bartleby250

Της Έλενας Μαρούτσου

Κάνοντας μια θερινή βόλτα στα βιβλιοπωλεία και χαζεύοντας τις προθήκες με τις καινούργιες εκδόσεις βρέθηκα να ξεφυλλίζω μια νουβέλα με τον αινιγματικό και λίγο μελαγχολικό τίτλο Μπάρτλμπυ, ο γραφέας, μια ιστορία της Γουώλ Στρητ. Μ’ ένα γρήγορο ξεφύλλισμα και διαβάζοντας σκόρπιες τυχαίες αράδες διέκρινα πως το κομψά σχεδιασμένο εξώφυλλο αντανακλά το ύφος του περιεχομένου, αυτής της αριστοτεχνικά γραμμένης νουβέλας του συγγραφέα του Μόμπυ Ντικ, Herman Melville. 

Ο Melville έγραψε το Μπάρτλμπυ, ο γραφέας, το 1853, μια εποχή που δεν υπήρχαν φωτοτυπικά μηχανήματα, υπολογιστές και φαξ κι έτσι οι δικηγόροι, όπως ο αφηγητής αυτής της νουβέλας, είχαν μια σειρά από βοηθούς που δουλειά τους ήταν ν’ αντιγράφουν νομικά έγγραφα και μετά να τα διαβάζουν φωναχτά ελέγχοντας λάθη και πιθανές παραλείψεις. Καθώς ο συγγραφέας μάς βάζει στο κλίμα αυτού του μικρόκοσμου ενός δικηγορικού γραφείου της Γουώλ Στρητ, παρουσιάζοντας διαδοχικά τους χαρακτήρες των βοηθών με αδρές χιουμοριστικές γραμμές στα όρια της καρικατούρας, σχηματίζουμε αρχικά την εντύπωση πως σκοπός του είναι να μας διασκεδάσει. Και πράγματι, ο Διάνος, ο Δαγκάνας και ο Πιπερόριζας ανοίγουν τη σκηνή σαν ήρωες φαρσοκωμωδίας, με τα καμώματα των οποίων χαμογελάμε καθώς η πένα του Melville σκιαγραφεί τις ιδιότητές τους σε ένα σύμπαν που προς το παρόν μοιάζει χαριτωμένο και ασφαλές. Μέχρι που κάνει την εμφάνισή του ο Μπάρτλμπυ.

Σιωπή περιβάλλει την ύπαρξή του, μια σιωπή που διακόπτεται μόνο από μια φράση που μοιάζει να συμπυκνώνει όλη του την ύπαρξη: «Θα προτιμούσα όχι».

Ο Μπάρτλμπυ δεν έχει ιδιότητες. Σιωπή περιβάλλει την ύπαρξή του, μια σιωπή που διακόπτεται μόνο από μια φράση που μοιάζει να συμπυκνώνει όλη του την ύπαρξη: «Θα προτιμούσα όχι». Με αυτή τη φράση αρνείται σταδιακά όλο και περισσότερες από τις δουλειές που απαιτεί η θέση του ως γραφέα με αποτέλεσμα στο τέλος η ύπαρξή του στο γραφείο να είναι εντελώς περιττή και ο ίδιος να περνάει τις ώρες του μπροστά σε ένα παράθυρο που βλέπει σε έναν τοίχο. Σε κάθε προσέγγιση του αφηγητή, είτε συνοδεύεται από απελπισμένη οργή είτε από ανθρωπιστική ελεημοσύνη, ο Μπάρτλμπυ ορθώνει σαν τοίχο την ίδια πάντα φράση «I would prefer not to» οδηγούμενος ανεξήγητα, σαν κάποιο είδος Μπεκετικού ήρωα, στο μοναχικό του δρόμο από τον τοίχο της Γουώλ Στρητ, στον τοίχο της αυλής των φυλακών που φέρουν το δυσοίωνο όνομα Τάφοι.

Ο Μελβίλ δεν προδίδει το μυστήριο του ήρωά του. Σηκώνει μόνο στο τέλος μια ακρούλα απ’ το πέπλο του για να μας αποκαλύψει πως ο Μπάρτλμπυ δούλευε κάποτε σε εταιρεία ανεπίδοτων επιστολών. Κάτι απ’ τη μελαγχολία των μηνυμάτων που δεν έφτασαν ποτέ στο στόχο τους έχει ποτίσει τον ήρωα πού κείται στο τέλος σαν μια σελίδα χαρτί πεταμένη στο χώμα με τη φράση «I would prefer not to».

* Η ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ είναι συγγραφέας.

bartlebyΜπάρτλμπι, ο γραφέας - Μια ιστορία της Ουώλ Στρητ
Herman Melville
Μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου
Άγρα 2011
Σελ. 173, τιμή €13,50

politeia-link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ HERMAN MELVILLE

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντάγκλας Στιούαρτ [Douglas Stuart] «Ο νεαρός Μάνγκο» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 28 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περίμενε ώσπου να α...

«Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας» του Μάνου Χατζηγιάννη (προδημοσίευση)

«Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας» του Μάνου Χατζηγιάννη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Μάνου Χατζηγιάννη «Ασκατασούνα – Ξέφτια Ελευθερίας», το οποίο κυκλοφορεί στις 20 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Και να ήθελε να κλείσει μάτι, δεν μπορούσε. Δεν ήταν από εκείν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ