james360

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Τζέιμς Μάλαχαν Κέιν (1892-1977) παρουσιάζει το εξής διπλό παράδοξο: υπήρξε από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του σκληροτράχηλου (hard-boiled) αστυνομικού μυθιστορήματος, μαζί με τον Χάμετ και τον Τσάντλερ – αλλά ντρεπόταν γι' αυτό και δεν ήθελε να τον θεωρούν συγγραφέα αστυνομικών βιβλίων.

Το δεύτερο παράδοξο είναι ότι ενώ έχει δημιουργήσει μερικές από τις πιο πειστικές κι επικίνδυνες femme fatale της παγκόσμιας λογοτεχνίας (όπως την Κόρα στο Ο Ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δύο φορές, την Φύλλις στη Διπλή Αποζημίωση ή την Κάντυ στην Πεταλούδα), το 1941, γράφοντας την ιστορία της Μίλτρεντ Πιρς, σκιαγράφησε με μοναδική οξυδέρκεια το πορτρέτο μιας απλής νοικοκυράς που οι συνθήκες την αναγκάζουν να πάρει τη ζωή της στα χέρια της.

Το Μεγάλο Κραχ, οι προκαταλήψεις και η αλλαζονεία της επιτυχίας 

james-mildredΤο βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Μεταίχμιο, σε νέα μετάφραση της Ιωάννας Καρατζαφέρη, με τον τίτλο που είχαν επιλέξει οι κινηματογραφικοί διανομείς για την ταινία του 1945 - Θύελλα σε μητρική καρδιά. Παρότι στην κινηματογραφική διασκευή του βιβλίου υπάρχει ένας φόνος (μια προσπάθεια των παραγωγών να επαναλάβουν την επιτυχία του Ταχυδρόμου και της Αποζημίωσης), η ιστορία της Μίλτρεντ Πιρς είναι περισσότερο ένα ψυχολογικό νουάρ, που θίγει με ρεαλισμό το επίκαιρο θέμα των ημερών μας: την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της σε μια οικογένεια. Λίγο μετά το Μεγάλο Κραχ του '29, η Μίλτρεντ Πιρς διώχνει τον άνεργο κι άπιστο σύζυγό της και γίνεται «...ο μεγάλος αμερικάνικος θεσμός που δεν μνημονεύεται ποτέ την 4η Ιουλίου – μια χωρισμένη που έχει δυο παιδιά να αναθρέψει». Με όπλο το ταλέντο της στη μαγειρική και στο νοικοκυριό, πιάνει δουλειά σαν σερβιτόρα σ' ένα μικρό εστιατόριο και τα βράδια ψήνει πίτες και τούρτες που τις πουλάει στη γειτονιά. Με σκληρή δουλειά και έξυπνες κινήσεις, καταφέρνει να ανοίξει ένα δικό της μικρό καφέ, παρά τις αναποδιές που αντιμετωπίζει στην προσωπική της ζωή: η μικρή της κόρη πεθαίνει αιφνιδίως, η μεγαλύτερη εξελίσσεται σε μια αλαζονική, συμφεροντολόγα και ύπουλη έφηβη, που περιφρονεί τη μητέρα της επειδή είναι μια σκληρά εργαζόμενη γυναίκα.

Θα μπορούσε να θεωρηθεί αρχέτυπο σαπουνόπερας, αν ο Κέιν δεν ήταν δεξιοτέχνης της γραφής και δεν διάνθιζε την πλοκή με ρεαλιστικές σκηνές. 

Το βιβλίο θα μπορούσε να θεωρηθεί αρχέτυπο σαπουνόπερας, αν ο Κέιν δεν ήταν δεξιοτέχνης της γραφής και δεν διάνθιζε την πλοκή με ρεαλιστικές σκηνές και παρατηρήσεις που αφορούν την ανεργία, τις ταξικές προκαταλήψεις ακόμα και στις δημοκρατικές ΗΠΑ, τη ματαιότητα του αμερικάνικου ονείρου. Οι σκηνές όπου η Μίλτρεντ Πιρς αναζητεί δουλειά είναι σπαρακτικές στην επικαιρότητά τους. Το ίδιο και η άνοδος και η πτώση των επιχειρήσεων της ηρωίδας, που θυμίζουν υπερβολικά έντονα την πρόσφατη ελληνική ιστορία. Με σκληρή δουλειά, οικονομία και τη βοήθεια των στενών της φίλων, η Μίλτρεντ Πιρς φτιάχνει μια περιουσία και τη χάνει εξίσου γρήγορα όταν αρχίζει να ζει πέρα από τις δυνατότητές της, ξεχνώντας την τάξη της και τις αρχές της.

Η αμερικάνικη λογοτεχνία του '30 που ανήκει ή βρίσκεται στα όρια του hard-boiled, είναι σαν να περιγράφει τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα: η φούσκα του χρηματιστηρίου και η κατάρρευση της οικονομίας, η ανεργία και η καταστροφή της μεσαίας και της εργατικής τάξης, το βάρος συντήρησης των οικογενειών που πέφτει συχνά στις γυναίκες (ως πιο κακοπληρωμένη και υπάκουη εργατική δύναμη), η αλληλεγγύη των αδύναμων και η αδυναμία των πρώην πλούσιων να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Η δημιουργία μιας γενιάς αδίστακτων ανδρών και γυναικών που θα βάλουν τα θεμέλια του πιο σκληρού μεταπολεμικού καπιταλισμού.

Το πολυεπίπεδο έργο του Κέιν

james-m-cainΟ Τζέιμς Κέιν ασχολήθηκε με το γράψιμο σε σχετικά μεγάλη ηλικία, μετά τα 40 του χρόνια, αν και στα νιάτα του είχε κάνει κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες να γράψει ένα Μεγάλο Αμερικάνικο Μυθιστόρημα. Η ματιά του διαφέρει τελείως από των άλλων, μεγάλων συγγραφέων του είδους: ο Χάμετ κι ο Τσάντλερ διηγούνταν τις ιστορίες τους μέσα από την οπτική των εκπροσώπων του νόμου – αστυνομικών ή ιδιωτικών ντετέκτιβ· ο Κέιν έδωσε το λόγο στους μπερδεμένους, διεφθαρμένους ενίοτε, καθημερινούς ανθρώπους που καταφεύγουν στο έγκλημα παρασυρμένοι από κάποιο πάθος: την ερωτική εμμονή, την απληστία, την ανάγκη για εκδίκηση. Η γραφή του, πίσω από την επιφανειακή απλότητά της, κρύβει πολλή δουλειά και μελέτη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Αλμπέρ Καμύ ανήκε στους θαυμαστές του, και είχε παραδεχτεί ότι έγραψε τον Ξένο επηρεασμένος από τα βιβλία του Κέιν.

Ο Κέιν περιέγραψε με σχεδόν ταξικούς όρους την ανάπτυξη της μικροαστικής τάξης στην Καλιφόρνια τη δεκαετία του '30.

Τα βιβλία του Τζέιμς Κέιν είναι ευανάγνωστα, καθώς ο στόχος του ήταν οι ήρωες του να μιλούν σαν απλοί και καθημερινοί άνθρωποι. Ο ίδιος είχε γράψει κάποτε: «Δεν κάνω καμία συνειδητή προσπάθεια για να είμαι ζόρικος, σκληροτράχηλος, ζοφερός ή ό,τι άλλο με αποκαλούν συνήθως. Προσπαθώ απλώς να γράφω όπως θα έγραφε ο ήρωας, και ποτέ δεν ξεχνώ ότι ο μέσος άνθρωπος, στα χωράφια, τους δρόμους, τα γραφεία, ακόμα και τους υπονόμους αυτής της χώρας, έχει αποκτήσει μια σπιρτάδα στο λόγο που ξεπερνάει κατά πολύ οτιδήποτε θα μπορούσα να επινοήσω». Ωστόσο, ο προσεκτικός αναγνώστης θα ανακαλύψει στις πλοκές του πολλά επίπεδα, κυρίως πολιτικά. Ο Κέιν περιέγραψε με σχεδόν ταξικούς όρους την ανάπτυξη της μικροαστικής τάξης στην Καλιφόρνια τη δεκαετία του '30 (εξαιρείται ο Ταχυδρόμος). Οι ήρωες του είναι άνθρωποι που έχουν πιστέψει στο αμερικάνικο όνειρο, πεπεισμένοι ότι η επιτυχία και η οικονομική ευμάρεια είναι δύο βήματα απ' αυτούς – στο λαμπρό Χόλυγουντ. Νομίζουν ότι αρκεί να απλώσουν το χέρι για να την αποκτήσουν, και δεν διστάζουν να σκοτώσουν γι' αυτό. Άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που συναντάμε στα βιβλία του Κέιν είναι οι συχνές αναφορές στην κλασική μουσική και στην όπερα. Στο Θύελλα σε μητρική καρδιά, για παράδειγμα, η αλαζονική κόρη της ηρωίδας, η Βίντα, σπουδάζει πιάνο και γίνεται διάσημη κολορατούρα. Αυτό είναι κατάλοιπο ενός νεανικού ονείρου του Κέιν, ο οποίος πριν γίνει δημοσιογράφος στη Νέα Υόρκη, επιτυχημένος σεναριογράφος του Χόλυγουντ και συγγραφέας, δοκίμασε να κάνει καριέρα στην όπερα. 

Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο είχε κυκλοφορήσει παλαιότερα ο Ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές, ενώ αξίζει να αναζητήσει κανείς την Πεταλούδα και το Διπλό Άλλοθι (όπως έγινε γνωστή στα ελληνικά η νουβέλα του Double Idemnity).

ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

james-exofylloΘύελλα σε μητρική καρδιά
James M. Cain
Μτφρ: Ιωάννα Καρατζαφέρη
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2013
Τιμή € 15,50, σελ. 460
 politeia-link

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ JAMES M.CAIN

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Τζο Νέσμπο: «Η κόρη μου δεν εντυπωσιάζεται με τίποτα από όσα κάνω, αλλά όταν της είπα ότι θα γίνω επίτιμος διδάκτωρ στην Αθήνα έμεινε με το στόμα ανοιχτό»

Ο δημοφιλής συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας Τζο Νέσμπο [Jo Nesbø] αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Επιμέλεια: Ευλαλία Πάνου

...
Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Βίος και Πολιτεία #10: Ο Παναγής Παναγιωτόπουλος ζωντανά από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Στο 10ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου, με τον Κώστα Κατσουλάρη θα συνομιλήσει ο συγγραφέας και πανεπιστημιακός Παναγής Παναγιωτόπουλος. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά, την Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, στις 7μμ.

Επιμέλεια: Book Press

Βίος ...

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

«Κάποιοι μήνες της ζωής μου» του Μισέλ Ουελμπέκ – ή πώς να μην αποφεύγεις τις παγίδες της δημοσιότητας (κριτική)

Για το βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ [Michel Houellebecq] «Κάποιοι μήνες της ζωής μου» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Προβοκάτορας, φίλεχθρος, άνθρωπος που ζει από τις αντιπαραθέσεις και...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ