Solar250

Του Γιώργου Βέη

Στο τελευταίο βιβλίο του ΜακΓιούαν ο εφιάλτης είναι σαφώς διευρυμένος. Είμαστε ένα σχεδόν αιώνα πιο μέσα στο μέλλον από την εποχή της ποτοαπαγόρευσης. Η αρά της μη στοχαστικής τεχνολογίας προκαθορίζει έναν έναν τους σκαιούς όρους του παιχνιδιού, σε παγκοσμιοποιημένη μάλιστα βάση.

Ιδού το στίγμα ψυχής σε μιαν εύστοχη αποκρυστάλλωση: «Η επιστήμη ασφαλώς είναι έξοχη, και ποιος ξέρει, ίσως είναι έξοχη και η τέχνη, ενδεχομένως όμως έννοιες όπως η αυτογνωσία να μην αφορούν ούτε τη μία ούτε την άλλη». (βλ. σελ. 128). Υπογραμμίζω ότι δεν πρόκειται για τα πτώματα ή τους βιασμούς, οι οποίοι στοιχειώνουν μυθιστορήματα σαν το Ιερό του Ουίλιαμ Φόκνερ, αλλά για την ενδεχόμενη μετάλλαξη του ίδιου μας του πλανήτη σε θλιβερό απόρριμμα. Παραθέτω το σκηνικό, με όλη τη φαντασμαγορία ενός ακριβολόγου ρεαλισμού, όπως τον αποδίδει η επαρκής και άλλο τόσο έμπειρη μεταφράστρια:

«Ο αιώνας είχε τελειώσει και η κλιματική αλλαγή παρέμενε περιθωριακό ζήτημα, ο Μπους είχε καταξεσκίσει τις μετριοπαθείς προτάσεις του Κλίντον, οι ΗΠΑ θα γύριζαν την πλάτη τους στο Κιότο, ο Μπλερ δεν έδειχνε να κατέχει το ζήτημα, οι παλιές ελπίδες του Ρίο είχαν εξανεμιστεί […] Το Ρεύμα του Κόλπου θα εξαφανιζόταν, οι Ευρωπαίοι θα πέθαιναν από το κρύο στα κρεβάτια τους, ο Αμαζόνιος θα μετατρεπόταν σε έρημο, μερικές ήπειροι θα αναφλέγονταν, άλλες θα πνίγονταν, ενώ έως το 2085 οι αρκτικοί καλοκαιρινοί πάγοι θα είχαν χαθεί και μαζί με αυτούς και οι πολικές αρκούδες. Ο Μπίαρντ είχε ακούσει και στο παρελθόν αυτές τις προβλέψεις και δεν έδινε βάση σε καμία. Ωστόσο, ακόμα κι αν τις πίστευε, δεν επρόκειτο να πανικοβληθεί. Ένας άτεκνος άντρας μιας κάποιας ηλικίας στο τέλος του πέμπτου γάμου του μπορεί να αντέξει μια στάλα μηδενισμού». (βλ. σελ. 121).

Φυσικός επιστήμων, ο οποίος έχει ήδη αποσπάσει βραβείο Νόμπελ, ο κατά βάθος μέγας τυχοδιώκτης Μάικλ Μπίαρντ αρχίζει να παραιτείται από τις δραστηριότητες εκείνες, οι οποίες τον ανέδειξαν στον ιδιαίτερα απαιτητικό χώρο του. Βεβαίως, δεν αρνείται τις παχυλές αμοιβές από τα ιδρύματα εκείνα, στα οποία κατά καιρούς δίνει διαλέξεις, ούτε παύει να εξαντλεί τη λίμπιντό του εξωσυζυγικώς. Η οξυδερκής αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη είναι το τελευταίο του χαρτί. Και το παίζει αδίστακτα, αυτοκαταστροφικά. Τυφλωμένος από την έπαρση του Κακού, καταφεύγει ασύστολα στη χρήση κακοπίστων μεθόδων και απατηλών τρόπων. Είναι ένας φουριόζος, δήθεν ηθικά εξανθρωπισμένος Κάλιμπαν. Φτάνει μάλιστα ως τον σολοικισμό της κλοπής έργου, το οποίο ανήκει στην πνευματική ιδιοκτησία τρίτου. Ασελγεί πάνω στο σώμα της ίδιας του της επιστήμης, μεταμορφώνοντας την ταυτοχρόνως σε τυφλό τέρας. Λίγο προτού οδηγηθεί στην αποθέωση της υψίστης αδικοπραξίας, επέρχεται όμως μαθηματικά η κάθαρση. Οι τελευταίες σελίδες συνιστούν σύνοψη της ετυμηγορίας των τιμωρών θεών.

Ο διακεκριμένος συγγραφέας Ίαν ΜακΓιούαν, ο οποίος έχει, ως γνωστόν, αποσπάσει το 1998 Βραβείο Μπούκερ, για το Άμστερνταμ, (βλ. εκδόσεις «Μεταίχμιο»), φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά ότι το αίτημα του σεβασμού και της συνεπαγόμενης υπερίσχυσης του Δικαίου συνιστά αρχαιότατο πυλώνα της αφήγησης: από μια πλευρά το μυθιστόρημα αποτελεί προϊόν μιας ατελεύτητης ακροαματικής διαδικασίας. Είναι το σώμα, ο καρπός της νοήμονος ή μη δράσης. Και οι ένορκοι, οι αναγνώστες του Solar στην προκειμένη περίπτωση, θέλουν, από το μέσον της εξιστόρησης και μετά, την κεφαλή του Μάικλ Μπίαρντ επί πίνακι. Όντας από τους πλέον προκλητικούς χαρακτήρες του Ίαν ΜακΓιούαν, απολύτως πειστικός μέσα στο πλαίσιο των ακροτήτων του, ο πληθωρικός των κριμάτων Μάικλ Μπίαρντ, οδηγεί το εν λόγω δράμα στην ασφαλέστερη των οδών: στο κολαστήριο της δημόσιας, της καθόλα έγκυρης και έγκαιρης απαξίωσης. Ο πανικός, ο οποίος εισβάλλει στη φράση: «Ξέρετε ενδιαφέρομαι για τις μορφές αφήγησης που παράγει η κλιματική επιστήμη. Πρόκειται, ασφαλώς, για ένα έπος με εκατομμύρια συγγραφείς» (σελ. 226) είναι ο πανικός μιας πολλαπλότητας, μιας δαψίλειας αγαθών, την οποία διαχειριζόμαστε σε ατομικό και σε συλλογικό βαθμό κατά τρόπο άφρονα, οριακά επικίνδυνο. Η νέμεσις δεν δρα κοντολογίς συγκαταβατικά, αλλά τελείως φυσικά. Διέπεται από την ορμή ενός συμπαντικού φαινομένου. Ο άδικος λυγίζει και συνθλίβεται τελικά σαν το άπραγο, το παντελώς αδύναμο καλάμι του Πασκάλ.

SolarSolar
Ιαν ΜακΓιούαν
Μτφρ. Κατερίνα Σχινά
Εκδόσεις Πατάκη 2010
Σελ. 421, τιμή €19

 

 

 

 

 

Γιώργος Βέης

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ