pardo_bazan

Του Μιχάλη Μοδινού

Γαλικιανοί θρύλοι

«Από την Κορνουάλη, τη Βρετάνη και τη Γαλικία περνά ένα μονοπάτι σπαρμένο  με πέτρινους σταυρούς και ψήγματα χρυσού…». Έτσι ολοκληρώνονται τα επιμέρους κεφάλαια του περίφημου βιβλίου Το Πυξάρι του νομπελίστα συγγραφέα Καμίλο Χοσέ Θέλα (ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ), υποδηλώνοντας τον θαλασσινό δρόμο των κελτικών  φύλλων αλλά και τα κουφάρια πλοίων και ναυτικών με τα οποία είναι σπαρμένοι οι θαλάσσιοι δρόμοι της Δυτικής Ευρώπης. 

Στις εσχατιές της Ιβηρικής χερσονήσου, κατάφατσα στον Ατλαντικό, η Γαλικία παρήγαγε ναυτικούς και θρύλους. Παρήγαγε βέβαια και σπουδαίους συγγραφείς. Τον δρόμο προς τα σύγχρονα λογοτεχνικά ρεύματα είχε ανοίξει στα τέλη του 19ου αιώνα η Εμιλία Πάρντο Μπαθάν (1851-1921)   παρά τις επιφυλάξεις και τα παντοειδή εμπόδια που όρθωσαν οι  άντρες  ομότεχνοί της.

Πρώιμη φεμινίστρια, η Μπαθάν μπόλιασε με νατουραλιστικές πινελιές την ισπανική λογοτεχνία του 19ου αιώνα και απετέλεσε μια από της πρώιμες επιρροές του Καμίλο Χοσέ Θέλα καθώς προσέφερε ένα καλό παράδειγμα για τις δυνατότητες αξιοποίησης των γαλικιανών μύθων και θρύλων, της παράδοσης, αλλά και της ειδικής γεωγραφικής θέσης της περιοχής. Άγριες θάλασσες, ο ανοιχτός Ατλαντικός και ο πέραν αυτού Νέος Κόσμος, ναυάγια και σειρήνες, πολιτισμικά μπολιάσματα και μυστικιστικός καθολικισμός, ακρωτήρια, μυστικές σπηλιές και κρυμμένοι όρμοι, προλήψεις, βασκανίες και ανιμισμός είναι η πρώτη ύλη του έργου της Μπαθάν. Όμως όχι μόνο. Ο κόσμος της είναι μια βαθειά συντηρητική κοινωνία, της οποίας  οι πανάρχαιες δομές  συγκρούονται με τις απαιτήσεις της Ισπανικής Αυτοκρατορίας και με τις δυνατότητες που διανοίγονταν στις αποικίες.

Έτσι και στην Γοργόνα, μια από τις δεκάδες νουβέλες που έγραψε η Μπαθάν. Ο Οίκος των Απόντε ζει από αιώνες σε αρμονία με τον φυσικό του περίγυρο και τους ντόπιους ψαράδες και γεωργούς. Στον παμπάλαιο πύργο του κάπου στις ακτές της Γαλικίας η ζωή κυλάει ομαλά παρά το ότι η ανοιχτή θάλασσα ασκεί ακατανίκητη έλξη στα άρρενα μέλη της οικογένειας. Όμως μια διπλή κατάρα βαραίνει πάνω από τον Οίκο. Καμιά γενιά των Απόντε δεν κατάφερε να αποκτήσει περισσότερο από έναν απόγονο αλλά και κανείς τους δεν κατάφερε να αντισταθεί στο κάλεσμα της Γοργόνας, ενός μυθικού τέρατος που παρεπιδημεί σε μια μυστηριώδη θαλάσσια σπηλιά – λειτουργώντας διαχρονικά ως κάλεσμα στην ηδονή, την περιπέτεια και ίσως τον θάνατο. Όταν ο τελευταίος Απόντε, αφού αρχικά  έχει ανακαλύψει το μυστήριο της Γοργόνας, αποκτήσει δίδυμα, θα διαπιστώσει ότι οι νεαροί απόγονοί του φέρουν την σφραγίδα του μυθικού τέρατος. Η νεαρή σύζυγός του θα εγκαταλείψει τον κόσμο τούτο ενώ τα δίδυμα θα ωθήσουν ως τα άκρα την μοίρα της οικογένειάς τους. Θα μετοικήσουν στις αποικίες και θα μπολιάσουν την οικογένεια   με ετερόχθονο αίμα. Η ανθρώπινη περιπέτεια έχει θριαμβεύσει.

Βασισμένη σε έναν αρχαίο γαλικιανό θρύλο, η νουβέλα της Μπαθάν γράφηκε τη χρονιά του θανάτου της και εκτός από συναρπαστικό παραμύθι είναι μπολιασμένη με τα στοιχεία που χαρακτήρισαν και το υπόλοιπο έργο της: Έναν ήπιο νατουραλισμό – ο Εμίλ Ζολά και ειδικά το Ζερμινάλ του είχαν εμπνεύσει μεγάλο μέρος του έργου της- αλλά και μια ειδική ευαισθησία για τη μοίρα της γυναίκας σε μια χώρα με τους άκαμπτους περιορισμούς της καθολικής Ισπανίας. Είναι ενδιαφέρον  ότι, εκτός από την επιρροή της στα ισπανικά γράμματα, η Μπαθάν διήγε και μια σκανδαλώδη για τα δεδομένα της εποχής ερωτική ζωή, ταξίδεψε κατά κόρον, εγκατέλειψε τον σύζυγό της όταν εκείνος επιχείρησε να της βάλει εμπόδια στην καριέρα της και περιφρόνησε έμπρακτα το αντρικό κατεστημένο που της ανταπέδωσε τα ίσα όταν ανεδείχθη στην πρώτη γυναίκα που κατέλαβε θέση καθηγητή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ισπανίας στα 1916.

gorgonaEmilia Pardo Bαzάn
Η Γοργόνα
Μετάφραση Θ. Κάμπρα, Δ. Δημητρίου, Ν. Γιαννούλια
Πρόλογος Κ. Παλαιολόγος
ΠΑΠΥΡΟΣ 2011, σελ. 125.

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ