν στο ορφανοτροφείο αρρένων του Αγίου Βικεντίου, τη δεκαετία του ’70. Καθώς είναι τα μοναδικά λευκά αγόρια του ιδρύματος, τα προσεγγίζει ο μικροκακοποιός Φρανκ Μίννα, για να δημιουργήσει με αυτά τη δική του συμμορία, τους «Άνδρες του Μίννα» – όπως θα αποκαλούνται πλέον οι τέσσερις κακόμοιροι έφηβοι.

Κι εδώ σταματάει κάθε ομοιότητα με τα γνωστά κλισέ του μαφιόζικου αστυνομικού μυθιστορήματος. Ο συγγραφέας Τζόναθαν Λέθεμ τα πιάνει από το λαιμό και τα δένει φιόγκο – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ούτε την άνοδο των Κορλεόνε θα θαυμάσουμε, ούτε την ιστορία της φαμίλιας Λουκέζι όπως στα Καλά Παιδιά. Την ιστορία του κακομοίρη Φρανκ Μίννα θα παρακολουθήσουμε, ξεκινώντας από τη δολοφονία του, την οποία δεν καταφέρνουν να αποτρέψουν οι φοβεροί και τρομεροί «Άνδρες» του.

Η συμμορία του Φρανκ Μίννα

Ο Λέθεμ εισάγει ένα αληθινά πρωτότυπο στοιχείο στην πλοκή του

Η πλοκή πηγαινοέρχεται στο χρόνο, κι από το σήμερα (το 1999) της δολοφονίας του Μίννα, γυρίζει καμιά εικοσαριά χρόνια πίσω. Βλέπουμε τους τέσσερις εφήβους να εξελίσσονται σε άνδρες κι από χαμάληδες για μυστήριες μεταφορές να γίνονται επαγγελματίες οδηγοί σε υπηρεσία ταξί και ιδιωτικοί ντετέκτιβ σε ψιλικατζίδικες υποθέσεις. Ο Φρανκ Μίννα, ο ασήμαντος απατεώνας αρχηγός τους, αποτελεί γι’ αυτούς το απόλυτο ανδρικό πρότυπο, έναν πατέρα-αφέντη στοργικό που καλύπτει όλες τις ανάγκες τους και τους προστατεύει με τις διασυνδέσεις του. Όταν ο Φρανκ θα βρεθεί σφαγμένος σ’ έναν κάδο σκουπιδιών, η ομάδα θα διαλυθεί. Ο ένας της παρέας θα καταλήξει προσωρινά στη φυλακή, οι άλλοι δύο θα συγκρουστούν για την αρχηγία της συμμορίας. Ο μόνος που βιώνει ουσιαστικά την απώλεια του Φρανκ και τη σημασία της για τον ίδιο προσωπικά, είναι ο Τρελάνθρωπος Λάιονελ, ο οποίος όμως δεν είναι ικανός ούτε να τιθασεύσει την παρόρμησή του να κραυγάζει ασυναρτησίες, να μιμείται τις κινήσεις των συνομιλητών του, να γυρίζει απότομα το κεφάλι και να μετράει ψυχαναγκαστικά ως το έξι.

Ο Λέθεμ εισάγει ένα αληθινά πρωτότυπο στοιχείο στην πλοκή του. Ενώ έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε τα έργα και τις ημέρες πολλών εκκεντρικών ντετέκτιβ (του μοναχού Κάντφελ και της αδελφής Φιντέλμα, του δικαστή Τι, της Μα Ραμότσουε –της νο1 ντετέκτιβ της Μποτσουάνα– ακόμα και του ανώνυμου τούρκου τραβεστί επιχειρηματία που εξιχνιάζει ερασιτεχνικά διάφορους φόνους στα βιβλία του Μεχμέτ Μουράτ Σόμερ), όλοι οι εν λόγω ερευνητές της αλήθειας, διαθέτουν τετράγωνη λογική και μεθοδική σκέψη. Πιστοί στις επιταγές του αστυνομικού κανόνα, προχωρούν σταδιακά στην εξιχνίαση, συνδυάζοντας τα στοιχεία που συναντούν στην πορεία τους. Ο Λέθεμ, με τον Λάιονελ Έσρογκ, τινάζει κάθε λογική στον αέρα. Η ιδιαιτερότητά του Λάιονελ, του επονομαζόμενου και Τσίρκο Τεράτων, είναι ότι πάσχει από το σύνδρομο Τουρέτ, μια νευροψυχιατρική διαταραχή που ωθεί τον πάσχοντα σε κινητικά και φωνητικά τικ (συχνά δε σε κοπρολαλία). Φανταστείτε τώρα τον ντετέκτιβ που μπαίνει σε χώρο υπόπτων κι αντί να λουφάξει σε μια γωνία, αρχίζει να φωνάζει δυνατά τις σκέψεις του, να ακουμπάει ψυχαναγκαστικά τους υπόπτους και να βρίζει άνευ λόγου (Χέσε με Μπέιλι!)

Αυτός ο ντετέκτιβ-καταστροφή θα ακολουθήσει με το δικό του αποσπασματικό τρόπο μια χαοτική μέθοδο αγωνιώντας πότε θα γίνει το μπαμ

Ο ανορθόδοξος ντετέκτιβ και η μικρογραφία του Μπρούκλιν

Κι όμως, αυτός ο ντετέκτιβ-καταστροφή θα ακολουθήσει με το δικό του αποσπασματικό τρόπο μια χαοτική μέθοδο, την οποία παρακολουθούμε κι εμείς ως αναγνώστες, αγωνιώντας πότε θα γίνει το μπαμ. Για παράδειγμα, η σκηνή όπου οι μαθητές μιας σχολής μελέτης του Ζεν κάθονται σε κατανυκτική σιωπή κι ακινησία και διαλογίζονται, και ο Λάιονελ αρχίζει να φωνάζει «Τέρας Πιρόγκι Μάστορας Ζενόγκι», είναι μοναδική στην αστυνομική φιλολογία. Παρά τις παγίδες που του στήνει το Τουρέτ και οι κακοποιοί, ο Λάιονελ θα ανακαλύψει τους δολοφόνους του Φρανκ Μίννα και θα φροντίσει να τιμωρηθούν. Όχι οδηγώντας τους ενώπιον της δικαιοσύνης - κάτι τέτοιο θα ήταν τελείως έξω από το κλίμα του βιβλίου. Ο Λάιονελ Έσρογκ δεν έχει καμία σχέση με τους θεσμούς της οργανωμένης πολιτείας, η οποία τον αγνοεί όπως την αγνοεί κι εκείνος. Μπροστά της, όπως και μπροστά και στις γυναίκες, νιώθει απλώς «Μπερδανήσυχος».

O Λέθεμ, εκτός της αστυνομικής ιστορίας, φτιάχνει μια συναρπαστική μικρογραφία του Μπρούκλιν και της διαίρεσής του σε αμέτρητες εθνικές, θρησκευτικές και ταξικές κοινότητες, τα σύνορα των οποίων είναι δυσδιάκριτα σε όποιον δεν έχει γεννηθεί εκεί, όπως ο συγγραφέας. Τα φαγητά, τα ποτά και τα στέκια των μεταναστών και των ντόπιων είναι ένας ποταμός εικόνων και χρωμάτων, ο οποίος συχνά παρασύρει τον αναγνώστη έξω από το κυρίως θέμα. Όπως παρασύρεται και ο Λάιονελ από το Τουρέτ του και ξεσπάει σε ψυχαναγκαστικά τικ, κινήσεις, εκρήξεις και φωνές. Στο τέλος του βιβλίου, ο Λάιονελ σηματοδοτεί το τέλος της έρευνάς του, πετώντας στη θάλασσα το όπλο του, το βομβητή του, το κινητό του και το δεξί του παπούτσι. Θα επιστρέψει στο διαμέρισμά του, πάνω από την εταιρεία ταξί, για να ακούσει τον Καλλιτέχνη που ήταν Κάποτε Γνωστός ως Prince, αφού τα remix των κομματιών του Prince είναι ό,τι πιο κοντά στο Τουρέτ έχει προσφέρει ποτέ η σύγχρονη μουσική. 

ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

altΟι σκιές του Μπρούκλιν
Τζόναθαν Λέθεμ
Μτφρ: Κώστας Καλτσάς
Εκδόσεις Κέδρος, 2013
Τιμή € 16,60, σελ.419 

alt

  

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ JONATHAN LETHEM

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ