baladeur

Για το μυθιστόρημα «Η δίκη του Ματάν» της Ναντίφα Μοχάμεντ (μτφρ. Γωγώ Αρβανίτη, εκδ. Διόπτρα). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία του Matthew Witty από το Κάρντιφ (1940) στην Ουαλία, πλαίσιο δράσης του μυθιστορήματος.

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Η ιστορία: Βρισκόμαστε στο Κάρντιφ, μεγάλο λιμάνι και πρωτεύουσα της Ουαλίας, στα 1952. Ο Μαχμούτ Ματάν είναι ένας εικοσιοκτάχρονος Σομαλός που έχει δουλέψει για χρόνια θερμαστής στα καράβια. Κάποια στιγμή ερωτεύτηκαν σφόδρα με την Ουαλή Λόρα, με την οποία έκαναν τρία αγόρια, όμως λόγω του νευρικού χαρακτήρα του και της δυστοκίας του να περιοριστεί σε μια σταθερή δουλειά, η Λόρα τον διώχνει από το σπίτι τους και αναγκάζεται να μένει μόνος του σε φτηνές πανσιόν. Τον τελευταίο καιρό, ο Μαχμούτ σέρνεται στην πόλη, στον ιππόδρομο και σε παράνομες χαρτοπαιξίες, κάνοντας μικροκλοπές, ζώντας από την πρόνοια, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθεί με θεαματικές αλλά όχι ουσιαστικές χειρονομίες, να κερδίσει πάλι την εύνοια της γυναίκας του.

Τότε συμβαίνει κάτι τρομερό: Μια σαραντάχρονη Εβραία, η κυρία Βολάκι, κατακρεουργείται μέσα στον ίδιο της το κατάστημα, ενώ η αδερφή της και η ανιψιά της τρώνε αμέριμνες σε παράπλευρο δωμάτιο.

Ο περήφανος και ατίθασος Μαχμούτ Ματάν διεγείρει τα ρατσιστικά ανακλαστικά των ντόπιων

Είμαστε, να το θυμίσουμε ξανά, στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο. Το Κάρντιφ, λιμάνι με πολύ μεγάλη κίνηση εκείνα τα χρόνια, συγκεντρώνει μιλιούνια από όλες τις κτήσεις του Στέμματος: Ινδοί, Αφρικανοί, Τζαμαϊκανοί, που οι περισσότεροι εργάζονται είτε στα ορυχεία είτε στα καράβια, πάνε κι έρχονται: Οι ρατσιστικές εκδηλώσεις είναι καθημερινές, με κάθε αφορμή, ενώ δημοφιλείς φυλλάδες προτρέπουν την κυβέρνηση να ξεφορτωθεί όλους αυτούς που «κλέβουν τις δουλειές» των Βρετανών.

Ο περήφανος και ατίθασος Μαχμούτ Ματάν, με τα μισερά αγγλικά του, που είχε και το θράσος να παντρευτεί λευκή κοπέλα και να σπείρει μάνι μάνι και τρία παιδιά, εισπράττοντας μάλιστα επιδόματα, διεγείρει τα ρατσιστικά ανακλαστικά των ντόπιων, αλλά και τον φθόνο άλλων Αφρικανών. Κι εκείνος, μες στην παραζάλη του, υποτιμά το κύμα αντιπάθειας που ξεσηκώνει, έτσι ώστε αργεί να αντιληφθεί τον ιστό ενοχής που εξυφαίνεται γύρω του. Πριν καλά καλά το πάρει είδηση, θα βρεθεί προφυλακισμένος για μια κλοπή που όντως διέπραξε. Όμως αυτό, θα είναι μονάχα η αρχή...

Mattan 728

Ο κλοιός της προκατάληψης σφίγγει γύρω από τον Ματάν 

Παράλληλα με την ιστορία του Ματάν, που είναι λες και δεν μπορεί να ξυπνήσει από τον εφιάλτη να κατηγορείται για έναν ειδεχθή φόνο που δεν έχει διαπράξει, αναπτύσσεται ο κόσμος και το παρελθόν της οικογένειας του θύματος, αλλά και όλης της εβραϊκής κοινότητας.

Καμία δύναμη δεν μοιάζει ικανή να αλλάξει την τροπή των πραγμάτων. 

Μέσα από τα μάτια της αδερφής της νεκρής, της Νταϊάνα, που πολέμησε γενναία ενάντια στους Ναζί, θέλοντας όσο περνούσε από το χέρι της να αποτρέψει το αδιανόητο έγκλημα που έβλεπε πως ερχόταν, αντιλαμβανόμαστε ότι και προπολεμικά, η ζωή των Εβραίων δεν ήταν εύκολη στο Κάρντιφ. Δεν είχαν λείψει μάλιστα και οργανωμένες επιθέσεις, σπάσιμο καταστημάτων και προπηλακισμοί: Έτσι, παρά τις μεγάλες διαφορές τους, ιστορικές, θρησκευτικές και οικονομικές βέβαια, μια και οι Εβραίοι ήταν κυρίως μαγαζάτορες ενώ οι Αφρικανοί μετανάστες κυρίως εργάτες, οι δυο κοινότητες ένιωθαν ξένο σώμα μέσα στην βρετανική κοινωνία.

natifa mohamed

Η Nadifa Mohamed γεννήθηκε στη Χαργκέισα της Σομαλιλάνδης το 1981, μετανάστευσε στη Βρετανία σε ηλικία τεσσάρων ετών και πλέον ζει στο Λονδίνο. Το πρώτο της βιβλίο Black Mamba Boy απέσπασε το βραβείο Betty Trask, ήταν στη βραχεία λίστα για το Guardian First Book Award, για το John Llewellyn Rhys Prize, για το Dylan Thomas Prize και για το PEN Open Book Award. Το δεύτερο μυθιστόρημά της Orchard of Lost Souls απέσπασε τα βραβεία Somerset Maugham και Albert Bernard. Η Nadifa Mohamed επελέγη για το Granta Best of Young British Novelists το 2013 και είναι μέλος της Royal Society of Literature. Το μυθιστόρημα Η δίκη του Ματάν ήταν υποψήφιο για το βραβείο Booker. 

 

Στο μεταξύ, ο κλοιός της προκατάληψης σφίγγει γύρω από τον Ματάν. Ο φαινομενικά απαθής και αντικειμενικός Αστυνόμος Πάουελ δεν χάνει τον χρόνο του, επιζητά το ταχύτερο έναν ένοχο. Με ποια στοιχεία; Ε, τα στοιχεία, όταν δεν υπάρχουν, μπορούν να προκύψουν. Όλο και κάποιος κάτι είδε, κάτι άκουσε, ή κάτι νομίζει. Ειδικά από τη μέρα που ανακοινώνεται από την εβραϊκή κοινότητα ένα μεγάλο ποσό ως ανταμοιβή για όποιον βοηθήσει στον εντοπισμό του ενόχου, οι καλοθελητές εμφανίζονται ο ένας μετά τον άλλον. Πλέον η πεποίθηση, για την ενοχή του Ματάν έχει γίνει κοινό κτήμα. Καμία δύναμη δεν μοιάζει ικανή να αλλάξει την τροπή των πραγμάτων.

dioptra i diki tou matanΗ 42χρονη σήμερα Ναντίφα Μοχάμεντ χτίζει το μυθιστόρημά της με τα υλικά της κλασικής πεζογραφίας. Δίνει το βάρος στη σκιαγράφηση πειστικών και τρισδιάστατων χαρακτήρων, και η πλοκή ακολουθεί. Ειδικά η προσωπογραφία του Μαχμούτ Ματάν, του τραγικού αντιήρωα αυτής της ιστορίας, είναι υποδειγματική, πλήρης, ολοζώντανη. Κι όσο η ιστορία πλησιάζει προς την ολοκλήρωσή της, καθώς αναπτύσσεται ως δικαστικό δράμα, με σκηνές κι αποσπάσματα από τη δίκη, τόσο ο ήρωάς της διογκώνεται, παίρνει σάρκα κι οστά, κι εμφανίζεται ενώπιόν μας, γυμνός, κι ανθρώπινος, συνταρακτικός.

Μέχρι το σπαραξικάρδιο τέλος, αφού οι προσπάθειες του δικηγόρου του, αρχικά για έφεση, και στη συνέχεια για χάρη, απορρίπτονται διαδοχικά.

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1952, ημέρα γέννησης του πρώτου του γιου, ο Μαχμούτ Ματάν εκτελείται δια απαγχονισμού. Είναι ο τελευταίος άνθρωπος που εκτελέστηκε στην Ουαλία, ενώ η γυναίκα του και οι τρεις γιοι του αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή στη δικαίωσή του. Η δικαίωση επήλθε το 1998, όταν τριμελής επιτροπή δικαστικών αναψηλάφησε την υπόθεση κρίνοντας την καταδίκη του Ματάν αβάσιμη. Μόλις λίγους μήνες από σήμερα, τον Σεπτέμβριο του 2022, η Αστυνομία του Κάρντιφ απολογήθηκε κι επισήμως στους εναπομείναντες απογόνους του, για την άδικη καταδίκη και εκτέλεση του.

«Η δίκη του Ματάν», το δικαίως πολυπαινεμένο μυθιστόρημα της βρετανής, με καταγωγή από τη Σομαλία, Ναντίφα Μοχάμεντ, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα, σε λεπτοδουλεμένη μετάφραση της Γωγώς Αρβανίτη.


* Ο Κ.Β. Κατσουλάρης είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Αφαίας και Τελαμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο).

politeia link more

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μαγδαληνή Ρεμούνδου: «Τα προγράμματα σπουδών που παρέχει το Μητροπολιτικό Κολλέγιο είναι προγράμματα δημόσιων Βρετανικών Πανεπιστημίων»

Μιλήσαμε με την κα Μαγδαληνή Ρεμούνδου, Κοσμήτορα της Σχολής Πολιτισμού, στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο, για τη Σχολή Πολιτισμού και Επικοινωνίας του Κολλεγίου, που έχει ήδη ξεχωρίσει με τα ποιοτικά της προγράμματα σε τομείς όπως η σκηνοθεσία, η δημιουργική γραφή ή η δημοσιογραφία. 

Συνέντευξη στον ...

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Έφυγε από τη ζωή ο βραβευμένος Σύριος συγγραφέας Χάλιντ Χαλίφα

Ο Χάλιντ Χαλίφα [Khaled Khalifa], ένας από τους γνωστότερους συγγραφείς της Συρίας, έφυγε από τη ζωή στις 30 Σεπτεμβρίου, σε ηλικία 59 ετών, από καρδιακή ανακοπή. Το βιβλίο του «Ο θάνατος είναι ζόρικη δουλειά» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Αγγελικής Σιγούρου.

...
Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου: Μαδρίτη, Φρανκφούρτη, Σάρζα, Γουαδαλαχάρα – Τέσσερις σταθμοί για το ελληνικό βιβλίο

Η χώρα μας θα πάρει μέρος σε τέσσερις Διεθνείς Εκθέσεις Βιβλίου έως το τέλος του 2023. Στην αποστολή μετέχουν συγγραφείς, μεταφραστές, κριτικοί λογοτεχνίας, πανεπιστημιακοί, εκδότες, πολιτιστικοί οργανισμοί και φορείς.

Επιμέλεια: Book Press

Μαδρίτη, Φρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ