Για το μυθιστόρημα του Ντον ΝτεΛίλο (Don DeLillo) «Ζυγός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά. Στην κεντρική εικόνα, ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ.
Γράφει ο Μιχάλης Μοδινός
Στο εξαιρετικά μεταφρασμένο από τον Αλέξη Καλοφωλιά αυτό βιβλίο του Ντον Ντελίλλο που εκδόθηκε to 1988 υπό τον τίτλο Libra, έχουμε τη μυθιστορηματική εκδοχή της σύντομης, αν και πυκνότατης ζωής του Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, δολοφόνου απ’ όσο γνωρίζουμε του προέδρου των ΗΠΑ Τζων Φιτζέραλντ Κέννεντι. Η πασίγνωστη αυτή ιστορία χρησιμοποιείται ως ένα είδος πολυπρισματικού φακού μέσω του οποίου ανακλάται η μεταπολεμική κατάσταση των πραγμάτων. Σημειωτέον ότι στα λατινικά, «Libra» σημαίνει ζυγός, πλάστιγγα. Ο όρος αντιπροσωπεύει επίσης τον ομώνυμο αστερισμό και το ένατο ζώδιο του ωροσκοπίου. Να θυμίσουμε δε ότι η αρχαιοελληνική θεότητα της δικαιοσύνης, η Θέμις, εμφανίζεται στις λαϊκές απεικονίσεις με ένα ζυγό στο χέρι της. Ο ήλιος διασχίζει τον αστερισμό μεταξύ 22 Σεπτεμβρίου και 23 Οκτωβρίου. Στον Ζυγό γεννήθηκε ο Λι Χάρβεϋ Όσβαλντ [18.10.1939], ο οποίος, όταν δολοφονήθηκε με τη σειρά του λίγες μέρες αργότερα [24.11.1963] από τον ιδιοκτήτη νυκτερινών κέντρων και λούμπεν μαφιόζο Τζακ Ρούμπι, ήταν μόλις 24 χρονών.
Ιστορία και μυθοπλασία
Στη μυθοποιημένη ζωή του Όσβαλντ αντανακλάται με την ακριβολόγο παντογνωσία του Ντελίλλο η ιστορία της μεταπολεμικής Αμερικής, σε όλες τις δαιδαλώδεις παραδοχές και αρχαϊκού τύπου μορφές παράνοιας που τη δομούν. Πρόκειται αναμφίβολα για την εμβύθιση στο πιο πολυσυζητημένο γεγονός στην ιστορία του εικοστού αιώνα, καθώς η σκηνή της δολοφονίας μέσα στην προεδρική Κάντιλλακ, σε ένα ηλιόλουστο κεντρικό πάρκο στο Ντάλλας του Τέξας, επρόκειτο να τρεμοσβήνει εσαεί στην κοινή συνείδηση, κινηματογραφημένη με την κάμερα των 8 χιλιοστών κάποιου Αβραάμ Ζαπρούντερ. Το άηχο βίντεο καταγράφει την εμφάνιση των αυτοκινήτων της προεδρικής οχηματοπομπής, το ενθουσιώδες πλήθος που χαιρετά τους Κέννεντι, τον πρόεδρο που ανταποδίδει χαμογελαστός και την άφιξη της λιμουζίνας του στο σημείο όπου βρίσκεται περίπου ο Ζαπρούντερ. Τότε ξεσπούν τα διασταυρούμενα, όπως αποδείχτηκε, πυρά, ο πρόεδρος έγειρε αιμόφυρτος στη αγκαλιά της Τζάκι, ο συνεπιβαίνων κυβερνήτης του Τέξας τραυματίσθηκε σοβαρά και η σύζυγός του βρέθηκε σε κατάσταση σοκ. Μάλιστα, η Τζάκι Κέννεντι σκαρφάλωσε στο καπό του αυτοκινήτου για να την προστατεύσει ένας πράκτορας της ασφαλείας.
Το μυθιστόρημα αναδεύει την πολυπλοκότητα του συμβάντος από πολυποίκιλες οπτικές γωνίες και σε μεγάλα συνειδησιακά βάθη. Σε μια μεταγενέστερη εισαγωγή του, ο σπουδαιότερος για μένα συγγραφέας των καιρών, υπογραμμίζει αυτό που αποκαλεί «αύρα της δολοφονίας» - ένα διάχυτο πνεύμα που στοίχειωνε ολόκληρο το αμερικανικό έθνος. Για τον Ντον Ντελίλλο, η σκηνή της δολοφονίας συνιστούσε μεταξύ άλλων το σημείο καμπής στη σχέση του κοινού με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αν και ούτε ο ίδιος θα μπορούσε να διανοηθεί πως μερικές δεκαετίες αργότερα θα μπορούσαμε να κατεβάζουμε στην οθόνη μας ή να φορτώνουμε και αποθανατίζουμε τους χειρότερούς μας εφιάλτες. «Μερικές ιστορίες δεν τελειώνουν ποτέ», γράφει. Ωστόσο, το ξαναλέω, o Ντελίλλο δεν γράφει Ιστορία. Αξιοποιεί την Ιστορία για να φιλοτεχνήσει μια κοινωνία και την εποχή της, δίνοντας μας την αίσθηση του πώς τα γεγονότα της πραγματικής ζωής μπορούν να απολήξουν σε μια ιδέα για τις υφάνσεις της πλοκής.
Μέσω ενός είδους λεπτεπίλεπτης παντογνωσίας του αφηγητή, που ταυτίζεται με τους ήρωές του σε σημείο που οι φωνές τους να συγχέονται (ή και να ταυτίζονται), και με υπόβαθρο ένα υλικό εκατομμυρίων λέξεων από σχετική βιβλιογραφία...
Οι φιλόδοξες στοχεύσεις του βιβλίου δεν γνωρίζουν όρια, και δικαίως. Μέσω ενός είδους λεπτεπίλεπτης παντογνωσίας του αφηγητή, που ταυτίζεται με τους ήρωές του σε σημείο που οι φωνές τους να συγχέονται (ή και να ταυτίζονται), και με υπόβαθρο ένα υλικό εκατομμυρίων λέξεων από σχετική βιβλιογραφία, πρακτικά των δικών, ντοκουμέντα, ανακρίσεις και έρευνες, συμπεριλαμβανομένων των ογκωδών τόμων της περίφημης επιτροπής Γουώρεν -που ο αφηγητής παραλληλίζει με ένα άλλο Οδυσσέα του Τζέημς Τζόυς-, ο Ντελίλλο υπερίπταται πάνω από τα τοπία των συμβάντων ή βυθίζεται, θα λέγαμε ποιητική αδεία, στα έλη των ψυχών: σε μυριάδες όνειρα, διαψεύσεις, ιδεολογικά προτάγματα, εντροπικά σήματα, προσδοκίες, προδοσίες, μίση, εμμονές και ανεπεξέργαστα ένστιχτα. Ή, ακόμη, χρησιμοποιεί οσμές, γεύσεις και χρωματικές παλέτες, για να αποδώσει την ανεύρετη αλήθεια της αναβράζουσας καθημερινότητας.
Το πολυποίκιλο πλέγμα ηρώων και γεγονότων
Στο Αμερικάνα, το πρώτο του βιβλίο -επίσης από τις εκδόσεις Gutenberg-, ο Ντελίλλο είχε κατηγορηθεί για ουσιαστική έλλειψη πλοκής. Σε αυτό, που ακολούθησε δυο από τα καλύτερά του έργα, Τα ονόματα και Λευκός θόρυβος (έχουν εκδοθεί στα ελληνικά από την Εστία) κατηγορήθηκε αντιθέτως για υπερβολική πλοκή, υπερβολικά πολλούς ήρωες και αφηγηματικές γραμμές. Επίσης, του καταλογίσθηκε συμμετοχή σε συνωμοσιακές θεωρίες. Το θέμα ωστόσο με τον Ντελίλλο δεν είναι η πλοκή. Είναι η περίπλοκη φύση της αλήθειας, οι αντιφάσεις του λόγου ή θα λέγαμε η σχάση της αφήγησης σε διχαλωτά μονοπάτια, εξίσου πειστικά με τα προηγούμενα και γι’ αυτό εξ ίσου αληθινά. Ειδικά πίσω από την δολοφονία του Κέννεντι και τα σχετικά γεγονότα που ακολούθησαν, οι εμπλεκόμενοι είναι τόσοι και οι γραμμές δράσης τόσο αλληλοτεμνόμενες, που δεν χρειάζεται να ομνύεις στη σχετικότητα για να πιστέψεις ότι υπήρξαν και άλλοι εμπλεκόμενοι στο σχεδιασμό της δολοφονίας, πέραν του Όσβαλντ.
Περιθωριοποιημένοι πράκτορες που ψάχνουν ένα ρόλο στη ζωή και μια δικαίωση εν υπηρεσία. Ιδιωτικοί ερευνητές σαν βγαλμένοι από νουάρ μυθιστορήματα. Βιομηχανικά και εν γένει επενδυτικά συμφέροντα, μαφιόζοι με καζίνα στην Αβάνα (...)
Ενδεικτικά και μόνο ας αναφέρουμε πως στο βιβλίο παρελαύνουν: Απόμαχοι του Κόλπου των Χοίρων, όπου η απόβαση κουβανών εξόριστων υποστηριζόμενων από την CIA κατέληξε σε ένα μεγάλο φιάσκο που εισπράχθηκε ως εθνικό τραύμα – ένα όνειδος για την κυρίαρχη τότε Αμερική. Περιθωριοποιημένοι πράκτορες που ψάχνουν ένα ρόλο στη ζωή και μια δικαίωση εν υπηρεσία. Ιδιωτικοί ερευνητές σαν βγαλμένοι από νουάρ μυθιστορήματα. Βιομηχανικά και εν γένει επενδυτικά συμφέροντα, μαφιόζοι με καζίνα στην Αβάνα, στελέχη πολυεθνικών εταιρειών με φυτείες ζαχαροκάλαμου και μετοχές σε ορυχεία ή ακόμη στην περιώνυμη για τις πολιτικές εμπλοκές της εταιρεία United Fruit. Παρελαύνουν ακόμη σοβιετόφιλοι και εν γένει μαρξιστές, όπως ο ίδιος ο Όσβαλντ, ο οποίος σημειωτέον πέρασε και ένα ικανό διάστημα στη Σοβιετική Ένωση, αποποιούμενος μάλιστα την αμερικανική υπηκοότητα. Ανώτατοι αξιωματούχοι διαφόρων ειδών. Κουβανοί και άλλοι Λατίνοι εξόριστοι που γυμνάζονται πυρετωδώς στα έλη (μπαγιού) της Λουϊζιάνα και στα Έβεργκλεϊντς της Φλόριντα, ονειρευόμενοι άλλοι τον θάνατο του Φιντέλ και άλλοι ένα ρόλο στη ζωή. Χρεωμένοι ως τα μπούνια ιδιοκτήτες νάιτ κλαμπ, σαν τον Τζακ Ρούμπι, που δολοφόνησε τον Όσβαλντ προκειμένου να διαγράψει τα χρέη του στη μαφία. Και ακόμη, ακροδεξιές οργανώσεις σαν την περιώνυμη John Birch Society ή απόμαχοι αντιδραστικοί στρατηγοί, έναν εκ των οποίων επιχείρησε να δολοφονήσει ο Όσβαλντ λίγες βδομάδες προ της μοιραίας του απόπειρας κατά του Κέννεντι.
Ο Ντελίλλο περιγράφει τη ζωή του από μικρό παιδί του οποίου ο πατέρας πέθανε αιφνιδίως και η μητέρα, με ελάχιστους πόρους, ξαναπαντρεύτηκε.
Ας μην ξεχνάμε ωστόσο πως σε κάθε περίπτωση το βιβλίο αυτό είναι πρωτίστως για τον Λί Χάρβεϋ Όσβαλντ, και δευτερευόντως για όσους τον έβαλαν μπροστά, χρησιμοποιώντας τον ως αποδιοπομπαίο τράγο. Ο Ντελίλλο περιγράφει τη ζωή του από μικρό παιδί του οποίου ο πατέρας πέθανε αιφνιδίως και η μητέρα, με ελάχιστους πόρους, ξαναπαντρεύτηκε. Σύντομα ωστόσο η κυρία Όσβαλντ χώρισε και βρέθηκαν οι δυο τους να αλλάζουν σπίτια, πόλεις και δουλειές από το Φορτ Γουορθ του Τέξας στη Νέα Ορλεάνη και από κει στο Μπρόνξ της Νέας Υόρκης, όπου μάλιστα ξεκινάει η αφήγηση.
Ας τονίσω επίσης πως είναι ακόμη η αναβράζουσα εποχή που κυριαρχεί στην αφήγηση: Ο Ψυχρός Πόλεμος, τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, η αποαποικιοποίηση στην Αφρική και αλλού, τα στρατιωτικά πραξικοπήματα σε πολλές και ποικίλες χώρες, οι αγώνες για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, και το αποκορύφωμα, η κρίση της εγκατάστασης σοβιετικών πυραύλων στην Κούβα όπου φαινομενικά ο Κέννεντι κατήγαγε περιφανή νίκη έναντι του Χρουστσόφ αναγκάζοντας τον σοβιετικό στόλο να ανακρούσει πρύμναν. Ωστόσο, όπως υπονοείται και εδώ, προκειμένου να υποχωρήσει, ο σοβιετικός ηγέτης κέρδισε την αμερικανική υπόσχεση για μη επέμβαση κατά της Κούβας.
Δύο παράλληλες αφηγηματικές γραμμές
Ο συγγραφέας ακολουθεί δύο κυρίως παράλληλες αφηγηματικές γραμμές: η μία αφορά επεισόδια από την ζωή του Λι ως τον θάνατό του, όπου θα επέλθουμε παρακάτω, ενώ η άλλη μπαίνει στο μυαλό του Νίκολας Μπραντς, ενός απόμαχου ερευνητή που έχει αναλάβει το μνημειώδες έργο της ανασύνθεσης του συνόλου των συμβάντων, της ζωής και της εμπλοκής των συνωμοτών και ο οποίος λειτουργεί ως το alter ego του συγγραφέα. Ανάμεσά τους ξεπροβάλλουν πρόσθετες φιγούρες που σχετίζονται με την υπόθεση, άλλες πραγματικές κι άλλες επινοημένες, των οποίων η καθημερινότητα ζωγραφίζεται με εξαιρετική ζωντάνια, ακόμη και συμπάθεια, παρά το ότι επωμίζονται το ρόλο του κακού στην όλη πλεκτάνη. Η κεντρική συλλογιστική του σχεδίου των συνωμοτών, απόμαχων πρακτόρων, υπερεθνικιστών και άλλων, είναι, δεδομένου ότι ο πρόεδρος Κέννεντι αρνήθηκε την πλήρη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ στον Κόλπο των Χοίρων, ότι έχει ξεπουλήσει την υπόθεση της Κούβας εν ονόματι της ύφεσης, και επομένως ότι η Αμερική κινδυνεύει από παρόμοιες με την κουβανική επαναστάσεις στο μαλακό υπογάστριό της, άρα κάποιοι πρέπει να ταρακουνήσουν τα πράγματα. Οπότε, μια απόπειρα δολοφονίας κατά του προέδρου, της οποίας τα λεπτοϋφασμένα ίχνη θα οδηγούν εντέχνως στις κουβανικές μυστικές υπηρεσίες και επομένως στον ίδιο τον Φιντέλ Κάστρο, θα ήταν η ιδανική συνθήκη για να ξυπνήσουν οι συνειδήσεις της υπνώττουσας Αμερικής και του Ελευθέρου Κόσμου.
Περιττό να πούμε ότι με αυτό το σκεπτικό, ο μαρξιστής Όστβαλντ, φτωχός, άκληρος, ρωσόφιλος, απροσανατόλιστος και με περιστασιακές δουλειές προκρίθηκε ως ο ιδεατός υποψήφιος για να γίνει αποδιοπομπαίος τράγος.
Ωστόσο, ο κατά Ντελίλλο αρχικός εμπνευστής της ιστορίας, ένας αδικημένος και παραμερισμένος πράκτορας της CIA, δεν ήθελε τον πρόεδρο νεκρό – απλώς επιζητούσε ένα συνταρακτικό γεγονός. Κάποιοι όμως εκ των συνεργατών του είναι αυτοί που θα αυτονομηθούν και θα αποφασίσουν να το πάνε μέχρι τέλους. Γι’ αυτό, άλλωστε, όπως τεκμηριώνεται από το ερευνητικό υλικό, οι θανατηφόρες σφαίρες προήλθαν από περισσότερες της μιας μεριές. Περιττό να πούμε ότι με αυτό το σκεπτικό, ο μαρξιστής Όστβαλντ, φτωχός, άκληρος, ρωσόφιλος, απροσανατόλιστος και με περιστασιακές δουλειές προκρίθηκε ως ο ιδεατός υποψήφιος για να γίνει αποδιοπομπαίος τράγος.
Η παράλληλη πλην κεντρική αφηγηματική γραμμή
Η ζωή του Λι Χάρβεϋ Όσβαλντ, που είναι η σπονδυλική στήλη του βιβλίου, πιθανότατα μόνο στην υπερπολύπλοκη αμερικανική κοινωνία θα μπορούσε να βιωθεί. Αν ζούσε ο Κάρολος Ντίκενς ίσως εμπνεόταν έναν αντίστοιχο, πλην θανατηφόρο Ντέηβιντ Κόπερφηλντ. Προβληματικό παιδί, μοναχικός και ιδιαίτερος, o Όσβαλντ παρατάει το σχολείο, μπαίνει σε ιδρύματα ειδικής εκπαίδευσης, αλλάζει σπίτια, ενώ διαβάζει περιέργως μαρξιστική φιλολογία από τα δεκαπέντε του, φτάνοντας να μέμφεται την αμερικανική κυβέρνηση και τον καπιταλισμό για όλα τα δεινά του. Αποπειράται να μαχαιρώσει τη γυναίκα του ενός αδελφού του και εντέλει χάρη στον άλλο αδελφό, αξιωματικό της ακτοφυλακής, κατατάσσεται στο σώμα των πεζοναυτών μόλις στα δεκαεπτά του χρόνια. Μετατίθεται σύντομα σε μια αεροπορική βάση στην Ιαπωνία, γνωρίζει συμπαθείς πόρνες, αρχίζει να μαθαίνει ρωσικά με γιαπωνέζα δασκάλα, πράκτορα μάλλον της Κα Γκε Μπε, αντλεί στοιχεία για τα περίφημα κατασκοπευτικά αεροσκάφη U-2 και μετά την αποστρατεία του καταφεύγει στην Σοβιετική ένωση μέσω Φινλανδικών συνόρων.
Περιζήτητος μεταξύ των αγνών κοριτσιών της σοβιετικής εποχής, παντρεύεται τη νεαρή Μαρίνα και απογοητευμένος σταδιακά από το διαψευδόμενο όνειρο και την πληκτική ζωή της μεγάλης σοσιαλιστικής πατρίδας αποφασίζει να παλιννοστήσει
Και όμως όλα αυτά τα πυκνοϋφασμένα γεγονότα της βιογραφίας του δεν είναι παρά μόνο η αρχή. Στην πατρίδα του κομμουνισμού, ο μόλις εικοσάχρονος Αμερικανός προσπαθεί να πουλήσει τις υπηρεσίες του στους σοβιετικούς που τον βλέπουν ωστόσο με την γνωστή καχυποψία των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Αποποιείται θεαματικά (και κάπως θεατρικά) την αμερικανική υπηκοότητα, και μετά από μια απόπειρα αυτοκτονίας λόγω μοναξιάς κι έλλειψης κατανόησης από τις σοβιετικές αρχές, αποστέλλεται στο Μινσκ, την πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Εκεί του προσφέρεται απασχόληση ως ειδικευμένου τεχνικού σε κάποιο εργοστάσιο ενώ του παραχωρούνται ποικίλα προνόμια, καλό διαμέρισμα φάτσα στο ποτάμι και αρκετά χρήματα ως μεταμφιεσμένο επίδομα του Ερυθρού Σταυρού. Περιζήτητος μεταξύ των αγνών κοριτσιών της σοβιετικής εποχής, παντρεύεται τη νεαρή Μαρίνα και απογοητευμένος σταδιακά από το διαψευδόμενο όνειρο και την πληκτική ζωή της μεγάλης σοσιαλιστικής πατρίδας αποφασίζει να παλιννοστήσει συν γυναιξί και τέκνοις - καθώς είχε ήδη προφτάσει να αποκτήσει και δύο κόρες.
Ο Λι δίνει διέξοδο στο τέλμα του αποφασίζοντας κάποια ώρα να δολοφονήσει έναν ακροδεξιό και δημοφιλή λαϊκό ηγέτη, τον στρατηγό Έντουιν Γουόκερ.
Πίσω στην Αμερική φυτοζωεί, αλλάζει δουλειές, ενώ ζει συχνά από την ελεημοσύνη της ρωσοαμερικανικής κοινότητας του Τέξας. Γίνεται βίαιος με τη δύσμοιρη Μαρίνα που δεν καταλαβαίνει γρι αγγλικά και τα ‘χει χαμένα σ’ αυτή την Αμερική της αφθονίας και των εξωφρενικών ρυθμών ζωής. Ο Λι δίνει διέξοδο στο τέλμα του αποφασίζοντας κάποια ώρα να δολοφονήσει έναν ακροδεξιό και δημοφιλή λαϊκό ηγέτη, τον στρατηγό Έντουιν Γουόκερ. Αν και αποτυγχάνει παρά τρίχα, έχει περάσει το τεστ καταλληλότητας, θα λέγαμε, και έτσι η ζωή του συμπλέκεται με την πορεία των συνωμοτών προς το μεγαλύτερο συμβάν των καιρών μας.
Αντί επιλόγου
Περισσότερα δεν θα μαρτυρήσω. Οι διακλαδώσεις της αφήγησης είναι πολλές αλλά καλά οργανωμένες ώστε να ρέουν άκοπα. Οι καταβυθίσεις του Ντελίλλο στον ψυχισμό των πρωταγωνιστών, τις μορφές επικοινωνίας και τις νευρώσεις της κοινωνίας του δεν γνωρίζουν περιορισμούς. Η φύση της αλήθειας τίθεται σταθερά εν αμφιβόλω, τα μεγάλα γεγονότα συμπλέκονται με τα μικρά και καθημερινά, οι πραγματικότητες της κοινωνίας του θεάματος αναλύονται με το μικροσκόπιο. Εντέλει, διψάς για όλο και πιο πολλά περιστατικά από τις ζωές των ανθρώπων που τέμνουν πλευρικά την αφήγηση αλλά και για περισσότερη συμπυκνωμένη γνώση σχετική με συμφέροντα, ήθη, ιδεολογίες, οργανώσεις, απόψεις, θεσμούς και πάνω από όλα την απόδοση δικαιοσύνης, όπως τουλάχιστον τη συλλαμβάνουν οι διεκδικητές της.
Μέσα στην τόση και τόση ανάλυση της πολλαπλά φθαρμένης στην κοινή συνείδηση Αμερικής των ημερών, η εμπνευσμένη, αναδρομική καθοδήγηση του Ντελίλλο στα ενδότερα του νου των ανθρώπων και των πολιτικών τεκταινομένων της τότε ακόμη κυρίαρχης δύναμης είναι βέβαιο ότι θα αποδειχθεί απολαυστική (και ίσως καθοδηγητική) για τον αναγνώστη. Πρόσθετο συν του βιβλίου είναι η συστηματική έρευνα που είναι εμφανές ότι έχει κάνει ο μεταφραστής του βιβλίου Αλέξης Καλοφωλιάς, έτσι ώστε το υλικό να μοιάζει καλά αφομοιωμένο και το αποτέλεσμα ρέον και πειστικό.
＊Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΟΔΙΝΟΣ είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Τελευταίο του βιβλίο είναι η συλλογή διηγημάτων «Τα θαύματα του κόσμου» (εκδ. Καστανιώτη).
Δυο λόγια για τον συγγραφέα
Ο Ντον ΝτεΛίλλο γεννήθηκε στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης το 1936. Δημοσίευσε το πρώτο του διήγημα σε ηλικία είκοσι τριών ετών. Έκτοτε εξέδωσε δώδεκα μυθιστορήματα και δύο θεατρικά έργα. Είναι ο πρώτος Αμερικανός που τιμήθηκε με το Jerusalem Prize, το 1999, για το συνολικό του έργο.
Άλλες σημαντικές διακρίσεις: -National Book Award για το μυθιστόρημα Λευκός θόρυβος. -Irish Times International Fiction Prize για το Ζυγός. -PEN/Faulkner Award for Fiction για το Μάο ΙΙ -Το μνημειώδες μυθιστόρημα του ΝτεΛίλλο Υπόγειος κόσμος απέσπασε το Howells Medal της Αμερικανικής Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών ως το σημαντικότερο λογοτεχνικό έργο των τελευταίων ετών.
