to nero tis limnis

Για το μυθιστόρημα της Τζούλια Καμινίτο (Giulia Caminito) «Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Διόπτρα).

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Έχω την τύχη να διαβάζω σχεδόν αποκλειστικά καλά ή πολύ καλά βιβλία, κι ο λόγος είναι απλός: τα επιλέγω μόνος μου. Συχνά, το ομολογώ, για να είμαι βέβαιος ότι δεν θα απογοητευτώ ούτε και θα χάσω τον χρόνο μου με ένα μέτριο ή κακό βιβλίο, βασίζομαι στα μεγάλα ονόματα. Πόσο να σε απογοητεύσει μια Μέριλιν Ρόμπινσον, ένας Ισιγκούρο, μια Ανί Ερνό ή ένας Μουρακάμι;

Τυχαίνει σπάνια, λοιπόν, να πέφτω πάνω σε βιβλία όπως τούτο εδώ, που δεν γνώριζα τίποτε γι’ αυτό, ούτε για τη συγγραφέα του, και που η ανάγνωσή του μου έδωσε τόση ενέργεια και χαρά, ώστε να θέλω να φωνάξω: Έι, κόσμε, πρόσεξε αυτό το μυθιστόρημα. Μπορεί το θέμα του να είναι ταπεινό, τα παιδικά χρόνια και η ενηλικίωση μιας φτωχής κοπέλας στα περίχωρα της Ρώμης τη δεκαετία του 2000, αλλά διαθέτει τη φλόγα της σπουδαίας λογοτεχνίας: Είναι άμεσο, ανεπιτήδευτο, έξυπνο, από την αρχή μέχρι την τελευταία αράδα.

Εκπληκτική εναρκτήρια σκηνή

Το μυθιστόρημα ξεκινάει με μια εκπληκτική σκηνή, από τις ωραιότερες εναρκτήριες που έχουμε διαβάσει: Με τη φοβερή Αντόνια, τη μαμά της ηρωίδας, να εισβάλει στην υπηρεσία Στέγασης του Δήμου Ρώμης, όπου χρονίζει ο φάκελός της για να της παρασχεθεί η δωρεάν κατοικία που δικαιούται, μια κι έχει τέσσερα παιδιά και ανάπηρο άντρα, κι απειλεί να τα κάνει όλα άνω κάτω.

Σύντομα, την αναλαμβάνει η ασφάλεια της υπηρεσίας, κι ακούστε την περιγραφή με την οποία τελειώνει αυτή η εισαγωγή στον κόσμο της ηρωίδας:

«Τη βγάζουν σηκωτή, τη βαστάνε χειροπόδαρα και τότε το πουκάμισό της ανοίγει και φανερώνεται ένα σουτιέν χωρίς μπανέλες, το πλούσιο στήθος της, η φούστα της σκίζεται και αποκαλύπτεται το εσώρουχό της, η μητέρα μου έχει ήδη κάνει κουρέλι το καλό της ταγέρ, κλοτσάει και φωνάζει σαν αγρίμι σε κλουβί.

Κι εγώ που νιώθω λες και βρισκόμουν εκεί, όρθια να την κοιτάζω από μια γωνιά του δωματίου, την κακολογώ και δεν τη συγχωρώ».

Μέσα σε λίγες αράδες γνωρίζουμε όσα χρειάζεται να ξέρουμε για τους δυο βασικούς χαρακτήρες του βιβλίου: τη μάνα, την κόρη, τη σχέση τους.

Giulia Caminito

Η Giulia Caminito γεννήθηκε στη Ρώμη το 1988 και σπούδασε Πολιτική Φιλοσοφία. Το πρώτο της μυθιστόρημα, La Grande A, απέσπασε το 2016 το βραβείο Bagutta πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, το βραβείο Berto και το Brancati για νέους. Ακολούθησε το 2019 το Un Giorno Verra, που απέσπασε το βραβείο Fiesole Under 40. Το μυθιστόρημα Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό ήταν φιναλίστ για το βραβείο Strega και απέσπασε το βραβείο Off Strega καθώς και το Campiello 2021.

Θα ήταν παραπλανητικό να πιστέψει κανείς ότι τούτο το μυθιστόρημα, που πράγματι μας διηγείται τις περιπέτειες ενός κοριτσιού που μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια από αυτές που δεν φαντάζεσαι καν ότι υπάρχουν ακόμη στον σύγχρονο δυτικό κόσμο (ένα παιδί που γεννήθηκε όταν η Αντόνια ήταν ανήλικη, με τον πατέρα στη φυλακή για φόνο, κι άλλα τρία με τον δεύτερο σύζυγο, τον πλέον ανάπηρο οικοδόμο, χωρίς άλλη οικογένεια πλην μιας γιαγιάς επικριτικής και εξίσου φτωχής), θα ήταν παραπλανητικό λοιπόν να σταθεί κανείς μονάχα στην επιφάνεια αυτής της ιστορίας και να νομίσει ότι πρόκειται για ένα βιβλίο στενάχωρο και δύσπεπτο, από αυτά που, τους αναγνωρίζεις την αλήθεια τους, αλλά προτιμάς να μην μπεις στον κόσμο τους.

Το εντελώς αντίθετο: Τούτο το μυθιστόρημα διαθέτει την λιγότερο μίζερη και αυτοϊκτιρόμενη ηρωίδα που μπορείς να συναντήσεις. Όπως ακριβώς και η μάνα της, αλλά με το δικό της στιλ, είναι μαχήτρια, ασυμβίβαστη, πανέξυπνη, ξεχωριστή, δίνει μάχες και τις κερδίζει ακόμη κι όταν χάνει.

Οι σκηνές στο χωριό δίπλα στη λίμνη, όπου μεγαλώνει η ηρωίδα, είναι βγαλμένες από τις καλύτερες στιγμές του ιταλικού νεορεαλισμού, αλλά με σύγχρονη πατίνα, διόλου νοσταλγικές και ωραιοποιημένες.

Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό είναι ένα αληθινό μυθιστόρημα ενηλικίωσης, αν με την έννοια αυτή καταλαβαίνουμε όχι απλώς το πέρασμα από μια φάση της ανάπτυξης σε μια άλλη, αλλά ως την κατάκτηση μιας ορισμένης πρακτικής σοφίας, πέρα από το καλό και το κακό, την ικανότητα να βλέπεις τον κόσμο όπως είναι: παράξενο, θαυμαστό, τρομακτικό, και θαυμαστό ξανά.

To nero tis limnisΈνα μυθιστόρημα χωρίς ταμπέλες

Ξεφυλλίζοντας τις τελευταίες σελίδες του μυθιστορήματος, με το εκπληκτικό ευχαριστήριο «Σημείωμα από τη συγγραφέα», που όπως όλο το βιβλίο είναι συγκινητικό κι εντελώς πρωτότυπο, είμαι πλέον βέβαιος ότι πολλά κορίτσια, από 15 έως 100 χρόνων θα το χαρίζουν η μία στην άλλη με την αλάνθαστη προτροπή: ΑΥΤΟ πρέπει να το διαβάσεις. Θα ήταν όμως κρίμα αν τούτο το μυθιστόρημα καταγραφόταν ως κοριτσίστικο ή γυναικείο – ό,τι κι αν σημαίνουν πλέον αυτές οι ταμπέλες. Αγόρια και άντρες θα απολαύσουν εξίσου την ανάγνωσή του, κι ας είναι ένα μυθιστόρημα που οι τρεις τέσσερις χαρακτήρες που σου μένουν αξέχαστοι είναι όλες τους γένους θηλυκού. Αξίζει στις μέρες μας να υπερασπίζεται κανείς τα στεγανά του φύλου;

Το μυθιστόρημα Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό της Τζούλια Καμινίτο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, στη θαυμάσια, λεπτοδουλεμένη μετάφραση της Δήμητρας Δότση. Είναι ένα μυθιστόρημα με τόση ενέργεια που θα μπορούσε να φωτίσει ολόκληρη πόλη. 


* Ο Κ.Β. Κατσουλάρης είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή διηγημάτων Αφαίας και Τελαμώνος (εκδ. Μεταίχμιο). 

politeia link more

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα

Άρης Μαραγκόπουλος: «Τα μαρξιστικά διαβάσματα ξεθώριασαν όταν διάβασα "Το δικαίωμα την τεμπελιά"»

Από τον «Εραστή της λαίδης Τσάτερλυ» στους «Υπνοβάτες» και από τις «Μεταμορφώσεις» στον «Οδυσσέα», αυτά είναι κάποια από τα-βιβλία-της-ζωής του Άρη Μαραγκόπουλου.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά νέες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά ποιητές και ποιήτριες παραδίδουν τους στίχους τους στο αναγνωστικό κοινό μέσα από τις νέες τους ποιητικές συλλογές που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Επτά ποιητικά βιβλία από τις εκδόσεις Βακχικόν. 

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ