frank_schaetzing

Του Μάκης Πανώριου

Η σύγχρονη επιστημονική φαντασία βασίζει τη μυθολογία της στο επιστημονικό-τεχνολογικό υλικό του παρόντος, γεγονός που της προσδίνει μια υποτιθέμενη ρεαλιστικότητα, υποβαθμίζει όμως τη σημασία της δημιουργικής φαντασίας. Ως εκ τούτου, η «σκληρή ε.φ.», όπως ονομάστηκε ο ιδιαίτερος αυτός κλάδος του είδους, να δίνει την εντύπωση ότι το «απίθανο» μπορεί να γίνει «πιθανό», αλλά μόνο με τη δυνατότητα της νέας υπερτεχνολογίας.

Οι θεωρίες διαφόρων επιστημόνων επιχειρηματολογούν υπέρ της εν λόγω απόψεως. Ωστόσο, τα θαυμαστά επιτεύγματα του σύγχρονου επιστημονικού-τεχνολογικού πολιτισμού, όπως, επί παραδείγματι, το ταξίδι στο διάστημα, οι σκεπτόμενες μηχανές, η κλωνοποίηση πλασμάτων, η μεταμόσχευση οργάνων, η κινητή τηλεφωνία, η εικονική πραγματικότητα, οι τηλεοράσεις ευρείας οθόνης, οι ‘σοφοί’ υπολογιστές, το διαδίκτυο, κ.α. προϋπήρξαν στη φαντασία των συγγραφέων του είδους, όταν η επιστήμη της εποχής τους δεν τολμούσε ούτε καν να τα διανοηθεί. Και, μπορεί να μην προφήτεψαν την έλευση του δυστοπικού μέλλοντος, σίγουρα όμως αφουγκράστηκαν τον δυσοίωνο ήχο του.

Σήμερα το είδος, ελαφρώς κουρασμένο, αναμένει τον συγγραφέα του. Για την ώρα, επαναλαμβάνει την αρχετυπική μυθολογία του, απαλλαγμένη, όπως διατείνεται, από τις «εμπορικές ανεδαφικότητες του παρελθόντος». Προσπαθεί να την εκλογικέψει, να την πιθανοποιήσει, αν μου επιτρέπεται ο νεολογισμός, θεωρώντας την ως προβολή του αδιέξοδου παρόντος. Πολύ φυσικό να μοιάζει με δημοσιογραφικό ρεπορτάζ τηλεοπτικής και κινηματογραφικής… απόχρωσης.

Το εν λόγω είδος καλλιεργείται επάξια από τον Φρανκ Σέτσινγκ (Γενν.1957). Ο πολυπράγμων νέος Γερμανός συγγραφέας, διευθυντής διαφημιστικής εταιρίας, μουσικός παραγωγός, ερασιτέχνης… μάγειρας, και διάσημος πλέον μπεστσελερίστας, εμφανίζεται, μέσω του έργου του, γνώστης της σημερινής πραγματικότητας. Η ‘ρεαλιστική’ υποδομή της μυθιστορίας του υπαγορεύει ελεγχόμενη γραφή ε.φ. Στο έργο του πρωταγωνιστούν τα πραγματολογικά υλικά που αντλούνται από ανάλογες πηγές. Τα χρησιμοποιεί σε σημείο υπερκορεσμού, ενδίδοντας στην εμπορευματοποίησή τους.

Το πρώτο του μυθιστόρημα προσυπογράφει την εν λόγω διαπίστωση. «Το σμήνος» (Καστανιώτης, 2007) καταπιάνεται με το ακανθώδες οικολογικό πρόβλημα. Θεωρεί την Φύση, με όλα όσα την συνιστούν, ως νοήμονα υπεροργανισμό που εξανίσταται, επαναστατεί και επιτίθεται εναντίον του ανθρώπου, επιζητώντας όχι μόνο να του δώσει ένα μάθημα για την δολοφονική συμπεριφορά του απέναντί της αλλά και να τον τιμωρήσει. Υπερφυή ενάλια πλάσματα, ιχθείς, φάλαινες, σκουλήκια, καβούρια, μέδουσες, χταπόδια, καλαμάρια, όστρακα, αλλά και φοβερά τσουνάμι, αναλαμβάνουν να τον συνετίσουν καταφέρνοντάς του ένα ισχυρό θανατηφόρο ράπισμα.

Δύο χρόνια αργότερα επιτίθεται ξανά μ’ ένα νέο πολυσέλιδο μυθιστόρημα, που δεν αποφεύγει τη φλυαρία, την περιττολογία και το βομβαρδισμό του αναγνώστη με πλήθος πραγματολογικού υλικού που δυσχεραίνει όχι μόνο την ανάγνωσή του, αλλά και την παρακολούθηση της ιστορίας του. Αυτά, ωστόσο, κατά παράδοξο τρόπο, του εξασφαλίζουν την επιτυχία. Εν πάση περιπτώσει, το “Limit” συνεχίζει την ίδια προβληματική με το προηγούμενο, καυτηριάζοντας την ανθρώπινη συμπεριφορά με ακόμη σκληρότερη γλώσσα. Πιο κοντά στη σύγχρονη πραγματικότητα, η πολυφωνική ιστορία του εκτυλίσσεται τώρα στο διάστημα, κι όχι στο γήινο θαλάσσιο τοπίο. Κέντρο της το Φεγγάρι.

Η εγκατάσταση του ανθρώπου σ’ αυτό δεν γίνεται βέβαια με σκοπό τη μελέτη του, αλλά την εμπορευματική του εκμετάλλευση. Στο υπέδαφός του ενυπάρχει το ήλιον-3, ένα στοιχείο που μπορεί να επιφέρει επανάσταση στην παγκόσμια κοινωνία. Εξυπακούεται ότι ο κάτοχός του, με αυτό το ‘όπλο’ ανά χείρας, θα μπορεί να καθορίζει την τύχη ολόκληρου του πλανήτη. Στο εφιαλτικό παιχνίδι της απόκτησης της μερίδας του λέοντος λαμβάνουν μέρος πολλά κράτη, τουλάχιστον όσα έχουν τη δυνατότητα. Η ουσιαστική διαμάχη όμως επικεντρώνεται μεταξύ Αμερικής και Κίνας.

Υπό το πρόσχημα ενός ταξιδιού στη σελήνη με έναν υπερσύγχρονο ανελκυστήρα (τον ‘εφεύρε’ πρώτος ένας Γάλλος συγγραφέας του 18ου αιώνα, ο Αντρέ Λορί, στο μυθιστόρημά του, «Οι εξόριστοι της Γης», αργότερα τον ‘βελτίωσε’ ο Άρθουρ Κλαρκ), μια ομάδα μεγιστάνων του πλούτου, που τα μέλη της ανήκουν και στα δύο στρατόπεδα, εμφανίζονται στο προσκήνιο της ιστορίας ως θαυμαστές του φαινομένου οι μεν, ως δολιοφθορείς του οι δε. Αλαζονικοί, υπερφίαλοι, προκλητικοί, έχοντας απωλέσει και τον στοιχειώδη ανθρωπισμό, επαναλαμβάνουν τον κατακτητικό εαυτό τους, και το αποικιακό πνεύμα του παρελθόντος. Το διάστημα τους ανήκει.

Όπως έχει ήδη διαφανεί, το μυθιστόρημα του Φ.Σ. φιλοδοξεί να είναι μια συμβολική καταγγελία των σημερινών ‘αρχόντων’ του κόσμου, αλλά και ‘εισαγωγή’ σε ένα πιθανό αδιανόητο μέλλον, ανεξέλεγκτο, καταστροφικό που μοιάζει να αναπαράγεται ερήμην των ‘συντελεστών’ του. Στην καλύτερη περίπτωση το βλέπει να στρέφεται εναντίον του, αλλά αδυνατεί πλέον να το αντιμετωπίσει, και, κυρίως, να το αναστρέψει. Ως εκ τούτου, το παρόν εμφανίζεται αμφιλεγόμενο και το μέλλον αμφίβολο, παρόλο που η σύγχρονη επιστήμη και τεχνολογία υπόσχονται έναν «θαυμαστό νέο κόσμο», απαλλαγμένο από το ‘πρωτόγονο’ πνεύμα του παρελθόντος. Η προοπτική κατάκτησης του διαστήματος, με όλα τα υποτιθέμενα οφέλη που μπορεί να επιφέρει, μοιάζει να είναι όχι απλώς πιθανή, αλλά βέβαιη. Παραβλέπεται όμως το αυτονόητο: Το διάστημα δεν είναι δυνατόν να κατακτηθεί ποτέ. Θα παραμείνει πάντα άγνωστη, μη προσβάσιμη ‘γη’.

Ο διάσημος Βρετανός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ είναι κατηγορηματικός επ’ αυτού: «Δε θα φτάσουμε ποτέ στο τέλος της αναζήτησης». Που σημαίνει: Ο άνθρωπος θα περιφέρεται αιωνίως μέσα στα αδιέξοδά του, βιώνοντας την ψευδαίσθηση μιας ανύπαρκτης υπαρξιακής ανόδου. Η πραγματικότητά του, όμως, που δεν έχει καμία σχέση με την επιφανειακή της εικόνα, του απευθύνει συνεχώς ένα σαφέστατο μήνυμα: Σύνελθε, πριν είναι αργά. Αλλά ο άνθρωπος είτε κωφεύει είτε αδυνατεί πλέον να το αποκρυπτογραφήσει∙ και το μόνο που κάνει είναι να αναλώνεται σε θανατηφόρα παιχνίδια, αντιγράφοντας την εικονική πραγματικότητα του κινηματογράφου.

Παγίδα στην οποία πέφτει, ηθελημένα μάλλον, ο συγγραφέας του “Limit”. To μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του αναλώνεται σε καταδιώξεις σε Γη και Σελήνη. Ένας κυβερνοντετέκτιβ αναζητεί μια αντικαθεστωτική Κινεζούλα (ο κίτρινος γίγας παραμένει… ερυθρός και στο εγγύς μέλλον), ένας δολοφόνος πράκτορας προσπαθεί να καταστρέψει τον αντίπαλο. Όταν όμως τελειώσει το φίλμ η αμείλικτη πραγματικότητα εμφανίζεται ακόμα πιο δυσοίωνη. Κι αν οι αλλοτριωμένοι ήρωες του μυθιστορήματος αδυνατούν να την ‘αναγνώσουν’, ο αναγνώστης οφείλει να το κάνει.

limit-etsingk-exofΦρανκ Σέτσινγκ
Limit
Μτφρ.: Χαράλαμπος Καρβούνης
Επιμ.: Εύα Καλεβρά
Καστανιώτης 2011,
Σελ.: 1345

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

Για το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα [Leonardo Padura] «Έντιμοι άνθρωποι» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη). Kεντρική εικόνα: © Wikimedia Commons. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη 

Ανεξάρτητα αν είχε επισκ...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ