edgar-allan-poe250

Για την ανθολογία από το έργο του Έντγκαρ Άλαν Πόε «21 ιστορίες και Το κοράκι» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο). 

Του Δημήτρη Αργασταρά

Αν είναι αλήθεια ότι κλασικό είναι το βιβλίο που δεν εξαντλείται σε ορισμένο αριθμό αναγνώσεων, ανεξάρτητα χρονικής συγκυρίας και γεωγραφικού προσδιορισμού, και κλασικός είναι ο συγγραφέας που μας μεταδίδει αλήθειες φωτίζοντας σκοτεινές περιοχές, ακόμη και προσωπικές που μέχρι την ανάγνωση αγνοούσαμε, που αποκαλύπτει κάποιο αιώνιο πάθος σε εκείνες τις καρδιές όπου όλα πριν θεωρούνταν γνωστά και αποκαλυμμένα, τότε δύσκολα μπορούμε να σκεφτούμε αντιπροσωπευτικότερο χαρακτηρισμό για τον Αμερικανό διηγηματογράφο Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Και η καινούρια, ιδιαίτερα φροντισμένη έκδοση που κυκλοφόρησε από το Μεταίχμιο Edgar Allan Poe, 21 ιστορίες και το Κοράκι (μτφρ. Κατερίνας Σχινά) το αποδεικνύει περίτρανα αυτό. 

Το έργο του Πόε επηρέασε καθοριστικά όχι μόνο την ιστορία της λογοτεχνίας του υπερφυσικού αλλά και της τέχνης του διηγήματος στο σύνολό της, διαμορφώνοντας τις τάσεις μια νέας αισθητικής σχολής. Σημαντική σε αυτό ήταν η συμβολή του μεγάλου Γάλλου θαυμαστή του, Σαρλ Μποντλέρ, που τον σύστησε και τον καθιέρωσε στην Ευρώπη, για να ακολουθήσουν στην συνέχεια και άλλοι – Πωλ Βαλερί, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Τσβεντάν Τοντορόφ. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Πόε ευεργετήθηκε από την προσοχή συναδέλφων συγγραφέων και κριτικών που ανακάλυψαν μέσα στο έργο του την τέλεια απεικόνιση του φανταστικού αλλά και την δυνατότητά του να το παρουσιάζει κάθε φορά με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο. Πραγματικά, εκείνος που θα ήθελε να προσεγγίσει με πληρότητα το έργο του δεν θα μπορούσε να μην εντυπωσιασθεί από το γεγονός ότι τα διηγήματά του εμπίπτουν σε αρκετές κατηγορίες. Διηγήματα φανταστικά, ιστορίες τρόμου και άλλες που εντάσσονται στο είδος του γκροτέσκου, καθαρά περιπετειώδη αφηγήματα, πρόδρομοι της αστυνομικής λογοτεχνίας και της επιστημονικής φαντασίας, και φιλοσοφικές νουβέλες. 

Πέντε κατηγορίες σε μια πλήρη ανθολογία για να γνωρίσουμε τον Πόε

Ωστόσο, μία τέτοια συστηματική ταξινόμηση και πληρότητα συχνά σπανίζει, αν όχι απουσιάζει εντελώς, από τις συλλογές διηγημάτων του που κυκλοφορούν στα ελληνικά. Η καινούρια έκδοση διαφέρει σε αυτό, καθώς χωρίζει τις 21 περιεχόμενες ιστορίες σε πέντε θεματικά κατηγορίες: «Τρόμος», «Φαντασία», «Μυστήριο», «Περιπέτεια», «Επιστημονική φαντασία» και «Σάτιρα». Στον Τρόμο, συναντάμε τις χαρακτηριστικότερες και γνωστότερες ίσως αφηγήσεις του συγγραφέα, όπως «Ο μαύρος γάτος», η «Μαρτυριάρα καρδιά», «Η πτώση του Οίκου των Άσερ» κ.α. Ιστορίες αυτοκαταστροφής, αυτής της ανερμήνευτης αλλά τόσο επίμονης ενάντια στην λογική διαστροφής που καταλαμβάνει πολλές φορές τον άνθρωπο, μετατρέποντάς τον σε εχθρό του ίδιου του εαυτού, ιστορίες σπάνιας οξύτητας και διεισδυτικότητας όπου η ψυχολογία του παθολογικού και της μονομανίας αναλύεται με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το αίσθημα του τρόμου χωρίς την ανάγκη υπερφυσικών στοιχείων. Στην Φαντασία τοποθετούνται η «Ελεονόρα», η «Ερωτική συνάντηση», η «Μορέλα» κ.α. Ιστορίες αθεράπευτα ρομαντικές, που περιλαμβάνουν τις μαρτυρίες μιας ερεθισμένης μελαγχολίας, εκείνης της παράκλησης των αισθήσεων που βρίσκονται εξόριστες μέσα στην ατέλεια, παραληρήματα ενός αφηγητή που θα ήθελε να γίνει αμέσως κάτοχος πάνω σε αυτή την γη ενός φανερωμένου παραδείσου, κι όμως καταδικασμένου να ζει μέσα στην σαγήνη των απατηλών ονείρων.

 Ο Πόε ευεργετήθηκε από την προσοχή συναδέλφων συγγραφέων και κριτικών που ανακάλυψαν μέσα στο έργο του την τέλεια απεικόνιση του φανταστικού αλλά και την δυνατότητά του να το παρουσιάζει κάθε φορά με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο. 

Στην κατηγορία του Μυστηρίου βρίσκονται τα διηγήματα συλλογιστικής και λογικής επαγωγής, όπως «Οι δολοφονίες της Οδού Μοργκ», «Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ», «Το κλεμμένο γράμμά» κ.α., τα οποία αποτέλεσαν πρόδομοι της κατοπινής αστυνομικής λογοτεχνίας επηρεάζοντας συγγραφείς όπως ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ και η Αγκάθα Κρίστι. Αποτελούν τις πρώτες ιστορίες όπου κάνει την εμφάνισή του ο ιππότης Ογκίστ Ντιπέν, μάστορας στις λύσεις εγκληματικών γρίφων, ικανός να συνθέτει φαινομενικά ασύνδετα στοιχεία σε παραγωγικούς συλλογισμούς, ανακαλύπτοντας την αλήθεια των πραγμάτων μέσα από την διαίσθηση της μερικότητάς τους. Στην Περιπέτεια ανθολογούνται το «Χειρόγραφο σε μπουκάλι», που βασίζεται στον θρύλο του Ιπτάμενου Ολλανδού, του καταραμένου πειρατικού πλοίου που προμηνύει τον όλεθρο στους ναυτικούς, και η «Κάθοδος στο Μαέλστρομ», που αφορά σε μια τρομερή ρουφήχτρα στην θάλασσα, πηγή ανείπωτου τρόμου για τους άτυχους ναυτικούς – και οι δύο είναι ιστορίες όπου η φοβερή θαλασσοταραχή δεν βρίσκεται πια ‘‘μέσα’’ αλλά ‘‘εκεί έξω’’, στα αδυσώπητα στοιχεία της φύσης. 

Τέλος, ιδιαίτερη είναι η συνεισφορά του εν λόγω τόμου στην παρουσίαση της σχετικά άγνωστης νουβέλας επιστημονικής φαντασίας «Μέλλοντα ταύτα» (ο πρωτότυπος τίτλος στα ελληνικά), όπου ο Πόε αναδιφά στις επιστημονικές μελέτες των αρχαίων και ειρωνεύεται τις σύγχρονές του επιστημονικές ανακαλύψεις. Με φιλοσοφικό και θεολογικό βάθος, πολύπλοκες αναφορές σε αστρονομικά ζητήματα και φιλοπαίγμονες μνείες στην πολιτική, συνιστά ένα επιστημονικοφανές σχόλιο στην ημιμάθεια της εποχής του. Ενώ τα σατιρικά «Ο άγγελος του παραδόξου» και «Απώλεια αναπνοής» επίσης παρωδούν τα κακώς κείμενα της εποχής, περιέχοντας πλούσιες αναφορές σε βιβλικές, αρχαιοελληνικές και σύγχρονες πηγές, λειτουργώντας ταυτόχρονα και σαν αλληγορίες για την χριστιανική παράδοση και τα μετά θάνατον ταξίδια της ψυχής. 

Ξεχωριστή αναφορά οφείλουμε στην εξαιρετική δουλειά της Κατερίνας Σχινά, που επωμίσθηκε την ανθολόγηση, την μετάφραση και τις εντυπωσιακά πλήρεις και διακριτικές υποσημειώσεις του τόμου. Ο Πόε ομολογουμένως δεν είναι εύκολος συγγραφέας για να αναμετρηθεί κανείς μαζί του. Η πλούσια θεματική ποικιλία του χρειάζεται την συνεχή εγρήγορση του μεταφραστή, ενώ οι συχνές αναφορές σε βιβλία, συγγραφείς, τόπους και πρόσωπα, που περιέχονται στις ιστορίες του, απαιτούν μια ισχυρή προεργασία. Η Κατερίνα Σχινά όχι μόνο ικανοποιεί πλήρως τον αναγνώστη με μια μετάφραση πιστή, πλούσια και ρέουσα, αλλά κατορθώνει να δώσει μια επαρκέστατη εικόνα του πολυσύνθετου πεζογραφικού έργου του Πόε. 

Πόε: ο διερμηνέας του ανομολόγητου, ο εκφραστής του τρόμου

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε είναι ο διερμηνέας εκείνων των ισχυρών συναισθημάτων και των ανομολόγητων συμβάντων που συνοδεύουν κυρίως τον πόνο παρά την απόλαυση, την παρακμή παρά την ανάπτυξη, τον τρόμο παρά την γαλήνη. Αυτή η εξύψωση της ασθένειας, της διαστροφής και της παρακμής στο επίπεδο των καλλιτεχνικά εκφράσιμων θεμάτων είναι το βασικό χαρακτηριστικό του που άσκησε ευρύτατη επίδραση. Και σήμερα δεν μπορούμε παρά να ανακαλύψουμε ξανά πόσο ζωντανό είναι το έργο του. Οι ιστορίες του, διαθέτοντας μια σχεδόν απόλυτη τελειότητα καλλιτεχνικής μορφής, αποτελούν πραγματικούς φάρους στον χώρο του διηγήματος. Και οι αλλόκοτες ιδέες του, τόσο δύσχρηστες σε αδέξια χέρια, γίνονται κάτω από την δική του μαγεία ένας ζωντανός, πειστικός τρόμος που εξακολουθεί να μας στοιχειώνει…

Έντγκαρ Άλαν Πόε
ανθολόγηση: Κατερίνα Σχινά
μετάφραση: Κατερίνα Σχινά
Μεταίχμιο, 2013
Σελ. 437, τιμή € 9,90
politeia-link

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ EDGAR-ALLAN POE

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

Για το βιβλίο του Τζον Χέρσι (John Hersey) «Χιροσίμα» (μτφρ. Νίκος Αγγελόπουλος, εκδ. Σάλτο). Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται στις 6 Αυγούστου από τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας. Κεντρική εικόνα: Η Χιροσίμα, αμέσως μετά (πηγή: Britannica).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

«Η θεία του Σίτον» του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (κριτική) – Φόβοι για μάγισσες και το φάντασμα της αποικιοκρατίας

Για το εκτενές διήγημα του Ουόλτερ ντε λα Μέαρ (Walter de la Mare) «Η θεία του Σίτον» (μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη, εκδ. Στερέωμα). Κεντρική εικόνα: Από την ταινία «The witch in the window» (2018).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

Για το μυθοπλαστικό έργο της Χαν Γκανγκ (Han Kang) «Λευκό» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Λευκό χάπι, λευκά μαλλιά, φεγγάρι, χιόνι, αλάτι, γλά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Πώς έφτασε το Ιράν ως εδώ; – Διαβάσαμε το πολυσυλλεκτικό γκράφικ νόβελ «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», σε επιμέλεια Μαρζάν Σατραπί

Το συλλογικό graphic novel «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία» (μτφρ. Στεφανία Γεωργάκη, εκδ. Επόμενος Σταθμός), υπό τη διεύθυνση της Μαρζάν Σατραπί, μια πολυσυλλεκτική καταγραφή της κατάστασης στο Ιράν σήμερα, εστιάζει στην ασφυκτική ζωή των γυναικών, ενώ αναδεικνύει και άλλες πλευρές του θεοκρατικού καθεστώτος. ...

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

«Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη

Η θρυλική πολιτική σάτιρα «Δάφνες και πικροδάφνες» των Κεχαΐδη/Χαβιαρά, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός πως το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Καλαμάτας τιμά τ...

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ