eleven am edward hopper

Για το μυθιστόρημα της Κλερ Μεσούντ [Claire Messud] «Η γυναίκα του επάνω ορόφου» (μτφρ. Ρένα Χατχούτ, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Ο πίνακας του Έντουαρντ Χόπερ «11 a.m.» (1926).

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Μια φωνή γεμάτη οργή, μια χειμαρρώδης εξομολόγηση, ένας απολογισμός ζωής. Αυτή είναι η ιστορία μιας γυναίκας, της σαραντάχρονης Νόρας, στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών, κατά την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα. Μια φωνή που θα ήθελε να συμπεριλάβει, όπως λέει, όλες τις γυναίκες του κόσμου, που προσπαθούν να ανταποκριθούν στην αναμενόμενη και αποδεκτή εικόνα της γυναίκας, που δεν κατορθώνουν να υλοποιήσουν τις βαθύτερες επιθυμίες τους (η Νόρα ήθελε να γίνει ζωγράφος, σπούδασε όμως Παιδαγωγικά και έγινε δασκάλα), ακολουθώντας τα στερεότυπα που τις οδηγούν σε μια ζωή ανούσια και αδιέξοδη. Σε μια ζωή γεμάτη από ψέματα και προσποίηση, σε έναν κόσμο που μοιάζει με σπίτι όλο καθρέφτες και παραποιημένα είδωλα και πουθενά μια πόρτα που να γράφει: «Έξοδος».

Κι αν, όπως οι περισσότερες γυναίκες, είναι καταδικασμένη και η Νόρα να ζει κατά κάποιο τρόπο υπογείως, να υποχωρεί και να κάνει στην άκρη για να περάσουν οι εκλεκτοί της ζωής, η ίδια χαρακτηρίζει τον εαυτό της μια «γυναίκα του επάνω ορόφου», σαν την ήσυχη γυναίκα σε έναν τακτοποιημένο τρίτο όροφο, πάντα με το χαμόγελο και τη βολική για όλους σιωπή, στην πραγματικότητα αόρατη για τους άλλους.

Η Νόρα θα κατασκευάσει μια μάσκα, ένα προσωπείο που να είναι αποδεκτό, χωρίς η ίδια να διαβλέπει τον κίνδυνο αυτό να ενσωματωθεί στο δέρμα της και να αποτελεί πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της προσωπικότητάς της. Σ’ αυτή την επίπεδη ζωή θα παρουσιαστεί όμως ξαφνικά η ευκαιρία για κάτι το εξαιρετικό, το διαφορετικό και προκλητικό, στο πρόσωπο του Ρεζά, ενός οκτάχρονου μαθητή της (ενός αγοριού παραμυθένιου, όπως το χαρακτηρίζει η ίδια) και στη συνέχεια στην παρουσία των δύο γονιών του, της Σιρένας αρχικά, μιας Ιταλίδας εικαστικού και του άντρα της, του Λιβανέζου Σκαντάρ, ιστορικού με πανεπιστημιακή καριέρα.

Σε μια ζωή γεμάτη από ψέματα και προσποίηση, σε έναν κόσμο που μοιάζει με σπίτι όλο καθρέφτες και παραποιημένα είδωλα και πουθενά μια πόρτα που να γράφει: «Έξοδος».

Προσκολλημένη στην οικογένεια αυτή, ως φίλη στην αρχή και κατόπιν ως μπέιμπι σίτερ του Ρεζά, θα αυθυποβληθεί πως αποτελεί και η ίδια μέλος της. Ένας ενδόμυχος ερωτισμό που εκκινεί από τον Ρεζά φθάνει και στους δύο γονείς, και όσον αφορά τον Σκαντάρ θα πάρει τη μορφή ακραίας αυταπάτης, θυμίζοντας τον Τσέχωφ και τον «Μαύρο Καλόγερό» του. Η Νόρα πιστεύει ότι η καλά κρυμμένη μέχρι τότε πολύτιμη ιδιαιτερότητά της ως προσωπικότητας, μπορεί να τραφεί από τη δική τους παρουσία, χωρίς όμως να αντιλαμβάνεται και η ίδια, την εξουσία που ηθελημένα ή αθέλητα ασκούν και οι τρεις επάνω της.

Με τη Σιρένα θα νοικιάσει ένα εργαστήριο και θα αγγίξει το όνειρό της να δημιουργήσει ένα καλλιτεχνικό έργο, μια σειρά από μινιατούρες με αφορμή εμβληματικές γυναικείες φιγούρες, όπως για παράδειγμα η Έμιλυ Ντίκινσον. Δίπλα, ωστόσο, στα δικά της εν πολλοίς άτεχνα δημιουργήματα, η Σιρένα θα δημιουργεί ένα εξαίσιο πολυεπίπεδο έργο (μια εκδοχή της Χώρας των Θαυμάτων) με διεθνή αναγνώριση. Και ενώ πιστεύει πως τα αισθήματα είναι αμοιβαία, η οικογένεια θα εξαφανιστεί από τη ζωή της χωρίς καμία εξήγηση.

Gutenberg ALDINA MESSUD gynaika tou epano orofouΘεωρώντας τον εαυτό της «γυναίκα του επάνω ορόφου» και συνειδητοποιώντας την απώλεια της «μη αληθινής ζωής» της, δεν έχει το περιθώριο να νιώσει δυστυχισμένη ή στερημένη· αυτό θα ήταν το τέλος. Όταν θα επανενωθούν τίποτα δεν θα είναι πλέον το ίδιο όπως πριν. Επιχείρησε να δραπετεύσει από τον επινοημένο, όλο προσποίηση κόσμο της, να τη δουν όπως ήταν στην πραγματικότητα, όμως δεν μπόρεσε να αποφύγει τη φθορά στην ψυχή της. Μόνη πλέον με τον εαυτό της θα πάρει καθοριστικές αποφάσεις. Αρκεί όμως αυτό ή μπροστά της ακόμη βρίσκεται η μεγαλύτερη έκπληξη; Και η οργή της, που από την αρχή ήταν παρούσα στην αφήγησή της, μήπως τώρα επιτέλους θα ερμηνευθεί; Και πού θα την οδηγήσει; Η ιστορία που μόλις μας αφηγήθηκε μήπως ήταν μόνο η αρχή;

Η Μεσούντ έχει γράψει μια συγκλονιστική ιστορία που διαβάζεται με ένταση, υποθέτουμε σχεδόν με την ίδια που γράφτηκε. Από τη μία εναπόθεσε στην ηρωίδα της τον ρόλο μιας γυναίκας που θα μπορούσε να αφορά περισσότερες με ματαιωμένα όνειρα και επίπλαστη ζωή. Έτσι, θέματα όπως η μοναξιά, η φιλία, η μητρότητα, ο έρωτας, η θέση της γυναίκας θα διαφανούν σε όλη τους την έκταση. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, όμως, που διατρέχει διακριτικά όλη την ιστορία, σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου, αγγίζει ένα ευρύτερο θέμα που αφορά την Τέχνη και τη φύση του καλλιτέχνη. Πώς ανέρχεσαι στη δύσκολη και απότομη κλίμακα της καλλιτεχνικής αναγνώρισης; Ποιες θυσίες χρειάζεται να κάνεις, και αυτές αφορούν μόνο εσένα ή είναι αναγκαίο να θυσιάσεις ακόμη και τα προσφιλή σου πρόσωπα; Τι σημαίνει η φράση «θυσιάζω τα πάντα» για την Τέχνη;

Ένα βιβλίο, σε μετάφραση, σημειώσεις και επίμετρο από τη Ρένα Χατχούτ, με ένα εξώφυλλο που συνταιριάζει απόλυτα με την ιστορία (Αγγελική Ξυνού, «Μια συνηθισμένη μέρα», λεπτομέρεια 2018), με τη φροντίδα όπως πάντα της σειράς «Aldina» των εκδόσεων Gutenberg, που δεν παύει να μας εκπλήσσει με τις εξαιρετικές επιλογές της. 


 Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. Το νέο της βιβλίο, η μελέτη «Ο ποιητὴς διάγει εσώκλειστος – Οι “τόποι” στην ποίηση του Κώστα Θ. Ριζάκη» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις του Φοίνικα.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Η Γυναίκα του Επάνω Ορόφου, που δείχνει στον κόσμο ένα πρόσωπο μονίμως συμπονετικό, ποτέ δεν θα είχε κάτι σαν έναν προσωπικό δείκτη αξιών. Η Γυναίκα του Επάνω Ορόφου δεν ενδιαφέρεται για τέτοια ιδιοτελή πράγματα. Δεν πρέπει να φανεί ότι έχει άσχημη καρδιά. Ποιος θα αγαπούσε μια άσχημη, μοναχική καρδιά;

Ο Σκαντάρ, η Σιρένα, ο Ρεζά – ο καθένας τους με τον τρόπο του, ήταν ο Μαύρος Καλόγερός μου. Είχα ένα πραγματικό μοναστήρι μέσα μου! Ο καθένας, στις παθιασμένες εσωτερικές συζητήσεις μου, ικανοποιούσε κάποιους από τους πιο αγαπητούς, πιο άγρια κρυμμένους πόθους της καρδιάς μου: ζωή, τέχνη, μητρότητα, έρωτα, και τη μεγάλη δελεαστική υπόσχεση ότι δεν ήμουν ένα τίποτα, ότι μπορούσε κανείς να με δει αφτιασίδωτη και ότι αυτός ο κρυμμένος εαυτός, αυτή η πολύτιμη κοπέλα χωρίς μάσκα, αόρατη επί δεκάδες χρόνια, μπορούσε –και μάλιστα έπρεπε– να αφήσει ένα ίχνος στον κόσμο». (σσ. 407-408)

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο (γενν. 1928) επίτιμο μέλος της. 

Επιμέλεια: Book Press

Η Ακαδημία Αθην...

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

«Νομίζω πως οι Φαινότυποι έτυχαν θερμής υποδοχής επειδή δείχνουν το πόσο δύσκολο είναι να χτίσεις γέφυρες μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια χώρα και μιλούν την ίδια γλώσσα, επηρεασμένοι από την αδράνεια που υπάρχει ακόμα εξαιτίας του αποικιοκρατικού παρελθόντος» μας είπε ο Βραζιλιάνος Πάουλο Σκοτ (Paulo Scott), που...

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Ποικιλία εκδηλώσεων συναντάμε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 για την Παρασκευή 20 Ιουνίου : εργαστήρια μετάφρασης, αφιερώματα σε νομπελίστες συγγραφείς, συναντήσεις και συζητήσεις με αγαπημένους πεζογράφους της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και προβολές ταινιών. Κεντρική εικόνα: Φερνάντο Αραμπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ