alt

Για την ποιητική συλλογή της Ιφιγένειας Ντούμη «Love Μe Τender» (εκδ. Σαιξπηρικόν).

Το όνομά μου προφέρεται dome. Όχι dome, μην πάτε να το ωραιοποιήσετε– μην με ντρέπεστε. Just do me.  «ONOMATOPOEIA»

Του Θοδωρή Τσαπακίδη

Do not go gentle into that good night […] Όταν το εγγόνι […] τον αποκάλεσε γελώντας «ηλικιωμένο», έφαγε ένα χαστούκι […] («Ο παππούς») Στίχοι του Yeats, της Dickinson, του Cummings και άλλων παρατίθενται εδώ και εκεί. Η Ντούμη μιλάει με τους ποιητές· άλλοτε συμφωνεί μαζί τους, άλλοτε διαφωνεί – συχνά με ανήλικο θράσος. Love Me Tender τιτλοφορεί τη συλλογή της και είναι τόσο ισχυρό αυτό που η παράκληση ηχεί ως επίκληση, και το επίθετο ως ουσιαστικό (ο κηδεμόνας, ο φροντιστής) ή και όνομα, παρατσούκλι, ο Tender…

[…] Με φαντάστηκα στο σπίτι του, τροφαντή, / να του ψήνω ψωμί, / να με πηγαίνει βόλτα με τ’ αγροτικό, / να με ξαπλώνει στην καρότσα, / το μεσημέρι, / σ’ ένα χωράφι / δίπλα στα πρόβατα [….] Κι ύστερα κοίταξα το κινητό μου, / είχα μια πρόσκληση απ’ τον καλό μου σε winebar, / όπου θα μου ανοίξει –αγκομαχώντας– άλλο ένα μπουκάλι κρασί. («A Hundred Summers») Ποθεί τον συγχρόνως τρυφερό και κυριαρχικό άλλον. Και αυτή η ανεπίτευκτη σύζευξη ιδιοτήτων σ’ ένα πρόσωπο αναλύεται στην ποίησή της σε ζεύγη αντιθέτων. Κι αν στο Her Triumph, απόσπασμα του οποίου ανοίγει το βιβλίο, «Because I had fancied love a casual / Improvisation, or a settled game / That followed if I let the kerchief fall», o Yeats εκφράζει έναν γυναικείο ερωτισμό, αφαιρώντας, όμως, από τη γυναίκα της εποχής του τα στολίδια της και τη δύναμη (στον έρωτα), τοποθετώντας τη –γυμνή και ευγνώμονα– πίσω στον βράχο της, δίπλα στη θάλασσα, η γυναίκα στην Ντούμη το κάνει από μόνη της.

Η αντίθεση των δύο σκηνών στο «A Hundred Summers», που αγγίζει τα όρια της γελοιότητας, φανερώνει και μια άλλη αντίθεση ή δυνάμει συμπληρωματικότητα στον ποιητικό κόσμο της Ντούμη, την αντίθεση/συνύπαρξη της υπαίθρου και του άστεως. […] Θα ένιωθα το ίδιο αν με άφηνε αυτή η κυρία στη στάση να κάνω λίγο πατ πατ τα μαλλιά της από κάτω όπως κάνεις πατ πατ στο κεφάλι του σκύλου. Η λακ είναι πολύ καθησυχαστική. («”Παντρεύομαι”, είπε»)

Η ύλη των φαντασιώσεών της προέρχεται από μια ύπαιθρο ελάχιστα λυρική, ενώ η ίδια βιώνει μια αστική πραγματικότητα, στην οποία αναζητά τον λυρισμό στις ανώφελες λεπτομέρειες – ως ένα είδος παρηγορίας. Ο κούρος στο μουσείο της Σάμου […] / είναι ο πρίγκιπάς μου / Αχ και να ήμουν από πέτρα. («Παρεξήγηση»)

Η συλλογή απαρτίζεται από τρεις ενότητες, στις οποίες συνυπάρχουν ποιήματα και μικρά πεζά. Στην πρώτη, με τίτλο «Μελίγκρα», κυριαρχεί η ποίηση, όπου το μπεκετικό ανεπίτευκτο –του χώρου, του χρόνου και του αγαπημένου προσώπου– ενεδρεύει, συχνά με σχεδόν κωμικές συνέπειες. Έξω από το τζάμι η συλλογή από κάλτσες / σχολαστικά απλωμένες σε ζευγάρια. / Το λάστιχο του ποτίσματος κρέμεται απ’ το μπαλκόνι / […] οι παλάμες κρατούν τα απαλά της μάγουλα / και οι αγκώνες της κολλάνε σε λίγη χυμένη πορτοκαλάδα. («Πανσέληνος»)

Η Ντούμη έχει τη δύναμη να μεταφέρει στα αντικείμενα (ακολουθώντας παρεμπιπτόντως τον τρόπο του Yeats) το συναίσθημά της, καθιστώντας το ευτελές συμβολικό, αναδεικνύοντας, συγχρόνως, τις συγκρούσεις που διέπουν το υποκείμενο, όπως στο ποίημα «Πανσέληνος», όπου η τάξη (οι σχολαστικά απλωμένες κάλτσες) και η απροσεξία (η χυμένη πορτοκαλάδα) συνυπάρχουν. Και μέσα απ’ αυτή τη συνύπαρξη των αντιθέτων ανατέλλει ευτυχώς η ποίηση, εδώ το φεγγάρι, αλλά όχι εκ προοιμίου λυτρωτικά.

[…] για το πώς νιώθω όποτε μιλάω μ’ εκείνον κι είσαι μπροστά και βλέπω τη λύπη στις ρυτίδες στο στόμα σου ή για τα βράδια που αφήνω να με πάρει ο ύπνος στην τουαλέτα, αφού οπουδήποτε αλλού θα είναι χειρότερα.
Δος ημίν σήμερον λοιπόν τον άρτον ημών τον επιούσιον, και άσε με.
 («Μεσημεριανή προσευχή»)

Η δεύτερη ενότητα «Περί Εγγυτέρων και λοιπά», η οποία περιλαμβάνει περισσότερα πεζά, ανοίγει με δυο στίχους της Dickinson: It might be lonelier / Without the Loneliness

Θυμίζοντάς μας ένα ποίημα της συλλογής, που προηγείται: Είναι πολύ πρακτικό να κλαις / όταν οι άλλοι περνούν καλά. / Δεν σε παρατηρούν. / Δεν σε ρωτά κανείς τι έχεις. / […] Ο απόηχος μια μοναχικής βραδιάς –ναι, σύμφωνοι, μπορεί να ήταν πιο μοναχικά / χωρίς τη μοναξιά αλλά– είναι πάντοτε θλιμμένος («Αρμόνικες»)

Στη δεύτερη ενότητα, η Ντούμη αφήνει τον περιβάλλοντα κόσμο, και δη των εγγυτέρων (παππούς, οικογένεια κ.ά.) να εισβάλλει στο ποιητικό της σύμπαν ή αντίστροφα, βγαίνει η ίδια από το τελευταίο, για να περιπλανηθεί. Υπάρχει μια καταπληκτική άσκηση για τους γλουτούς. Βάζεις ένα ξεσκονόπανο στο πάτωμα, κάθεσαι πάνω και με τα πόδια τεντωμένα μπροστά και κατάλληλη κίνηση της λεκάνης, μετακινείσαι στο χώρο, γυαλίζοντας ταυτόχρονα και το πάτωμα («Παρκετέζα»). Να περιπλανηθεί στο καθημερινό και το τετριμμένο, a wind has blown the rain away and / blown the sky away and all the leaves / away, and the trees stand. I think I too / have known autumn too long / Όταν ο ουρανός είναι γκρίζος / τίποτα δεν με λυπεί περισσότερο / από τα χαμένα είκοσι λεπτά / του θερμοσίφωνα […] («Το εγκεφαλικό του θερμοστάτη») και να ανιχνεύσει εκεί την ποιητικότητα, στις οριακές του στιγμές ή στις λεπτομέρειες – αυτοσαρκάζεται σχεδόν σ’ αυτή τη διαδρομή, που μας συστήνει με τόλμη την «πεζή», μικροαστική καταγωγή της.

Η αχνή γραμμή από αλάτι
σ’ αυτή την μπλούζα
μου θυμίζει
εσένα
κάποτε.
(«Στο λεωφορείο»)

Ένα σκυλί εμφανίζεται σ’ ένα από τα πρώτα ποιήματα της συλλογής, στο «Παντός καιρού»: «Σκεφτόμουνα πως δεν θα ήτανε τίποτα πιο ωραίο απ’ το να είσαι σκυλί». Στο συγκεκριμένο (όπως και αλλού) η Φύση και η Πόλη παρατίθενται αντιθετικά (βροχή/σταγόνες από κλιματιστικά – χιόνι/πιτυρίδα στον γιακά σου) και το σκυλί φαίνεται να αποτελεί το ιδανικό ον που μετέχει και των δύο κόσμων, που επιτυγχάνει την επιθυμητή σύζευξη. Ένα σκυλί, λοιπόν, επιστρέφει ως τίτλος της τρίτης ενότητας: «ντόγκι».

-Γλυκιά μου, τι να σου κάνουν οι φίλοι; Όταν κλείνει η πόρτα είσαι μόνη. Γι’ αυτό είμαι εγώ.
- Γι’ αυτό υπάρχουν οι σκύλοι.
 («Κυνικός χωρισμός»)

Εκπρόσωπος η Ιφιγένεια Ντούμη ενός σύγχρονου ρεύματος Ελλήνων ποιητών που θα ήθελαν να κινούνται με άνεση μεταξύ Λονδίνου, Άμστερνταμ ή Βερολίνου, εμφανίζεται με μια γραφή που δεν καμώνεται την ποίηση, αλλά τη βρίσκει μ’ ένα σχεδόν «άξεστο», όπως έλεγε ο Γ. Χειμωνάς, τρόπο, και συγχρόνως τόσο κοριτσίστικο.

* Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΣΑΠΑΚΙΔΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.

altLove Me Tender
Ιφιγένεια Ντούμη
Σαιξπηρικόν 2018
Σελ. 102, τιμή εκδότη €10,00
alt
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια ιδιαίτερη έκδοση της ποιητικής συλλογής του Νικηφόρου Βρεττάκου «Το βάθος του κόσμου« (εκδ. Ποταμός).

Γράφει η Γεωργία Κακούρου-Χρόνη

Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης...

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

Για το βιβλίο «Emily Dickinson, Ποιήματα» (εκλογή, προλεγόμενα, μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης, εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Η Σίνθια Νίξον υποδύεται την Έμιλυ Ντίκινσον στη βιογραφική ταινία του Τέρενς Ντέιβις «A Quier Passion». 

Γράφει η Γεωργία Τριανταφυλλίδου ...

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

Για την ποιητική συλλογή της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου «Ο θυρωρός των ημερών» (εκδ. Κέδρος). Κεντρική εικόνα: He © Positi Negati.

Γράφει η Μαρίτα Παπαρούση

Στην ποιητική συλλογή ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Κόλσον Γουάιτχεντ: «Οι πράξεις των Αμερικανών πολύ συχνά δεν συμβαδίζουν με τα ιδεώδη τους»

Σε συνέντευξή του στο Vox, ο Κόλσον Γουάιτχεντ [Colson Whitehead] μίλησε για το μυθιστόρημά του «Μανιφέστο απατεώνων», που κυκλοφόρησε προσφάτως στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση Μυρσίνης Γκανά.

Επιμέλεια: Book Press

...
Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Σίσσυ Δουτσίου: «Μέρος του αγώνα για την κοινωνική δικαιοσύνη είναι και τα βιβλία μου, όχι εύκολη προβοκάτσια»

Η Σίσσυ Δουτσίου με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων της «Οι αδερφές του Κάιν» (εκδ. Καστανιώτη) μας μίλησε για τον τρόπο που βλέπει τη λογοτεχνία και τις ηρωίδες της, για τα μεγάλα θέματα και τους «ασήμαντους» ανθρώπους καθώς και για τον ιδανικό αναγνώστη των βιβλίων της.

Συνέντευξη στον Κώστα Αγοραστό ...

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

«Άπαντα τα ποιήματα» του Πέτερ Χάντκε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός ποιήματος του Πέτερ Χάντκε [Peter Handke] από τον τόμο «Άπαντα τα ποιήματα» (μτφρ. Ιωάννα Διαμαντοπούλου-Νότντουρφτ), ο οποίος θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ, ΤΙ ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Ιστορία, κοινωνία, φιλοσοφία: 60 βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας

Εξήντα δοκίμια Ιστορίας, πολιτικής, κοινωνιολογίας, φιλοσοφικού στοχασμού, με σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις και αναλύσεις. Βιβλία που φέρνουν κοντά μας τη σκέψη σημαντικών διανοούμενων, στοχαστών, ιστορικών και φιλόσοφων και μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο που αλλάζει γύρω μας με ταχύτητα.  ...

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ