alt

Για την ποιητική συλλογή της Ιφιγένειας Ντούμη «Love Μe Τender» (εκδ. Σαιξπηρικόν).

Το όνομά μου προφέρεται dome. Όχι dome, μην πάτε να το ωραιοποιήσετε– μην με ντρέπεστε. Just do me.  «ONOMATOPOEIA»

Του Θοδωρή Τσαπακίδη

Do not go gentle into that good night […] Όταν το εγγόνι […] τον αποκάλεσε γελώντας «ηλικιωμένο», έφαγε ένα χαστούκι […] («Ο παππούς») Στίχοι του Yeats, της Dickinson, του Cummings και άλλων παρατίθενται εδώ και εκεί. Η Ντούμη μιλάει με τους ποιητές· άλλοτε συμφωνεί μαζί τους, άλλοτε διαφωνεί – συχνά με ανήλικο θράσος. Love Me Tender τιτλοφορεί τη συλλογή της και είναι τόσο ισχυρό αυτό που η παράκληση ηχεί ως επίκληση, και το επίθετο ως ουσιαστικό (ο κηδεμόνας, ο φροντιστής) ή και όνομα, παρατσούκλι, ο Tender…

[…] Με φαντάστηκα στο σπίτι του, τροφαντή, / να του ψήνω ψωμί, / να με πηγαίνει βόλτα με τ’ αγροτικό, / να με ξαπλώνει στην καρότσα, / το μεσημέρι, / σ’ ένα χωράφι / δίπλα στα πρόβατα [….] Κι ύστερα κοίταξα το κινητό μου, / είχα μια πρόσκληση απ’ τον καλό μου σε winebar, / όπου θα μου ανοίξει –αγκομαχώντας– άλλο ένα μπουκάλι κρασί. («A Hundred Summers») Ποθεί τον συγχρόνως τρυφερό και κυριαρχικό άλλον. Και αυτή η ανεπίτευκτη σύζευξη ιδιοτήτων σ’ ένα πρόσωπο αναλύεται στην ποίησή της σε ζεύγη αντιθέτων. Κι αν στο Her Triumph, απόσπασμα του οποίου ανοίγει το βιβλίο, «Because I had fancied love a casual / Improvisation, or a settled game / That followed if I let the kerchief fall», o Yeats εκφράζει έναν γυναικείο ερωτισμό, αφαιρώντας, όμως, από τη γυναίκα της εποχής του τα στολίδια της και τη δύναμη (στον έρωτα), τοποθετώντας τη –γυμνή και ευγνώμονα– πίσω στον βράχο της, δίπλα στη θάλασσα, η γυναίκα στην Ντούμη το κάνει από μόνη της.

Η αντίθεση των δύο σκηνών στο «A Hundred Summers», που αγγίζει τα όρια της γελοιότητας, φανερώνει και μια άλλη αντίθεση ή δυνάμει συμπληρωματικότητα στον ποιητικό κόσμο της Ντούμη, την αντίθεση/συνύπαρξη της υπαίθρου και του άστεως. […] Θα ένιωθα το ίδιο αν με άφηνε αυτή η κυρία στη στάση να κάνω λίγο πατ πατ τα μαλλιά της από κάτω όπως κάνεις πατ πατ στο κεφάλι του σκύλου. Η λακ είναι πολύ καθησυχαστική. («”Παντρεύομαι”, είπε»)

Η ύλη των φαντασιώσεών της προέρχεται από μια ύπαιθρο ελάχιστα λυρική, ενώ η ίδια βιώνει μια αστική πραγματικότητα, στην οποία αναζητά τον λυρισμό στις ανώφελες λεπτομέρειες – ως ένα είδος παρηγορίας. Ο κούρος στο μουσείο της Σάμου […] / είναι ο πρίγκιπάς μου / Αχ και να ήμουν από πέτρα. («Παρεξήγηση»)

Η συλλογή απαρτίζεται από τρεις ενότητες, στις οποίες συνυπάρχουν ποιήματα και μικρά πεζά. Στην πρώτη, με τίτλο «Μελίγκρα», κυριαρχεί η ποίηση, όπου το μπεκετικό ανεπίτευκτο –του χώρου, του χρόνου και του αγαπημένου προσώπου– ενεδρεύει, συχνά με σχεδόν κωμικές συνέπειες. Έξω από το τζάμι η συλλογή από κάλτσες / σχολαστικά απλωμένες σε ζευγάρια. / Το λάστιχο του ποτίσματος κρέμεται απ’ το μπαλκόνι / […] οι παλάμες κρατούν τα απαλά της μάγουλα / και οι αγκώνες της κολλάνε σε λίγη χυμένη πορτοκαλάδα. («Πανσέληνος»)

Η Ντούμη έχει τη δύναμη να μεταφέρει στα αντικείμενα (ακολουθώντας παρεμπιπτόντως τον τρόπο του Yeats) το συναίσθημά της, καθιστώντας το ευτελές συμβολικό, αναδεικνύοντας, συγχρόνως, τις συγκρούσεις που διέπουν το υποκείμενο, όπως στο ποίημα «Πανσέληνος», όπου η τάξη (οι σχολαστικά απλωμένες κάλτσες) και η απροσεξία (η χυμένη πορτοκαλάδα) συνυπάρχουν. Και μέσα απ’ αυτή τη συνύπαρξη των αντιθέτων ανατέλλει ευτυχώς η ποίηση, εδώ το φεγγάρι, αλλά όχι εκ προοιμίου λυτρωτικά.

[…] για το πώς νιώθω όποτε μιλάω μ’ εκείνον κι είσαι μπροστά και βλέπω τη λύπη στις ρυτίδες στο στόμα σου ή για τα βράδια που αφήνω να με πάρει ο ύπνος στην τουαλέτα, αφού οπουδήποτε αλλού θα είναι χειρότερα.
Δος ημίν σήμερον λοιπόν τον άρτον ημών τον επιούσιον, και άσε με.
 («Μεσημεριανή προσευχή»)

Η δεύτερη ενότητα «Περί Εγγυτέρων και λοιπά», η οποία περιλαμβάνει περισσότερα πεζά, ανοίγει με δυο στίχους της Dickinson: It might be lonelier / Without the Loneliness

Θυμίζοντάς μας ένα ποίημα της συλλογής, που προηγείται: Είναι πολύ πρακτικό να κλαις / όταν οι άλλοι περνούν καλά. / Δεν σε παρατηρούν. / Δεν σε ρωτά κανείς τι έχεις. / […] Ο απόηχος μια μοναχικής βραδιάς –ναι, σύμφωνοι, μπορεί να ήταν πιο μοναχικά / χωρίς τη μοναξιά αλλά– είναι πάντοτε θλιμμένος («Αρμόνικες»)

Στη δεύτερη ενότητα, η Ντούμη αφήνει τον περιβάλλοντα κόσμο, και δη των εγγυτέρων (παππούς, οικογένεια κ.ά.) να εισβάλλει στο ποιητικό της σύμπαν ή αντίστροφα, βγαίνει η ίδια από το τελευταίο, για να περιπλανηθεί. Υπάρχει μια καταπληκτική άσκηση για τους γλουτούς. Βάζεις ένα ξεσκονόπανο στο πάτωμα, κάθεσαι πάνω και με τα πόδια τεντωμένα μπροστά και κατάλληλη κίνηση της λεκάνης, μετακινείσαι στο χώρο, γυαλίζοντας ταυτόχρονα και το πάτωμα («Παρκετέζα»). Να περιπλανηθεί στο καθημερινό και το τετριμμένο, a wind has blown the rain away and / blown the sky away and all the leaves / away, and the trees stand. I think I too / have known autumn too long / Όταν ο ουρανός είναι γκρίζος / τίποτα δεν με λυπεί περισσότερο / από τα χαμένα είκοσι λεπτά / του θερμοσίφωνα […] («Το εγκεφαλικό του θερμοστάτη») και να ανιχνεύσει εκεί την ποιητικότητα, στις οριακές του στιγμές ή στις λεπτομέρειες – αυτοσαρκάζεται σχεδόν σ’ αυτή τη διαδρομή, που μας συστήνει με τόλμη την «πεζή», μικροαστική καταγωγή της.

Η αχνή γραμμή από αλάτι
σ’ αυτή την μπλούζα
μου θυμίζει
εσένα
κάποτε.
(«Στο λεωφορείο»)

Ένα σκυλί εμφανίζεται σ’ ένα από τα πρώτα ποιήματα της συλλογής, στο «Παντός καιρού»: «Σκεφτόμουνα πως δεν θα ήτανε τίποτα πιο ωραίο απ’ το να είσαι σκυλί». Στο συγκεκριμένο (όπως και αλλού) η Φύση και η Πόλη παρατίθενται αντιθετικά (βροχή/σταγόνες από κλιματιστικά – χιόνι/πιτυρίδα στον γιακά σου) και το σκυλί φαίνεται να αποτελεί το ιδανικό ον που μετέχει και των δύο κόσμων, που επιτυγχάνει την επιθυμητή σύζευξη. Ένα σκυλί, λοιπόν, επιστρέφει ως τίτλος της τρίτης ενότητας: «ντόγκι».

-Γλυκιά μου, τι να σου κάνουν οι φίλοι; Όταν κλείνει η πόρτα είσαι μόνη. Γι’ αυτό είμαι εγώ.
- Γι’ αυτό υπάρχουν οι σκύλοι.
 («Κυνικός χωρισμός»)

Εκπρόσωπος η Ιφιγένεια Ντούμη ενός σύγχρονου ρεύματος Ελλήνων ποιητών που θα ήθελαν να κινούνται με άνεση μεταξύ Λονδίνου, Άμστερνταμ ή Βερολίνου, εμφανίζεται με μια γραφή που δεν καμώνεται την ποίηση, αλλά τη βρίσκει μ’ ένα σχεδόν «άξεστο», όπως έλεγε ο Γ. Χειμωνάς, τρόπο, και συγχρόνως τόσο κοριτσίστικο.

* Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΣΑΠΑΚΙΔΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.

altLove Me Tender
Ιφιγένεια Ντούμη
Σαιξπηρικόν 2018
Σελ. 102, τιμή εκδότη €10,00
alt
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Λάζαρη «Σκοτεινός καθρέφτης» (εκδ. Κουκκίδα). Κεντρική εικόνα: © Peter H (Pixabay).

Γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης

Ι

Εισα...

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη ξεκινάει άκρως δελεαστικά. Εν έτει 1931 μια τυχαία φωτιά σε χαμοκέλα της Θεσσαλο...

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

Για το βιβλίο της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο «Στο σπίτι των ονείρων»  (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία Ταρ, του Τοντ Φιλντ, όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζεται μια κακοποιητική σχέση ανάμεσα σε δύο γυναίκες.

Γράφει η ...

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Έρωτες, έρωτες, έρωτες» – δώδεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές που επιμένουν να παλεύουν για την ικανοποίηση της ερωτικής τους επιθυμίας. Δώδεκα παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα, με την τελευταία και μεγαλύτερη να αγκαλιάζει όλες τις προηγούμενες. Κυκλο...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ