bartleby250

Της Έλενας Μαρούτσου

Κάνοντας μια θερινή βόλτα στα βιβλιοπωλεία και χαζεύοντας τις προθήκες με τις καινούργιες εκδόσεις βρέθηκα να ξεφυλλίζω μια νουβέλα με τον αινιγματικό και λίγο μελαγχολικό τίτλο Μπάρτλμπυ, ο γραφέας, μια ιστορία της Γουώλ Στρητ. Μ’ ένα γρήγορο ξεφύλλισμα και διαβάζοντας σκόρπιες τυχαίες αράδες διέκρινα πως το κομψά σχεδιασμένο εξώφυλλο αντανακλά το ύφος του περιεχομένου, αυτής της αριστοτεχνικά γραμμένης νουβέλας του συγγραφέα του Μόμπυ Ντικ, Herman Melville. 

Ο Melville έγραψε το Μπάρτλμπυ, ο γραφέας, το 1853, μια εποχή που δεν υπήρχαν φωτοτυπικά μηχανήματα, υπολογιστές και φαξ κι έτσι οι δικηγόροι, όπως ο αφηγητής αυτής της νουβέλας, είχαν μια σειρά από βοηθούς που δουλειά τους ήταν ν’ αντιγράφουν νομικά έγγραφα και μετά να τα διαβάζουν φωναχτά ελέγχοντας λάθη και πιθανές παραλείψεις. Καθώς ο συγγραφέας μάς βάζει στο κλίμα αυτού του μικρόκοσμου ενός δικηγορικού γραφείου της Γουώλ Στρητ, παρουσιάζοντας διαδοχικά τους χαρακτήρες των βοηθών με αδρές χιουμοριστικές γραμμές στα όρια της καρικατούρας, σχηματίζουμε αρχικά την εντύπωση πως σκοπός του είναι να μας διασκεδάσει. Και πράγματι, ο Διάνος, ο Δαγκάνας και ο Πιπερόριζας ανοίγουν τη σκηνή σαν ήρωες φαρσοκωμωδίας, με τα καμώματα των οποίων χαμογελάμε καθώς η πένα του Melville σκιαγραφεί τις ιδιότητές τους σε ένα σύμπαν που προς το παρόν μοιάζει χαριτωμένο και ασφαλές. Μέχρι που κάνει την εμφάνισή του ο Μπάρτλμπυ.

Σιωπή περιβάλλει την ύπαρξή του, μια σιωπή που διακόπτεται μόνο από μια φράση που μοιάζει να συμπυκνώνει όλη του την ύπαρξη: «Θα προτιμούσα όχι».

Ο Μπάρτλμπυ δεν έχει ιδιότητες. Σιωπή περιβάλλει την ύπαρξή του, μια σιωπή που διακόπτεται μόνο από μια φράση που μοιάζει να συμπυκνώνει όλη του την ύπαρξη: «Θα προτιμούσα όχι». Με αυτή τη φράση αρνείται σταδιακά όλο και περισσότερες από τις δουλειές που απαιτεί η θέση του ως γραφέα με αποτέλεσμα στο τέλος η ύπαρξή του στο γραφείο να είναι εντελώς περιττή και ο ίδιος να περνάει τις ώρες του μπροστά σε ένα παράθυρο που βλέπει σε έναν τοίχο. Σε κάθε προσέγγιση του αφηγητή, είτε συνοδεύεται από απελπισμένη οργή είτε από ανθρωπιστική ελεημοσύνη, ο Μπάρτλμπυ ορθώνει σαν τοίχο την ίδια πάντα φράση «I would prefer not to» οδηγούμενος ανεξήγητα, σαν κάποιο είδος Μπεκετικού ήρωα, στο μοναχικό του δρόμο από τον τοίχο της Γουώλ Στρητ, στον τοίχο της αυλής των φυλακών που φέρουν το δυσοίωνο όνομα Τάφοι.

Ο Μελβίλ δεν προδίδει το μυστήριο του ήρωά του. Σηκώνει μόνο στο τέλος μια ακρούλα απ’ το πέπλο του για να μας αποκαλύψει πως ο Μπάρτλμπυ δούλευε κάποτε σε εταιρεία ανεπίδοτων επιστολών. Κάτι απ’ τη μελαγχολία των μηνυμάτων που δεν έφτασαν ποτέ στο στόχο τους έχει ποτίσει τον ήρωα πού κείται στο τέλος σαν μια σελίδα χαρτί πεταμένη στο χώμα με τη φράση «I would prefer not to».

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας.

bartlebyΜπάρτλμπι, ο γραφέας - Μια ιστορία της Ουώλ Στρητ
Herman Melville
Μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου
Άγρα 2011
Σελ. 173, τιμή €13,50

politeia-link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ HERMAN MELVILLE

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

Για το κύκνειο άσμα του Πολ Όστερ [Paul Auster] «Μπαουμγκάρτνερ» (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Πανθομολογούμενα, ακόμα και οι σημαντικότεροι συγγραφείς προσεγγίζοντας το τέλος της ζωής τους σταδιακά χάνουν την αρχικ...

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ [Vladimir Nabokov] «Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Ήταν η ηχώ μιας πιθανής αλήθειας, μια επίκαιρη υ...

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

Για το μυθιστόρημα του Φρεντ Χόιλ [Fred Hoyle] «Το μαύρο σύννεφο» (μτφρ. Θοδωρής Πιερράτος, επίμετρο Richard Dawkins, φιλολογική επιμέλεια Τραϊανός Μάνος, εκδ. Ροπή).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στις μέρες μας ο κίνδυνος μιας...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη «Πάντα η Αλεξάνδρεια», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 19 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Να πιστεύετε στον κληρονόμο» έλεγε πάντα η γιαγιά Δάφνη σε όσ...

Ο Γιάννης Αγγελάκας και οι 100°C με «Ηλεκτρική Καρέκλα» στο Onassis Channel

Ο Γιάννης Αγγελάκας και οι 100°C με «Ηλεκτρική Καρέκλα» στο Onassis Channel

Η τέταρτη σεζόν του STAGES A/LIVE ξεκίνησε με μια μεγάλη γιορτή. O πιο επιδραστικός καλλιτέχνης της ελληνικής ροκ σκηνής, ο Γιάννης Αγγελάκας, παρουσιάζει την «Ηλεκτρική Καρέκλα», μαζί με τους 100°C, το πολυφωνικό σχήμα Διώνη και ένα τρίο εγχόρδων, στο πλαίσιο των Rockwave Nights 2024. Από την Τρίτη 12 Νοεμβρίου, στ...

«Η γέννα» του Θοδωρή Τσομίδη – Τρεις ζωές στη σκιά του θανάτου

«Η γέννα» του Θοδωρή Τσομίδη – Τρεις ζωές στη σκιά του θανάτου

Για το βιβλίο του Θοδωρή Τσομίδη «Η γέννα, μια ιστορία σε τρεις εποχές», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Στην κεντρική εικόνα, μέρος από το γλυπτό «Ο Απόλλων και η Δάφνη» (1622-25) του Gian Lorenzo Bernini.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

«Πάντα η Αλεξάνδρεια» του Δημήτρη Στεφανάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη «Πάντα η Αλεξάνδρεια», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 19 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Να πιστεύετε στον κληρονόμο» έλεγε πάντα η γιαγιά Δάφνη σε όσ...

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ