METROPOL 4

Για το μυθιστόρημα του Eugen Ruge «Ξενοδοχείο Metropol» (μτφρ. Γιώτα Λαγουδάκου, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Πίνακας της Lotte Laserstein © «Κορίτσι από τη Ρωσία με πούδρα» (1928).

Της Λεύκης Σαραντινού

«Πολίτισσα Ούμνιτσερ! Στο βιογραφικό που υποβάλατε στην αίτηση και την εγγραφή σας στο ΚΚΣΕ γράψατε ανακρίβειες. Στη δήλωση που κάνατε αναφορικά με την υπόθεση Έμελ είπατε σοβαρά ψέματα στο Κόμμα. Ψεύδεστε, ωραιοποιείτε, αρνείστε. Δεν είναι ώρα για την αλήθεια;

Πολίτισσα Ούμνιτσερ, ομολογείτε πώς είστε κι εσείς εχθρός του λαού;»

Λίγα βιβλία της παγκόσμιας, αλλά και της ίδιας της ρωσικής λογοτεχνίας, απεικονίζουν τόσο γλαφυρά τον σταλινικό τρόμο, που στοίχισε χιλιάδες θύματα στη Σοβιετική Ρωσία, αθώα τα περισσότερα, όσο το Ξενοδοχείο Metropol του Ρώσου συγγραφέα με γερμανική καταγωγή, Όιγκεν Ρούγκε. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία σε μεγάλο βαθμό. Ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία της οικογένειάς του, μια ιστορία με πρόσωπα αληθινά, ενδεδυμένα όμως με τη μυθιστορηματική τους μορφή και, ενίοτε, με λογοτεχνικό ψευδώνυμο.

Η Γερμανίδα κομμουνίστρια Σαρλότε είναι η πρωταγωνίστρια της ιστορίας και πηγαίνει εν έτει 1936, ακριβώς την περίοδο των μεγάλων εκκαθαρίσεων του Στάλιν, από τη Γερμανία στη Ρωσία, όπου θα γίνει η νέα της πατρίδα. Μαζί της βρίσκεται ο σύζυγός της Βίλχελμ και η Βρετανή νεαρή Τζίλντε. Το ζευγάρι εργάζεται στην Κομιντέρν, αλλά δεν κατορθώνει να μείνει αλώβητο από την καχυποψία και την παράνοια που επικρατεί στη Ρωσία εκείνη την εποχή: τελικά τίθεται σε διαθεσιμότητα και μεταφέρεται στο Ξενοδοχείο Metropol της Μόσχας, μια φυλακή πολυτελείας στην οποία μένουν εγκλωβισμένοι τετρακόσιες επτά ολόκληρες μέρες.

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε κεφάλαια-μαρτυρίες για κάθε έναν από τους πρωταγωνιστές, γραμμένα όμως από τη σκοπιά του παντογνώστη αφηγητή και όχι σε πρώτο ενικό πρόσωπο. Οι περισσότερες μαρτυρίες-αφηγήσεις ανήκουν στη Σαρλότε, αλλά περιλαμβάνονται και οι αφηγήσεις της Χίλντε, πρώην γυναίκας του Βίλχελμ, καθώς και του εισαγγελέα Βασίλι Βασίλιεβιτς, ενός ανθρώπου που πρωταγωνιστεί στις στημένες δίκες της εποχής. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι οι αφηγήσεις αυτές διακόπτονται από την παράθεση ολόκληρων γραμμάτων και εγγράφων με διαταγές από υπηρεσίες της εποχής, τα οποία ο συγγραφέας ανακάλυψε μετά από ενδελεχή έρευνα.

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι οι αφηγήσεις αυτές διακόπτονται από την παράθεση ολόκληρων γραμμάτων και εγγράφων με διαταγές από υπηρεσίες της εποχής, τα οποία ο συγγραφέας ανακάλυψε μετά από ενδελεχή έρευνα.

Το αποτέλεσμα δίνει μια ιστορική τοιχογραφία της σταλινικής εποχής, και αναδεικνύει μικροιστορίες από την καθημερινότητα των ανθρώπων που έζησαν από κοντά εκείνη την παράνοια. Απεικονίζονται γλαφυρότατα οι στημένες δίκες, ο φόβος που επικρατούσε, οι ατέλειωτες ουρές στα καταστήματα και οι σχέσεις των ανθρώπων, ανεπανόρθωτα τραυματισμένες από την καχυποψία και το κλίμα  ανασφάλειας, μέσα στο οποίο οποιοσδήποτε μπορούσε να «καρφώσει» τον διπλανό του για το παραμικρό ατόπημα, αρκούσε μια προσωπική τους έχθρα.

Οι εγκλωβισμένοι πρωταγωνιστές στο Ξενοδοχείο Metropol, ζουν μέρες μεγάλης νωθρότητας, που διακόπτεται από τις μεγάλες γιορτές του σταλινικού καθεστώτος, όπως την επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, της Εργατικής Πρωτομαγιάς, αλλά και της Ημέρας της Γυναίκας. Τα εργατικά εμβατήρια, οι γιορτές, τα θεάματα, ακόμη και η όπερα βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Το μετρό της πρωτεύουσας είναι υπό κατασκευή, γεγονός που σηματοδοτεί μια εποχή μεταβατική για τη Μόσχα και ολόκληρη τη Ρωσία.

klidarithmos ruge xenodochio metropolΑπό την αφήγηση του Ρούγκε, αυτό που θα μείνει στον νου του αναγνώστη είναι η καλή γνώση της ατμόσφαιρας της δύσκολης εκείνης εποχής, αλλά και οι αντιξοότητες με τις οποίες καθημερινά έρχονταν αντιμέτωποι ακόμη και εκείνοι που είχαν ταχτεί ανοιχτά με το μέρος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Το κλίμα του βιβλίου ίσως θυμίσει σε κάποιους Σολζενίτσιν, Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ και Μια ημέρα του Ιβάν Ντενίζοβιτς, βιβλία τα οποία διαδραματίζονται στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, τα περίφημα γκουλάγκ. Στο Ξενοδοχείο Metropol η ατμόσφαιρα της εποχής, ο τρόμος της αναμονής και του άγνωστου καθώς και η αιωρούμενη απειλή των στρατοπέδων για τους αντιφρονούντες, θα φέρουν τα βιβλία των δύο συγγραφέων αναπάντεχα κοντά.

Φαίνεται πως ο μεγάλος τρόμος της εποχής του Στάλιν και οι μαρτυρίες των επιζώντων ήταν και είναι πηγή έμπνευσης τόσο για τους παλιούς, όσο και για τους σημερινούς συγγραφείς, ωθώντας τους να συνδυάσουν την επινόηση με την Ιστορία, για ένα άρτιο λογοτεχνικό αποτέλεσμα με ακριβείς ιστορικές αναφορές.

«Το κρύο είχε υποχωρήσει, μπήκε ο Απρίλιος. Στη Μόσχα, οι ιτιές δεν έχουν ανθίσει ακόμα, αλλά νιώθεις παντού τη σφιχτή μέγγενη του χειμώνα να χαλαρώνει. Οι οδοκαθαριστές απομακρύνουν τους βρόμικους σωρούς από το χιόνι που άφησε πίσω του ο Μάρτιος στις άκρες των δρόμων. Καθαρίζουν τα πεζοδρόμια από τα  απομεινάρια του χειμώνα, που κολλάνε στα παπούτσια. Στο ξενοδοχείο, καθαρίζουν εδώ και μέρες συνέχεια τους διαδρόμους. Οι υπάλληλοι βλαστημούν σιγανά, αλλά με καλή διάθεση. Κατά βάθος, είναι κι αυτοί χαρούμενοι για το επικείμενο τέλος του χειμώνα.

Όμως το πιο σημαντικό είναι ότι  μπορεί να ξαναβγεί από τη φυλακή πολυτελείας, όπως την αποκαλεί μέσα της η Σαρλότε».


* Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφοσκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Φαντασμαγορικό πανόραμα της πληγωμένης Αμερικής με αφορμή τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Φαντασμαγορικό πανόραμα της πληγωμένης Αμερικής με αφορμή τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι

Για το μυθιστόρημα του Ντον ΝτεΛίλο (Don DeLillo) «Ζυγός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά. Στην κεντρική εικόνα, ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ.

Γράφει ο Μιχάλης Μοδινός

Στο εξαιρετικ...

«Σπίτι από βιβλία και πηλό» της Πάουλα Βάσκες (κριτική) – Μια γυναίκα ξαναχτίζει τη ζωή της με απλά, πολύτιμα υλικά

«Σπίτι από βιβλία και πηλό» της Πάουλα Βάσκες (κριτική) – Μια γυναίκα ξαναχτίζει τη ζωή της με απλά, πολύτιμα υλικά

Για το μυθιστόρημα της Πάουλα Βάσκες (Paula Vazquez) «Σπίτι από βιβλία και πηλό», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση της Δέσποινας Δρακάκη.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Η Αργεντινή συγγραφέας ...

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

Για το μυθιστόρημα της Φερνάντα Τρίας (Fernanda Trías) «Ροζ γλίτσα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Carnívora, σε μετάφραση Ιφιγένειας Ντούμη. 

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου

«Ο Μωυσής με τον Ααρών έκαναν όπως ακριβώς του...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τέλος των ψευδαισθήσεων» του Αντρέας Ρέκβιτς (κριτική) – Η κρίση του φιλελεύθερου καπιταλισμού και πιθανές εναλλακτικές

«Το τέλος των ψευδαισθήσεων» του Αντρέας Ρέκβιτς (κριτική) – Η κρίση του φιλελεύθερου καπιταλισμού και πιθανές εναλλακτικές

Για το δοκίμιο του Αντρέας Ρέκβιτς (Andreas Reckwitz) «Το τέλος των ψευδαισθήσεων - Πολιτική, οικονομία και κουλτούρα στην ύστερη νεωτερικότητα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, σε μετάφραση της Ευαγγελίας Τόμπορη. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης ...

21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης: Όλο το πρόγραμμα για τους επαγγελματίες του βιβλίου

21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης: Όλο το πρόγραμμα για τους επαγγελματίες του βιβλίου

Eπαγγελματικό πρόγραμμα της 21ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης: 30 συμμετοχές επαγγελματιών του βιβλίου, από συνολικά 19 χώρες, οι 9 από την τιμώμενη χώρα Ιταλία. Δείτε αναλυτικά τις συμμετοχές και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων που βασίζεται σε τρεις άξονες.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Ο δικός μας Μανόλης Αναγνωστάκης»: Μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο και τη μνήμη του

«Ο δικός μας Μανόλης Αναγνωστάκης»: Μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο και τη μνήμη του

Εκατό χρόνια από τη γέννησή του, είκοσι από τον θάνατό του: Βραδιά αφιερωμένη στο έργο και τη μνήμη του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925-2005) διοργανώνουν οι εκδόσεις Πατάκη στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων, την Τρίτη 29 Απριλίου. Τη βραδιά συντονίζει ο ποιητής Γιάννης Δούκας.

Επιμέλεια: Book Pre...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (προδημοσίευση)

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 30 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ποδηλατούσε πάνω από ώρα, όταν έφτασαν επιτέλους στο ...

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

Δύο οδηγοί συνύπαρξης με τα αγαπημένα μας κατοικίδια, τη γάτα και τον σκύλο, απαντούν στο ερώτημα «Τι θέλει να μας πει;» το ζωάκι μας. «Γάτα - Τι θέλει να μας πει;» και «Σκύλος - Τι θέλει να μας πει;» της Lili Chin σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τσιάγκα από τις εκδόσεις Πεδίο.

Επιμέλεια: Book Press ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά αστυνομικά για τους φίλους του είδους κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στην κεντρική εικόνα, στοιχείο από το εξώφυλλο του «Αριμάν», του Παναγιώτη Κωνσταντόπουλου.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ