kentriki

Του Δημήτρη Αργασταρά

Η ιδέα ότι η ανθρωπότητα δεν κατοικεί στην πραγματικότητα στην επιφάνεια της γης (δηλαδή στην επιφάνεια του αληθινού κόσμου) αλλά στο εσωτερικό της έχει εισαχθεί στον χώρο της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας ήδη από την εποχή του Πλάτωνα.

«Εμείς λοιπόν αγνοούμε πλήρως ότι διαμένουμε στα κοιλώματά της και φανταζόμαστε ότι κατοικούμε στην επιφάνεια της γης, όπως αν κάποιος, που μένει στην μέση της απόστασης από τον πυθμένα του πελάγους, φανταζόταν ότι κατοικεί στην επιφάνεια της θάλασσας, και βλέποντας τον ήλιο και τα άλλα άστρα μέσα από το νερό, πίστευε ότι ουρανός είναι η θάλασσα. Κάτι παρόμοιο έχουμε πάθει και εμείς, κατοικώντας σε κάποιο κοίλωμα της γης πιστεύουμε ότι κατοικούμε πάνω-πάνω, και από την αδυναμία και την νωθρότητά μας δεν είμαστε ικανοί να διασχίσουμε τον αέρα απ’ άκρου εις άκρον» αναφέρει ο αρχαίος ιδεαλιστής φιλόσοφος στον διάλογο ‘‘Φαίδων’’ (Κάκτος, 1993), για να μην αναφερθούμε στον πιο γνωστό μύθο του Σπηλαίου.

Πιο πρόσφατα, η ύπαρξη μια φυλής που ζει σε έναν υπόγειο κόσμο έγινε διάσημο λογοτεχνικό θέμα στο μυθιστόρημα ‘‘Η επερχόμενη φυλή’’ (Ιάμβλιχος, 2000) του σερ Έντουαρντ Μπάλγουερ Λύττον (στον οποίο ανήκει, επίσης, η πιο διάσημη και θεωρούμενη ως η πλέον τετριμμένη έναρξη μυθιστορήματος: «It was a dark and stormy night..»). Εκεί ένας ερευνητής, εξερευνώντας τα βάθη ενός ορυχείου, βρίσκεται ξαφνικά στην υπόγεια πολιτεία μιας βιολογικά και τεχνολογικά ανώτερης ουτοπικής κοινωνίας, που έχει στην διάθεσή της μια αυθόρμητη και ελεύθερη ενεργειακή δύναμη. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στα 1871 που γράφτηκε το βιβλίο, το όραμα του Λύττον ήταν αισιόδοξο και ελπιδοφόρο.

Ypogeia_PoliteiaΣτην σημερινή εποχή λοιπόν η ιστορία επανέρχεται, σε πιο απαισιόδοξες και δυστοπικές αποχρώσεις αυτή την φορά, μέσα από την πολυβραβευμένη σειρά βιβλίων νεανικής φαντασίας της Τζιν Ντυπρό ‘‘Υπόγεια Πολιτεία’’. Στο πρώτο βιβλίο ‘‘Υπόγεια Πολιτεία’’ (Πατάκης, 2011) γνωρίζουμε τον κόσμο της Έμπερ, μιας πόλης κατασκευασμένης βαθιά στο εσωτερικό μιας μελλοντικής μετα-αποκαλυπτικής γης, με σκοπό την επιβίωση της ανθρωπότητας για τουλάχιστον 200 χρόνια. Αυτός ο χρονικός ορίζοντας έχει παρέλθει και η υπόγεια πολιτεία αρχίζει να παραπαίει. Τα ηλεκτρικά φώτα τρεμοσβήνουν, οι μηχανές δυσλειτουργούν, οι προμήθειες σε τρόφιμα εξαντλούνται. Όμως, οι κάτοικοί της αυταπατώνται αγνοώντας τον κίνδυνο, περιμένουν παθητικά για μία ‘‘από μηχανής’’ σωτηρία, ή ενδιαφέρονται εγωιστικά για την συγκέντρωση και την εξασφάλιση μόνο των δικών τους υπαρχόντων. Από την άλλη, ο δήμαρχος της πόλης είναι διεφθαρμένος, λειτουργεί κατευναστικά και νέμεται όσο περισσότερο μπορεί τα οφέλη της εξουσίας του. Ώσπου οι δύο νεαροί πρωταγωνιστές, η Λίνα και ο Ντουν, πέφτουν πάνω σε έναν αποσπασματικό χάρτη που φαίνεται να οδηγεί έξω από την υπόγεια πολιτεία. Τα δύο παιδιά είναι τα μόνα που θα μπορέσουν να δουν την αλήθεια για τον κόσμο τους, αντικρίζοντάς τον με μια φρέσκια ματιά, και μετά από πολλές περιπέτειες, θα καταφέρουν να ανακαλύψουν τον ηλιόλουστο κόσμο της επιφάνειας.

Στο δεύτερο βιβλίο ‘‘Πέρα από το Σκοτάδι’’ (Πατάκης, 2011), η ιστορία συνεχίζει από εκεί που την αφήσαμε στο πρώτο, αν και μπορεί να διαβαστεί και ανεξάρτητα από αυτό. Την Λίνα και τον Ντουν στην επιφάνεια ακολουθούν και τετρακόσιοι συμπολίτες τους, χωρίς να κουβαλούν τίποτα μαζί τους εκτός από λιγοστά υπάρχοντα, και σύντομα συναντούν το πρώτο χωριό, με το χαρακτηριστικό όνομα Λάμψη. Η κάτοικοι της Λάμψης έχουν καταφέρει να οργανώσουν την ζωή τους έτσι ώστε να πετύχουν κάποιο βαθμό αυτάρκειας, αλλά ξαφνιάζονται έντονα όταν βλέπουν τους πολυπληθείς νεοφερμένους. «Πάρα πολλοί… θέμα ανθρωπιάς… ίσως να πάρουμε λίγους μέσα…» μουρμουρίζουν μεταξύ τους και αποφασίζουν να τους φιλοξενήσουν για ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών μέχρι να προσαρμοστούν στις καινούριες συνθήκες της ζωής στην επιφάνεια.

Στην αρχή όλα φαίνονται να κυλούν ομαλά, αλλά δεν θα αργήσουν να εμφανιστούν τα πρώτα προβλήματα. Θα αρχίσουν να συμβαίνουν κάποιες περίεργες καταστροφές από άγνωστους δράστες, οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ των πιο ευέξαπτων ατόμων, ενώ γρήγορα θα φανεί πως και τα τρόφιμα δεν επαρκούν για όλους. «Το χωριό μας δεν έχει αρκετά για τετρακόσιους επιπλέον ανθρώπους. Μήπως υποτίθεται ότι θα πρέπει να ταΐζουμε εσάς αντί για τις οικογένειές μας ; Και γιατί να το κάνουμε ; Γιατί να πεινάσουμε για μερικούς ξένους από κάποια πόλη που δεν έχει ακούσει ποτέ κανείς ;»

Έτσι, το ‘‘Πέρα από το Σκοτάδι’’ έχει να κάνει με το πρόβλημα της συνύπαρξης δύο διαφορετικών πληθυσμών μέσα σε μία κοινότητα, το πώς αλληλεπιδρούν, το πώς μπορεί να αυξηθούν οι συγκρούσεις και οι εντάσεις μεταξύ τους, και τέλος το πώς μπορούν να συνεργαστούν ώστε να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους που είναι κατά βάση κοινά. Οι κάτοικοι της Έμπερ έρχονται από το μαύρο σκοτάδι, δεν φέρουν τίποτα μαζί τους, και αγνοούν την πραγματικότητα του καινούριου κόσμου στον οποίο αιφνίδια βρέθηκαν. Οι κάτοικοι της Λάμψης, παρόλο που έχουν καταφέρει να στήσουν μία βιώσιμη κοινότητα, βρίσκονται σε συνεχή προσπάθεια μετά την καταστροφή των παλαιών δομών του πολιτισμού και δεν έχουν αφθονία αγαθών.

Η αφήγηση κυλά άνετα και ομαλά, με ευχέρεια και παραστατικότητα, και συνεχίζει να μας δίνεται κυρίως μέσα από το βλέμμα των νεαρών πρωταγωνιστών. Η Λίνα είναι εκείνη που έχει τις περισσότερες απορίες για τον κόσμο της επιφάνειας. Τι είναι αυτά για τα οποία μιλούν οι κάτοικοι της Λάμψης ; Τι είναι ο πόλεμος και η μεγάλη καταστροφή ; Το ταξίδι της μέσα από τα ερείπια των παλιών πόλεων θα τις δώσει μερικές απαντήσεις… Ενώ ο Ντουν παρακολουθεί την προσπάθεια των δύο διαφορετικών πληθυσμών να συνυπάρξουν και τις τριβές που αναπτύσσονται μεταξύ τους.

Καταλήγοντας, το ‘‘Πέρα από το Σκοτάδι’’ είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα για νέους αλλά και μεγαλύτερους αναγνώστες, που προσφέρει ταυτόχρονα αρκετά επεισόδια και δράση μαζί με σύγχρονους προβληματισμούς.

argastaras@yahoo.gr

Pera_apo_SkotadiΠέρα από το Σκοτάδι
Τζιν Ντιπρό
μετάφραση:Φωτεινή Μεγαλούδη
Πατάκης, 2011
σελ: 350

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventourini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

Για την τηλεοπτική σειρά «You», που είναι διαθέσιμη σε μεγάλο συνδρομητικό κανάλι, καθώς και για τα μυθιστορήματα της Κάρολαϊν Κέπνες (Caroline Kepnes) που την ενέπνευσαν. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

O χαρακ...

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

Παρουσίαση του δοκιμίου του επίκουρου καθηγητή Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού: ΜΚΟ και κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα» (εκδόσεις Τόπος) την Τρίτη, 20 Μαΐου, στις 7:30 μ.μ. στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Επιμέλεια: Book Press

...
Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Ανακοινώθηκε η μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλία που κυκλοφόρησαν το έτος 2024. Στην κεντρική εικόνα, από πρόσφατη βράβευση.

Επιμέλεια: Book Press

Στη μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ