Του Δημήτρη Αργασταρά
Η «Λέσχη Σέρλοκ Χόλμς» (Κέδρος, 2013) του Γκράχαμ Μουρ είναι ένα μυθιστόρημα που αποτίει φόρο τιμής στον Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ και το διασημότερο δημιούργημά του, τον Χόλμς. Σ' ένα συγγραφέα με ρομαντικά και ιπποτικά χαρακτηριστικά που δημιούργησε ένα πρότυπο ψυχρής λογικής και αιτιώδους σκέψης, σφραγίζοντας ανεξίτηλα τις αστυνομικές ιστορίες.
Αν και, όπως συμβαίνει μερικές φορές με έργα που βρίσκουν απρόσμενα μεγάλη λαϊκή απήχηση, ο Ντόιλ δεν αισθανόταν και τόσο άνετα με τον διάσημο ντετέκτιβ του, με αποτέλεσμα να αποφασίσει να τον σκοτώσει σε μία τελική ιστορία για να μπορέσει να ασχοληθεί και με άλλα, σοβαρότερα έργα. Πράγματι, το κάνει στο «Τελικό πρόβλημα» ρίχνοντάς τον από έναν γκρεμό, αλλά οχτώ χρόνια αργότερα, εντελώς απρόσμενα, θα τον επαναφέρει για να πρωταγωνιστήσει σε μία από τις γνωστότερες περιπέτειές του, τον «Σκύλο των Μπασκερβίλ». Ένα μυστήριο καλύπτει αυτή την επαναφορά του ήρωα, που ίσως έχει την εξήγησή του στην προσωπική ζωή και τις βαθύτερες σκέψεις του Άρθουρ Ντόιλ.
Ο Μουρ, φανατικός αναγνώστης αστυνομικής λογοτεχνίας ο ίδιος, αντλεί την έμπνευσή του από δύο αληθινά περιστατικά. Μετά τον θάνατό του, το 1930, ο Ντόιλ άφησε πίσω του μια ογκωδέστατη συλλογή από επιστολές και ημερολόγια, τα οποία τράβηξαν αμέσως το ενδιαφέρον ενός ενθουσιώδους δικτύου οπαδών και μελετητών του έργου του. Όμως, ένα ορισμένο τμήμα από τα ημερολόγια του Ντόιλ έλειπε, με την εξαφάνισή τους να καλύπτεται από μυστήριο και το πιθανό περιεχόμενό τους να εξάπτει την φαντασία. Όταν το 2004, ο Ρίτσαρντ Γκριν, ο σπουδαιότερος μελετητής του Σέρλοκ Χόλμς στον κόσμο, ανακοινώνει ότι έχει στην κατοχή του το χαμένο ημερολόγιο, μια μεγάλη διαμάχη θα ξεσπάσει ανάμεσα στον ίδιο και έναν συγγενή του εκλιπόντος συγγραφέα. Λίγους μήνες αργότερα, ο Γκριν θα βρεθεί νεκρός στο γραφείο του και η υπόθεση παραμένει μέχρι σήμερα άλυτη για την αστυνομία του Λονδίνου.
Στο μυθιστόρημα παρακολουθούμε παράλληλα δύο ιστορίες που εναλλάσσονται στα κεφάλαια του βιβλίου. Η πρώτη εξελίσσεται στο παρόν, καθώς ο Χάρολντ Γουάιτ γίνεται μέλος της σημαντικότερης λέσχης αναγνωστών των περιπετειών του Σέρλοκ Χόλμς, του Στρατού των Άτακτων της Οδού Μπέκιερ, οι οποίοι αποκαλούνται «Σερλόκιανς». Στην πρώτη συγκέντρωση της λέσχης στην οποία θα παραβρεθεί επρόκειτο να παρουσιαστεί μια μεγάλη ανακάλυψη, η εύρεση των χαμένων ημερολογίων του Ντόιλ, αλλά ο Αλεξάντερ Κέιλ που διατείνεται πως τα έχει στην κατοχή του βρίσκεται νεκρός. Διαθέτοντας στο οπλοστάσιό του όλες τις μεθόδους του Χόλμς, από τις ιστορίες που έχει διαβάσει, ο Γουάιτ θα προσπαθήσει να λύσει τον γρίφο του διπλού αινίγματος, του φόνου και του ημερολογίου, μαζί με την βοήθεια μιας επίμονης νεαρής δημοσιογράφου.
Η δεύτερη ιστορία είναι αυτή που αποδίδει χαρακτηριστικά ιστορικού μυθιστορήματος στο όλο έργο. Εξελίσσεται στο τέλος του 19ου αιώνα στο Λονδίνο όπου ο Ντόιλ, αφού έχει «σκοτώσει» τον μυθιστορηματικό του ήρωα, αποφασίζει να εμπλακεί στις έρευνες για την δολοφονία μιας νεαρής κοπέλας. Η Σκότλαρντ Γιάρντ υποτιμά την υπόθεση, θεωρώντας πως πρόκειται για την περιστασιακή δολοφονία μιας ακόμη ιερόδουλης, αλλά ο Ντόιλ θέλει να αποδείξει ότι είναι εξίσου ικανός με τον Χόλμς στην επίλυση μυστηρίων και δεν θα αργήσει να βρεθεί στα ίχνη ενός serial killer.
Τι θα ήταν όμως ένας Σέρλοκ Χόλμς χωρίς κάποιον δρ. Γουότσον να τον συνοδεύει; Τι θα ήταν οποιοσδήποτε ερευνητής χωρίς την δεύτερη ματιά ενός συντρόφου; Έτσι, τον Άρθουρ Ντόιλ ακολουθεί στις έρευνές του ο καλός του φίλος, Μπράμ Στόκερ, ο οποίος δεν είναι ακόμη ο διάσημος συγγραφέας του Δράκουλα αλλά έχει γνωρίσει τον Ντόιλ ως θεατρικό συγγραφέα μέσω του ηθοποιού Χένρι Ίρβινγκ, του οποίου ήταν ο προσωπικός ατζέντης για πολλά χρόνια. Αυτό το δίδυμο, δύο χαρακτηριστικές προσωπικότητες, στην στροφή του 19ου αιώνα, σε μια Αγγλία που καλείται να περάσει από την ομιχλώδη βικτωριανή ατμόσφαιρα στην εποχή του ηλεκτρισμού και των καινούριων τρόπων, είναι σίγουρα ένα από τα πιο γοητευτικά στοιχεία του μυθιστορήματος. Ενώ παράλληλα παρακολουθούμε τους συγγραφείς να προβληματίζονται για την σχέση δημιουργού και δημιουργήματος: ποιος θα επιβιώσει περισσότερο στο τέλος και ποιος θα καταφέρει να επισκιάσει τον άλλο; Ποιον θυμόμαστε περισσότερο, τον Ντόιλ ή τον Χόλμς, τον Στόκερ ή τον ''Κόμη-πώς-τον-λένε'' πάνω στον οποίο δούλευε εκείνη την εποχή; Ένα σύντομο πέρασμα κάνει και ο Όσκαρ Ουάιλντ, με τον συγγραφέα του Δράκουλα να αποφαίνεται πως, πάντως, ο Ντόριαν Γκρέυ θα μείνει περισσότερο στην μνήμη μας απ’ ότι ο φλεγματικός συγγραφέας του.
Η «Λέσχη Σέρλοκ Χόλμς» του Γκράχαμ Μουρ είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, με απλή και χαλαρή γραφή που κάνει τις σελίδες να γυρνούν εύκολα. Η εναλλαγή των δύο υποθέσεων μπορεί να ξενίσει αρχικά τον αναγνώστη, καθώς καλείται να παρακολουθήσει ταυτόχρονα δύο διαφορετικές ιστορίες, αλλά το απλό ύφος διευκολύνει το πέρασμα από την μία στην άλλη ενώ σταδιακά αποκτούν και κάποια κοινά, αλληλοσυμπληρούμενα χαρακτηριστικά. Τελικά, πρόκειται για ένα βιβλίο που σίγουρα θα απολαύσουν οι θαυμαστές των ιστοριών του Σέρλοκ Χόλμς, αλλά και όσοι δεν τον γνωρίζουν ακόμη θα έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με την αινιγματική τους ατμόσφαιρα σε μια επιτομή όλων των περιπετειών του.
argastaras@yahoo.gr
Σελ. 439, τιμή € 17,70