flood

Του Μάκη Πανώριου

Ως ακραίο γεωφυσικό φαινόμενο ο κατακλυσμός ήταν πολύ φυσικό να προσλάβει μεταφυσικές διαστάσεις. Αρχικά θεωρήθηκε ως εκδήλωση ενός υπερφυσικού όντος, του οποίου η Γη και ο Άνθρωπος αποτελούν μάλλον ένα «μεγαλειώδες» κοσμικό πείραμα. Η παρέκκλιση ωστόσο του ανθρώπου από την προβλεπόμενη μετεξέλιξή του, η οποία και τον οδήγησε με την συμπεριφορά του στην Ύβρη εναντίον του Δημιουργού του, προκάλεσε την θεϊκή μήνιν.

Ο κατακλυσμός δεν είναι παρά η απόλυτη τιμωρία του αμαρτωλού ανθρώπου, αλλά και η επιβεβαίωση της αποτυχίας του πειράματος. Το πρώτο σκέλος σχετίζεται με την μυθολογική διερμηνεία θρησκευτικής απόχρωσης του φαινομένου, το δεύτερο με την φιλοσοφική διανοουμενίστική προσέγγισή του. Σήμερα διερμηνεύεται επιστημονικά ως εκδήλωση καιρικών συνθηκών. Ωστόσο ένα μεγάλο μέρος του κόσμου συνεχίζει να το αντιμετωπίζει με τα μυθολογικά χαρακτηριστικά του, θεωρώντας το ως «Οργή θεού».

Την πρώτη καταγραφή του θα την συναντήσει κανείς στις μυθολογίες των λαών, κυρίως σ’ αυτούς που κατοικούσαν στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Διασημότεροι κατακλυσμοί: Του Γκιλγκαμές, του Δευκαλίωνα, και, φυσικά, του Νώε. Όλοι ανεξαιρέτως σχετίζονται με την καταστροφή του κόσμου. Ωστόσο μια σύγχρονη ρεαλιστική διερμηνεία του φαινομένου το σχετίζει με την τελευταία παγετώδη περίοδο, την πριν από 20.000 χρόνια, κατά την οποία έλιωσαν οι πάγοι κατακλύζοντας με τεράστια παλιρροϊκά κύματα την Νότια Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή.

Ο συγγραφέας-μηχανικός Στέφεν Μπάξτερ, γνωστός κυρίως λόγω της φιλίας του με τον Άρθουρ Κλαρκ ─μέσω του ανά χείρας μυθιστορήματός του σκληρής επιστημονικής φαντασίας, υποείδος που βασίζεται υποτίθεται σε πραγματικά δεδομένα─, καταθέτει την δική του άποψη-θεωρεία του συμβάντος. Σύμφωνα με αυτήν, κατά την διάρκεια στερεοποίησης της Γης, τεράστιες ποσότητες νερού παγιδεύτηκαν στο εσωτερικό της και τώρα αρχίζουν να… αναβλύζουν καλύπτοντας σταδιακά όλη την επίγεια επιφάνειά της. Ως εκ τούτου, Ευρώπη, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Ασία, εξαφανίζονται κάτω από το μεγάλο… νερό. Ελεύθερες παραμένουν μόνο μερικές πανύψηλες βουνοκορφές. Το κράτος που είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την εν λόγω βιβλική καταστροφή, να διαιωνίσει τον άνθρωπο και να οικοδομήσει έναν άλλο παγκόσμιο υδάτινο πλέον πολιτισμό, είναι μόνο οι ΗΠΑ, διότι είναι το «… κατά πολύ ισχυρότερο από όλες τις υπόλοιπες δυνάμεις». Ως εκ τούτου οι εναπομείναντες αντιμετωπίζονται απ’ την εν λόγω υπερδύναμη με αλαζονική υπεροψία, οφείλουν να υποτάσσονται τυφλά στην ανωτερότητά της, αλλά και να δικαιολογούν τις θηριωδίες της. Οφείλουν επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι ο βιολογικός τους κύκλος έκλεισε, και ότι το αγγλόφωνο γένος, είναι προορισμένο εκ θεού να επαναδημιουργήσει την χαμένη ανθρωπότητα.

Αν παραβλέψει κανείς τις μιλιταριστικές, σοβινιστικές, φασιστικές και άκρως ρατσιστικές θέσεις του συγγραφέα, τότε πιθανώς να «απολαύσει» ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα καταστροφής, στο οποίο πρωταγωνιστεί ένα αμφισβητούμενο πραγματολογικό υλικό, και η προκλητική επίδειξη «γνώσεων» του συγγραφέα.

Η καταστροφή της Γης από διάφορα φαινόμενα αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο στο σώμα της ε.φ. Ο κατακλυσμός κατέχει την πρώτη θέση σ’ αυτά. Ορισμένα κλασικά στο είδος τους έργα, όπως «Ο δεύτερος κατακλυσμός» 1912, του Γκάρετ Σέρβις, «Άλλος για το Αραράτ» 1940, του Χ.Τζ. Ουέλς, «Αρειανή Οδύσσεια» 1940, του Στάνλεϊ Γουέινμπάουμ, το αποδεικνύουν.

kataklismosΣτέφεν Μπάξτερ
Κατακλυσμός
Μτφρ.: Θωμάς Μαστακούρης
Επιμέλεια: Σπύρος Καρυδάκης
Εκδόσεις ΑΙΟΛΟΣ
Αθήνα 2010, σελ.: 608

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ