sacred

Του Γιώργου Βέη

Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν της ευφυώς λεγομένης ανιχνευτικής γραφής, θα συναντήσουμε, μεταξύ άλλων, τον ρηξικέλευθο προπάτορα τόσων και τόσων ερευνητών του τυπικού εγκλήματος, έναν μόνιμο κάτοικο της φασματικής κομητείας Υoknapatawpha του Μισισιπή, αποκλειστικής ιδιοκτησίας του νομπελίστα Ουίλιαμ Φόκνερ (1897–1962). Εννοώ φυσικά τον αξιότιμο κ. Gavin Stevens, τον οποίο χάρισε στην αιωνιότητα της μυθοπλασίας ο συγγραφέας της αστυνομικής τραγωδίας με τίτλο Ιερό, που πρωτοκυκλοφορήθηκε στο απόγειο της ποτοαπαγόρευσης στη χώρα του Ουάσιγκτον.

Στους επιφανέστερους απογόνους του εν λόγω συγκαταλέγεται ασφαλώς ο Χοκ Μόσλι, αυτή η εμβληματική περσόνα ενός σπουδαίου επαγγελματία του είδους, του επίσης αμερικανού Τσαρλς Ουίλφορντ, (βλ. ωσαύτως εκδόσεις «Μεταίχμιο»), αλλά και ο κατά πολύ νεώτερος, ονόματι Λόρενς, ο οποίος δραστηριοποιείται στις σελίδες των βιβλίων του ιρλανδού Μάικλ Κόλλινς, δύο από τα οποία εκδόθηκαν ήδη και στη γλώσσα μας από την «Πόλη». Η οργάνωση της διαλεκτικής συλλογιστικής, οι ενστικτώδεις αντιδράσεις και η όλη μεθοδολογία της έρευνας απαντούν και στη συμπεριφορά του δικηγόρου Χόρας Μπένμποου, ο οποίος εμφανίζεται τόσο στο Ιερό, όσο και σε ένα άλλο μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Φόκνερ, το σημαδιακό Σαρτόρις, έργο του 1929. Στο Ιερό αναλαμβάνει να υπερασπιστεί τον Λι Γκούντγουιν, ο οποίος αδίκως κατηγορείται για έναν φόνο, τον οποίο δεν έχει διαπράξει. Στον πόλο του Αμαρτήματος κινείται ένας ανερμάτιστος, αρχετυπικός εγκληματίας με ατυχέστατα παιδικά βιώματα, ονόματι Πάπαϊ. Ερωτικά ανίκανος ων, βιάζει τη νεαρή Τεμπλ με καρότο. Ο Λι Γκούντγουιν λιντσάρεται από έναν μαινόμενο χορό, ενώ ο Πάπαϊ συλλαμβάνεται εν τέλει, για να καταδικαστεί στην εσχάτη των ποινών για έναν άλλο φόνο, τον οποίο παραδόξως δεν διέπραξε. Όπως ακριβώς για τον Φρόιντ «ο άνθρωπος είναι πραγματικά μια δαρβίνεια παραλλαγή, καταδικασμένη να παράγει πολιτισμό, ένας «λύκος» που πρέπει να ευχόμαστε να εξημερωθεί. Για να περισωθούν οι πολιτισμικές αξίες, ο λύκος πρέπει ν’ αφήσει την αυθεντικότητά του να γίνει απουσία και μνήμη, δηλαδή γλώσσα και συνείδηση» (βλ. Μάριος Μαρκίδης, Η ψυχανάλυση του διχασμένου υποκειμένου), έτσι και για τον Ουίλιαμ Φόκνερ ο άνθρωπος σε πλείστες περιπτώσεις αποδεικνύεται παντελώς ανεπίδεκτος φώτισης.

Η σχέση, η οποία συνδέει άρρηκτα τον νομπελίστα αυτό με το αστυνομικό φιλολογικό είδος, σύμφωνα με τα προηγηθέντα, δεν είναι ασφαλώς τυχαία. Κατ΄ αρχήν καθαρά οικονομικοί λόγοι, αλλά και κάτι βαθύτερο οδήγησαν τον συγγραφέα στην επικράτεια του παρανόμως σπαταλημένου αίματος: η αίσθηση ότι το έγκλημα, πρωτογενές κειμενικό υλικό εκασταχού εκάστοτε, καλεί τους συγγραφείς ανά την υφήλιο να αποδείξουν στην πράξη το εύρος των μυθοπλαστικών και ουχί μόνον δυνατοτήτων. Άλλωστε, η λειτουργική από πολλές σκοπιές συνάντηση στο Ιερό της αρχαιοελληνικής τραγωδίας με την αστυνομική φιλολογία, όπως επεσήμανε προσφυώς ο Αντρέ Μαλρό, τεκμηριώνει άλλη μια φορά στην πράξη την υπόγεια συγγένεια, η οποία διέπει την αστυνομική λογοτεχνία των υψηλών αποστάξεων με την άλλη γραφή εν γένει. Αυτό το δήθεν «κατώτερης λογοτεχνικής αξίας» μυθιστόρημα, ένα «pot-boiler» όπως το χαρακτήριζε ο ίδιος ο συγγραφέας του, συνιστά κατ΄ ουσίαν ένα εγχειρίδιο της παθογένειάς μας. Βεβαίως η υπόθεση της κάθαρσης εξαρτάται άμεσα από τη συγκεκριμένη οπτική γωνία της εκατασταχού εκάστοτε κριτικής ανάγνωσης. Είναι φέρ΄ ειπείν η λήθη, την οποία προτείνει ανενδοιάστως η Τεμπλ ως την απόλυτη πανάκεια, η απαραίτητη εισαγωγή σε μιαν ανέκκλητη κάθαρση; Ή μήπως η λήθη είναι ο δεύτερος βαθμός του εγκλήματος; Ίσως εδώ έγκειται η απώτερη γοητεία της φοκνερικής πολυσημίας. Στο ότι δηλαδή παρέχεται ικανός και αναγκαίος κειμενικός χώρος σε δημιουργικές, παράπλευρες δισημίες να αποδώσουν έστω μέρος της πολυπλοκότητας του ανθρώπινου ψυχισμού.

Πάντως είναι γεγονός πλέον ότι ο Πάπαϊ., η Τεμπλ, ο Λι Γκούντγουιν και ο Χόρας Μπένμποου έχουν προ πολλού ξεφύγει από το αφηγηματικό πλαίσιο των σελίδων του Ιερού κι έχουν καταστεί κι αυτοί, για να θυμηθούμε το ανάλογο σχόλιο του Βλαντιμίρ Ναμπούκωφ για τον Δον Κιχώτη του Μιχαήλ Θερβάντες, από απλά αθύρματα του βίου σε διαχρονικούς παράγοντες της ανθρώπινης ιλαροτραγωδίας. Η μετάφραση απέδωσε τη φοκνερική ατμόσφαιρα.. Είναι μάλιστα η τρίτη απόπειρα να ντύσουμε το Ιερό με το ημέτερο γλωσσικό ένδυμα. Αυτό δείχνει, μεταξύ άλλων, ότι το κοινό μας δεν ξεκολλάει εύκολα από τον Ουίλιαμ Φόκνερ.

sacred-exofΟΥΙΛΙΑΜ ΦΟΚΝΕΡ
Ιερό
Εισαγωγή: Αναστάσης Βιστωνίτης
Μετάφραση.: Ιωάννα Καρατζαφέρη
Μεταίχμιο», 16,60 €, σ. 347

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Φως τον Αύγουστο» του Ουίλιαμ Φόκνερ (κριτική) – Όταν οι ανθρώπινες σχέσεις ορίζονται από το σκοτάδι της ψυχής

«Φως τον Αύγουστο» του Ουίλιαμ Φόκνερ (κριτική) – Όταν οι ανθρώπινες σχέσεις ορίζονται από το σκοτάδι της ψυχής

Για το μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Φόκνερ (William Faulkner) «Φως τον Αύγουστο» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Για τους μεγάλους συγγραφείς, εκείνους που διαστέλλουν τον χρόνο...

«Αυτό που δεν έχει όνομα» της Πιεδάδ Μπονέτ – Ύμνος στην ευθραυστότητα και αποδοχή της ασθένειας

«Αυτό που δεν έχει όνομα» της Πιεδάδ Μπονέτ – Ύμνος στην ευθραυστότητα και αποδοχή της ασθένειας

Για το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Πιεδάδ Μπονέτ (Piedad Bonnett) «Αυτό που δεν έχει όνομα» (μτφρ. Καλυψώ Αγγελοπούλου, εκδ. Κυψέλη).

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου

Θα ξεκινήσω λέγοντας πως το ...

«Άγγελος Εσμεράλντα» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Ανατέμνοντας την κοινωνία της διακινδύνευσης

«Άγγελος Εσμεράλντα» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Ανατέμνοντας την κοινωνία της διακινδύνευσης

Για τη συλλογή διηγημάτων του Ντον ΝτεΛίλο (Don DeLillo) «Άγγελος Εσμεράλντα – Εννέα ιστορίες» (μτφρ. Ελένη Γιαννακάκη, εκδ. Εστία).

Γράφει ο Μιχάλης Μοδινός 

Στην πρόσφατη συζήτησή μας με τον ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις συν τρεις προτάσεις κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

«Εγώ, ο άλλος»
της Έλενας Σαλιγκάρα (προδημοσίευση)

«Εγώ, ο άλλος»
της Έλενας Σαλιγκάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Έλενας Σαλιγκάρα «Εγώ, ο άλλος», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Αν έλεγα πως εκείνο το βράδυ κοιμήθηκα καλά, θα ήταν ψέμα. Όχι πως τ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις συν τρεις προτάσεις κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Καλοκαίρι 2025: «Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 λογοτεχνικά βιβλία για όλες τις διαθέσεις και για κάθε στιγμή

Διηγήματα, νουβέλες και μυθιστορήματα, σύγχρονα και κλασικά, όλα μαζί ανοίγουν μια αναγνωστική βεντάλια για όλες τις διαθέσεις και προτιμήσεις και για κάθε στιγμή. 

Επιλογή-κείμενα: Κώστας Αγοραστός, Διονύσης Μαρίνος

Π...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 +1 βιογραφίες και αυτοβιογραφικά κείμενα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Ανεξάρτητα από το αν καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο της ζωής ή ένας μέρος αυτής, οι βιογραφίες έχουν ως καταστατικό σκοπό να δείξουν όσα δεν φαίνονται, να αποκαλύψουν κίνητρα και να ερμηνεύσουν αποφάσεις. Έντεκα βιβλία από την πρόσφατη παραγωγή.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι βιογρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ