bartleby250

Της Έλενας Μαρούτσου

Κάνοντας μια θερινή βόλτα στα βιβλιοπωλεία και χαζεύοντας τις προθήκες με τις καινούργιες εκδόσεις βρέθηκα να ξεφυλλίζω μια νουβέλα με τον αινιγματικό και λίγο μελαγχολικό τίτλο Μπάρτλμπυ, ο γραφέας, μια ιστορία της Γουώλ Στρητ. Μ’ ένα γρήγορο ξεφύλλισμα και διαβάζοντας σκόρπιες τυχαίες αράδες διέκρινα πως το κομψά σχεδιασμένο εξώφυλλο αντανακλά το ύφος του περιεχομένου, αυτής της αριστοτεχνικά γραμμένης νουβέλας του συγγραφέα του Μόμπυ Ντικ, Herman Melville. 

Ο Melville έγραψε το Μπάρτλμπυ, ο γραφέας, το 1853, μια εποχή που δεν υπήρχαν φωτοτυπικά μηχανήματα, υπολογιστές και φαξ κι έτσι οι δικηγόροι, όπως ο αφηγητής αυτής της νουβέλας, είχαν μια σειρά από βοηθούς που δουλειά τους ήταν ν’ αντιγράφουν νομικά έγγραφα και μετά να τα διαβάζουν φωναχτά ελέγχοντας λάθη και πιθανές παραλείψεις. Καθώς ο συγγραφέας μάς βάζει στο κλίμα αυτού του μικρόκοσμου ενός δικηγορικού γραφείου της Γουώλ Στρητ, παρουσιάζοντας διαδοχικά τους χαρακτήρες των βοηθών με αδρές χιουμοριστικές γραμμές στα όρια της καρικατούρας, σχηματίζουμε αρχικά την εντύπωση πως σκοπός του είναι να μας διασκεδάσει. Και πράγματι, ο Διάνος, ο Δαγκάνας και ο Πιπερόριζας ανοίγουν τη σκηνή σαν ήρωες φαρσοκωμωδίας, με τα καμώματα των οποίων χαμογελάμε καθώς η πένα του Melville σκιαγραφεί τις ιδιότητές τους σε ένα σύμπαν που προς το παρόν μοιάζει χαριτωμένο και ασφαλές. Μέχρι που κάνει την εμφάνισή του ο Μπάρτλμπυ.

Σιωπή περιβάλλει την ύπαρξή του, μια σιωπή που διακόπτεται μόνο από μια φράση που μοιάζει να συμπυκνώνει όλη του την ύπαρξη: «Θα προτιμούσα όχι».

Ο Μπάρτλμπυ δεν έχει ιδιότητες. Σιωπή περιβάλλει την ύπαρξή του, μια σιωπή που διακόπτεται μόνο από μια φράση που μοιάζει να συμπυκνώνει όλη του την ύπαρξη: «Θα προτιμούσα όχι». Με αυτή τη φράση αρνείται σταδιακά όλο και περισσότερες από τις δουλειές που απαιτεί η θέση του ως γραφέα με αποτέλεσμα στο τέλος η ύπαρξή του στο γραφείο να είναι εντελώς περιττή και ο ίδιος να περνάει τις ώρες του μπροστά σε ένα παράθυρο που βλέπει σε έναν τοίχο. Σε κάθε προσέγγιση του αφηγητή, είτε συνοδεύεται από απελπισμένη οργή είτε από ανθρωπιστική ελεημοσύνη, ο Μπάρτλμπυ ορθώνει σαν τοίχο την ίδια πάντα φράση «I would prefer not to» οδηγούμενος ανεξήγητα, σαν κάποιο είδος Μπεκετικού ήρωα, στο μοναχικό του δρόμο από τον τοίχο της Γουώλ Στρητ, στον τοίχο της αυλής των φυλακών που φέρουν το δυσοίωνο όνομα Τάφοι.

Ο Μελβίλ δεν προδίδει το μυστήριο του ήρωά του. Σηκώνει μόνο στο τέλος μια ακρούλα απ’ το πέπλο του για να μας αποκαλύψει πως ο Μπάρτλμπυ δούλευε κάποτε σε εταιρεία ανεπίδοτων επιστολών. Κάτι απ’ τη μελαγχολία των μηνυμάτων που δεν έφτασαν ποτέ στο στόχο τους έχει ποτίσει τον ήρωα πού κείται στο τέλος σαν μια σελίδα χαρτί πεταμένη στο χώμα με τη φράση «I would prefer not to».

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας.

bartlebyΜπάρτλμπι, ο γραφέας - Μια ιστορία της Ουώλ Στρητ
Herman Melville
Μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου
Άγρα 2011
Σελ. 173, τιμή €13,50

politeia-link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ HERMAN MELVILLE

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Για την αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με τίτλο «Ελπίδα, η αυτοβιογραφία» που κυκλοφορεί σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Είμαι πάντοτε επιφυλακτικός απέναντι στις αυτοβιογραφίες, αν και έ...

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ