o thanatos tou balzac

Για τη νουβέλα του Octave Mirbeau «Ο θάνατος του Μπαλζάκ» (μτφρ.-πρόλογος: Μαρία Γυπαράκη, εκδ. Στιγμός/Ευρασία).

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Τι θαυμαστό βιβλίο! Ένα αριστούργημα. Στενόχωρο αριστούργημα, σαν δερμάτινο παπούτσι φτιαγμένο στο χέρι αλλά ένα νούμερο μικρότερο. Στ’ αλήθεια, σχεδόν ανακουφίζεσαι όταν ο Μπαλζάκ πεθαίνει! Γιατί υπέφερε, υπέφερε τρομερά. Και δεν υπέφερε μόνο τις ώρες του ψυχορραγήματός του, ή τις ημέρες που προηγήθηκαν, εκείνες τις σκληρές και τόσο μα τόσο άδικες για τον ίδιο και για τον κόσμο όλο. Όχι: υπέφερε πάντα! Αυτό το θαυμαστό, αυτό το εξωγήινο μυαλό, ο άνθρωπος που κλήθηκε από τη μοίρα να κάνει λογοτεχνία την ίδια τη ζωή στην ολότητά της, αυτός ο άνθρωπος υπέφερε. Είχε χρέη, δημιουργούσε ακόμη περισσότερο κάθε μέρα που περνούσε, οι δανειστές του τον κυνηγούσαν, οι τοκογλύφοι τού έτρωγαν τη σάρκα, οι ειδικοί στις επενδύσεις τον περιγελούσαν, και το σαράκι της οικονομικής δυσπραγίας και του χάους τού άργαζε τα σωθικά.

Αλλά και η αγαπημένη του! Ακόμα κι αυτή ήταν απρόσιτη, μακρινή, ξένη, σε άλλη χώρα, με άλλον άντρα, κάτι απλησίαστο και ανέφικτο. Και όμως, ήταν πλούσια: θα μπορούσε –τι όνειρο και τι τύχη!– να σβήσει διαμιάς όλα του τα χρέη, ώστε εκείνος να μπορέσει επιτέλους απερίσπαστος να αφοσιωθεί στην ίδια, στον κύκλο τους, και στη δουλειά του.

Στ’ αλήθεια, σχεδόν ανακουφίζεσαι όταν ο Μπαλζάκ πεθαίνει! Γιατί υπέφερε, υπέφερε τρομερά. Και δεν υπέφερε μόνο τις ώρες του ψυχορραγήματός του, ή τις ημέρες που προηγήθηκαν, εκείνες τις σκληρές και τόσο μα τόσο άδικες για τον ίδιο και για τον κόσμο όλο. Όχι: υπέφερε πάντα!

Γιατί ο Μπαλζάκ, βέβαια, δούλευε. Δούλευε πάνω σε τέσσερα μυθιστορήματα ταυτόχρονα, μαζί με μερικά θεατρικά, με άρθρα, με έρευνες, με επιχειρήσεις, με το εμπόριο, με ό,τι μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου. Δούλευε τα τέσσερα, πάντα, μυθιστορήματά του με ρυθμούς πολυβόλου, εργαζόταν μέρα, δείλι, βράδυ, νύχτα, δούλευε μανιακά για να προλάβει να παραδώσει αύριο στον εκδότη, και ταυτόχρονα επεξεργαζόταν προσχέδια για τα επόμενα βιβλία του, αλληλογραφούσε κατά ριπάς, αγόραζε αντίκες, ταξίδευε για να δει από κοντά τις περιοχές όπου διαδραματίζονταν τα βιβλία του, έτρωγε φρούτα και έπινε ασταμάτητα καφέ – και ερωτευόταν και γοήτευε βεβαίως, και κατακτούσε.

octave mirbeau
Ο Octave Mirbeau (1848-1917) συγγραφέας της Belle Époque, γνώρισε μεγάλη δημοτικότητα και αναγνώριση από τη λογοτεχνική και καλλιτεχνική πρωτοπορία της εποχής του. Δημοσιογράφος με μεγάλη επιρροή, τεχνοκριτικός και φίλα προσκείμενος στις πρωτοπορίες ασκεί πολύ συχνά πολεμική και υπερασπίζεται με πάθος τους ιμπρεσιονιστές Μανέ, Σεζάν και Μονέ. Προσωπικότητα πολυσχιδής και αμφιλεγόμενη, ο βαθύτατα ευρωπαϊστής Μιρμπώ θα χάσει την εμπιστοσύνη του στην ανθρωπότητα μετά την μεγάλη καταστροφή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πεθαίνει το 1917, την ημέρα που κλείνει τα εξήντα εννέα του χρόνια. 

 

Μα τι βιβλίο! Χωρισμένο σε τρία κεφάλαια («Με τον Μπαλζάκ», «Η γυναίκα του Μπαλζάκ», «Ο θάνατος του Μπαλζάκ»), κάνει μία συνοπτική αποτίμηση του έργου του –που ο καθένας μας υποκλίνεται ευλαβικά μπροστά του: αν και όχι η Ακαδημία του καιρού του!–, μας παρουσιάζει τη μαντάμ Χάνσκα από τη μακρινή Ουκρανία, τον μεγάλο έρωτα του Μπαλζάκ –ένα ιδιοφυές πορτρέτο–, και καταλήγει στις μέρες και τις ώρες που προηγήθηκαν του θανάτου του, και σ’ αυτές, τις μίζερες, που ακολούθησαν. Τι δράμα! Την εξιστόρηση, δε, αυτών των τελευταίων την κάνει στον αναρχικό συγγραφέα Mirbeau (1848-1917), αυτόν τον ανατρεπτικό δημιουργό, τον μεγάλο και αταξινόμητο εραστή της ελευθερίας, ο ζωγράφος Ζαν Ζιγκού, δηλαδή ο ίδιος ο εραστής της μαντάμ Χάνσκα – της συζύγου του Μπαλζάκ! Γιατί ο Ζιγκού ήταν εκεί την ώρα της επιθανάτιας αγωνίας του γίγαντα των Γραμμάτων, στο σπίτι του, αυτός μόνο μαζί με τους υπηρέτες. Και, ναι, αν είναι δυνατόν, «η κόμισσα Εβελίνα Χάνσκα και ο εραστής της, ο Ζαν Ζιγκού, περνούν τη νύχτα μαζί!» όπως σημειώνει και η εκδότρια και μεταφράστρια Μαρία Γυπαράκη στο Προλογικό της Σημείωμα, όπου μαθαίνουμε τα πάντα για το πότε, πώς και πού γράφτηκε αυτό το εκκεντρικό, θαυμαστό βιβλίο.

Τι βιβλίο όμως και στην ελληνική του έκδοση! Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια έξοχη από πάσης απόψεως έκδοση, με ένα κομψοτέχνημα και μία αριστουργηματική μετάφραση, θυελλώδη και προσεκτική, παιχνιδιάρα και κυριολεκτική. Ένα θαύμα.

Καλωσορίζουμε τις εκδόσεις Στιγμός, που προστίθενται στο όχημα των εκδόσεων Ευρασία λίγο πριν φύγει από κοντά μας αυτή η άσχημη χρονιά.

* Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ είναι συγγραφέας και επιμελητής εκδόσεων. Τελευταίο βιβλίο του, «Ένας κόκκινος σκούφος για τον Ροδόλφο» (εκδ. Κλειδάριθμος).


mirbeau exΟ θάνατος του Μπαλζάκ
OCTAVE MIRBEAU
Μτφρ. ΜΑΡΙΑ ΓΥΠΑΡΑΚΗ
ΣΤΙΓΜΟΣ 2020
Σελ. 112, τιμή εκδότη €12,00

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ OCTAVE MIRBEAU

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το πρωινό των πρωταθλητών» του Κερτ Βόννεγκατ (κριτική) – Κοινωνική κριτική με «πολιορκητικό κριό» τη σάτιρα

«Το πρωινό των πρωταθλητών» του Κερτ Βόννεγκατ (κριτική) – Κοινωνική κριτική με «πολιορκητικό κριό» τη σάτιρα

Για το μυθιστόρημα του Κερτ Βόννεγκατ [Kurt Vonnegut] «Το πρωινό των πρωταθλητών» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου με πρωταγωνιστή τον Μπρους Γουίλις. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«To νυχτόσπιτο» του Τζο Νέσμπο (κριτική) – Ο Νορβηγός αιφνιδιάζει ξανά

«To νυχτόσπιτο» του Τζο Νέσμπο (κριτική) – Ο Νορβηγός αιφνιδιάζει ξανά

Για το βιβλίο του Τζο Νέσμπο [Jo Nesbo] «Το Νυχτόσπιτο» (μτφρ. Γρηγόρης Κονδύλης, εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Η νύχτα των ζωντανών νεκρών» του Τζορτζ Ρομέρο, η οποία αναφέρεται (μεταξύ άλλων) στο βιβλίο. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου ...

«Το τραγούδι του προφήτη» του Πολ Λιντς (κριτική) – Δυστοπικό μέλλον στη σημερινή Ιρλανδία

«Το τραγούδι του προφήτη» του Πολ Λιντς (κριτική) – Δυστοπικό μέλλον στη σημερινή Ιρλανδία

Για το μυθιστόρημα του Πολ Λιντς [Paul Lynch] «Το τραγούδι του προφήτη» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Γιώργος Αγγελίδης, εκδ. Gutenberg) που έλαβε το 2023 το Βραβείο Booker. Κεντρική εικόνα: από τη δυστοπική ταινία «The Hunger Games». 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ