edgar-allan-poe250

Για την ανθολογία από το έργο του Έντγκαρ Άλαν Πόε «21 ιστορίες και Το κοράκι» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο). 

Του Δημήτρη Αργασταρά

Αν είναι αλήθεια ότι κλασικό είναι το βιβλίο που δεν εξαντλείται σε ορισμένο αριθμό αναγνώσεων, ανεξάρτητα χρονικής συγκυρίας και γεωγραφικού προσδιορισμού, και κλασικός είναι ο συγγραφέας που μας μεταδίδει αλήθειες φωτίζοντας σκοτεινές περιοχές, ακόμη και προσωπικές που μέχρι την ανάγνωση αγνοούσαμε, που αποκαλύπτει κάποιο αιώνιο πάθος σε εκείνες τις καρδιές όπου όλα πριν θεωρούνταν γνωστά και αποκαλυμμένα, τότε δύσκολα μπορούμε να σκεφτούμε αντιπροσωπευτικότερο χαρακτηρισμό για τον Αμερικανό διηγηματογράφο Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Και η καινούρια, ιδιαίτερα φροντισμένη έκδοση που κυκλοφόρησε από το Μεταίχμιο Edgar Allan Poe, 21 ιστορίες και το Κοράκι (μτφρ. Κατερίνας Σχινά) το αποδεικνύει περίτρανα αυτό. 

Το έργο του Πόε επηρέασε καθοριστικά όχι μόνο την ιστορία της λογοτεχνίας του υπερφυσικού αλλά και της τέχνης του διηγήματος στο σύνολό της, διαμορφώνοντας τις τάσεις μια νέας αισθητικής σχολής. Σημαντική σε αυτό ήταν η συμβολή του μεγάλου Γάλλου θαυμαστή του, Σαρλ Μποντλέρ, που τον σύστησε και τον καθιέρωσε στην Ευρώπη, για να ακολουθήσουν στην συνέχεια και άλλοι – Πωλ Βαλερί, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Τσβεντάν Τοντορόφ. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Πόε ευεργετήθηκε από την προσοχή συναδέλφων συγγραφέων και κριτικών που ανακάλυψαν μέσα στο έργο του την τέλεια απεικόνιση του φανταστικού αλλά και την δυνατότητά του να το παρουσιάζει κάθε φορά με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο. Πραγματικά, εκείνος που θα ήθελε να προσεγγίσει με πληρότητα το έργο του δεν θα μπορούσε να μην εντυπωσιασθεί από το γεγονός ότι τα διηγήματά του εμπίπτουν σε αρκετές κατηγορίες. Διηγήματα φανταστικά, ιστορίες τρόμου και άλλες που εντάσσονται στο είδος του γκροτέσκου, καθαρά περιπετειώδη αφηγήματα, πρόδρομοι της αστυνομικής λογοτεχνίας και της επιστημονικής φαντασίας, και φιλοσοφικές νουβέλες. 

Πέντε κατηγορίες σε μια πλήρη ανθολογία για να γνωρίσουμε τον Πόε

Ωστόσο, μία τέτοια συστηματική ταξινόμηση και πληρότητα συχνά σπανίζει, αν όχι απουσιάζει εντελώς, από τις συλλογές διηγημάτων του που κυκλοφορούν στα ελληνικά. Η καινούρια έκδοση διαφέρει σε αυτό, καθώς χωρίζει τις 21 περιεχόμενες ιστορίες σε πέντε θεματικά κατηγορίες: «Τρόμος», «Φαντασία», «Μυστήριο», «Περιπέτεια», «Επιστημονική φαντασία» και «Σάτιρα». Στον Τρόμο, συναντάμε τις χαρακτηριστικότερες και γνωστότερες ίσως αφηγήσεις του συγγραφέα, όπως «Ο μαύρος γάτος», η «Μαρτυριάρα καρδιά», «Η πτώση του Οίκου των Άσερ» κ.α. Ιστορίες αυτοκαταστροφής, αυτής της ανερμήνευτης αλλά τόσο επίμονης ενάντια στην λογική διαστροφής που καταλαμβάνει πολλές φορές τον άνθρωπο, μετατρέποντάς τον σε εχθρό του ίδιου του εαυτού, ιστορίες σπάνιας οξύτητας και διεισδυτικότητας όπου η ψυχολογία του παθολογικού και της μονομανίας αναλύεται με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το αίσθημα του τρόμου χωρίς την ανάγκη υπερφυσικών στοιχείων. Στην Φαντασία τοποθετούνται η «Ελεονόρα», η «Ερωτική συνάντηση», η «Μορέλα» κ.α. Ιστορίες αθεράπευτα ρομαντικές, που περιλαμβάνουν τις μαρτυρίες μιας ερεθισμένης μελαγχολίας, εκείνης της παράκλησης των αισθήσεων που βρίσκονται εξόριστες μέσα στην ατέλεια, παραληρήματα ενός αφηγητή που θα ήθελε να γίνει αμέσως κάτοχος πάνω σε αυτή την γη ενός φανερωμένου παραδείσου, κι όμως καταδικασμένου να ζει μέσα στην σαγήνη των απατηλών ονείρων.

 Ο Πόε ευεργετήθηκε από την προσοχή συναδέλφων συγγραφέων και κριτικών που ανακάλυψαν μέσα στο έργο του την τέλεια απεικόνιση του φανταστικού αλλά και την δυνατότητά του να το παρουσιάζει κάθε φορά με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο. 

Στην κατηγορία του Μυστηρίου βρίσκονται τα διηγήματα συλλογιστικής και λογικής επαγωγής, όπως «Οι δολοφονίες της Οδού Μοργκ», «Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ», «Το κλεμμένο γράμμά» κ.α., τα οποία αποτέλεσαν πρόδομοι της κατοπινής αστυνομικής λογοτεχνίας επηρεάζοντας συγγραφείς όπως ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ και η Αγκάθα Κρίστι. Αποτελούν τις πρώτες ιστορίες όπου κάνει την εμφάνισή του ο ιππότης Ογκίστ Ντιπέν, μάστορας στις λύσεις εγκληματικών γρίφων, ικανός να συνθέτει φαινομενικά ασύνδετα στοιχεία σε παραγωγικούς συλλογισμούς, ανακαλύπτοντας την αλήθεια των πραγμάτων μέσα από την διαίσθηση της μερικότητάς τους. Στην Περιπέτεια ανθολογούνται το «Χειρόγραφο σε μπουκάλι», που βασίζεται στον θρύλο του Ιπτάμενου Ολλανδού, του καταραμένου πειρατικού πλοίου που προμηνύει τον όλεθρο στους ναυτικούς, και η «Κάθοδος στο Μαέλστρομ», που αφορά σε μια τρομερή ρουφήχτρα στην θάλασσα, πηγή ανείπωτου τρόμου για τους άτυχους ναυτικούς – και οι δύο είναι ιστορίες όπου η φοβερή θαλασσοταραχή δεν βρίσκεται πια ‘‘μέσα’’ αλλά ‘‘εκεί έξω’’, στα αδυσώπητα στοιχεία της φύσης. 

Τέλος, ιδιαίτερη είναι η συνεισφορά του εν λόγω τόμου στην παρουσίαση της σχετικά άγνωστης νουβέλας επιστημονικής φαντασίας «Μέλλοντα ταύτα» (ο πρωτότυπος τίτλος στα ελληνικά), όπου ο Πόε αναδιφά στις επιστημονικές μελέτες των αρχαίων και ειρωνεύεται τις σύγχρονές του επιστημονικές ανακαλύψεις. Με φιλοσοφικό και θεολογικό βάθος, πολύπλοκες αναφορές σε αστρονομικά ζητήματα και φιλοπαίγμονες μνείες στην πολιτική, συνιστά ένα επιστημονικοφανές σχόλιο στην ημιμάθεια της εποχής του. Ενώ τα σατιρικά «Ο άγγελος του παραδόξου» και «Απώλεια αναπνοής» επίσης παρωδούν τα κακώς κείμενα της εποχής, περιέχοντας πλούσιες αναφορές σε βιβλικές, αρχαιοελληνικές και σύγχρονες πηγές, λειτουργώντας ταυτόχρονα και σαν αλληγορίες για την χριστιανική παράδοση και τα μετά θάνατον ταξίδια της ψυχής. 

Ξεχωριστή αναφορά οφείλουμε στην εξαιρετική δουλειά της Κατερίνας Σχινά, που επωμίσθηκε την ανθολόγηση, την μετάφραση και τις εντυπωσιακά πλήρεις και διακριτικές υποσημειώσεις του τόμου. Ο Πόε ομολογουμένως δεν είναι εύκολος συγγραφέας για να αναμετρηθεί κανείς μαζί του. Η πλούσια θεματική ποικιλία του χρειάζεται την συνεχή εγρήγορση του μεταφραστή, ενώ οι συχνές αναφορές σε βιβλία, συγγραφείς, τόπους και πρόσωπα, που περιέχονται στις ιστορίες του, απαιτούν μια ισχυρή προεργασία. Η Κατερίνα Σχινά όχι μόνο ικανοποιεί πλήρως τον αναγνώστη με μια μετάφραση πιστή, πλούσια και ρέουσα, αλλά κατορθώνει να δώσει μια επαρκέστατη εικόνα του πολυσύνθετου πεζογραφικού έργου του Πόε. 

Πόε: ο διερμηνέας του ανομολόγητου, ο εκφραστής του τρόμου

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε είναι ο διερμηνέας εκείνων των ισχυρών συναισθημάτων και των ανομολόγητων συμβάντων που συνοδεύουν κυρίως τον πόνο παρά την απόλαυση, την παρακμή παρά την ανάπτυξη, τον τρόμο παρά την γαλήνη. Αυτή η εξύψωση της ασθένειας, της διαστροφής και της παρακμής στο επίπεδο των καλλιτεχνικά εκφράσιμων θεμάτων είναι το βασικό χαρακτηριστικό του που άσκησε ευρύτατη επίδραση. Και σήμερα δεν μπορούμε παρά να ανακαλύψουμε ξανά πόσο ζωντανό είναι το έργο του. Οι ιστορίες του, διαθέτοντας μια σχεδόν απόλυτη τελειότητα καλλιτεχνικής μορφής, αποτελούν πραγματικούς φάρους στον χώρο του διηγήματος. Και οι αλλόκοτες ιδέες του, τόσο δύσχρηστες σε αδέξια χέρια, γίνονται κάτω από την δική του μαγεία ένας ζωντανός, πειστικός τρόμος που εξακολουθεί να μας στοιχειώνει…

Έντγκαρ Άλαν Πόε
ανθολόγηση: Κατερίνα Σχινά
μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Μεταίχμιο, 2013
Σελ. 437, τιμή € 9,90
politeia-link

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ EDGAR-ALLAN POE

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...
«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ