dead_end

Toυ Γιάννη Καρκανέβατου

«Πρέπει να κάνεις επιτόπου στροφή» είπε ο Άλεξ σαν να τα ‘χε χαμένα. «Στραβός είμαι, ρε μαλάκα» είπε ο Μπίλλυ. «Είναι αδιέξοδο το γαμημένο»… Στο βάθος μπροστά τους οι τρεις νεαροί μαύροι στέκονταν μες στη μέση του δρόμου, ακίνητοι, χωρίς πλέον να φωνάζουν. Μάλιστα αυτός που τον είχε πετύχει η πίτα έμοιαζε σαν να χαμογελά…
Καλοκαίρι του 1972, τρεις έφηβοι λευκοί εισβάλουν στην υποβαθμισμένη γειτονιά του Χίθροου Χάιτς με το αυτοκίνητο του μπαμπά και την πρόθεση να πουλήσουν τσαμπουκά. Τρεις λευκοί απέναντι σε τρεις μαύρους (‘Η απλή  απάντηση είναι ότι κάναμε ό,τι κάναμε επειδή ήμασταν όλοι βλαμμένοι πιτσιρικάδες… Δεν είχαμε τίποτα εναντίον σας. Δε σας ξέραμε καν. Ήσαστε εκείνοι, οι άλλοι, που μένατε στην άλλη πλευρά της πόλης’)  Αρχικός στόχος είναι να ‘χτυπήσουν’ και να φύγουν όμως το αδιέξοδο του δρόμου και της πράξης, τους εγκλωβίζει σε μια περιπέτεια μ’ έναν νεκρό και τον νεαρό Άλεξ Πάππα σημαδεμένο στο πρόσωπο.

Τριανταπέντε χρόνια μετά το συμβάν, μια τυχαία συνάντηση θα ξαναφέρει τους πρωταγωνιστές της ιστορίας κοντά αλλά με διαφορετικά κίνητρα. Κάποιος θέλει να ζητήσει συγγνώμη, κάποιος να ξεχάσει, κάποιος άλλος να το εκμεταλλευτεί και να εκβιάσει.
Ο Τζωρτζ Πελεκάνος, ελληνοαμερικανός γεννημένος το 1957 στην Ουάσινγκτον (όπου και κατοικεί με την γυναίκα και τα τρία παιδιά τους) είναι πολυγραφότατος συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και τηλεοπτικών σειρών με αναγνώριση τόσο από τον κόσμο όσο και από τους κριτικούς (Ο Στίβεν Κινγκ δήλωσε γι’ αυτόν ότι είναι ‘ο μεγαλύτερος εν ζωή αμερικανός συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών’ και ο Ομπάμα τον συμπεριέλαβε στις αναγνωστικές του προτιμήσεις). Έχει δημιουργήσει σειρές βιβλίων με διαφορετικούς πρωταγωνιστές (τον Nick Stefano, τους  Derek Strange και Terry Quinn και την σειρά D.C. Quartet) αλλά το ‘Αδιέξοδο’ – που δεν ανήκει σ’ αυτές τις σειρές - είναι το πιο αυτοβιογραφικό του (κατά το γαλλικό Wikipedia, μεγάλωσε σε μια φτωχή συνοικία με πολλούς μαύρους, με τον πατέρα του να διατηρεί σνακ μπαρ και τον ίδιο σε ηλικία 17 ετών να πυροβολεί και να τραυματίζει κάποιον συνομήλικο). 

Αν δεχτούμε το παραπάνω, έχει ενδιαφέρον η θέση που μυθοπλαστικά έχει δώσει στον εαυτό του, την θέση του γιου που συνεχίζει την επιχείρηση του έλληνα pelecanosπατέρα αλλά έχοντας παράλληλα πάθος για την ποίηση και την γραφή (γεγονός πάντως που δεν αφήνει ασχολίαστο χωρίς κάποιο σαρκασμό: «Για συγγραφέας, πάντως, ο γιος σου είναι πολύ καλός ταμίας» αναφέρει κάποιος πελάτης στον πατέρα του βλέποντας τα χαρτάκια με στίχους κολλημένα με σελοτέιπ πίσω από το μπαρ).

Με λόγο που ρέει, μια εμμονική προσκόλληση στις λεπτομερείς περιγραφές (από ρούχα, ντυσίματα και μάρκες μέχρι μουσικά συγκροτήματα και μπάσκετ) και με ευαισθησία στις λεπτές αποχρώσεις των συναισθημάτων και στον τρόπο έκφρασης τους (‘Έκανε μια κίνηση με το χέρι στον αέρα: Φύγε από δω. Μου τη δίνεις. Σ’ αγαπάω’  κίνηση που κάνει ο πατέρας στον Άλεξ και που θα επαναλάβει ο Άλεξ στον γιο του είκοσι χρόνια αργότερα), ο Πελεκάνος καταπιάνεται με θέματα όπως η ευθύνη, η ενοχή, η συγχώρεση, η εξιλέωση, η δεύτερη ευκαιρία και η ηθική απαίτηση επαναδιαπραγμάτευσης του παρελθόντος («Η ζωή προχωράει και ξαφνικά νιώθεις την ανάγκη να στρώσεις τα κρεβάτια που άφησες ξέστρωτα» , όπως χαρακτηριστικά λέει ένας από τους ήρωες).
Αλλά η φιλοδοξία του συγγραφέα υπερβαίνει την ατομική περιπτωσιολογία. Με αφορμή ‘το συμβάν’, του δίνεται η ευκαιρία να μιλήσει για μια κοινωνία διακρίσεων, με αμφισβητήσιμη την θεωρία των ίσων ευκαιριών και να καυτηριάσει εύστοχα τον πόλεμο που πέρα από τα θύματα, αφήνει τα στρατιωτικά νοσοκομεία γεμάτα με ακρωτηριασμένους σωματικά και ψυχικά ανθρώπους (‘Υπηρετούσε σε μάχιμη μονάδα (στο Αφγανιστάν) της 10ης Μεραρχίας που είχε ως βάση το Φορτ Ντραμ στη Νέα Υόρκη, στο 1ο Τάγμα, 32ο Σύνταγμα πεζικού, 3η Ταξιαρχία. Ο Μονρόε είχε απομνημονεύσει όλους αυτούς τους αριθμούς, γεγονός που τον έκανε να αισθάνεται πιο σίγουρος ότι ο στρατός ως οργανισμός ήταν όντως οργανωμένος και θα προστάτευε το γιο του, σκέψη που μάλλον δεν είχε καμία λογική βάση’)
Στο ευρηματικό τέλος, δίνει την δυνατότητα στον πρωταγωνιστή του να ακολουθήσει τις βαθύτερες ανάγκες του και, εν τέλει, να καθορίσει τη μοίρα του επηρεάζοντας ταυτόχρονα τις ζωές των ανθρώπων που τον περιβάλουν.

Χωρίς να είναι ένα βιβλίο με ρηξικέλευθες ιδέες, επαναφέρει (με συζητήσιμο το αν είχε ποτέ υποχωρήσει) το θέμα του ρατσισμού και προσπαθεί να κλείσει τον κύκλο του μίσους και της βίας αφού δεν μπορεί παρά να είναι ένα ακόμα αδιέξοδο.
Ο Ουίλιαμ Φόκνερ είχε δηλώσει ότι ‘Ένας συγγραφέας χρειάζεται τρία πράγματα, πείρα, παρατήρηση και φαντασία, δυο εκ των οποίων και ενίοτε και ένα, μπορούν να αντικαταστήσουν την έλλειψη των υπολοίπων’. Με το μυθιστόρημα αυτό, ο Πελεκάνος αποδεικνύει ότι διαθέτει και τα τρία πιο πάνω συστατικά και σε περίσσεια.
 
eksofyllo

Τζορτζ Πελεκάνος
Το αδιέξοδο
μτφ. Θανάσης Γιαννακόπουλος
Εκδόσεις Πατάκη
Σελ. 372

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

Για το κύκνειο άσμα του Πολ Όστερ [Paul Auster] «Μπαουμγκάρτνερ» (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Πανθομολογούμενα, ακόμα και οι σημαντικότεροι συγγραφείς προσεγγίζοντας το τέλος της ζωής τους σταδιακά χάνουν την αρχικ...

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ [Vladimir Nabokov] «Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Ήταν η ηχώ μιας πιθανής αλήθειας, μια επίκαιρη υ...

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

Για το μυθιστόρημα του Φρεντ Χόιλ [Fred Hoyle] «Το μαύρο σύννεφο» (μτφρ. Θοδωρής Πιερράτος, επίμετρο Richard Dawkins, φιλολογική επιμέλεια Τραϊανός Μάνος, εκδ. Ροπή).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στις μέρες μας ο κίνδυνος μιας...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ [Rachel Cusk] απονεμήθηκε το βραβείο Γκόλντσμιθς [Goldsmiths] για το μυθιστόρημά της Parade. Τα βιβλία της Κασκ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg.

Επιμέλεια Book Press

Στη ...

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ