skies250

Της Παυλίνας Μάρβιν

Το ολιγοσέλιδο αυτό βιβλίο ξεκινάει με βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα: «Ο Λού-Κιάνγκ-Τσέου πέθανε στη Σού Τσέου το 1516, την ίδια χρονιά που δημοσιεύτηκαν στη Βασιλεία οι Διάλογοι του Έρασμου.

Η χρονολογία γεννήσεώς του είναι άγνωστη. Οι μεταγενέστεροι δε διαφύλαξαν παρά μια μικρή συλλογή πεζών ποιημάτων του, που παρουσιάζουμε σήμερα με τον τίτλο Θέατρο Σκιών, μολονότι η κατά γράμμα μετάφραση θα ήταν μάλλον: «Η ηλιόλουστη στιγμή του γαλήνιου Κήπου όπου περνάει μια Σκιά». Ο Λού-Κιάνγκ-Τσέου, που δεν είχε πειστεί ότι έπρεπε να προσχωρήσει στον «μηχανοκρατικό θετικισμό» του Τσού-Χί, θανατώθηκε με αποκεφαλισμό. Αναφέρουν συχνά τα τελευταία του λόγια: Πηγαίνω αλλού για να μη με ταράζει κανένας».

Ο ΣΟΦΟΣ ονειρεύεται στην άκρη του δρόμου. Η δύναμη του ονείρου μπορεί να κάνει να ξεπροβάλει ένα δέντρο, ένας βασιλιάς, μια γυναίκα, μια χίμαιρα. Και το δέντρο κι ο βασιλιάς και η χίμαιρα, περνούν σ’ αυτό το σκηνικό που ονομάζεται ζωή. Και εξαφανίζονται. Ο σοφός ονειρεύεται στην άκρη του δρόμου. Δεν θα περάσει όποιος θέλει απ’ το δρόμο του. 

Την εντυπωσιακή και μυστηριώδη ταυτότητα του Κινέζου συγγραφέα κάνουν ακόμη πιο αινιγματική δύο στοιχεία: αφενός, η αφιέρωση της τρίτης σελίδας σε γυναίκα με γαλλικό όνομα, «στη Francoise». Αφετέρου, ένα απόσπασμα του Άγγλου ποιητή Algernon Charles Swinburne (1837-1909) στην πρώτη σελίδα: «Ζήσε κι απόλαυσε/ στο ακέραιο τις μέρες σου,/ ύστερα πέθανε/ σαν έρθει η ώρα,/ αλλά μη δίνεις σημασία/ στο θάνατο». Τί τρέχει λοιπόν με τον Λού-Κιάνγκ-Τσέου; Μήπως είχε τη δύναμη να ταξιδεύει στον χρόνο; 

skies3ΤΗΣ ΕΛΕΓΑ: «Μην έχεις εμπιστοσύνη. Το δωμάτιο είναι μικρό. Μόλις χωθούμε μέσα κι οι δυο μας, ο ένας πλάι στον άλλο, θ’ αρχίσω να φουσκώνω, να φουσκώνω τόσο δυνατά, που το δωμάτιο θα γεμίσει ολόκληρο. Θα είσαι εκεί, σφηνωμένη ανάμεσα στον τοίχο και σ’ εμένα σαν κάποιος που πνίγεται. Θ’ αρχίσεις να φωνάζεις. Μα θα ’ναι πολύ αργά για σένα, για μας. Δε θα ξαναβγώ πια από δω. Ο σπιτονοικοκύρης θ’ αναγκαστεί να γκρεμίσει τα ντουβάρια, για να ξαναποχτήσει το δωμάτιο». Μου είπε «Τι πειράζει. Θα δούμε». 

Κάποτε, μεταξύ αστείου και σοβαρού, είχε συζητηθεί το ενδεχόμενο να στεκόμαστε για λίγο καχύποπτα απέναντι σε όποιο έργο επιμελείται ο Ε. Χ. Γονατάς, συγγραφέας των «ολωσδιόλου φανταστικών ταξιδιών». Εδώ, ο επιμελητής Γονατάς συγγράφει και το επίμετρο του μικρού βιβλίου, όπου λύνονται οι απορίες μας για την άγνωστη αυτή κινεζική και καθ’ όλα ποιητική φυσιογνωμία: «Ο Λού-Κιάνγκ-Τσέου είναι επινόηση του Pierre Betencourt (σσ: ο οποίος στο εξώφυλλο της ελληνικής έκδοσης αναφέρεται ως ο μεταφραστής των κειμένων από τα κινέζικα), και όλα τα «κινεζικά» ποιήματα του Θεάτρου Σκιών δεν είναι παρά έργο του ίδιου, ο οποίος χρησιμοποίησε ίσως το τέχνασμα αυτό για να εκφράσει με μεγαλύτερη άνεση ένα μέρος του προσωπικού του οράματος.(…) Ο Pierre Bettencourt είναι κυρίως γνωστός ως ζωγράφος (…), ενώ τα γραπτά του μέχρι πριν από λίγα χρόνια (σσ: η πρώτη ελληνική έκδοση έγινε το 1987) δεν είχαν ξεπεράσει «τα όρια του εμπιστευτικού (…). Όλα τα βιβλία που έγραψε από το 1940 έως το 1962 στοιχειοθετήθηκαν με το χέρι και τυπώθηκαν τα περισσότερα, από τον ίδιο στο πιεστήριό του, σε πολύ περιορισμένο αριθμό αντιτύπων (…)» Ο Bettencourt, από το 1941 και για μια δωδεκαετία τύπωσε μόνος του περισσότερα από εξήντα μικρά βιβλία, που, μεταξύ άλλων, συμπεριελάμβαναν κείμενα των Henri Michaux, Francis Ponge, Antonin Artaud κ.α. Αφότου εγκατέλειψε την τυπογραφία, εμπιστεύτηκε τα βιβλία του μόνο σε χέρια ανθρώπων του εκδοτικού χώρου που τύπωναν με τον παραδοσιακό τρόπο.

ΜΕ ΕΝΑ ΨΙΛΟ πινέλο από τρίχα νυφίτσας ο Δάσκαλος γράφει σε ένα ωραίο μεταξωτό χαρτί ένα ρητό. Τα ρητά στεγνώνουν πάνω στον τοίχο. Από πολύ μακριά έρχονται οι άνθρωποι να ζητήσουν τη συμβουλή του. Απιθώνουν τα δώρα τους στο τεζάκι. Τότε ο Δάσκαλος, μ’ ένα μακρύ καλάμι, κάνει νόημα στο βοηθό του να ξεκρεμάσει αυτό ή εκείνο το γνωμικό. Οι πιο πολλοί δεν ξέρουν να διαβάζουν, μα τους φτάνει να το φοράνε επάνω τους σαν φυλαχτό. Εγώ όμως είχα την περιέργεια κι έβαλα να μου διαβάσουν το δικό μου. Να τι έγραφε: «Η ζωή δεν είναι φτιαγμένη για σένα. Μην ξαναγυρίσεις ποτέ». 

bettencourtuΟ Pierre Bettencourt, καθώς μας πληροφορεί ο Γονατάς, ταξίδεψε πολύ (Αφρική, Ωκεανία, Ινδίες, Ιαπωνία, Αίγυπτος, Ελλάδα) και φαίνεται πως άντλησε από τα ταξίδια του όσα χρειαζόταν για να συμπληρώσει τον εξαίσιο στιλιστικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει στη γραφή του τόπους και ανθρώπους. Θα τολμούσα να πω για αυτόν, ό,τι θα έλεγα και για έναν πραγματικά καλό φωτογράφο: πως μας μαθαίνει να ξαναβλέπουμε. Καμία από τις ιστορίες του δεν είναι λιγότερο πραγματική από ότι φανταστική, γιατί συναντάμε σε αυτές όχι λόγια, μα αισθήματα και πρόσωπα γνώριμα. 

ΑΠΛΩΝΕΙΣ τον καρπό του χεριού σου και σου μπήγω μια μακριά βελόνα που τον διαπερνάει από τη μια μεριά ως την άλλη. Καθόλου αίμα δε στάζει και τίποτα δεν ένιωσες. Κοιτάζεις με έκσταση τη βελόνα που ξαναβγαίνει. Έχω κι άλλες βελόνες, βαλμένες όρθιες σ’ ένα μικρό δοχείο. Τώρα που είδες, θα πάρω μιαν άλλη, μεγαλύτερη, και θα σου τρυπήσω πέρα-πέρα το στήθος κοντά στην καρδιά. Θα ‘θελα να χεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου. Αύριο θα δεις την αγαπημένη σου και πρέπει να της πεις ότι την αγαπάς.

«Γυναίκες-νυχτερίδες, γυναίκες-σφουγγάρια και άνθρωποι-κοπροκάνθαροι» στις ζωγραφιές και στα κείμενα του Bettencourt είναι σκληροί και τρυφεροί, μεταφυσικοί, μα όχι αφύσικοι, γιατί μας θυμίζουν τα όνειρά μας και τα όνειρα είναι ίσως μια άλλη μεγάλη, δεύτερη και τρίτη ζωή. 

ΒΡΕΧΕΙ. Το βουνό εκεί ψηλά χάνεται μέσα σ’ ένα σύννεφο, τα νιόφυτα ελάτια λυγίζουν με τη νεροποντή. Το άλογο σκύβει το κεφάλι του για να το προφυλάξει κάτω από τον λαιμό του. Η γυναίκα σου πάνω στο ζώο της προσεύχεται σαλεύοντας τα χείλη. Εσύ περπατάς μόνος κοιτάζοντας μπροστά, αφού βέβαια πρέπει κάπου να φτάσεις.

skies-exofLou - Kiang - Tseu: Θέατρο σκιών
Πιέρ Μπετανκούρ
Μτφρ.: Επαμεινώνδας Γονατάς
Εικονογράφηση Πιέρ Μπετανκούρ
Μτφρ.: Επαμεινώνδας Γονατάς
Στιγμή 2001

 

 

 

 

 


Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

Για το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα [Leonardo Padura] «Έντιμοι άνθρωποι» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη). Kεντρική εικόνα: © Wikimedia Commons. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη 

Ανεξάρτητα αν είχε επισκ...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ