pardo_bazan

Του Μιχάλη Μοδινού

Γαλικιανοί θρύλοι

«Από την Κορνουάλη, τη Βρετάνη και τη Γαλικία περνά ένα μονοπάτι σπαρμένο  με πέτρινους σταυρούς και ψήγματα χρυσού…». Έτσι ολοκληρώνονται τα επιμέρους κεφάλαια του περίφημου βιβλίου Το Πυξάρι του νομπελίστα συγγραφέα Καμίλο Χοσέ Θέλα (ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ), υποδηλώνοντας τον θαλασσινό δρόμο των κελτικών  φύλλων αλλά και τα κουφάρια πλοίων και ναυτικών με τα οποία είναι σπαρμένοι οι θαλάσσιοι δρόμοι της Δυτικής Ευρώπης. 

Στις εσχατιές της Ιβηρικής χερσονήσου, κατάφατσα στον Ατλαντικό, η Γαλικία παρήγαγε ναυτικούς και θρύλους. Παρήγαγε βέβαια και σπουδαίους συγγραφείς. Τον δρόμο προς τα σύγχρονα λογοτεχνικά ρεύματα είχε ανοίξει στα τέλη του 19ου αιώνα η Εμιλία Πάρντο Μπαθάν (1851-1921)   παρά τις επιφυλάξεις και τα παντοειδή εμπόδια που όρθωσαν οι  άντρες  ομότεχνοί της.

Πρώιμη φεμινίστρια, η Μπαθάν μπόλιασε με νατουραλιστικές πινελιές την ισπανική λογοτεχνία του 19ου αιώνα και απετέλεσε μια από της πρώιμες επιρροές του Καμίλο Χοσέ Θέλα καθώς προσέφερε ένα καλό παράδειγμα για τις δυνατότητες αξιοποίησης των γαλικιανών μύθων και θρύλων, της παράδοσης, αλλά και της ειδικής γεωγραφικής θέσης της περιοχής. Άγριες θάλασσες, ο ανοιχτός Ατλαντικός και ο πέραν αυτού Νέος Κόσμος, ναυάγια και σειρήνες, πολιτισμικά μπολιάσματα και μυστικιστικός καθολικισμός, ακρωτήρια, μυστικές σπηλιές και κρυμμένοι όρμοι, προλήψεις, βασκανίες και ανιμισμός είναι η πρώτη ύλη του έργου της Μπαθάν. Όμως όχι μόνο. Ο κόσμος της είναι μια βαθειά συντηρητική κοινωνία, της οποίας  οι πανάρχαιες δομές  συγκρούονται με τις απαιτήσεις της Ισπανικής Αυτοκρατορίας και με τις δυνατότητες που διανοίγονταν στις αποικίες.

Έτσι και στην Γοργόνα, μια από τις δεκάδες νουβέλες που έγραψε η Μπαθάν. Ο Οίκος των Απόντε ζει από αιώνες σε αρμονία με τον φυσικό του περίγυρο και τους ντόπιους ψαράδες και γεωργούς. Στον παμπάλαιο πύργο του κάπου στις ακτές της Γαλικίας η ζωή κυλάει ομαλά παρά το ότι η ανοιχτή θάλασσα ασκεί ακατανίκητη έλξη στα άρρενα μέλη της οικογένειας. Όμως μια διπλή κατάρα βαραίνει πάνω από τον Οίκο. Καμιά γενιά των Απόντε δεν κατάφερε να αποκτήσει περισσότερο από έναν απόγονο αλλά και κανείς τους δεν κατάφερε να αντισταθεί στο κάλεσμα της Γοργόνας, ενός μυθικού τέρατος που παρεπιδημεί σε μια μυστηριώδη θαλάσσια σπηλιά – λειτουργώντας διαχρονικά ως κάλεσμα στην ηδονή, την περιπέτεια και ίσως τον θάνατο. Όταν ο τελευταίος Απόντε, αφού αρχικά  έχει ανακαλύψει το μυστήριο της Γοργόνας, αποκτήσει δίδυμα, θα διαπιστώσει ότι οι νεαροί απόγονοί του φέρουν την σφραγίδα του μυθικού τέρατος. Η νεαρή σύζυγός του θα εγκαταλείψει τον κόσμο τούτο ενώ τα δίδυμα θα ωθήσουν ως τα άκρα την μοίρα της οικογένειάς τους. Θα μετοικήσουν στις αποικίες και θα μπολιάσουν την οικογένεια   με ετερόχθονο αίμα. Η ανθρώπινη περιπέτεια έχει θριαμβεύσει.

Βασισμένη σε έναν αρχαίο γαλικιανό θρύλο, η νουβέλα της Μπαθάν γράφηκε τη χρονιά του θανάτου της και εκτός από συναρπαστικό παραμύθι είναι μπολιασμένη με τα στοιχεία που χαρακτήρισαν και το υπόλοιπο έργο της: Έναν ήπιο νατουραλισμό – ο Εμίλ Ζολά και ειδικά το Ζερμινάλ του είχαν εμπνεύσει μεγάλο μέρος του έργου της- αλλά και μια ειδική ευαισθησία για τη μοίρα της γυναίκας σε μια χώρα με τους άκαμπτους περιορισμούς της καθολικής Ισπανίας. Είναι ενδιαφέρον  ότι, εκτός από την επιρροή της στα ισπανικά γράμματα, η Μπαθάν διήγε και μια σκανδαλώδη για τα δεδομένα της εποχής ερωτική ζωή, ταξίδεψε κατά κόρον, εγκατέλειψε τον σύζυγό της όταν εκείνος επιχείρησε να της βάλει εμπόδια στην καριέρα της και περιφρόνησε έμπρακτα το αντρικό κατεστημένο που της ανταπέδωσε τα ίσα όταν ανεδείχθη στην πρώτη γυναίκα που κατέλαβε θέση καθηγητή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ισπανίας στα 1916.

gorgonaEmilia Pardo Bαzάn
Η Γοργόνα
Μετάφραση Θ. Κάμπρα, Δ. Δημητρίου, Ν. Γιαννούλια
Πρόλογος Κ. Παλαιολόγος
ΠΑΠΥΡΟΣ 2011, σελ. 125.

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

«Οι κηπουροί του Μπέρναμ Γουντ» της Έλενορ Κάτον (κριτική) – Αποκάλυψη με άρωμα Σαίξπηρ

«Οι κηπουροί του Μπέρναμ Γουντ» της Έλενορ Κάτον (κριτική) – Αποκάλυψη με άρωμα Σαίξπηρ

Για το μυθιστόρημα της Έλενορ Κάτον (Eleanor Catton) «Οι κηπουροί του Μπέρναμ Γουντ» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη). 

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Μπέρναμ Γουντ είναι το όνομα μιας ακτιβιστικής κολεκτίβας...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Η Πολίνα Μπαρσκόβα (Polina Barskova), Ρωσίδα συγγραφέας και ποιήτρια, μιλά με αφορμή την κυκλοφορία της συλλογής αφηγημάτων της «Ζωντανές εικόνες» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου, εκδ. Βακχικόν).

Στη Βίκυ Πορφυρίδου

Το βιβλίο σας ...

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Ζαν Νταρό [Jean Darot] «Ο σπορέας» (μτφρ. Ελένη Γ. Γύζη), το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Στίξις.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν γνωρίζαμε τίποτα. Δεν γνωρίζαμε αν οι εξόριστοι...

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Λίλας Κονομάρα «Μια τρίχα που γίνεται άλογο», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κι όμως κάποτε ήμασταν εμείς, ψιθυρίζει κι αμέσως σκέψεις κα...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε [Hermann Hesse] «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης), το οποίο κυκλοφορεί στις 7 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην πραγματικό...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι γνωρίζουμε για τον ανθρώπινο εγκέφαλο; Τι γνωρίζουμε για την κλιματική κρίση στην Ελλάδα; Πώς καταπολεμούμε το ψυχικό τραύμα; Έξι βιβλία που προσφέρουν γνώσεις, αλλά και ελπίδα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ