baladeur

Για το μυθιστόρημα «Η δίκη του Ματάν» της Ναντίφα Μοχάμεντ (μτφρ. Γωγώ Αρβανίτη, εκδ. Διόπτρα). Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία του Matthew Witty από το Κάρντιφ (1940) στην Ουαλία, πλαίσιο δράσης του μυθιστορήματος.

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Η ιστορία: Βρισκόμαστε στο Κάρντιφ, μεγάλο λιμάνι και πρωτεύουσα της Ουαλίας, στα 1952. Ο Μαχμούτ Ματάν είναι ένας εικοσιοκτάχρονος Σομαλός που έχει δουλέψει για χρόνια θερμαστής στα καράβια. Κάποια στιγμή ερωτεύτηκαν σφόδρα με την Ουαλή Λόρα, με την οποία έκαναν τρία αγόρια, όμως λόγω του νευρικού χαρακτήρα του και της δυστοκίας του να περιοριστεί σε μια σταθερή δουλειά, η Λόρα τον διώχνει από το σπίτι τους και αναγκάζεται να μένει μόνος του σε φτηνές πανσιόν. Τον τελευταίο καιρό, ο Μαχμούτ σέρνεται στην πόλη, στον ιππόδρομο και σε παράνομες χαρτοπαιξίες, κάνοντας μικροκλοπές, ζώντας από την πρόνοια, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθεί με θεαματικές αλλά όχι ουσιαστικές χειρονομίες, να κερδίσει πάλι την εύνοια της γυναίκας του.

Τότε συμβαίνει κάτι τρομερό: Μια σαραντάχρονη Εβραία, η κυρία Βολάκι, κατακρεουργείται μέσα στον ίδιο της το κατάστημα, ενώ η αδερφή της και η ανιψιά της τρώνε αμέριμνες σε παράπλευρο δωμάτιο.

Ο περήφανος και ατίθασος Μαχμούτ Ματάν διεγείρει τα ρατσιστικά ανακλαστικά των ντόπιων

Είμαστε, να το θυμίσουμε ξανά, στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο. Το Κάρντιφ, λιμάνι με πολύ μεγάλη κίνηση εκείνα τα χρόνια, συγκεντρώνει μιλιούνια από όλες τις κτήσεις του Στέμματος: Ινδοί, Αφρικανοί, Τζαμαϊκανοί, που οι περισσότεροι εργάζονται είτε στα ορυχεία είτε στα καράβια, πάνε κι έρχονται: Οι ρατσιστικές εκδηλώσεις είναι καθημερινές, με κάθε αφορμή, ενώ δημοφιλείς φυλλάδες προτρέπουν την κυβέρνηση να ξεφορτωθεί όλους αυτούς που «κλέβουν τις δουλειές» των Βρετανών.

Ο περήφανος και ατίθασος Μαχμούτ Ματάν, με τα μισερά αγγλικά του, που είχε και το θράσος να παντρευτεί λευκή κοπέλα και να σπείρει μάνι μάνι και τρία παιδιά, εισπράττοντας μάλιστα επιδόματα, διεγείρει τα ρατσιστικά ανακλαστικά των ντόπιων, αλλά και τον φθόνο άλλων Αφρικανών. Κι εκείνος, μες στην παραζάλη του, υποτιμά το κύμα αντιπάθειας που ξεσηκώνει, έτσι ώστε αργεί να αντιληφθεί τον ιστό ενοχής που εξυφαίνεται γύρω του. Πριν καλά καλά το πάρει είδηση, θα βρεθεί προφυλακισμένος για μια κλοπή που όντως διέπραξε. Όμως αυτό, θα είναι μονάχα η αρχή...

Mattan 728

Ο κλοιός της προκατάληψης σφίγγει γύρω από τον Ματάν 

Παράλληλα με την ιστορία του Ματάν, που είναι λες και δεν μπορεί να ξυπνήσει από τον εφιάλτη να κατηγορείται για έναν ειδεχθή φόνο που δεν έχει διαπράξει, αναπτύσσεται ο κόσμος και το παρελθόν της οικογένειας του θύματος, αλλά και όλης της εβραϊκής κοινότητας.

Καμία δύναμη δεν μοιάζει ικανή να αλλάξει την τροπή των πραγμάτων. 

Μέσα από τα μάτια της αδερφής της νεκρής, της Νταϊάνα, που πολέμησε γενναία ενάντια στους Ναζί, θέλοντας όσο περνούσε από το χέρι της να αποτρέψει το αδιανόητο έγκλημα που έβλεπε πως ερχόταν, αντιλαμβανόμαστε ότι και προπολεμικά, η ζωή των Εβραίων δεν ήταν εύκολη στο Κάρντιφ. Δεν είχαν λείψει μάλιστα και οργανωμένες επιθέσεις, σπάσιμο καταστημάτων και προπηλακισμοί: Έτσι, παρά τις μεγάλες διαφορές τους, ιστορικές, θρησκευτικές και οικονομικές βέβαια, μια και οι Εβραίοι ήταν κυρίως μαγαζάτορες ενώ οι Αφρικανοί μετανάστες κυρίως εργάτες, οι δυο κοινότητες ένιωθαν ξένο σώμα μέσα στην βρετανική κοινωνία.

natifa mohamed

Η Nadifa Mohamed γεννήθηκε στη Χαργκέισα της Σομαλιλάνδης το 1981, μετανάστευσε στη Βρετανία σε ηλικία τεσσάρων ετών και πλέον ζει στο Λονδίνο. Το πρώτο της βιβλίο Black Mamba Boy απέσπασε το βραβείο Betty Trask, ήταν στη βραχεία λίστα για το Guardian First Book Award, για το John Llewellyn Rhys Prize, για το Dylan Thomas Prize και για το PEN Open Book Award. Το δεύτερο μυθιστόρημά της Orchard of Lost Souls απέσπασε τα βραβεία Somerset Maugham και Albert Bernard. Η Nadifa Mohamed επελέγη για το Granta Best of Young British Novelists το 2013 και είναι μέλος της Royal Society of Literature. Το μυθιστόρημα Η δίκη του Ματάν ήταν υποψήφιο για το βραβείο Booker. 

 

Στο μεταξύ, ο κλοιός της προκατάληψης σφίγγει γύρω από τον Ματάν. Ο φαινομενικά απαθής και αντικειμενικός Αστυνόμος Πάουελ δεν χάνει τον χρόνο του, επιζητά το ταχύτερο έναν ένοχο. Με ποια στοιχεία; Ε, τα στοιχεία, όταν δεν υπάρχουν, μπορούν να προκύψουν. Όλο και κάποιος κάτι είδε, κάτι άκουσε, ή κάτι νομίζει. Ειδικά από τη μέρα που ανακοινώνεται από την εβραϊκή κοινότητα ένα μεγάλο ποσό ως ανταμοιβή για όποιον βοηθήσει στον εντοπισμό του ενόχου, οι καλοθελητές εμφανίζονται ο ένας μετά τον άλλον. Πλέον η πεποίθηση, για την ενοχή του Ματάν έχει γίνει κοινό κτήμα. Καμία δύναμη δεν μοιάζει ικανή να αλλάξει την τροπή των πραγμάτων.

dioptra i diki tou matanΗ 42χρονη σήμερα Ναντίφα Μοχάμεντ χτίζει το μυθιστόρημά της με τα υλικά της κλασικής πεζογραφίας. Δίνει το βάρος στη σκιαγράφηση πειστικών και τρισδιάστατων χαρακτήρων, και η πλοκή ακολουθεί. Ειδικά η προσωπογραφία του Μαχμούτ Ματάν, του τραγικού αντιήρωα αυτής της ιστορίας, είναι υποδειγματική, πλήρης, ολοζώντανη. Κι όσο η ιστορία πλησιάζει προς την ολοκλήρωσή της, καθώς αναπτύσσεται ως δικαστικό δράμα, με σκηνές κι αποσπάσματα από τη δίκη, τόσο ο ήρωάς της διογκώνεται, παίρνει σάρκα κι οστά, κι εμφανίζεται ενώπιόν μας, γυμνός, κι ανθρώπινος, συνταρακτικός.

Μέχρι το σπαραξικάρδιο τέλος, αφού οι προσπάθειες του δικηγόρου του, αρχικά για έφεση, και στη συνέχεια για χάρη, απορρίπτονται διαδοχικά.

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1952, ημέρα γέννησης του πρώτου του γιου, ο Μαχμούτ Ματάν εκτελείται δια απαγχονισμού. Είναι ο τελευταίος άνθρωπος που εκτελέστηκε στην Ουαλία, ενώ η γυναίκα του και οι τρεις γιοι του αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή στη δικαίωσή του. Η δικαίωση επήλθε το 1998, όταν τριμελής επιτροπή δικαστικών αναψηλάφησε την υπόθεση κρίνοντας την καταδίκη του Ματάν αβάσιμη. Μόλις λίγους μήνες από σήμερα, τον Σεπτέμβριο του 2022, η Αστυνομία του Κάρντιφ απολογήθηκε κι επισήμως στους εναπομείναντες απογόνους του, για την άδικη καταδίκη και εκτέλεση του.

«Η δίκη του Ματάν», το δικαίως πολυπαινεμένο μυθιστόρημα της βρετανής, με καταγωγή από τη Σομαλία, Ναντίφα Μοχάμεντ, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα, σε λεπτοδουλεμένη μετάφραση της Γωγώς Αρβανίτη.


* Ο Κ.Β. Κατσουλάρης είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Αφαίας και Τελαμώνος» (εκδ. Μεταίχμιο).

politeia link more

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

«Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ (κριτική) – Στα χνάρια ενός κόσμου που χάνεται

Για την τριλογία «Οι Υπνοβάτες» του Χέρμαν Μπροχ [Hermann Broch] (μτφρ. Σοφία Αυγερινού, εκδ. Έρμα). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Χέρμαν Μπροχ.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Εάν δεχτούμε ότι είμαστε περιφερόμενες σκιές ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ημερίδα για την «Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη, στα Χανιά

Ο Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνει στις 27 Μαρτίου 2023 στο θέατρο ΚΥΔΩΝΙΑ στα Χανιά, ημερίδα με θέμα: Νοούμενα και υπονοούμενα στο θεατρικό έργο «Η Κασέτα» της Λούλας Αναγνωστάκη. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Λούλας Αναγνωστάκη από τον Σπύρο Στάβερη.

...
«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία – Με αφορμή το βιβλίο «Μια σύντομη ιστορία της Ρωσίας» του Rodric Braithwaite

Οι εκδόσεις Ψυχογιός διοργανώνουν συζήτηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αφορμή το βιβλίο του Rodric Braithwaite «Μια Σύντομη Ιστορία της Ρωσίας», απόψε, Πέμπτη 23 Μαρτίου, στο βιβλιοπωλείο LIBER.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ