Για το μυθιστόρημα της Κρίστι Λεφτέρι [Christy Lefteri] «Ο μελισσοκόμος απ’ το Χαλέπι» (μτφρ. Χρύσα Φραγκιαδάκη, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: © Jonathan Ramalho (Unsplash).
Γράφει η Λεύκη Σαραντινού
Μετά το Τραγούδι των πουλιών (μτφρ. Στέλλα Πεκιαρίδη, εκδ. Ψυχογιός), ένα καθηλωτικό, ομολογουμένως, μυθιστόρημα για τη μετανάστευση, η Βρετανοκύπρια συγγραφέας Κρίστι Λεφτέρι επιστρέφει με ένα εξίσου εξαίρετο πόνημα για την προσφυγιά με τίτλο Ο μελισσοκόμος απ’ το Χαλέπι (μτφρ. Χρύσα Φραγκιαδάκη, εκδ. Κλειδάριθμος).
Δεν πρόκειται για αυτή καθεαυτή αληθινή ιστορία, αλλά για δημιουργία μυθοπλασίας πάνω σε καμβά, ωστόσο, πραγματικών γεγονότων.
Το μυθιστόρημα αφορά τις περιπέτειες μιας οικογένειας από τη Συρία κατά τον εμφύλιο πόλεμο του 2015-2019 που αναγκάστηκε να βιώσει τις εξαιρετικά δυσάρεστες εμπειρίες του πολέμου, του θανάτου και της προσφυγιάς. Πρωταγωνιστής είναι ο αφηγητής Νούρι και η σύζυγός του Άφρα. Δεν πρόκειται για αυτή καθεαυτή αληθινή ιστορία, αλλά για δημιουργία μυθοπλασίας πάνω σε καμβά, ωστόσο, πραγματικών γεγονότων. Μπορεί, επομένως, η ίδια η μυθιστορία των πρωταγωνιστών του να μην είναι επακριβώς αληθινή, βασίζεται, όμως, σε πολλές αληθινές ιστορίες τις οποίες η ίδια η συγγραφέας άκουσε από πρώτο χέρι όταν δούλευε εθελοντικά σε καταυλισμούς προσφύγων τα καλοκαίρια των ετών 2016 και 2017.
 |
|
Η Κρίστι Λεφτέρι γεννήθηκε στο Λονδίνο από Ελληνοκύπριους γονείς, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στη βρετανική πρωτεύουσα το 1974, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής. Είναι πτυχιούχος της Αγγλικής Φιλολογίας και δίδαξε σε διάφορα σχολεία πριν διακόψει για να συνεχίσει τις σπουδές της και να αφοσιωθεί στη συγγραφή. |
Ο Νούρι και ο ξάδελφός του Μουσταφά έχουν από κοινού μελίσσια στη Βόρεια Συρία, στο Χαλέπι. Εκτός από άφθονες κυψέλες, διαθέτουν και κατάστημα πώλησης μελισσοκομικών προϊόντων. Ο Μουσταφά έχει δύο παιδιά και ο Νούρι έναν γιο, τον Σάμι. Η γυναίκα του, Άφρα είναι εξαίρετη ζωγράφος. Την ειρηνική και ήρεμη αυτή ζωή τους, όμως, έρχεται να ταράξει ο φρικτός εμφύλιος πόλεμος που θα σκοτώσει τα δύο μικρά αγόρια των δύο οικογενειών, θα διαλύσει την επιχείρησή τους και θα τις αναγκάσει να αναζητήσουν αλλού καταφύγιο.
«Μέσα στον άνθρωπο που ξέρεις, υπάρχει ένας άνθρωπος που δεν ξέρεις», μας αφηγείται ο Νούρι, μέσω της πένας της Λεφτέρι, παραδεχόμενος πόσο πολύ μπορεί να αλλάξουν οι συμφορές τον ανθρώπινο ψυχισμό.
Κι ενώ ο Μουσταφά θα ακολουθήσει τη γυναίκα και την κόρη του, που γλίτωσαν εφόσον έφυγαν νωρίς, στην Αγγλία, ο Νούρι θα δυσκολευτεί περισσότερο στην ολοκλήρωση του μακριού αυτού ταξιδιού, στο τέλος του οποίου τον περιμένει η υπόσχεση μίας νέας ζωής, πάλι παρέα με τις μέλισσες. Ούτε ο Νούρι, όμως, ούτε η Άφρα, αλλά ούτε και ο Μουσταφά θα είναι πλέον οι ίδιοι άνθρωποι. Οι συμφορές που τους έχουν πλήξει και αυτά που έχουν αντικρίσει έχουν πλήξει τον ψυχισμό τους ανεπανόρθωτα. «Μέσα στον άνθρωπο που ξέρεις, υπάρχει ένας άνθρωπος που δεν ξέρεις», μας αφηγείται ο Νούρι, μέσω της πένας της Λεφτέρι, παραδεχόμενος πόσο πολύ μπορεί να αλλάξουν οι συμφορές τον ανθρώπινο ψυχισμό. Η ίδια η Άφρα είδε τον γιο της να πεθαίνει από βόμβα, με αποτέλεσμα να μείνει τυφλή από το σοκ που υπέστη. Οι αναμνήσεις από την πρότερη ευτυχισμένη ζωή τους, από τις στιγμές με το παιδί τους, δεν σταματούν να τους κατακλύζουν.
Το μυθιστόρημα παρακολουθεί μέσα από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Νούρι το πώς άλλαξε τη ζωή των Συρίων ο πόλεμος και τη δύσκολη πορεία τους, δια μέσου της Τουρκίας και της Ελλάδας, προς τον τελικό προορισμό τους την Αγγλία.
«Και όποτε σταματούσαν οι βόμβες, τα πουλιά έβγαιναν για να κελαηδήσουν. Κούρνιαζαν στα κουφάρια των δέντρων, σε κρατήρες, σε καλώδια και σε γκρεμισμένους τοίχους, και κελαηδούσαν. Πετούσαν ψηλά στον άπιαστο ουρανό και κελαηδούσαν».
Η Λεφτέρι με τις περιγραφές του βιβλίου της για τα δεινά του πολέμου θα συγκινήσει τις καρδιές ακόμη και των πιο ψύχραιμων αναγνωστών. Η εναργής περιγραφή της σπαρασσόμενης πόλης του Χαλεπίου, των βομβαρδισμών, των εκτελέσεων των αμάχων, της προσφυγιάς και των διαπραγματεύσεων με τους διακινητές στο βιβλίο, αποτυπώνει επακριβώς την ψυχολογία ενός πρόσφυγα και στέλνει ένα δυνατό αντιπολεμικό μήνυμα το οποίο μένει πάντα επίκαιρο στις μέρες μας.
＊Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).
