no longer human manga

Για το μυθιστόρημα του Οσάμου Νταζάι [Osamou Dazai] «Όχι πια άνθρωπος», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση Έφης Τσιρώνη. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από το manga του Usamaru Furuya που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Νταζάι.

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Ο Οσάμου Νταζάι, λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Τσουσίμα Σούτζι, είναι μια cult φιγούρα των ιαπωνικών γραμμάτων. Κάθε χρόνο, στις 13 Ιουνίου, την ημερομηνία της αυτοκτονίας του, γίνονται εκδηλώσεις μνήμης και πένθους σε όλη τη χώρα. Το «Όχι πια άνθρωπος», το μυθιστόρημα για το οποίο μιλάμε σήμερα, παραμένει ένα από τα πιο αγαπημένα σύγχρονα λογοτεχνικά βιβλία στην Ιαπωνία. Τόσο αυτό, όσο και άλλες του ιστορίες, έχουν διαχρονική απήχηση στους νέους κι έχουν αποτελέσει τη βάση για πληθώρα ταινιών, βιβλίων και μάνγκα.

Πού οφείλεται αυτή η λατρεία; Μάλλον στους ίδιους λόγους που καθιστούν τον «Φύλακα στη σίκαλη» ένα διαχρονικά υποχρεωτικό ανάγνωσμα στον δυτικό κόσμο, μυθιστόρημα που λατρεύεται από τους εφήβους κάθε γενιάς. Ο ήρωάς του, ο αντισυμβατικός Γιόζο, όπως ακριβώς και ο Χόλντεν του Σάλιντζερ, βρίσκεται σε τροχιά ολοκληρωτικής σύγκρουσης με τον κόσμο. Οι άνθρωποι του φαίνεται κάλπικοι, μα ακόμη πιο κάλπης του φαίνεται ο ίδιος ο εαυτός του.

Ασήμαντος, αόρατος, κακοποιημένος

Ο Τσουσίμα υπήρξε ένα από τα 11 παιδιά ενός πολύ εύπορου γαιοκτήμονα ο οποίος για ένα διάστημα ενεπλάκη και με τη πολιτική. Σύμφωνα και με τα ήθη της εποχής, πέρα από τον πρωτότοκο γιο, όλα τα υπόλοιπα παιδιά του ήταν σχετικά αδιάφορα. Η μητέρα του, ίσως κι από τις απανωτές γέννες, υπήρξε φιλάσθενη και ακόμη πιο απόμακρη από τον πατέρα του. Ο μικρός Τσουσίμα ανατράφηκε από μια ψυχρή θεία και σε σημαντικό βαθμό από το υπηρετικό προσωπικό. Από μικρός ένιωσε ασήμαντος, αόρατος, ένα αδύναμο πιόνι σε μια μεγάλη και ακαταλαβίστικη παρτίδα.

Στο Όχι πια άνθρωπος, ο ήρωας, μια εκδοχή του ίδιου του συγγραφέα, αφήνει σαφέστατα να εννοηθεί ότι είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά από τους υπηρέτες που τον ανέτρεφαν. Δεν προκαλεί εντύπωση που από νωρίς, η κοινωνική ζωή, κάθε προσωπική επαφή, του φαινόταν ένα κακοπαιγμένο θέατρο: Οι άνθρωποι άλλα σκέφτονται κι άλλα λένε, άλλα εννοούν κι άλλα αφήνουν να εννοηθεί, κακολογούν εκείνους με τους οποίους λίγο πριν έτρωγαν και έπιναν, κι όλα αυτά δεν φαίνεται να πλήττουν καθόλου τη διάθεσή τους για ζωή και επικράτηση. Απέναντι στην κοινωνική μασκαράτα, η απάντησή του είναι η μασκαράτα. Γίνεται ένας γελωτοποιός, μια μάσκα που διασκεδάζει τους άλλους, αποφεύγει τις συγκρούσεις και κάθε μορφή αγώνα.

Κι όμως, αυτός ο χαρακτήρας, αυτός ο παθητικός δέκτης προσβολών και αρνητής κάθε αντιπαράθεσης, θα εκτιμηθεί δεόντως στο πλαίσιο μιας κομμουνιστικής οργάνωσης στην οποία τον συστήνει ένας συμφοιτητής του. Εκεί, τι ειρωνεία, η μασκαράτα του εκλαμβάνεται ως σημαντικό προσόν.

dasai

Ζωή στα άκρα και εμμονή με την αυτοκτονία

Η ζωή του Οσάμου Νταζάι σημαδεύτηκε από αλλεπάλληλες απόπειρες αυτοκτονίας, χρόνιο αλκοολισμό, εθισμό στη μορφίνη, εγκλεισμό σε ψυχιατρείο. Σε μια από τις απόπειρές του, τις οποίες συχνά διέπραττε μαζί με την εκάστοτε ερωμένη του, η άτυχη κοπέλα πνίγηκε, κι ο Οσάμου παραλίγο να βρεθεί κατηγορούμενος για φόνο. Όλα αυτά, μαζί με ποτάμια αλκοόλ και περιδινήσεις στον κόσμο της πορνείας και των καμπαρέ, διαδοχικές σχέσεις με γυναίκες, ματαιώσεις και αναθαρρήσεις, είναι το υλικό τούτου του μυθιστορήματος. Ο κεντρικός ήρωας, σελίδα τη σελίδα, φθίνει όλο και περισσότερο, κόβει τα νήματα που τον συνδέουν με την ανθρωπότητα – ή τουλάχιστον έτσι αισθάνεται. Οι σπουδές βαλτώνουν, το όνειρο να γίνει ζωγράφος αξιώσεων απομακρύνεται, οι γέφυρες με την οικογένεια κόβονται, κάθε φιλοδοξία γίνεται δίκοπη λεπίδα.

Οι γυναίκες κάθε ηλικίας έλκονται από αυτόν τον ήσυχο και ντροπαλό νέο που μοιάζει να μην ζητά τίποτε και που δεν έχει πού την κεφαλήν κλίναι. Συχνά τον αναλαμβάνουν, τον συντρέχουν, δείχνουν απεριόριστη ανοχή στην απάθεια του και στην απουσία συναισθημάτων. Ούτε όμως και η φιλία καταφέρνει να ζεστάνει την καρδιά του. Ο Γιόζο, τόσο ανθρώπινος από τόσες πολλές πλευρές, δεν ξέρει πραγματικά πώς να είναι άνθρωπος.

Ένα σύγχρονο κλασικό

osamou dazaiΔιαβάζοντας σήμερα το «Όχι πια άνθρωπος» δεν μπορείς παρά να αναγνωρίσεις τη φρεσκάδα που αποπνέει, παρότι ως κείμενο από πολλές απόψεις εγγράφεται στην εποχή του, λίγο πριν και λίγο μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Ως μυθιστόρημα εμφανίζει μεγάλες ομοιότητες με πασίγνωστα κείμενα του δυτικού αναγνωστικού κανόνα της ίδιας περιόδου, όπως είναι η Ναυτία του Σαρτρ και ο Ξένος του Καμύ ή ο Φύλακας στη Σίκαλη, στο οποίο ήδη αναφέρθηκαμε. Επίσης, όσοι έχετε προσεκτικό αυτί, στην αφήγηση του Γιόζο ίσως αναγνωρίσετε εντελώς απροσδόκητα την υπνωτιστική και ματαιωμένη φωνή που ηχεί πίσω από τα περισσότερα βιβλία του Μισέλ Ουελμπέκ.

Σπαρακτικό και σκοτεινό, αλλά με απρόσμενη ποπ ελαφρότητα, το Όχι πια άνθρωπος του Οσάμου Νταζάι διαβάζεται σήμερα με ανανεωμένο ενδιαφέρον, κι όχι τυχαία στη χώρα μας κυκλοφόρησε πρόσφατα σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις (Gutenberg, Bibliothèque, Διόπτρα). Εμείς διαβάσαμε την όμορφα σχεδιασμένη πρόταση των εκδόσεων Διόπτρα, σε λιτή και διαυγή μετάφραση, από τα αγγλικά, της Έφης Τσιρώνη. 

* Ο Κ.Β. Κατσουλάρης είναι συγγραφέας. 


 politeia link more

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ