james360

Της Χίλντας Παπαδημητρίου

Ο Τζέιμς Μάλαχαν Κέιν (1892-1977) παρουσιάζει το εξής διπλό παράδοξο: υπήρξε από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του σκληροτράχηλου (hard-boiled) αστυνομικού μυθιστορήματος, μαζί με τον Χάμετ και τον Τσάντλερ – αλλά ντρεπόταν γι' αυτό και δεν ήθελε να τον θεωρούν συγγραφέα αστυνομικών βιβλίων.

Το δεύτερο παράδοξο είναι ότι ενώ έχει δημιουργήσει μερικές από τις πιο πειστικές κι επικίνδυνες femme fatale της παγκόσμιας λογοτεχνίας (όπως την Κόρα στο Ο Ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δύο φορές, την Φύλλις στη Διπλή Αποζημίωση ή την Κάντυ στην Πεταλούδα), το 1941, γράφοντας την ιστορία της Μίλτρεντ Πιρς, σκιαγράφησε με μοναδική οξυδέρκεια το πορτρέτο μιας απλής νοικοκυράς που οι συνθήκες την αναγκάζουν να πάρει τη ζωή της στα χέρια της.

Το Μεγάλο Κραχ, οι προκαταλήψεις και η αλλαζονεία της επιτυχίας 

james-mildredΤο βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Μεταίχμιο, σε νέα μετάφραση της Ιωάννας Καρατζαφέρη, με τον τίτλο που είχαν επιλέξει οι κινηματογραφικοί διανομείς για την ταινία του 1945 - Θύελλα σε μητρική καρδιά. Παρότι στην κινηματογραφική διασκευή του βιβλίου υπάρχει ένας φόνος (μια προσπάθεια των παραγωγών να επαναλάβουν την επιτυχία του Ταχυδρόμου και της Αποζημίωσης), η ιστορία της Μίλτρεντ Πιρς είναι περισσότερο ένα ψυχολογικό νουάρ, που θίγει με ρεαλισμό το επίκαιρο θέμα των ημερών μας: την οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της σε μια οικογένεια. Λίγο μετά το Μεγάλο Κραχ του '29, η Μίλτρεντ Πιρς διώχνει τον άνεργο κι άπιστο σύζυγό της και γίνεται «...ο μεγάλος αμερικάνικος θεσμός που δεν μνημονεύεται ποτέ την 4η Ιουλίου – μια χωρισμένη που έχει δυο παιδιά να αναθρέψει». Με όπλο το ταλέντο της στη μαγειρική και στο νοικοκυριό, πιάνει δουλειά σαν σερβιτόρα σ' ένα μικρό εστιατόριο και τα βράδια ψήνει πίτες και τούρτες που τις πουλάει στη γειτονιά. Με σκληρή δουλειά και έξυπνες κινήσεις, καταφέρνει να ανοίξει ένα δικό της μικρό καφέ, παρά τις αναποδιές που αντιμετωπίζει στην προσωπική της ζωή: η μικρή της κόρη πεθαίνει αιφνιδίως, η μεγαλύτερη εξελίσσεται σε μια αλαζονική, συμφεροντολόγα και ύπουλη έφηβη, που περιφρονεί τη μητέρα της επειδή είναι μια σκληρά εργαζόμενη γυναίκα.

Θα μπορούσε να θεωρηθεί αρχέτυπο σαπουνόπερας, αν ο Κέιν δεν ήταν δεξιοτέχνης της γραφής και δεν διάνθιζε την πλοκή με ρεαλιστικές σκηνές. 

Το βιβλίο θα μπορούσε να θεωρηθεί αρχέτυπο σαπουνόπερας, αν ο Κέιν δεν ήταν δεξιοτέχνης της γραφής και δεν διάνθιζε την πλοκή με ρεαλιστικές σκηνές και παρατηρήσεις που αφορούν την ανεργία, τις ταξικές προκαταλήψεις ακόμα και στις δημοκρατικές ΗΠΑ, τη ματαιότητα του αμερικάνικου ονείρου. Οι σκηνές όπου η Μίλτρεντ Πιρς αναζητεί δουλειά είναι σπαρακτικές στην επικαιρότητά τους. Το ίδιο και η άνοδος και η πτώση των επιχειρήσεων της ηρωίδας, που θυμίζουν υπερβολικά έντονα την πρόσφατη ελληνική ιστορία. Με σκληρή δουλειά, οικονομία και τη βοήθεια των στενών της φίλων, η Μίλτρεντ Πιρς φτιάχνει μια περιουσία και τη χάνει εξίσου γρήγορα όταν αρχίζει να ζει πέρα από τις δυνατότητές της, ξεχνώντας την τάξη της και τις αρχές της.

Η αμερικάνικη λογοτεχνία του '30 που ανήκει ή βρίσκεται στα όρια του hard-boiled, είναι σαν να περιγράφει τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα: η φούσκα του χρηματιστηρίου και η κατάρρευση της οικονομίας, η ανεργία και η καταστροφή της μεσαίας και της εργατικής τάξης, το βάρος συντήρησης των οικογενειών που πέφτει συχνά στις γυναίκες (ως πιο κακοπληρωμένη και υπάκουη εργατική δύναμη), η αλληλεγγύη των αδύναμων και η αδυναμία των πρώην πλούσιων να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Η δημιουργία μιας γενιάς αδίστακτων ανδρών και γυναικών που θα βάλουν τα θεμέλια του πιο σκληρού μεταπολεμικού καπιταλισμού.

Το πολυεπίπεδο έργο του Κέιν

james-m-cainΟ Τζέιμς Κέιν ασχολήθηκε με το γράψιμο σε σχετικά μεγάλη ηλικία, μετά τα 40 του χρόνια, αν και στα νιάτα του είχε κάνει κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες να γράψει ένα Μεγάλο Αμερικάνικο Μυθιστόρημα. Η ματιά του διαφέρει τελείως από των άλλων, μεγάλων συγγραφέων του είδους: ο Χάμετ κι ο Τσάντλερ διηγούνταν τις ιστορίες τους μέσα από την οπτική των εκπροσώπων του νόμου – αστυνομικών ή ιδιωτικών ντετέκτιβ· ο Κέιν έδωσε το λόγο στους μπερδεμένους, διεφθαρμένους ενίοτε, καθημερινούς ανθρώπους που καταφεύγουν στο έγκλημα παρασυρμένοι από κάποιο πάθος: την ερωτική εμμονή, την απληστία, την ανάγκη για εκδίκηση. Η γραφή του, πίσω από την επιφανειακή απλότητά της, κρύβει πολλή δουλειά και μελέτη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Αλμπέρ Καμύ ανήκε στους θαυμαστές του, και είχε παραδεχτεί ότι έγραψε τον Ξένο επηρεασμένος από τα βιβλία του Κέιν.

Ο Κέιν περιέγραψε με σχεδόν ταξικούς όρους την ανάπτυξη της μικροαστικής τάξης στην Καλιφόρνια τη δεκαετία του '30.

Τα βιβλία του Τζέιμς Κέιν είναι ευανάγνωστα, καθώς ο στόχος του ήταν οι ήρωες του να μιλούν σαν απλοί και καθημερινοί άνθρωποι. Ο ίδιος είχε γράψει κάποτε: «Δεν κάνω καμία συνειδητή προσπάθεια για να είμαι ζόρικος, σκληροτράχηλος, ζοφερός ή ό,τι άλλο με αποκαλούν συνήθως. Προσπαθώ απλώς να γράφω όπως θα έγραφε ο ήρωας, και ποτέ δεν ξεχνώ ότι ο μέσος άνθρωπος, στα χωράφια, τους δρόμους, τα γραφεία, ακόμα και τους υπονόμους αυτής της χώρας, έχει αποκτήσει μια σπιρτάδα στο λόγο που ξεπερνάει κατά πολύ οτιδήποτε θα μπορούσα να επινοήσω». Ωστόσο, ο προσεκτικός αναγνώστης θα ανακαλύψει στις πλοκές του πολλά επίπεδα, κυρίως πολιτικά. Ο Κέιν περιέγραψε με σχεδόν ταξικούς όρους την ανάπτυξη της μικροαστικής τάξης στην Καλιφόρνια τη δεκαετία του '30 (εξαιρείται ο Ταχυδρόμος). Οι ήρωες του είναι άνθρωποι που έχουν πιστέψει στο αμερικάνικο όνειρο, πεπεισμένοι ότι η επιτυχία και η οικονομική ευμάρεια είναι δύο βήματα απ' αυτούς – στο λαμπρό Χόλυγουντ. Νομίζουν ότι αρκεί να απλώσουν το χέρι για να την αποκτήσουν, και δεν διστάζουν να σκοτώσουν γι' αυτό. Άλλο ενδιαφέρον στοιχείο που συναντάμε στα βιβλία του Κέιν είναι οι συχνές αναφορές στην κλασική μουσική και στην όπερα. Στο Θύελλα σε μητρική καρδιά, για παράδειγμα, η αλαζονική κόρη της ηρωίδας, η Βίντα, σπουδάζει πιάνο και γίνεται διάσημη κολορατούρα. Αυτό είναι κατάλοιπο ενός νεανικού ονείρου του Κέιν, ο οποίος πριν γίνει δημοσιογράφος στη Νέα Υόρκη, επιτυχημένος σεναριογράφος του Χόλυγουντ και συγγραφέας, δοκίμασε να κάνει καριέρα στην όπερα. 

Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο είχε κυκλοφορήσει παλαιότερα ο Ταχυδρόμος χτυπάει πάντα δυο φορές, ενώ αξίζει να αναζητήσει κανείς την Πεταλούδα και το Διπλό Άλλοθι (όπως έγινε γνωστή στα ελληνικά η νουβέλα του Double Idemnity).

ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

james-exofylloΘύελλα σε μητρική καρδιά
James M. Cain
Μτφρ: Ιωάννα Καρατζαφέρη
Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2013
Τιμή € 15,50, σελ. 460
 politeia-link

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ JAMES M.CAIN

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

Για το κύκνειο άσμα του Πολ Όστερ [Paul Auster] «Μπαουμγκάρτνερ» (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Πανθομολογούμενα, ακόμα και οι σημαντικότεροι συγγραφείς προσεγγίζοντας το τέλος της ζωής τους σταδιακά χάνουν την αρχικ...

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ [Vladimir Nabokov] «Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Ήταν η ηχώ μιας πιθανής αλήθειας, μια επίκαιρη υ...

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

Για το μυθιστόρημα του Φρεντ Χόιλ [Fred Hoyle] «Το μαύρο σύννεφο» (μτφρ. Θοδωρής Πιερράτος, επίμετρο Richard Dawkins, φιλολογική επιμέλεια Τραϊανός Μάνος, εκδ. Ροπή).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στις μέρες μας ο κίνδυνος μιας...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη». 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Με αφορμή το βιβλίο του, «Κρυμμένη ψυχική ομορφιά» (εκδ. Αρμός), ο Δημήτρης Καραγιάννης, παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, μιλά για τη συστημική ψυχοθεραπεία, το κακό, τα ένστικτα και τις ενορμήσεις, και λέει ότι  «η καλοσύνη μπορεί στην αυθεντική έκφρασή της να αποτελεί έκφραση της ψυχικής ομορφιάς».  ...

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ