alt

Για το μυθιστόρημα του Sebastian Barry «Μέρες δίχως τέλος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος).

Του Κώστα Δρουγαλά

Το συγγραφικό πλάνο του Sebastian Barry (1955- ) να διηγηθεί σε μία σειρά μυθιστορημάτων τη ζωή της οικογένειας ΜακΝάλτι μέσα στους αιώνες είναι ένα στοίχημα που κερδίζει ο Ιρλανδός συγγραφέας βιβλίο με το βιβλίο. Στις Μέρες δίχως τέλος ο Τόμας ΜακΝάλτι εγκαταλείπει το φτωχικό Σλάιγκο της Ιρλανδίας και την οικογένειά του κι επιβιβάζεται σε ένα πλοίο για τις Ηνωμένες Πολιτείες αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο.

Ο ΜακΝάλτι κι ο Κόουλ θα πολεμήσουν με την Ένωση, πλάι στον παλιό τους αξιωματικό, προσπαθώντας να παραμείνουν ζωντανοί για χάρη –τι άλλο;– της αγάπης.

Ο Τόμας ΜακΝάλτι, κουρελιασμένος και πεινασμένος, συναντά για πρώτη φορά τον σύντροφό του, Τζον Κόουλ, στο Μιζούρι γύρω στα 1849. Οι δύο άντρες ξεκινούν να εργάζονται ως χορευτές ντυμένοι γυναίκες σε ένα σαλούν που συγκεντρώνει άξεστους μεταλλωρύχους: αυτό είναι και το πρώτο ταξίδι του ΜακΝάλτι προς την κατάκτηση της ταυτότητάς του. Ύστερα το ζευγάρι προσχωρεί σε μία διμοιρία που έχει σκοπό την κατάληψη των εδαφών που ανήκουν στους Ινδιάνους. Οι φρικαλεότητες των δύο πλευρών διαδέχονται η μία την άλλη· η επιδρομή του ιππικού στον καταυλισμό των Ινδιάνων Σιου είναι ίσως η πιο δυνατή στιγμή του βιβλίου. Μετά τη σφαγή στον καταυλισμό, το ζευγάρι περισώζει κι υιοθετεί στα κρυφά τη Γουινόνα, ανιψιά του αρχηγού των Σιου· παρ’ όλα αυτά η οικογενειακή γαλήνη δεν θα αντέξει. Όταν ο πόλεμος ενάντια στους Ινδιάνους κοπάσει, θα αρχίσει ένας καινούργιος, αυτή τη φορά ανάμεσα στον βιομηχανικό βορρά και τον αγροτικό νότο στο πλαίσιο του Αμερικανικού Εμφυλίου (1861-1865), με τη βία, την πείνα και τις κακουχίες να εντείνονται. Ο ΜακΝάλτι κι ο Κόουλ θα πολεμήσουν με την Ένωση, πλάι στον παλιό τους αξιωματικό, προσπαθώντας να παραμείνουν ζωντανοί για χάρη –τι άλλο;– της αγάπης.

Οι Μέρες δίχως τέλος είναι με σιγουριά το πλέον καλογραμμένο μυθιστόρημα του Barry σε εξαιρετική μετάφραση της πολύπειρης Μαρίας Αγγελίδου. Στις τριακόσιες περίπου σελίδες πυκνογραμμένου λόγου μαθαίνουμε ένα κομμάτι της αμερικανικής ιστορίας (αυτό του 19ου αιώνα), εν πολλοίς άγνωστο στο ευρύ κοινό: από την άφιξη των εξαθλιωμένων Ιρλανδών μεταναστών στα αμερικανικά λιμάνια και την εμπλοκή τους στις εκστρατείες κατά των ινδιάνικων φυλών, έως τις σφαγές και τις λεηλασίες σε μία σκληρότητα άνευ προηγουμένου, κι από εκεί στην κατάκτηση της αμερικανικής ταυτότητας· κι όλα αυτά με μια αξιοζήλευτη οικονομία λόγου: οι σελίδες «βαραίνουν», δίνοντας στον αναγνώστη την αίσθηση πως οι μέρες για τον Τόμας ΜακΝάλτι και τον Τζον Κόουλ μοιάζουν να μην έχουν τέλος. 

alt
Ο Sebastian Barry

Tο κοινωνικό φύλο κι η σεξουαλικότητα μέσα από την αλήθεια του ΜακΝάλτι παύουν να καθορίζονται από τις δομές της ετεροφυλοφιλίας. Έτσι καταρρίπτεται η ύπαρξη μιας προϋπάρχουσας βιολογικής αλήθειας του φύλου που εγγράφεται στην «υλικότητα» του σώματος και στην απόλυτη διάκριση αρσενικού και θηλυκού.

Επίσης, σε σχέση με την ταυτότητα φύλου, κεντρικό θέμα του βιβλίου, αξίζει να επισημάνουμε μία ενδιαφέρουσα αντίθεση της σεξουαλικότητας ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο: η δημόσια εικόνα του ΜακΝάλτι και του Κόουλ είναι ασφαλώς περιοριστική κι υποκριτική, ενώ η ιδιωτική προσφέρει την ελευθερία και την αλήθεια του ζευγαριού. Ο ΜακΝάλτι κατά τη διάρκεια των αιματοβαμμένων περιπετειών κάνει υπομονή, κι ύστερα κι άλλη υπομονή, μέχρι που στο τέλος τα δύο ποιητικά υποκείμενα γίνονται επιτέλους ένα κι ο Τόμας αυτοπαρουσιάζεται ως Τομαζίνα. Με άλλα λόγια θα μπορούσαμε να αντικρίσουμε τις Μέρες δίχως τέλος ως ένα road trip του ΜακΝάλτι προς τη γυναικεία φύση του. 

Στα αρνητικά του βιβλίου θα προσμετρούσαμε την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του μυθιστορήματος, η οποία φαινομενικά αφαιρεί πολλά στοιχεία της δράσης, ωστόσο, όλα γίνονται για έναν σκοπό: ο Τόμας ΜακΝάλτι μέσω της αφήγησης χρησιμοποιεί τη γλώσσα επιτελεστικά, διαμορφώνοντας την υποκειμενικότητά της. Ως εκ τούτου το κοινωνικό φύλο κι η σεξουαλικότητα (ως κατασκευές κι όχι ως «φυσικά» σύνολα) μέσα από την αλήθεια του ΜακΝάλτι παύουν να καθορίζονται από τις δομές της ετεροφυλοφιλίας. Έτσι καταρρίπτεται η ύπαρξη μιας προϋπάρχουσας βιολογικής αλήθειας του φύλου που εγγράφεται στην «υλικότητα» του σώματος και στην απόλυτη διάκριση αρσενικού και θηλυκού. Εν κατακλείδι, το λογοτεχνικό αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό τόσο επιδερμικά όσο κι υποδερμικά: το μυθιστόρημα περιλαμβάνει συγκίνηση και σκληρότητα, καλοσύνη και φόβο, και φυσικά την πιο παλιά ανάγκη, την αγάπη, στα απλά και συνάμα στα πιο σπουδαία.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΔΡΟΥΓΑΛΑΣ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Το τελευταίο τραγούδι του Ντύλαν» (εκδ. Πικραμένος).

 Στην κεντρική εικόνα, ο πίνακας του Maynard Dixon "Roadside" (1938).


altΜέρες δίχως τέλος
Sebastian Barry
Μτφρ. Μαρία Αγγελίδου
Ίκαρος 2018
Σελ. 296, τιμή εκδότη €15,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ SEBASTIAN BARRY

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Πέμπτη 19 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Πέμπτη 19 Ιουνίου

Με εννέα εκδηλώσεις για την Πέμπτη 19 Ιουνίου συνεχίζεται το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025, φτάνοντας ως τη Θεσσαλονίκη και την Κύπρο. Κεντρική εικόνα: Η Εστέρ Πανιάγουα (Esther Paniagua).

Επιμέλεια: Book Press

...
«Tempo perso» της Κούλας Αδαλόγλου (κριτική) – Σε πορεία κάθαρσης

«Tempo perso» της Κούλας Αδαλόγλου (κριτική) – Σε πορεία κάθαρσης

Για την ποιητική συλλογή της Κούλας Αδαλόγλου «Tempo perso» (εκδ. Σαιξπηρικόν).

Γράφει ο Δημήτρης Μπαλτάς

...

«Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου (κριτική) – Όταν η Χιονάτη παίρνει τα ηνία του παραμυθιού

«Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου (κριτική) – Όταν η Χιονάτη παίρνει τα ηνία του παραμυθιού

Για την παράσταση «Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Προχθές είδα τη χορογραφία «Ποιος θα της το πει;» του Αλέξανδρου Σταυρόπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ