sacred

Του Γιώργου Βέη

Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν της ευφυώς λεγομένης ανιχνευτικής γραφής, θα συναντήσουμε, μεταξύ άλλων, τον ρηξικέλευθο προπάτορα τόσων και τόσων ερευνητών του τυπικού εγκλήματος, έναν μόνιμο κάτοικο της φασματικής κομητείας Υoknapatawpha του Μισισιπή, αποκλειστικής ιδιοκτησίας του νομπελίστα Ουίλιαμ Φόκνερ (1897–1962). Εννοώ φυσικά τον αξιότιμο κ. Gavin Stevens, τον οποίο χάρισε στην αιωνιότητα της μυθοπλασίας ο συγγραφέας της αστυνομικής τραγωδίας με τίτλο Ιερό, που πρωτοκυκλοφορήθηκε στο απόγειο της ποτοαπαγόρευσης στη χώρα του Ουάσιγκτον.

Στους επιφανέστερους απογόνους του εν λόγω συγκαταλέγεται ασφαλώς ο Χοκ Μόσλι, αυτή η εμβληματική περσόνα ενός σπουδαίου επαγγελματία του είδους, του επίσης αμερικανού Τσαρλς Ουίλφορντ, (βλ. ωσαύτως εκδόσεις «Μεταίχμιο»), αλλά και ο κατά πολύ νεώτερος, ονόματι Λόρενς, ο οποίος δραστηριοποιείται στις σελίδες των βιβλίων του ιρλανδού Μάικλ Κόλλινς, δύο από τα οποία εκδόθηκαν ήδη και στη γλώσσα μας από την «Πόλη». Η οργάνωση της διαλεκτικής συλλογιστικής, οι ενστικτώδεις αντιδράσεις και η όλη μεθοδολογία της έρευνας απαντούν και στη συμπεριφορά του δικηγόρου Χόρας Μπένμποου, ο οποίος εμφανίζεται τόσο στο Ιερό, όσο και σε ένα άλλο μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Φόκνερ, το σημαδιακό Σαρτόρις, έργο του 1929. Στο Ιερό αναλαμβάνει να υπερασπιστεί τον Λι Γκούντγουιν, ο οποίος αδίκως κατηγορείται για έναν φόνο, τον οποίο δεν έχει διαπράξει. Στον πόλο του Αμαρτήματος κινείται ένας ανερμάτιστος, αρχετυπικός εγκληματίας με ατυχέστατα παιδικά βιώματα, ονόματι Πάπαϊ. Ερωτικά ανίκανος ων, βιάζει τη νεαρή Τεμπλ με καρότο. Ο Λι Γκούντγουιν λιντσάρεται από έναν μαινόμενο χορό, ενώ ο Πάπαϊ συλλαμβάνεται εν τέλει, για να καταδικαστεί στην εσχάτη των ποινών για έναν άλλο φόνο, τον οποίο παραδόξως δεν διέπραξε. Όπως ακριβώς για τον Φρόιντ «ο άνθρωπος είναι πραγματικά μια δαρβίνεια παραλλαγή, καταδικασμένη να παράγει πολιτισμό, ένας «λύκος» που πρέπει να ευχόμαστε να εξημερωθεί. Για να περισωθούν οι πολιτισμικές αξίες, ο λύκος πρέπει ν’ αφήσει την αυθεντικότητά του να γίνει απουσία και μνήμη, δηλαδή γλώσσα και συνείδηση» (βλ. Μάριος Μαρκίδης, Η ψυχανάλυση του διχασμένου υποκειμένου), έτσι και για τον Ουίλιαμ Φόκνερ ο άνθρωπος σε πλείστες περιπτώσεις αποδεικνύεται παντελώς ανεπίδεκτος φώτισης.

Η σχέση, η οποία συνδέει άρρηκτα τον νομπελίστα αυτό με το αστυνομικό φιλολογικό είδος, σύμφωνα με τα προηγηθέντα, δεν είναι ασφαλώς τυχαία. Κατ΄ αρχήν καθαρά οικονομικοί λόγοι, αλλά και κάτι βαθύτερο οδήγησαν τον συγγραφέα στην επικράτεια του παρανόμως σπαταλημένου αίματος: η αίσθηση ότι το έγκλημα, πρωτογενές κειμενικό υλικό εκασταχού εκάστοτε, καλεί τους συγγραφείς ανά την υφήλιο να αποδείξουν στην πράξη το εύρος των μυθοπλαστικών και ουχί μόνον δυνατοτήτων. Άλλωστε, η λειτουργική από πολλές σκοπιές συνάντηση στο Ιερό της αρχαιοελληνικής τραγωδίας με την αστυνομική φιλολογία, όπως επεσήμανε προσφυώς ο Αντρέ Μαλρό, τεκμηριώνει άλλη μια φορά στην πράξη την υπόγεια συγγένεια, η οποία διέπει την αστυνομική λογοτεχνία των υψηλών αποστάξεων με την άλλη γραφή εν γένει. Αυτό το δήθεν «κατώτερης λογοτεχνικής αξίας» μυθιστόρημα, ένα «pot-boiler» όπως το χαρακτήριζε ο ίδιος ο συγγραφέας του, συνιστά κατ΄ ουσίαν ένα εγχειρίδιο της παθογένειάς μας. Βεβαίως η υπόθεση της κάθαρσης εξαρτάται άμεσα από τη συγκεκριμένη οπτική γωνία της εκατασταχού εκάστοτε κριτικής ανάγνωσης. Είναι φέρ΄ ειπείν η λήθη, την οποία προτείνει ανενδοιάστως η Τεμπλ ως την απόλυτη πανάκεια, η απαραίτητη εισαγωγή σε μιαν ανέκκλητη κάθαρση; Ή μήπως η λήθη είναι ο δεύτερος βαθμός του εγκλήματος; Ίσως εδώ έγκειται η απώτερη γοητεία της φοκνερικής πολυσημίας. Στο ότι δηλαδή παρέχεται ικανός και αναγκαίος κειμενικός χώρος σε δημιουργικές, παράπλευρες δισημίες να αποδώσουν έστω μέρος της πολυπλοκότητας του ανθρώπινου ψυχισμού.

Πάντως είναι γεγονός πλέον ότι ο Πάπαϊ., η Τεμπλ, ο Λι Γκούντγουιν και ο Χόρας Μπένμποου έχουν προ πολλού ξεφύγει από το αφηγηματικό πλαίσιο των σελίδων του Ιερού κι έχουν καταστεί κι αυτοί, για να θυμηθούμε το ανάλογο σχόλιο του Βλαντιμίρ Ναμπούκωφ για τον Δον Κιχώτη του Μιχαήλ Θερβάντες, από απλά αθύρματα του βίου σε διαχρονικούς παράγοντες της ανθρώπινης ιλαροτραγωδίας. Η μετάφραση απέδωσε τη φοκνερική ατμόσφαιρα.. Είναι μάλιστα η τρίτη απόπειρα να ντύσουμε το Ιερό με το ημέτερο γλωσσικό ένδυμα. Αυτό δείχνει, μεταξύ άλλων, ότι το κοινό μας δεν ξεκολλάει εύκολα από τον Ουίλιαμ Φόκνερ.

sacred-exofΟΥΙΛΙΑΜ ΦΟΚΝΕΡ
Ιερό
Εισαγωγή: Αναστάσης Βιστωνίτης
Μετάφραση.: Ιωάννα Καρατζαφέρη
Μεταίχμιο», 16,60 €, σ. 347

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πρόποση» του Φαμπρίς Καρό (κριτική) – Ένα οικογενειακό γεύμα και άλλα δεινά

«Η πρόποση» του Φαμπρίς Καρό (κριτική) – Ένα οικογενειακό γεύμα και άλλα δεινά

Για το μυθιστόρημα του Φαμπρίς Καρό [Fabrice Caro] «Η πρόποση» (μτφρ. Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Ίκαρος). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από τη βασισμένη στο βιβλίο ταινία «Le discours» (2020). 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ