Ο σέντερ φορ δολοφονήθηκε το σούρουπο

Για το βιβλίο του Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν «Ο σέντερ φορ δολοφονήθηκε σούρουπο» (μτφρ. Βέρα Δαμόφλη, εκδ. Μεταίχμιο).

Της Ελένης Φουρνάρου

Ζώντας και τριγυρνώντας στην Αθήνα, οκτώ σχεδόν χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, με τις όσο να 'ναι υπερφίαλες ολυμπιακές κατασκευές και τα εγκατελελλειμμένα ακίνητα, θυμήθηκα αυτό το μυθιστόρημα του Μονταλμπάν, που εκδόθηκε στην Ισπανία το 1988, τέσσερα δηλαδή χρόνια πριν τους δικούς τους Ολυμπιακούς.

Στα γραφεία του πλουσιότερου ποδοσφαιρικού συλλόγου όλου του κόσμου φτάνει μια ανώνυμη επιστολή που απειλεί πως θα δολοφονηθεί ο νεοαποκτηθείς, διάσημος και ακριβοπληρωμένος σέντερ φορ Τζακ Μόρτιμερ. Οι επικεφαλής της ομάδας καλούν τον ντεντέκτιβ Πέπε Καρβάλιο να εξιχνιάσει το μυστήριο και, προκειμένου να μη δώσουν λαβές στον Τύπο, τον παρουσιάζουν ως ψυχολόγο.

“Ποιος το είπε ότι υπάρχουν άνθρωποι που περιφρονούν ό,τι αγνοούν;”

Έτσι, ο Πέπε Καρβάλιο τριγυρίζει ανάμεσα στους μεγιστάνες του αθλητισμού, αλλά και του κατασκευαστικού κλάδου, αφού αυτά τα δυο φαίνεται να μπερδεύονται ύποπτα, καθώς και τους ανθρώπους που απαρτίζουν συνολικότερα τις ομάδες: από τους ποδοσφαιριστές και τις γυναίκες τους, μέχρι τους υπεύθυνους δημοσίων σχέσεων και τους πανταχού παρόντες μπράβους.

Η ιστορία, φυσικά, παίρνει άλλη τροπή: ο σέντερ φορ που δολοφονείται το σούρουπο δεν είναι η μεγάλη βεντέτα του μεγάλου συλλόγου αλλά ο σχεδόν ξεχασμένος πρώην σταρ ενός συνοικιακού συλλόγου. Ως δολοφόνοι του φέρονται μια τοξικομανής νεαρή πόρνη, με σπεσιαλιτέ το "λογοτεχνικό πήδημα", και ο αξιοθρήνητος νταβατζής της.

Με αφορμή την αστυνομική πλοκή, ο Πέπε Καρβάλιο και, κατ' επέκταση ο Μονταλμπάν, αποχαιρετούν την αγαπημένη, γνώριμη Βαρκελώνη που αλλάζει όψη και ουσία για να υποδεχτεί τους ολυμπιακούς αγώνες. Την αποχαιρετούν οριστικά, σχεδόν της γράφουν τον επικήδειο - στην τοπογραφία της, τους ήρωες και τους παρανόμους της, το άρωμα και τα χρώματά της.

“Δεν υπάρχει τίποτα πιο χαζό από το να ξέρεις κάτι χωρίς λόγο”

Σε δεύτερο επίπεδο, ο Μονταλμπάν, κάνοντας τις ανώνυμες επιστολές "λογοτεχνίζουσες" και διφορούμενες, εισάγει ένα ενδιαφέρον σχόλιο πάνω στη διάκριση του γραπτού λόγου σε σημασιολογικό και αισθητικό, στην ανάδειξη δηλαδή μέσα από ένα κείμενο απλώς του νοήματος ή της πολυσημίας, αντίστοιχα.

Ένα, έτσι κι αλλιώς, ενδιαφέρον μυθιστόρημα που αξίζει να ξαναδιαβαστεί.

Φράσεις από το βιβλίο.

“Ένας κοινωνιολόγος. Αυτό μου έλειπε τώρα”.
“Το σεξ με προσωπείο είναι βλακώδες και βλαβερό”.
“Ο κόσμος έχει χάσει τη μνήμη του και δεν θέλει να την ανακτήσει. Είναι σαν να τη θεωρεί άχρηστη”.
“Καταράστηκε την οργανωμένη κουλτούρα ή έναν πολιτισμό που διέθετε κιόλας τους διανοούμενους της καταστολής”.
“Ποιος το είπε ότι υπάρχουν άνθρωποι που περιφρονούν ό,τι αγνοούν;”
“...εκείνο το αίσθημα ότι όλα είχαν αλλάξει προκειμένου να αλλάξουν ελάχιστα”.
“Η ζωή είναι σαν τη σκάλα ενός κοτετσιού. Κοντή αλλά γεμάτη σκατά”.
“Δεν υπάρχει τίποτα πιο χαζό από το να ξέρεις κάτι χωρίς λόγο”.

*Η ΕΛΕΝΗ ΦΟΥΡΝΑΡΟΥ είναι συγγραφέας.