Για το μυθιστόρημα του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Η Αλμπίνα και τα αντρόσκυλα» (εκδ. Bibliotheque). Στην κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία του Alejandro Jodorowsky «El Topo».
Του Σόλωνα Παπαγεωργίου
Η Χιλιανή Χάιμπα ζει στο λιμάνι Ικίκε, και εργάζεται στο τοπικό ανταλλακτήριο χρυσού, καθώς και ως οδοντίατρος, αφαιρώντας τις χρυσές κορώνες των μεθυσμένων μεταλλωρύχων. Η Χάιμπα είναι παραμελημένη και αυτοεξόριστη, κόρη του Αβραάμ και της Σάρας - οι γονείς της τη βάφτισαν «Ισαάκ», χάριν ομοιομορφίας. Η ζωή της πρόκειται να αλλάξει ριζικά μετά από τη γνωριμία της με την Αλμπίνα, την πανέμορφη, ψηλή, μαγεμένη γυναίκα που ποθείται από κάθε άνδρα, και κάθε βράδυ μεταμορφώνεται σε τεράστιο, λευκό σκυλί. Η Χάιμπα και η Αλμπίνα αναζητούν μια ιερή ρίζα που θα λυτρώσει την Αλμπίνα από τα μάγια της. Κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής τους, θα βρεθούν αντιμέτωπες με την αστυνομία, με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, καθώς και με μια αγέλη από αρσενικά σκυλιά που ακολουθούν μονίμως την Αλμπίνα.
Ο σκηνοθέτης Γιοντορόφσκι
Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι το πρώτο λογοτεχνικό πόνημα του πρωτοπόρου σκηνοθέτη Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι που μεταφράζεται στη γλώσσα μας, και μάλιστα, από τον Αχιλλέα Κυριακίδη. Όσοι έχουν παρακολουθήσει τις ταινίες του Γιοντορόφσκι (El Topo, Το ιερό βουνό κλπ), γνωρίζουν καλά το ιδιαίτερο ύφος του. Προτού ασχοληθεί με τον κινηματογράφο, ο Χιλιανός δημιουργός σπούδασε ψυχολογία και φιλοσοφία, εργάστηκε ως μίμος σε τσίρκο και ως θεατρικός σκηνοθέτης πειραματικών παραστάσεων. Έζησε στο Παρίσι, όπου θήτευσε πλάι στους θρυλικούς μίμους Ετιέν Ντεκρού και Μαρσέλ Μαρσώ.
Η πορεία αυτή διαμόρφωσε έντονα τη σκηνοθετική ματιά του. Οι ταινίες του εκφράζουν τους φιλοσοφικούς και θρησκευτικούς προβληματισμούς του, και είναι έντονα αλληγορικές. Οι χαρακτήρες του αναζητούν το θείο, είναι συχνά καλλιτέχνες, μέλη περιπλανώμενων θιάσων. Βέβαια, οι ταινίες του Γιοντορόφσκι χαρακτηρίζονται και από μια… φτήνια, βρίθουν από γκροτέσκα στοιχεία, από βίαιες και γλαφυρές σκηνές. Δεν είναι τυχαίο πως ο συγκεκριμένος σκηνοθέτης θεωρήθηκε «ο πατέρας των μεταμεσονύχτιων προβολών», των προβολών που παίζουν καλτ, πειραματικές, συχνά ρηχές μα συνήθως διασκεδαστικές ταινίες.
Ο συγγραφέας Γιοντορόφσκι
Οι ομοιότητες που φέρει το συγκεκριμένο βιβλίο με τις ταινίες του Γιοντορόφσκι είναι ειλικρινά αξιοθαύμαστες. Στις πρώτες σελίδες της Αλμπίνας, ο αναγνώστης έχει την εντύπωση πως διαβάζει μια ιστορία με γνώριμα στοιχεία μαγικού ρεαλισμού, του λογοτεχνικού κινήματος που αγαπούν τόσοι και τόσοι Λατινοαμερικανοί συγγραφείς. Η αίσθηση αυτή ανατρέπεται σύντομα, καθώς το έργο φέρει την ανεξίτηλη σφραγίδα του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι.
Ο συγγραφέας Γιοντορόφσκι πλάθει εικόνες που παραπέμπουν στα κινηματογραφικά του πλάνα, κινεί τους χαρακτήρες του όπως σκηνοθετεί τους ηθοποιούς του. Οι ήρωες του βιβλίου εκφράζονται χρησιμοποιώντας θεατρινισμούς, τα λόγια τους και οι δράσεις τους χαρακτηρίζονται από μια υπερβολή. Κάποιοι είναι ανάπηροι και παραμορφωμένοι: η Χάιμπα είναι καμπούρα από επιλογή, ο σύντροφός της είναι νάνος, ο δυνάστης τους έχει ένα παραμορφωμένο, τερατώδες πόδι. Αυτές οι ιδιαιτερότητες θα φανούν οικείες σε όσους έχουν επαφή με το έργο του Γιοντορόφσκι, καθώς ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί συχνά άτομα με ειδικές ανάγκες ως ηθοποιούς.
Όπως πολλές από τις ιστορίες του Γιοντορόφσκι, έτσι κι αυτή θέτει στο επίκεντρο μια αναζήτηση, την αναζήτηση της μαγικής ρίζας που θα σπάσει τα μάγια της Αλμπίνας, που στην πραγματικότητα σχετίζεται με την πνευματική αναζήτηση της Αλμπίνας και της Χάιμπα. Ο Γιοντορόφσκι, συχνά βωμολόχος και πάντα προκλητικός, συνεπής λοιπόν ως προς το modus operandi του, εντάσσει στην αφήγηση διάφορες θρησκευτικές αναφορές, περιγράφει αλλόκοτα τελετουργικά, ερμηνεύει τις έννοιες του «θαύματος» και της «μεταμόρφωσης». Η ιδιόμορφη θρησκευτικότητά του κρύβεται στις σουρεαλιστικές εικόνες του: ένα κομμάτι του βιβλίου λαμβάνει χώρα σε ένα καράβι που πλέει στην άμμο της ερήμου, επανδρωμένο με αγάλματα του Αγίου Πέτρου.
Ο Γιοντορόφσκι περιγράφει βίαιες σκηνές, θεάματα που θυμίζουν παραστάσεις στο θέατρο γκραν γκινιόλ. Και είναι εξίσου αξιοθαύμαστο πώς κάποιες από αυτές τις περιγραφές θυμίζουν τα πλάνα απ’ τις ταινίες του. Το απόσπασμα: «Επικεφαλής της αγέλης ήταν η άσπρη σκύλα με τη σάρκα στην πλάτη της ανοιχτή σαν τριαντάφυλλο», όπως και το απόσπασμα: «[…] αλλά τη στιγμή που η φίλη της έτριβε τα μάτια της και τεντωνόταν αισθησιακά, η πληγή έκλεισε σαν καχύποπτο στρείδι», που παντρεύουν τόσο περίτεχνα τη βία με την ομορφιά, φέρνουν στο μυαλό μου εκείνη τη γνωστή σκηνή από το Ιερό βουνό, με τα μικρά πουλιά που δραπετεύουν από τα πληγωμένα στήθη των εκτελεσμένων.
Η Αλμπίνα και τα αντρόσκυλα είναι ένα έργο που θα απολαύσουν οι υποψιασμένοι αναγνώστες, δηλαδή όσοι, ως θεατές, αγαπούν το ύφος του σκηνοθέτη Γιοντορόφσκι, και ένα βιβλίο που πιθανότητα θα αποθαρρύνει γρήγορα τους ανυποψίαστους ή όσους αποφεύγουν συνειδητά τις ταινίες του.
＊ Ο ΣΟΛΩΝΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ είναι φοιτητής Φαρμακευτικής και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων «Ονειρεύομαι πίνακες» (εκδ. Στίξις).
