dead_end

Toυ Γιάννη Καρκανέβατου

«Πρέπει να κάνεις επιτόπου στροφή» είπε ο Άλεξ σαν να τα ‘χε χαμένα. «Στραβός είμαι, ρε μαλάκα» είπε ο Μπίλλυ. «Είναι αδιέξοδο το γαμημένο»… Στο βάθος μπροστά τους οι τρεις νεαροί μαύροι στέκονταν μες στη μέση του δρόμου, ακίνητοι, χωρίς πλέον να φωνάζουν. Μάλιστα αυτός που τον είχε πετύχει η πίτα έμοιαζε σαν να χαμογελά…
Καλοκαίρι του 1972, τρεις έφηβοι λευκοί εισβάλουν στην υποβαθμισμένη γειτονιά του Χίθροου Χάιτς με το αυτοκίνητο του μπαμπά και την πρόθεση να πουλήσουν τσαμπουκά. Τρεις λευκοί απέναντι σε τρεις μαύρους (‘Η απλή  απάντηση είναι ότι κάναμε ό,τι κάναμε επειδή ήμασταν όλοι βλαμμένοι πιτσιρικάδες… Δεν είχαμε τίποτα εναντίον σας. Δε σας ξέραμε καν. Ήσαστε εκείνοι, οι άλλοι, που μένατε στην άλλη πλευρά της πόλης’)  Αρχικός στόχος είναι να ‘χτυπήσουν’ και να φύγουν όμως το αδιέξοδο του δρόμου και της πράξης, τους εγκλωβίζει σε μια περιπέτεια μ’ έναν νεκρό και τον νεαρό Άλεξ Πάππα σημαδεμένο στο πρόσωπο.

Τριανταπέντε χρόνια μετά το συμβάν, μια τυχαία συνάντηση θα ξαναφέρει τους πρωταγωνιστές της ιστορίας κοντά αλλά με διαφορετικά κίνητρα. Κάποιος θέλει να ζητήσει συγγνώμη, κάποιος να ξεχάσει, κάποιος άλλος να το εκμεταλλευτεί και να εκβιάσει.
Ο Τζωρτζ Πελεκάνος, ελληνοαμερικανός γεννημένος το 1957 στην Ουάσινγκτον (όπου και κατοικεί με την γυναίκα και τα τρία παιδιά τους) είναι πολυγραφότατος συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και τηλεοπτικών σειρών με αναγνώριση τόσο από τον κόσμο όσο και από τους κριτικούς (Ο Στίβεν Κινγκ δήλωσε γι’ αυτόν ότι είναι ‘ο μεγαλύτερος εν ζωή αμερικανός συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών’ και ο Ομπάμα τον συμπεριέλαβε στις αναγνωστικές του προτιμήσεις). Έχει δημιουργήσει σειρές βιβλίων με διαφορετικούς πρωταγωνιστές (τον Nick Stefano, τους  Derek Strange και Terry Quinn και την σειρά D.C. Quartet) αλλά το ‘Αδιέξοδο’ – που δεν ανήκει σ’ αυτές τις σειρές - είναι το πιο αυτοβιογραφικό του (κατά το γαλλικό Wikipedia, μεγάλωσε σε μια φτωχή συνοικία με πολλούς μαύρους, με τον πατέρα του να διατηρεί σνακ μπαρ και τον ίδιο σε ηλικία 17 ετών να πυροβολεί και να τραυματίζει κάποιον συνομήλικο). 

Αν δεχτούμε το παραπάνω, έχει ενδιαφέρον η θέση που μυθοπλαστικά έχει δώσει στον εαυτό του, την θέση του γιου που συνεχίζει την επιχείρηση του έλληνα pelecanosπατέρα αλλά έχοντας παράλληλα πάθος για την ποίηση και την γραφή (γεγονός πάντως που δεν αφήνει ασχολίαστο χωρίς κάποιο σαρκασμό: «Για συγγραφέας, πάντως, ο γιος σου είναι πολύ καλός ταμίας» αναφέρει κάποιος πελάτης στον πατέρα του βλέποντας τα χαρτάκια με στίχους κολλημένα με σελοτέιπ πίσω από το μπαρ).

Με λόγο που ρέει, μια εμμονική προσκόλληση στις λεπτομερείς περιγραφές (από ρούχα, ντυσίματα και μάρκες μέχρι μουσικά συγκροτήματα και μπάσκετ) και με ευαισθησία στις λεπτές αποχρώσεις των συναισθημάτων και στον τρόπο έκφρασης τους (‘Έκανε μια κίνηση με το χέρι στον αέρα: Φύγε από δω. Μου τη δίνεις. Σ’ αγαπάω’  κίνηση που κάνει ο πατέρας στον Άλεξ και που θα επαναλάβει ο Άλεξ στον γιο του είκοσι χρόνια αργότερα), ο Πελεκάνος καταπιάνεται με θέματα όπως η ευθύνη, η ενοχή, η συγχώρεση, η εξιλέωση, η δεύτερη ευκαιρία και η ηθική απαίτηση επαναδιαπραγμάτευσης του παρελθόντος («Η ζωή προχωράει και ξαφνικά νιώθεις την ανάγκη να στρώσεις τα κρεβάτια που άφησες ξέστρωτα» , όπως χαρακτηριστικά λέει ένας από τους ήρωες).
Αλλά η φιλοδοξία του συγγραφέα υπερβαίνει την ατομική περιπτωσιολογία. Με αφορμή ‘το συμβάν’, του δίνεται η ευκαιρία να μιλήσει για μια κοινωνία διακρίσεων, με αμφισβητήσιμη την θεωρία των ίσων ευκαιριών και να καυτηριάσει εύστοχα τον πόλεμο που πέρα από τα θύματα, αφήνει τα στρατιωτικά νοσοκομεία γεμάτα με ακρωτηριασμένους σωματικά και ψυχικά ανθρώπους (‘Υπηρετούσε σε μάχιμη μονάδα (στο Αφγανιστάν) της 10ης Μεραρχίας που είχε ως βάση το Φορτ Ντραμ στη Νέα Υόρκη, στο 1ο Τάγμα, 32ο Σύνταγμα πεζικού, 3η Ταξιαρχία. Ο Μονρόε είχε απομνημονεύσει όλους αυτούς τους αριθμούς, γεγονός που τον έκανε να αισθάνεται πιο σίγουρος ότι ο στρατός ως οργανισμός ήταν όντως οργανωμένος και θα προστάτευε το γιο του, σκέψη που μάλλον δεν είχε καμία λογική βάση’)
Στο ευρηματικό τέλος, δίνει την δυνατότητα στον πρωταγωνιστή του να ακολουθήσει τις βαθύτερες ανάγκες του και, εν τέλει, να καθορίσει τη μοίρα του επηρεάζοντας ταυτόχρονα τις ζωές των ανθρώπων που τον περιβάλουν.

Χωρίς να είναι ένα βιβλίο με ρηξικέλευθες ιδέες, επαναφέρει (με συζητήσιμο το αν είχε ποτέ υποχωρήσει) το θέμα του ρατσισμού και προσπαθεί να κλείσει τον κύκλο του μίσους και της βίας αφού δεν μπορεί παρά να είναι ένα ακόμα αδιέξοδο.
Ο Ουίλιαμ Φόκνερ είχε δηλώσει ότι ‘Ένας συγγραφέας χρειάζεται τρία πράγματα, πείρα, παρατήρηση και φαντασία, δυο εκ των οποίων και ενίοτε και ένα, μπορούν να αντικαταστήσουν την έλλειψη των υπολοίπων’. Με το μυθιστόρημα αυτό, ο Πελεκάνος αποδεικνύει ότι διαθέτει και τα τρία πιο πάνω συστατικά και σε περίσσεια.
 
eksofyllo

Τζορτζ Πελεκάνος
Το αδιέξοδο
μτφ. Θανάσης Γιαννακόπουλος
Εκδόσεις Πατάκη
Σελ. 372

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ηθοποιός» της Αν Ένραϊτ (κριτική) – Κόρη που μεγαλώνει στη σκιά μιας μητέρας σταρ

«Ηθοποιός» της Αν Ένραϊτ (κριτική) – Κόρη που μεγαλώνει στη σκιά μιας μητέρας σταρ

Για το μυθιστόρημα της Αν Ένραϊτ (Anne Enright) «Ηθοποιός» (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Sunset Boulevard» του Μπίλι Γουάιλντερ.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Venturini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου (κριτική)

«Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου με τον Μάνο Καρατζογιάννη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, στο θέατρο «Σταθμός».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είδα, στο θέατρο «Σταθμός», τη σκηνοθεσία του Κώστ...

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Η Ρέιτσελ Κασκ στην Αθήνα: Θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού»

Στην Αθήνα έρχεται η συγγραφέας Ρέιτσελ Κασκ, όπου θα μιλήσει με την Αμάντα Μιχαλοπούλου για το βιβλίο της «Περί γάμου και χωρισμού» (μτφρ. Ντόρα Δαρβίρη, εκδ. Gutenberg). Την Τρίτη, 27  Μαΐου, στις 7μμ, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

«Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» της μπελ χουκς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της μπελ χουκς [bell hooks] «Σύνδεση – Η γυναικεία αναζήτηση της αγάπης» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαΐου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

«Τα καταστρέψατε όλα» της Λάρα Καλέγια (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη βραβευμένη με το «Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL) 2021» συλλογή διηγημάτων της Μαλτέζας συγγραφέως Λάρα Καλέγια (Lara Calleja) «Τα καταστρέψατε όλα» (μτφρ. Βίκυ Πορφυρίδου), η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: ...

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

«Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα-φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 - 1991» του Αχιλλέα Σύρμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την εισαγωγή της μελέτης του Αχιλλέα Σύρμου «Επιζώντες τρίτοι – H λογοτεχνική μαρτυρία των διωκομένων 
στα στρατόπεδα–φυλακές της Κομμουνιστικής Αλβανίας, 1944 – 1991», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τι διαβάζουμε τώρα; Τέσσερις πρόσφατες ποιητικές συλλογές που ξεχωρίζουν

Τέσσερις ενδιαφέρουσες ποιητικές συλλογές από την περισσότερο ή λιγότερο πρόσφατη εκδοτική σοδειά. Τρία έργα από δόκιμους δημιουργούς και ένα αξιοπρόσεκτο ντεμπούτο.

Γράφει ο Γιώργος Δρίτσας 

...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα κλασικά και σύγχρονα μυθιστορήματα μεταφρασμένης λογοτεχνίας

Σταντάλ, Φώκνερ, Έσσε, αλλά και σύγχρονες φωνές συγκροτούν μια δεκάδα βιβλίων που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και που αξίζει να διαβάσουμε. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ