flood

Του Μάκη Πανώριου

Ως ακραίο γεωφυσικό φαινόμενο ο κατακλυσμός ήταν πολύ φυσικό να προσλάβει μεταφυσικές διαστάσεις. Αρχικά θεωρήθηκε ως εκδήλωση ενός υπερφυσικού όντος, του οποίου η Γη και ο Άνθρωπος αποτελούν μάλλον ένα «μεγαλειώδες» κοσμικό πείραμα. Η παρέκκλιση ωστόσο του ανθρώπου από την προβλεπόμενη μετεξέλιξή του, η οποία και τον οδήγησε με την συμπεριφορά του στην Ύβρη εναντίον του Δημιουργού του, προκάλεσε την θεϊκή μήνιν.

Ο κατακλυσμός δεν είναι παρά η απόλυτη τιμωρία του αμαρτωλού ανθρώπου, αλλά και η επιβεβαίωση της αποτυχίας του πειράματος. Το πρώτο σκέλος σχετίζεται με την μυθολογική διερμηνεία θρησκευτικής απόχρωσης του φαινομένου, το δεύτερο με την φιλοσοφική διανοουμενίστική προσέγγισή του. Σήμερα διερμηνεύεται επιστημονικά ως εκδήλωση καιρικών συνθηκών. Ωστόσο ένα μεγάλο μέρος του κόσμου συνεχίζει να το αντιμετωπίζει με τα μυθολογικά χαρακτηριστικά του, θεωρώντας το ως «Οργή θεού».

Την πρώτη καταγραφή του θα την συναντήσει κανείς στις μυθολογίες των λαών, κυρίως σ’ αυτούς που κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Διασημότεροι κατακλυσμοί: Του Γκιλγκαμές, του Δευκαλίωνα, και, φυσικά, του Νώε. Όλοι ανεξαιρέτως σχετίζονται με την καταστροφή του κόσμου. Ωστόσο μια σύγχρονη ρεαλιστική διερμηνεία του φαινομένου το σχετίζει με την τελευταία παγετώδη περίοδο, την πριν από 20.000 χρόνια, κατά την οποία έλιωσαν οι πάγοι κατακλύζοντας με τεράστια παλιρροϊκά κύματα την Νότια Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή.

Ο συγγραφέας-μηχανικός Στέφεν Μπάξτερ, γνωστός κυρίως λόγω της φιλίας του με τον Άρθουρ Κλαρκ ─μέσω του ανά χείρας μυθιστορήματός του σκληρής επιστημονικής φαντασίας, υποείδος που βασίζεται υποτίθεται σε πραγματικά δεδομένα─, καταθέτει την δική του άποψη-θεωρεία του συμβάντος. Σύμφωνα με αυτήν, κατά την διάρκεια στερεοποίησης της Γης, τεράστιες ποσότητες νερού παγιδεύτηκαν στο εσωτερικό της και τώρα αρχίζουν να… αναβλύζουν καλύπτοντας σταδιακά όλη την επίγεια επιφάνειά της. Ως εκ τούτου, Ευρώπη, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Ασία, εξαφανίζονται κάτω από το μεγάλο… νερό. Ελεύθερες παραμένουν μόνο μερικές πανύψηλες βουνοκορφές. Το κράτος που είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την εν λόγω βιβλική καταστροφή, να διαιωνίσει τον άνθρωπο και να οικοδομήσει έναν άλλο παγκόσμιο υδάτινο πλέον πολιτισμό, είναι μόνο οι ΗΠΑ, διότι είναι το «… κατά πολύ ισχυρότερο από όλες τις υπόλοιπες δυνάμεις». Ως εκ τούτου οι εναπομείναντες αντιμετωπίζονται απ’ την εν λόγω υπερδύναμη με αλαζονική υπεροψία, οφείλουν να υποτάσσονται τυφλά στην ανωτερότητά της, αλλά και να δικαιολογούν τις θηριωδίες της. Οφείλουν επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι ο βιολογικός τους κύκλος έκλεισε, και ότι το αγγλόφωνο γένος, είναι προορισμένο εκ θεού να επαναδημιουργήσει την χαμένη ανθρωπότητα.

Αν παραβλέψει κανείς τις μιλιταριστικές, σοβινιστικές, φασιστικές και άκρως ρατσιστικές θέσεις του συγγραφέα, τότε πιθανώς να «απολαύσει» ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα καταστροφής, στο οποίο πρωταγωνιστεί ένα αμφισβητούμενο πραγματολογικό υλικό, και η προκλητική επίδειξη «γνώσεων» του συγγραφέα.

Η καταστροφή της Γης από διάφορα φαινόμενα αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο στο σώμα της ε.φ. Ο κατακλυσμός κατέχει την πρώτη θέση σ’ αυτά. Ορισμένα κλασικά στο είδος τους έργα, όπως «Ο δεύτερος κατακλυσμός» 1912, του Γκάρετ Σέρβις, «Άλλος για το Αραράτ» 1940, του Χ.Τζ. Ουέλς, «Αρειανή Οδύσσεια» 1940, του Στάνλεϊ Γουέινμπάουμ, το αποδεικνύουν.

kataklismosΣτέφεν Μπάξτερ
Κατακλυσμός
Μτφρ.: Θωμάς Μαστακούρης
Επιμέλεια: Σπύρος Καρυδάκης
Εκδόσεις ΑΙΟΛΟΣ
Αθήνα 2010, σελ.: 608

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventourini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ντενίζ Όντε: «Δεν θέλω να γράφω μυθιστορήματα που σου λένε τι είναι σωστό ή λάθος»

Ντενίζ Όντε: «Δεν θέλω να γράφω μυθιστορήματα που σου λένε τι είναι σωστό ή λάθος»

Η Γερμανίδα συγγραφέας Ντενίζ Όντε [Deniz Ohde] βρέθηκε στην Ελλάδα και συμμετείχε στην 21η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης όπου παρουσίασε το πρώτο της μυθιστόρημα «Διάχυτο φως» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Gutenberg). Μιλήσαμε μαζί της την ταξική και φυλετική βία,τη γλώσσα και για το τι μπορεί, ως συ...

«Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου – Μουσική του παρελθόντος και χορός του μέλλοντος

«Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου – Μουσική του παρελθόντος και χορός του μέλλοντος

Για την παράσταση «Χρυσή εποχή» του Κωνσταντίνου Ρήγου που ανεβαίνει στην Εθνική Λυρική Σκηνή. © φωτογραφίες: Βασίλης Κεχαγιάς. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η «Χρυσή εποχή» του ...

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

Για την τηλεοπτική σειρά «You», που είναι διαθέσιμη σε μεγάλο συνδρομητικό κανάλι, καθώς και για τα μυθιστορήματα της Κάρολαϊν Κέπνες (Caroline Kepnes) που την ενέπνευσαν. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

O χαρακ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ