ixo tou parisiou kentriki

Η πόλη ως μνήμη κι ως παλίμψηστοτο στο μυθιστόρημα του Sebastian Faulks «Η ηχώ του Παρισιού» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ, εκδ. Κλειδάριθμος).

Του Μιχάλη Πιτένη

Μια γυναίκα και ένας έφηβος στο Παρίσι. Η Αμερικανίδα Χάνα και ο Μαροκινός Τάρεκ. Η πρώτη για να ερευνήσει το παρελθόν γυναικών που έζησαν εκεί κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής και ο δεύτερος για να βρει τα ίχνη της μητέρας που γνώρισε ελάχιστα. Η πόλη λειτουργεί ως ένα παλίμψηστο που ο καθένας τους διαβάζει ανάλογα με την καταγωγή, τη μόρφωση, την ηλικία, τα ενδιαφέροντά του. Η τυχαία συνάντηση και η συγκατοίκησή τους για ένα μικρό διάστημα μυρίζει μπαρούτι με την σύγκρουση να μοιάζει αναπόφευκτη. Δύο κόσμοι αν όχι αντίθετοι, διαφορετικοί. Μοιάζουν και είναι ξένοι μεταξύ τους. Συμβαίνει το αντίθετο. Αντί να αποκλίνουν ακόμα περισσότερο, συγκλίνουν, βρίσκουν κοινό τόπο, συνομιλούν, συνεννοούνται. Όχι ως εραστές, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις διευκολύνει και εξομαλύνει τις καταστάσεις. Ως φίλοι. Ως δύο άνθρωποι που ενώ δεν θα σκεφτόσουν να τους βάλεις ποτέ μαζί, καταφέρνουν να ταιριάξουν. Τους φέρνει κοντά, τους ενώνει, η ηχώ του Παρισιού. Η ηχώ που στη Χάνα αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές μιας ιστορίας που μέσες άκρες γνωρίζει και στον Τάρεκ εμφανίζει έναν ολόκληρο κόσμο του οποίου την ύπαρξη αγνοούσε.

Ο Βρετανός Σεμπάστιαν Φοκς δομεί το μυθιστόρημά του Η ηχώ του Παρισιού (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ, εκδ. Κλειδάριθμος), γύρω από δύο χαρακτήρες που η μοναδική τους ομοιότητα είναι πως ψάχνουν κάτι να βρουν στο παρελθόν. Η Αμερικανίδα ερευνήτρια, η Χάνα, βάσει προγράμματος και σχεδίου. Ο Μαροκινός Τάρεκ στα τυφλά και στην τύχη. Η γυναίκα πιστεύει ότι ξέρει τι θέλει για ν’ ανακαλύψει στην πορεία και λόγω της έρευνάς της πως πριν ασχοληθεί και γράψει για τις δύσκολες ζωές άλλων, ξένων, γυναικών, οφείλει πρώτα να κλείσει τα ανοιχτά κεφάλαια του δικού της παρελθόντος, κάτι που φαίνεται να απέφευγε μέχρι τώρα. Αντιλαμβανόταν πολύ καλά πως αν δεν το κάνει, δεν θα καταφέρει ποτέ, πραγματικά, να προχωρήσει μπροστά. Ο έφηβος είναι σίγουρος πως αν εντοπίσει τα ίχνη της μάνας που στερήθηκε από μικρός θα βρει και τον δρόμο που θα ήθελε ν’ ακολουθήσει στη ζωή που μόλις αρχίζει γι’ αυτόν. Αρωγός και οδηγός τους η πόλη. Το Παρίσι και η ηχώ του παρελθόντος του. Κάποια απ’ αυτά που συνέβησαν στην ιστορική διαδρομή της πόλης λειτουργούν καταλυτικά και για τους δύο. Γνωρίζοντας ένα παρελθόν που δεν τους αφορά άμεσα, στρέφονται με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και σιγουριά προς το δικό τους μέλλον.

Ψάχνουν κάτι να βρουν στο παρελθόν. Η Αμερικανίδα ερευνήτρια, η Χάνα, βάσει προγράμματος και σχεδίου. Ο Μαροκινός Τάρεκ στα τυφλά και στην τύχη. Αρωγός και οδηγός τους η πόλη. Το Παρίσι και η ηχώ του παρελθόντος του.

«Οι πόλεις είναι ένα σύνολο πραγμάτων: απομνημονεύσεων, επιθυμιών, σημείων μιας γλώσσας· οι πόλεις είναι τόποι ανταλλαγών…» γράφει στον πρόλογο του έργου του Οι αόρατες πόλεις ο Ίταλο Καλβίνο, κι αυτό είναι κάτι που επαληθεύεται στην περίπτωση των δύο ηρώων του έργου Η ηχώ του Παρισιού. Οι ηχογραφημένες αναμνήσεις Γαλλίδων που έζησαν την εμπειρία της Γερμανικής κατοχής, η ιστορία που υπάρχει πίσω απ’ τις ταμπέλες των σταθμών του μετρό, ο αλλοπαρμένος καλλιτέχνης δρόμου που δεν καταφέρνει ποτέ να αφηγηθεί με τις μαριονέτες του μια ολόκληρη ιστορία και ισχυρίζεται πως ονομάζεται Βίκτωρ Ουγκώ, οι άθλιοι και δύσκολοι χώροι όπου προσπαθούν να επιβιώσουν οι διάφοροι μετανάστες, είναι οι εικόνες μιας πόλης που έχει φως αλλά και σκοτάδι. Βοηθούν τη Χάνα και τον Τάρεκ ν’ ανακαλύψουν πτυχές του δικού τους εαυτού. Να συνειδητοποιήσουν από πού και από τι θέλουν να ξεφύγουν.

Ο Σεμπάστιαν Φοκς επιλέγει να χτίσει τους χαρακτήρες του με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδείξει το χάσμα που μπορεί να υπάρχει ανάμεσα σε δύο διαφορετικές γενιές νέων ανθρώπων. Οι εν λόγω ήρωες, αν και δεν απέχουν πολύ μεταξύ τους, φαίνεται σαν να τους χωρίζει μια τεράστια απόσταση. Η Χάνα, μια νέα γυναίκα, εκπρόσωπος μιας γενιάς που συνδέεται με το παρελθόν και όσα σημαντικά έχουν συμβεί, και ο Τάρεκ, ουσιαστικά ένα μεγάλο παιδί, που έχει μαύρα μεσάνυχτα ακόμα και για ιστορικά γεγονότα που εκτυλίχτηκαν στην πατρίδα του, ή κοντά της, σχετικά πρόσφατα. Στο τέλος τίποτα ουσιαστικά δεν θα έχει αλλάξει σ’ αυτή τη σχέση. Η Χάνα απλώς θα έχει προσθέσει κάποια περισσότερα στοιχεία στις γνώσεις της, ενώ ο Τάρεκ θα βρεθεί να στέκεται μπροστά σε μια πόρτα ενός άγνωστου κόσμου που μόλις άνοιξε. Θα έχουν αλλάξει όμως οι ίδιοι, κάτι που πιστοποιείται από τις αποφάσεις που παίρνουν. Αποφάσεις που τους οδηγούν μπροστά.

faulks

O Σεμπάστιαν Φοκς γεννήθηκε το 1953 και σπούδασε στο Κολέγιο Ουέλινγκτον και στο Κέιμπριτζ. Εργάστηκε επί δεκατέσσερα χρόνια ως δημοσιογράφος και σήμερα ασχολείται αποκλειστικά με το γράψιμο. Ήταν ο πρώτος λογοτεχνικός συντάκτης του «The Independent» και στη συνέχεια έγινε υποδιευθυντής της «The Sunday Independent». Έχει εκδώσει τα βιβλία: The girl at the Lion d' Or και Birdsong, που μαζί με τη Σάρλοτ Γκρέι αποτελούν τη «γαλλική» τριλογία του, το The Fatal Englishman όπου έχει συγκεντρώσει δημοσιογραφικά κείμενα, ενώ το Where My Heart Used to Beat ήταν το αμέσως προηγούμενο fiction βιβλίο του. Έμεινε για ένα διάστημα στη Γαλλία και τώρα ζει με την οικογένειά του στο Λονδίνο.

 

 

Η αφήγηση στο μυθιστόρημα γίνεται σε πρώτο πρόσωπο εναλλάξ από τους δύο πρωταγωνιστές. Μια αφηγηματική σκυταλοδρομία ενδιαφέρουσα που λειτουργεί εξαιρετικά, ειδικά στις περιπτώσεις που και οι δύο αναφέρονται στις κοινές τους στιγμές. Περιπτώσεις στις οποίες φαίνονται ξεκάθαρα οι πολλές διαφορές τους και μπορείς να κατανοήσεις ποια είναι αυτά, έστω και τα λίγα, που τους επιτρέπουν να συμβιώσουν για ένα διάστημα και να προσεγγίσουν ο ένας τον άλλον. Χαμηλόφωνη, λιτή γραφή που ωστόσο καταφέρνει να δημιουργεί έντονες εικόνες του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο κινούνται οι πρωταγωνιστές, αλλά και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, έτσι ώστε να σου δημιουργείται εύκολα η εντύπωση πως τους βλέπεις μπροστά σου.

Ένα αισιόδοξο μήνυμα πηγάζει απ’ το έργο αυτό. Οι άνθρωποι μπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά και αρμονικά χωρίς να είναι απαραίτητα ίδιοι, με κοινές καταβολές, παρόμοια ενδιαφέροντα και ανάλογο μορφωτικό επίπεδο. Αρκεί να μπορούν να κάνουν ένα βήμα πίσω απ’ την ενόχληση που μπορεί να τους προκαλεί κάποια συνήθεια ή ο τρόπος συμπεριφοράς του άλλου και αργά ή γρήγορα θα βρουν όσα είναι ικανά να τους ενώσουν, ακόμα και αν αυτά είναι λίγα, ελάχιστα. Γιατί αυτό κάνουν οι δύο πρωταγωνιστές του Σεμπάστιαν Φοκς. Ενώ είναι έτοιμοι ν’ απορρίψουν, δίνοντας χρόνο ανακαλύπτουν πως μπορούν ν’ αποδεχτούν ο ένας τον άλλο. Σ’ αυτό βοηθάει ο τόπος, το Παρίσι. Όμως, κυρίαρχο ρόλο παίζει η ηχώ της ιστορίας του. Γιατί όπως έγραψε και ο πραγματικός Βίκτωρ Ουγκώ: «Τι είναι ιστορία; Μια ηχώ του παρελθόντος μέσα στο μέλλον». Αυτή την ηχώ του παρελθόντος αφουγκράζονται η Χάνα, ο Τάρεκ αλλά και οι δευτεραγωνιστές της ιστορίας του Φοκς που ακόμα και αν εκφράζονται με μίσος για όποιον τους αδίκησε, τους περιθωριοποίησε, τους ξερίζωσε, εξολόθρευσε συγγενείς και φίλους, διακρίνεται η διάθεσή τους να συγχωρήσουν, να τα αφήσουν όλα αυτά στην άκρη για να προχωρήσουν. Τελικά, φαίνεται να αναγνωρίζουν, όχι όλοι, αλλά πολλοί, πως το βασικότερο που μεταφέρει αυτή η ηχώ του παρελθόντος είναι το παράλογο ξόδεμα αναρίθμητων ανθρώπινων ζωών, ο αφανισμός ολόκληρων γενεών κι αυτό είναι κάτι που δεν θα ήθελαν να το δουν και στο μέλλον, όσο κι αν αυτό φαντάζει, και δυστυχώς είναι, ουτοπία. Καλοδουλεμένη η μετάφραση της κ. Κλαίρης Παπαμιχαήλ.

* Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΙΤΕΝΗΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Μετέωρη γυναίκα» (εκδ. Διάπλαση).

→ Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της «Γέφυρας των Τεχνών», του Henri-Cartier Bresson (1953).


Η ηχώ του Παρισιού
Sebastian Faulks
Μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ
Κλειδάριθμος 2020
Σελ. 400, τιμή εκδότη €15,50 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ SEBASTIAN FAULKS

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Φαντασμαγορικό πανόραμα της πληγωμένης Αμερικής με αφορμή τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Φαντασμαγορικό πανόραμα της πληγωμένης Αμερικής με αφορμή τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι

Για το μυθιστόρημα του Ντον ΝτεΛίλο (Don DeLillo) «Ζυγός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά. Στην κεντρική εικόνα, ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ.

Γράφει ο Μιχάλης Μοδινός

Στο εξαιρετικ...

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

Για το μυθιστόρημα της Φερνάντα Τρίας (Fernanda Trías) «Ροζ γλίτσα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Carnívora, σε μετάφραση Ιφιγένειας Ντούμη. 

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου

«Ο Μωυσής με τον Ααρών έκαναν όπως ακριβώς του...

«Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας» της Χιρόμι Καουακάμι (κριτική) – Μια ιδιαίτερη σχέση ανθίζει

«Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας» της Χιρόμι Καουακάμι (κριτική) – Μια ιδιαίτερη σχέση ανθίζει

Για το μυθιστόρημα της Χιρόμι Καουακάμι (Hiromi Kawakami) «Ο Σενσέι και ο χαρτοφύλακας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση της Μαρίας Αρώνη και της Kyoko Shibayama. Στην κεντρική εικόνα, η συγγραφέας.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Η ηθοποιός, ακτιβίστρια και συγγραφέας Ερωφίλη Κόκκαλη έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Η ηθοποιός, ακτιβίστρια και συγγραφέας Ερωφίλη Κόκκαλη έρχεται στο Υπόγειο

Στο 75ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συζητά με την ηθοποιό, ακτιβίστρια και συγγραφέα Ερωφίλη Κόκκαλη. Αφορμή, μεταξύ άλλων, το σπονδυλωτό μυθιστόρημα «Λόλα Καραμπόλα» (εκδ. Έρμα, 2022). Η συζήτηση θα μεταδοθεί...

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια του με πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και παραστάσεων

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος με πλούσιο πρόγραμμα, γιορτάζοντας τα εβδομήντα χρόνια διεξαγωγής του. Ακολουθεί το Δελτίο Τύπου.

Επιμέλεια: Book Press

Το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου μάς υποδέχεται φέτος, γι...

«My Fierce Ignorant Step» του Χρήστου Παπαδόπουλου στη Στέγη – Ένα τραγούδι μέσα στο οποίο πάλλονται τα σώματα των χορευτών

«My Fierce Ignorant Step» του Χρήστου Παπαδόπουλου στη Στέγη – Ένα τραγούδι μέσα στο οποίο πάλλονται τα σώματα των χορευτών

Έρχεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση η παράσταση του Χρήστου Παπαδόπουλου «My Fierce Ignorant Step», από τις 8 έως τις 18 Μαΐου 2025. Δέκα χορευτές και χορεύτριες κινούνται σαν ένα. Κάθε βήμα, η αρχή και το τώρα μας. © για την εικόνα: Πάνος Κέφαλος

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

«Η λάθος πλευρά» του Νταβίντε Κόπο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Νταβίντε Κόπο [Davide Coppo] «Η λάθος πλευρά» (μτφρ. Μαρία Οικονομίδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Απριλίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην αρχή του ντοκιμαντ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

Δύο οδηγοί συνύπαρξης με τα αγαπημένα μας κατοικίδια, τη γάτα και τον σκύλο, απαντούν στο ερώτημα «Τι θέλει να μας πει;» το ζωάκι μας. «Γάτα - Τι θέλει να μας πει;» και «Σκύλος - Τι θέλει να μας πει;» της Lili Chin σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τσιάγκα από τις εκδόσεις Πεδίο.

Επιμέλεια: Book Press ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά αστυνομικά για τους φίλους του είδους κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στην κεντρική εικόνα, στοιχείο από το εξώφυλλο του «Αριμάν», του Παναγιώτη Κωνσταντόπουλου.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ