pardo_bazan

Του Μιχάλη Μοδινού

Γαλικιανοί θρύλοι

«Από την Κορνουάλη, τη Βρετάνη και τη Γαλικία περνά ένα μονοπάτι σπαρμένο  με πέτρινους σταυρούς και ψήγματα χρυσού…». Έτσι ολοκληρώνονται τα επιμέρους κεφάλαια του περίφημου βιβλίου Το Πυξάρι του νομπελίστα συγγραφέα Καμίλο Χοσέ Θέλα (ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ), υποδηλώνοντας τον θαλασσινό δρόμο των κελτικών  φύλλων αλλά και τα κουφάρια πλοίων και ναυτικών με τα οποία είναι σπαρμένοι οι θαλάσσιοι δρόμοι της Δυτικής Ευρώπης. 

Στις εσχατιές της Ιβηρικής χερσονήσου, κατάφατσα στον Ατλαντικό, η Γαλικία παρήγαγε ναυτικούς και θρύλους. Παρήγαγε βέβαια και σπουδαίους συγγραφείς. Τον δρόμο προς τα σύγχρονα λογοτεχνικά ρεύματα είχε ανοίξει στα τέλη του 19ου αιώνα η Εμιλία Πάρντο Μπαθάν (1851-1921)   παρά τις επιφυλάξεις και τα παντοειδή εμπόδια που όρθωσαν οι  άντρες  ομότεχνοί της.

Πρώιμη φεμινίστρια, η Μπαθάν μπόλιασε με νατουραλιστικές πινελιές την ισπανική λογοτεχνία του 19ου αιώνα και απετέλεσε μια από της πρώιμες επιρροές του Καμίλο Χοσέ Θέλα καθώς προσέφερε ένα καλό παράδειγμα για τις δυνατότητες αξιοποίησης των γαλικιανών μύθων και θρύλων, της παράδοσης, αλλά και της ειδικής γεωγραφικής θέσης της περιοχής. Άγριες θάλασσες, ο ανοιχτός Ατλαντικός και ο πέραν αυτού Νέος Κόσμος, ναυάγια και σειρήνες, πολιτισμικά μπολιάσματα και μυστικιστικός καθολικισμός, ακρωτήρια, μυστικές σπηλιές και κρυμμένοι όρμοι, προλήψεις, βασκανίες και ανιμισμός είναι η πρώτη ύλη του έργου της Μπαθάν. Όμως όχι μόνο. Ο κόσμος της είναι μια βαθειά συντηρητική κοινωνία, της οποίας  οι πανάρχαιες δομές  συγκρούονται με τις απαιτήσεις της Ισπανικής Αυτοκρατορίας και με τις δυνατότητες που διανοίγονταν στις αποικίες.

Έτσι και στην Γοργόνα, μια από τις δεκάδες νουβέλες που έγραψε η Μπαθάν. Ο Οίκος των Απόντε ζει από αιώνες σε αρμονία με τον φυσικό του περίγυρο και τους ντόπιους ψαράδες και γεωργούς. Στον παμπάλαιο πύργο του κάπου στις ακτές της Γαλικίας η ζωή κυλάει ομαλά παρά το ότι η ανοιχτή θάλασσα ασκεί ακατανίκητη έλξη στα άρρενα μέλη της οικογένειας. Όμως μια διπλή κατάρα βαραίνει πάνω από τον Οίκο. Καμιά γενιά των Απόντε δεν κατάφερε να αποκτήσει περισσότερο από έναν απόγονο αλλά και κανείς τους δεν κατάφερε να αντισταθεί στο κάλεσμα της Γοργόνας, ενός μυθικού τέρατος που παρεπιδημεί σε μια μυστηριώδη θαλάσσια σπηλιά – λειτουργώντας διαχρονικά ως κάλεσμα στην ηδονή, την περιπέτεια και ίσως τον θάνατο. Όταν ο τελευταίος Απόντε, αφού αρχικά  έχει ανακαλύψει το μυστήριο της Γοργόνας, αποκτήσει δίδυμα, θα διαπιστώσει ότι οι νεαροί απόγονοί του φέρουν την σφραγίδα του μυθικού τέρατος. Η νεαρή σύζυγός του θα εγκαταλείψει τον κόσμο τούτο ενώ τα δίδυμα θα ωθήσουν ως τα άκρα την μοίρα της οικογένειάς τους. Θα μετοικήσουν στις αποικίες και θα μπολιάσουν την οικογένεια   με ετερόχθονο αίμα. Η ανθρώπινη περιπέτεια έχει θριαμβεύσει.

Βασισμένη σε έναν αρχαίο γαλικιανό θρύλο, η νουβέλα της Μπαθάν γράφηκε τη χρονιά του θανάτου της και εκτός από συναρπαστικό παραμύθι είναι μπολιασμένη με τα στοιχεία που χαρακτήρισαν και το υπόλοιπο έργο της: Έναν ήπιο νατουραλισμό – ο Εμίλ Ζολά και ειδικά το Ζερμινάλ του είχαν εμπνεύσει μεγάλο μέρος του έργου της- αλλά και μια ειδική ευαισθησία για τη μοίρα της γυναίκας σε μια χώρα με τους άκαμπτους περιορισμούς της καθολικής Ισπανίας. Είναι ενδιαφέρον  ότι, εκτός από την επιρροή της στα ισπανικά γράμματα, η Μπαθάν διήγε και μια σκανδαλώδη για τα δεδομένα της εποχής ερωτική ζωή, ταξίδεψε κατά κόρον, εγκατέλειψε τον σύζυγό της όταν εκείνος επιχείρησε να της βάλει εμπόδια στην καριέρα της και περιφρόνησε έμπρακτα το αντρικό κατεστημένο που της ανταπέδωσε τα ίσα όταν ανεδείχθη στην πρώτη γυναίκα που κατέλαβε θέση καθηγητή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ισπανίας στα 1916.

gorgonaEmilia Pardo Bαzάn
Η Γοργόνα
Μετάφραση Θ. Κάμπρα, Δ. Δημητρίου, Ν. Γιαννούλια
Πρόλογος Κ. Παλαιολόγος
ΠΑΠΥΡΟΣ 2011, σελ. 125.

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

Για το μυθιστόρημα του Τζέισον Μοτ «Το φοβερό βιβλίο» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα), που «θέλει να διαμορφώσει μια νέα αφήγηση που να μην είναι ούτε μανιχαϊστική, ούτε έντονα διεκδικητική». Βραβεύτηκε με το National Book Award 2021.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνο...

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

Τα ιστορικά σινεμά του κέντρου της Αθήνας απευθύνουν κάλεσμα στήριξης σε όλους τους σινεφίλ και τους κατοίκους της πόλης για τη συνέχιση της λειτουργίας τους, διοργανώνοντας δωρεάν προβολές και live στις 2 Απριλίου. Στην κεντρική εικόνα, το κινηματοθέατρο «Ίρις».

Επιμέλεια: ...

«Τοξική θετικότητα» της Γουίτνεϊ Γκούντμαν – Η ζωή δεν είναι ευχετήρια κάρτα (ευτυχώς)

«Τοξική θετικότητα» της Γουίτνεϊ Γκούντμαν – Η ζωή δεν είναι ευχετήρια κάρτα (ευτυχώς)

Το βιβλίο «Τοξική θετικότητα» της Γουίτνεϊ Γκούντμαν [Whitney Goodman] (μτφρ. Μαρία Κουκιάδη, εκδ. Key Books) είναι ένας «οδηγός συναισθηματικής επιβίωσης σε έναν κόσμο που έχει εμμονή με την ευτυχία».

Γράφει η Ευλαλία Πάνου

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ