kentriki

Του Δημήτρη Αργασταρά

Η ιδέα ότι η ανθρωπότητα δεν κατοικεί στην πραγματικότητα στην επιφάνεια της γης (δηλαδή στην επιφάνεια του αληθινού κόσμου) αλλά στο εσωτερικό της έχει εισαχθεί στον χώρο της φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας ήδη από την εποχή του Πλάτωνα.

«Εμείς λοιπόν αγνοούμε πλήρως ότι διαμένουμε στα κοιλώματά της και φανταζόμαστε ότι κατοικούμε στην επιφάνεια της γης, όπως αν κάποιος, που μένει στην μέση της απόστασης από τον πυθμένα του πελάγους, φανταζόταν ότι κατοικεί στην επιφάνεια της θάλασσας, και βλέποντας τον ήλιο και τα άλλα άστρα μέσα από το νερό, πίστευε ότι ουρανός είναι η θάλασσα. Κάτι παρόμοιο έχουμε πάθει και εμείς, κατοικώντας σε κάποιο κοίλωμα της γης πιστεύουμε ότι κατοικούμε πάνω-πάνω, και από την αδυναμία και την νωθρότητά μας δεν είμαστε ικανοί να διασχίσουμε τον αέρα απ’ άκρου εις άκρον» αναφέρει ο αρχαίος ιδεαλιστής φιλόσοφος στον διάλογο ‘‘Φαίδων’’ (Κάκτος, 1993), για να μην αναφερθούμε στον πιο γνωστό μύθο του Σπηλαίου.

Πιο πρόσφατα, η ύπαρξη μια φυλής που ζει σε έναν υπόγειο κόσμο έγινε διάσημο λογοτεχνικό θέμα στο μυθιστόρημα ‘‘Η επερχόμενη φυλή’’ (Ιάμβλιχος, 2000) του σερ Έντουαρντ Μπάλγουερ Λύττον (στον οποίο ανήκει, επίσης, η πιο διάσημη και θεωρούμενη ως η πλέον τετριμμένη έναρξη μυθιστορήματος: «It was a dark and stormy night..»). Εκεί ένας ερευνητής, εξερευνώντας τα βάθη ενός ορυχείου, βρίσκεται ξαφνικά στην υπόγεια πολιτεία μιας βιολογικά και τεχνολογικά ανώτερης ουτοπικής κοινωνίας, που έχει στην διάθεσή της μια αυθόρμητη και ελεύθερη ενεργειακή δύναμη. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στα 1871 που γράφτηκε το βιβλίο, το όραμα του Λύττον ήταν αισιόδοξο και ελπιδοφόρο.

Ypogeia_PoliteiaΣτην σημερινή εποχή λοιπόν η ιστορία επανέρχεται, σε πιο απαισιόδοξες και δυστοπικές αποχρώσεις αυτή την φορά, μέσα από την πολυβραβευμένη σειρά βιβλίων νεανικής φαντασίας της Τζιν Ντυπρό ‘‘Υπόγεια Πολιτεία’’. Στο πρώτο βιβλίο ‘‘Υπόγεια Πολιτεία’’ (Πατάκης, 2011) γνωρίζουμε τον κόσμο της Έμπερ, μιας πόλης κατασκευασμένης βαθιά στο εσωτερικό μιας μελλοντικής μετα-αποκαλυπτικής γης, με σκοπό την επιβίωση της ανθρωπότητας για τουλάχιστον 200 χρόνια. Αυτός ο χρονικός ορίζοντας έχει παρέλθει και η υπόγεια πολιτεία αρχίζει να παραπαίει. Τα ηλεκτρικά φώτα τρεμοσβήνουν, οι μηχανές δυσλειτουργούν, οι προμήθειες σε τρόφιμα εξαντλούνται. Όμως, οι κάτοικοί της αυταπατώνται αγνοώντας τον κίνδυνο, περιμένουν παθητικά για μία ‘‘από μηχανής’’ σωτηρία, ή ενδιαφέρονται εγωιστικά για την συγκέντρωση και την εξασφάλιση μόνο των δικών τους υπαρχόντων. Από την άλλη, ο δήμαρχος της πόλης είναι διεφθαρμένος, λειτουργεί κατευναστικά και νέμεται όσο περισσότερο μπορεί τα οφέλη της εξουσίας του. Ώσπου οι δύο νεαροί πρωταγωνιστές, η Λίνα και ο Ντουν, πέφτουν πάνω σε έναν αποσπασματικό χάρτη που φαίνεται να οδηγεί έξω από την υπόγεια πολιτεία. Τα δύο παιδιά είναι τα μόνα που θα μπορέσουν να δουν την αλήθεια για τον κόσμο τους, αντικρίζοντάς τον με μια φρέσκια ματιά, και μετά από πολλές περιπέτειες, θα καταφέρουν να ανακαλύψουν τον ηλιόλουστο κόσμο της επιφάνειας.

Στο δεύτερο βιβλίο ‘‘Πέρα από το Σκοτάδι’’ (Πατάκης, 2011), η ιστορία συνεχίζει από εκεί που την αφήσαμε στο πρώτο, αν και μπορεί να διαβαστεί και ανεξάρτητα από αυτό. Την Λίνα και τον Ντουν στην επιφάνεια ακολουθούν και τετρακόσιοι συμπολίτες τους, χωρίς να κουβαλούν τίποτα μαζί τους εκτός από λιγοστά υπάρχοντα, και σύντομα συναντούν το πρώτο χωριό, με το χαρακτηριστικό όνομα Λάμψη. Η κάτοικοι της Λάμψης έχουν καταφέρει να οργανώσουν την ζωή τους έτσι ώστε να πετύχουν κάποιο βαθμό αυτάρκειας, αλλά ξαφνιάζονται έντονα όταν βλέπουν τους πολυπληθείς νεοφερμένους. «Πάρα πολλοί… θέμα ανθρωπιάς… ίσως να πάρουμε λίγους μέσα…» μουρμουρίζουν μεταξύ τους και αποφασίζουν να τους φιλοξενήσουν για ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών μέχρι να προσαρμοστούν στις καινούριες συνθήκες της ζωής στην επιφάνεια.

Στην αρχή όλα φαίνονται να κυλούν ομαλά, αλλά δεν θα αργήσουν να εμφανιστούν τα πρώτα προβλήματα. Θα αρχίσουν να συμβαίνουν κάποιες περίεργες καταστροφές από άγνωστους δράστες, οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ των πιο ευέξαπτων ατόμων, ενώ γρήγορα θα φανεί πως και τα τρόφιμα δεν επαρκούν για όλους. «Το χωριό μας δεν έχει αρκετά για τετρακόσιους επιπλέον ανθρώπους. Μήπως υποτίθεται ότι θα πρέπει να ταΐζουμε εσάς αντί για τις οικογένειές μας ; Και γιατί να το κάνουμε ; Γιατί να πεινάσουμε για μερικούς ξένους από κάποια πόλη που δεν έχει ακούσει ποτέ κανείς ;»

Έτσι, το ‘‘Πέρα από το Σκοτάδι’’ έχει να κάνει με το πρόβλημα της συνύπαρξης δύο διαφορετικών πληθυσμών μέσα σε μία κοινότητα, το πώς αλληλεπιδρούν, το πώς μπορεί να αυξηθούν οι συγκρούσεις και οι εντάσεις μεταξύ τους, και τέλος το πώς μπορούν να συνεργαστούν ώστε να ξεπεράσουν τα προβλήματά τους που είναι κατά βάση κοινά. Οι κάτοικοι της Έμπερ έρχονται από το μαύρο σκοτάδι, δεν φέρουν τίποτα μαζί τους, και αγνοούν την πραγματικότητα του καινούριου κόσμου στον οποίο αιφνίδια βρέθηκαν. Οι κάτοικοι της Λάμψης, παρόλο που έχουν καταφέρει να στήσουν μία βιώσιμη κοινότητα, βρίσκονται σε συνεχή προσπάθεια μετά την καταστροφή των παλαιών δομών του πολιτισμού και δεν έχουν αφθονία αγαθών.

Η αφήγηση κυλά άνετα και ομαλά, με ευχέρεια και παραστατικότητα, και συνεχίζει να μας δίνεται κυρίως μέσα από το βλέμμα των νεαρών πρωταγωνιστών. Η Λίνα είναι εκείνη που έχει τις περισσότερες απορίες για τον κόσμο της επιφάνειας. Τι είναι αυτά για τα οποία μιλούν οι κάτοικοι της Λάμψης ; Τι είναι ο πόλεμος και η μεγάλη καταστροφή ; Το ταξίδι της μέσα από τα ερείπια των παλιών πόλεων θα τις δώσει μερικές απαντήσεις… Ενώ ο Ντουν παρακολουθεί την προσπάθεια των δύο διαφορετικών πληθυσμών να συνυπάρξουν και τις τριβές που αναπτύσσονται μεταξύ τους.

Καταλήγοντας, το ‘‘Πέρα από το Σκοτάδι’’ είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα για νέους αλλά και μεγαλύτερους αναγνώστες, που προσφέρει ταυτόχρονα αρκετά επεισόδια και δράση μαζί με σύγχρονους προβληματισμούς.

argastaras@yahoo.gr

Pera_apo_SkotadiΠέρα από το Σκοτάδι
Τζιν Ντιπρό
μετάφραση:Φωτεινή Μεγαλούδη
Πατάκης, 2011
σελ: 350

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

«Περί ανθρώπων» της Γιούλι Τσε (κριτική) – Κόντρα στις βεβαιότητες και τα στερεότυπα

«Περί ανθρώπων» της Γιούλι Τσε (κριτική) – Κόντρα στις βεβαιότητες και τα στερεότυπα

Για το μυθιστόρημα της Γιούλι Τσε [Juli Zeh] «Περί ανθρώπων» (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Her».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Βεβαιότητες… Ποτέ δεν βρίσκονταν σε έλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Ο Τσέχοφ στα καλύτερά του: «Γλάρος» και «Πλατόνοφ» στο πνεύμα του Ρώσου δραματουργού

Για την παράσταση «Ο γλάρος» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Διαμαντή στο Θέατρο Σημείο και την παράσταση «Πλατόνοφ» σε σκηνοθεσία Δανάης Σπηλιώτη στο Νέο Θέατρο Θησείον. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Ο γλάρος». Φωτογραφία © Σταύρος Χαμπάκης. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Αφιέρωμα στην πολύπτυχη εικαστική δραστηριότητα του Μάρκου Καμπάνη, στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, μεγάλο αφιέρωμα στον Μάρκο Καμπάνη από τις 15 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 18 Φεβρουαρίου 2024.

Επιμέλεια: Book Press

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζει από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 έως τις ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...
«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

«Η καρδερίνα» της Ντόνα Ταρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ [Donna Tartt] «Η καρδερίνα» (νέα μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος), το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στον επάνω όροφο έκανε παγωνιά, καθώς τα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...
13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

13 σημαντικοί σκηνοθέτες του κινηματογράφου που έγραψαν λογοτεχνία

Αρκετοί σκηνοθέτες ασχολήθηκαν κάποια στιγμή στη ζωή τους με τη συγγραφή μυθοπλασίας και σε αυτό το άρθρο ξεχωρίσαμε δεκατρείς από αυτούς, που έχουν εκδώσει ερεθιστικά μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων που κυκλοφορούν στη γλώσσα μας. Στην κεντρική φωτογραφία, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι [Pier Paolo Pasolini].

...
Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις νέες ποιητικές φωνές από τις εκδόσεις Ιωλκός

Τρεις ποιητικές συλλογές που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός και με τις οποίες τρεις νέοι ποιητές κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση.

Επιμέλεια: Book Press

Στην ποιητική συλλογή του Γιάννη Ξέστερνου  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ