Solar250

Του Γιώργου Βέη

Στο τελευταίο βιβλίο του ΜακΓιούαν ο εφιάλτης είναι σαφώς διευρυμένος. Είμαστε ένα σχεδόν αιώνα πιο μέσα στο μέλλον από την εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Η αρά της μη στοχαστικής τεχνολογίας προκαθορίζει έναν έναν τους σκαιούς όρους του παιχνιδιού, σε παγκοσμιοποιημένη μάλιστα βάση.

Ιδού το στίγμα ψυχής σε μιαν εύστοχη αποκρυστάλλωση: «Η επιστήμη ασφαλώς είναι έξοχη, και ποιος ξέρει, ίσως είναι έξοχη και η τέχνη, ενδεχομένως όμως έννοιες όπως η αυτογνωσία να μην αφορούν ούτε τη μία ούτε την άλλη». (βλ. σελ. 128). Υπογραμμίζω ότι δεν πρόκειται για τα πτώματα ή τους βιασμούς, οι οποίοι στοιχειώνουν μυθιστορήματα σαν το Ιερό του Ουίλιαμ Φόκνερ, αλλά για την ενδεχόμενη μετάλλαξη του ίδιου μας του πλανήτη σε θλιβερό απόρριμμα. Παραθέτω το σκηνικό, με όλη τη φαντασμαγορία ενός ακριβολόγου ρεαλισμού, όπως τον αποδίδει η επαρκής και άλλο τόσο έμπειρη μεταφράστρια:

«Ο αιώνας είχε τελειώσει και η κλιματική αλλαγή παρέμενε περιθωριακό ζήτημα, ο Μπους είχε καταξεσκίσει τις μετριοπαθείς προτάσεις του Κλίντον, οι ΗΠΑ θα γύριζαν την πλάτη τους στο Κιότο, ο Μπλερ δεν έδειχνε να κατέχει το ζήτημα, οι παλιές ελπίδες του Ρίο είχαν εξανεμιστεί […] Το Ρεύμα του Κόλπου θα εξαφανιζόταν, οι Ευρωπαίοι θα πέθαιναν από το κρύο στα κρεβάτια τους, ο Αμαζόνιος θα μετατρεπόταν σε έρημο, μερικές ήπειροι θα αναφλέγονταν, άλλες θα πνίγονταν, ενώ έως το 2085 οι αρκτικοί καλοκαιρινοί πάγοι θα είχαν χαθεί και μαζί με αυτούς και οι πολικές αρκούδες. Ο Μπίαρντ είχε ακούσει και στο παρελθόν αυτές τις προβλέψεις και δεν έδινε βάση σε καμία. Ωστόσο, ακόμα κι αν τις πίστευε, δεν επρόκειτο να πανικοβληθεί. Ένας άτεκνος άντρας μιας κάποιας ηλικίας στο τέλος του πέμπτου γάμου του μπορεί να αντέξει μια στάλα μηδενισμού». (βλ. σελ. 121).

Φυσικός επιστήμων, ο οποίος έχει ήδη αποσπάσει βραβείο Νόμπελ, ο κατά βάθος μέγας τυχοδιώκτης Μάικλ Μπίαρντ αρχίζει να παραιτείται από τις δραστηριότητες εκείνες, οι οποίες τον ανέδειξαν στον ιδιαίτερα απαιτητικό χώρο του. Βεβαίως, δεν αρνείται τις παχυλές αμοιβές από τα ιδρύματα εκείνα, στα οποία κατά καιρούς δίνει διαλέξεις, ούτε παύει να εξαντλεί τη λίμπιντό του εξωσυζυγικώς. Η οξυδερκής αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι το τελευταίο του χαρτί. Και το παίζει αδίστακτα, αυτοκαταστροφικά. Τυφλωμένος από την έπαρση του Κακού, καταφεύγει ασύστολα στη χρήση κακοπίστων μεθόδων και απατηλών τρόπων. Είναι ένας φουριόζος, δήθεν ηθικά εξανθρωπισμένος Κάλιμπαν. Φτάνει μάλιστα ως τον σολοικισμό της κλοπής έργου, το οποίο ανήκει στην πνευματική ιδιοκτησία τρίτου. Ασελγεί πάνω στο σώμα της ίδιας του της επιστήμης, μεταμορφώνοντας την ταυτοχρόνως σε τυφλό τέρας. Λίγο προτού οδηγηθεί στην αποθέωση της υψίστης αδικοπραξίας, επέρχεται όμως μαθηματικά η κάθαρση. Οι τελευταίες σελίδες συνιστούν σύνοψη της ετυμηγορίας των τιμωρών θεών.

Ο διακεκριμένος συγγραφέας Ίαν ΜακΓιούαν, ο οποίος έχει, ως γνωστόν, αποσπάσει το 1998 Βραβείο Μπούκερ, για το Άμστερνταμ, (βλ. εκδόσεις «Μεταίχμιο»), φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά ότι το αίτημα του σεβασμού και της συνεπαγόμενης υπερίσχυσης του Δικαίου συνιστά αρχαιότατο πυλώνα της αφήγησης: από μια πλευρά το μυθιστόρημα αποτελεί προϊόν μιας ατελεύτητης ακροαματικής διαδικασίας. Είναι το σώμα, ο καρπός της νοήμονος ή μη δράσης. Και οι ένορκοι, οι αναγνώστες του Solar στην προκειμένη περίπτωση, θέλουν, από το μέσον της εξιστόρησης και μετά, την κεφαλή του Μάικλ Μπίαρντ επί πίνακι. Όντας από τους πλέον προκλητικούς χαρακτήρες του Ίαν ΜακΓιούαν, απολύτως πειστικός μέσα στο πλαίσιο των ακροτήτων του, ο πληθωρικός των κριμάτων Μάικλ Μπίαρντ, οδηγεί το εν λόγω δράμα στην ασφαλέστερη των οδών: στο κολαστήριο της δημόσιας, της καθόλα έγκυρης και έγκαιρης απαξίωσης. Ο πανικός, ο οποίος εισβάλλει στη φράση: «Ξέρετε ενδιαφέρομαι για τις μορφές αφήγησης που παράγει η κλιματική επιστήμη. Πρόκειται, ασφαλώς, για ένα έπος με εκατομμύρια συγγραφείς» (σελ. 226) είναι ο πανικός μιας πολλαπλότητας, μιας δαψίλειας αγαθών, την οποία διαχειριζόμαστε σε ατομικό και σε συλλογικό βαθμό κατά τρόπο άφρονα, οριακά επικίνδυνο. Η νέμεσις δεν δρα κοντολογίς συγκαταβατικά, αλλά τελείως φυσικά. Διέπεται από την ορμή ενός συμπαντικού φαινομένου. Ο άδικος λυγίζει και συνθλίβεται τελικά σαν το άπραγο, το παντελώς αδύναμο καλάμι του Πασκάλ.

SolarSolar
Ιαν ΜακΓιούαν
Μτφρ. Κατερίνα Σχινά
Εκδόσεις Πατάκη 2010
Σελ. 421, τιμή €19

 

 

 

 

 

Γιώργος Βέης

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

«Οι χαμένες μας καρδιές» της Σελέστ Ινγκ – Μια δυστοπία που θυμίζει σε πολλά την εποχή μας

Για το μυθιστόρημα της Σελέστ Ινγκ [Celeste Ng] «Οι χαμένες μας καρδιές» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο). Kεντρική εικόνα, από διαμαρτυρία ασιατών για διακρίσεις απέναντί τους, ειδικά στην περίοδο του κορωνοϊού. Η ενίσχυση του μίσους ενάντια στους Ασιάτες είναι ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος της Σ...

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Σε συνέντευξή του στο Vox, ο Κόλσον Γουάιτχεντ [Colson Whitehead] μίλησε για το μυθιστόρημά του «Μανιφέστο απατεώνων», που κυκλοφόρησε προσφάτως στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση Μυρσίνης Γκανά.

Επιμέλεια: Book Press

...
Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Η Σίσσυ Δουτσίου με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων της «Οι αδερφές του Κάιν» (εκδ. Καστανιώτη) μας μίλησε για τον τρόπο που βλέπει τη λογοτεχνία και τις ηρωίδες της, για τα μεγάλα θέματα και τους «ασήμαντους» ανθρώπους καθώς και για τον ιδανικό αναγνώστη των βιβλίων της.

Συνέντευξη στον Κώστα Αγοραστό ...

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Εξήντα δοκίμια Ιστορίας, πολιτικής, κοινωνιολογίας, φιλοσοφικού στοχασμού, με σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις και αναλύσεις. Βιβλία που φέρνουν κοντά μας τη σκέψη σημαντικών διανοούμενων, στοχαστών, ιστορικών και φιλόσοφων και μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας με ταχύτητα.  ...

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ