alt

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Δουατζή «Τα κάτοπτρα» (εκδ. Στίξις).

Της Διώνης Δημητριάδου

Τα εικοσιτέσσερα κάτοπτρα, που παραθέτει εδώ ο Γιώργος Δουατζής, είναι επιφάνειες (άλλες επίπεδες, άλλες κοίλες ή κυρτές), που πάνω τους μπορούμε να δούμε τα είδωλα των προσώπων, των καταστάσεων, των ιδεών, μέσα από το οπτικό πρίσμα το δικό του. Αυτός, λοιπόν, ως πηγή νοητικού φωτός, ρίχνει το βλέμμα του σε όλα αυτά που αποθησαυρίζει μέσα του, άλλα που τον θλίβουν, άλλα που ακόμα τον παρακινούν σε σκέψη και δράση. Κι εμείς, οι αποδέκτες αυτών των ανακλωμένων εικόνων, πότε αντικρίζουμε μαζί του αυτά τα είδωλα ως θεατές, και πότε παίρνουμε τη θέση μας στον καθρέφτη, γιατί όσα γράφει αγγίζουν τις δικές μας προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Άλλες όπως είναι, μέσα από το επίπεδο κάτοπτρο, άλλες σε μεγέθυνση, μέσα από ένα κυρτό κάτοπτρο που αυξάνει τα μεγέθη και τότε ο λόγος απογειώνει τον τόνο του, ή σε σμίκρυνση, μέσα από ένα κοίλο κάτοπτρο για τα πιο χαμηλόφωνα και πονεμένα σχόλια, που αλλιώς δεν αντέχεις το βάρος τους.

Γι’ αυτό, όποιος αποπειραθεί να τιθασεύσει το δημιουργικό μου πάθος, πράγμα που δεν κατάφερε κανείς, αναγορεύεται εχθρός μου. Το πρόβλημα δεν είναι η ένταση του αυτονόητα υπάρχοντος πάθους μου, του αστείρευτου ζωογόνου έρωτα, που επιζητώ κάθε στιγμή. Αλλά το πώς θα μορφοποιηθεί η δύναμη αυτού του πάθους σε έργο, για να μπορέσω να το μοιραστώ, μακριά από φθοροποιά αισθήματα.

Μιλώντας για τον έρωτα, αυτόν που με τον δαφνοσκεπή παραλογισμό του, ως σάρκα αληθινή εισέρχεται στα σώματα, που έτοιμα να τον δεχθούν απογειώνονται στο πάθος τους δοσμένα, πώς μπορεί να μην υψώσει τους τόνους του λόγου του; Και πολύ περισσότερο, όταν αυτή τη δύναμη του έρωτα τη βλέπει να πυροδοτεί με τη σειρά της το έργο του;

Γι’ αυτό, όποιος αποπειραθεί να τιθασεύσει το δημιουργικό μου πάθος, πράγμα που δεν κατάφερε κανείς, αναγορεύεται εχθρός μου. Το πρόβλημα δεν είναι η ένταση του αυτονόητα υπάρχοντος πάθους μου, του αστείρευτου ζωογόνου έρωτα, που επιζητώ κάθε στιγμή. Αλλά το πώς θα μορφοποιηθεί η δύναμη αυτού του πάθους σε έργο, για να μπορέσω να το μοιραστώ, μακριά από φθοροποιά αισθήματα.

Τα άλλα, τα πιο χαμηλόφωνα, προσεγγίζονται αλλιώς. Ο τόνος ψιθυρίζει, και τότε αυτός που μιλά αναζητεί δίπλα του κάποιον συνοδοιπόρο να νιώσει το υπόκωφο της φωνής.

Όμως εγώ θα επιμένω να κοιτάξουμε τους άλλους βαθιά στα μάτια να ψιθυρίσει η ψυχή μας ένα ποίημα, σαν να ήταν το μοναδικό που έχει γραφεί, το τελευταίο ή έστω το πρώτο που έφτασε στα αυτιά τους. Βλέπεις, υπάρχουν ώρες σαν κι αυτήν όπου έχουν ανάγκη οι άνθρωποι μία φωνή, έστω κι αν ψιθυρίζει.

Σε πρώτο πρόσωπο ο Δουατζής, εν είδει εξομολόγησης, ανοίγει τη σκέψη του και τη μοιράζεται μαζί μας. Ποίηση; Πεζές σκέψεις; Ένας λόγος κάπου στο μέσον, εκεί που συναντώνται η λογοτεχνία και το δοκίμιο; Φυσικά και δεν έχει σημασία να κατατάξουμε σε κάποιο είδος τα γραφόμενα, όταν αυτά δεν μας απασχολούν γραμματειακά αλλά μας προσεγγίζουν με τον ανθρώπινο τρόπο που τα λόγια γνωρίζουν. Θα προτιμούσα, λοιπόν, να πω πως εδώ έχουμε μια συνομιλία, όπως αυτές που πρώτα γίνονται απέναντι στο επίπεδο κάτοπτρο του καθρέφτη (που δεν παραλλάσσει καθόλου το προβαλλόμενο είδωλο), και κατόπιν απευθύνονται σε όποιον θα συναντηθεί ευθύβολα και με ειλικρίνεια μαζί τους. Ίσως η γωνία πρόσπτωσης της φωτεινής δέσμης να είναι αυτή που θα καθορίσει και την οπτική. Του συγγραφέα και τη δική μας. Κι εδώ, όπως φαίνεται, έχουμε μια απολύτως μετωπική αντιμετώπιση των θεμάτων (ακόμα και όταν τα κάτοπτρα είναι κοίλα ή κυρτά η αγαθή πρόθεση επιτρέπει τις μικρές παραλλαγές του ειδώλου) ικανή να φέρει συνοδοιπόρους στην πορεία της όσους αντέχουν την αλήθεια των πραγμάτων. Θα μπορούσε, άραγε, όλο αυτό να έχει κάποιο διδακτισμό; Συχνά η πείρα ζωής αρέσκεται στο μοίρασμα, χωρίς να αποκλείεται μέσα σ’ αυτό και μια δόση ματαιοδοξίας. Ευτυχώς γνωρίζουν, όσοι γερά πατούν στα πιο ακραία ρείθρα των δρόμων, ότι καμία πείρα δεν μεταβιβάζεται, καθώς αδυνατεί να βρει το όμοιό της στη βιωμένη ζωή. Κάθε ένας και μόνος του, να αναζητεί τα περάσματα τα ασφαλή. Και όταν δεν τα βρίσκει και κατακρημνίζεται, πάλι να το θεωρεί δικό του κατόρθωμα και συσσώρευση εμπειριών, που κάποτε θα συνιστούν την προσωπική του πείρα ζωής. Όχι, λοιπόν, δεν υπάρχει ίχνος διδακτισμού στα εικοσιτέσσερα κάτοπτρα του Δουατζή. Αυτό που ανακαλύπτουμε σελίδα τη σελίδα κοιτάζοντας μέσα τους είναι μια κατάθεση απολύτως προσωπική, με όση δύναμη μπορεί ποτέ να έχει σαν τέτοια. Το αν θέλει κάποιος να δει τον εαυτό του να συμπλέει μ’ αυτήν είναι επίσης προσωπική υπόθεση και φυσικά αναμέτρηση με το δικό του μπόι. Πολλές κοινές οι αναφορές, γιατί συνταιριάζουν μεταξύ τους συχνά οι εικόνες που επιλέγουμε για να «γράψουν» μέσα μας. Θα μπορούσαν να είναι απότοκο της πολιτικής πείρας, για όσους βέβαια συμπαραταχθήκαμε κάποτε (ή και ακόμα) με τους κοινούς πόθους και τα οράματα μιας κοινωνίας που αναζητούσε το καλύτερό της πρόσωπο. Μαζί και οι πολλές διαψεύσεις, και η κατάργηση των οραμάτων και οι Εφιάλτες που μας πρόδωσαν. Η αυθεντική μετάλλαξη του ιδιώτη σε πολίτη τα συμπεριλαμβάνει όλα αυτά αναπόφευκτα.

Το παιχνίδι ανάμεσα στο άσπρο και το μαύρο, σωτήριο για να μη βυθιστούν στο γκρι… Γι’ αυτό ενδύθηκα το ομορφότερο ποίημα, περιδιαβαίνω τις γειτονιές διακριτικά τα σούρουπα, σκορπίζω την αχλύ της περίσκεψης, διερωτώμενος πόση δύναμη να κρύβει αυτή η συσσωρευμένη οργή, τι θα επισυμβεί μετά τη νομοτελειακή της έκρηξη. Και βάζω τις ψηφίδες μου στίχο το στίχο, οικοδομώντας την ύψιστη πολιτική μου πράξη, που δεν είναι άλλη από την ευαισθητοποίηση των ψυχών και το κέντρισμα κάθε κριτικής σκέψης. Μήπως και μέσα από όλα αυτά ορθωθεί η δύσμοιρη και ες αεί αιτούμενη αξιοπρέπεια του πολίτη.

Γι’ αυτό ενδύθηκα το ομορφότερο ποίημα, περιδιαβαίνω τις γειτονιές διακριτικά τα σούρουπα, σκορπίζω την αχλύ της περίσκεψης, διερωτώμενος πόση δύναμη να κρύβει αυτή η συσσωρευμένη οργή, τι θα επισυμβεί μετά τη νομοτελειακή της έκρηξη.

Και μόνον η εντόπιση του κινδύνου να επικρατήσει το γκρι και να χαθεί η σαφής διάκριση του άσπρου από το μαύρο, θα έφτανε για να καταξιωθεί η νέα αυτή συγγραφική κατάθεση του Δουατζή. Η σωτήρια επιλογή του καθενός που καθορίζει τη θέση του στον κόσμο. Ποιος είναι, ποιος ο κόσμος που τον περιβάλλει και πού ακριβώς (και μαζί με ποιους) βρίσκεται ως προς αυτόν. Η πλήρης γνώση/θέση για να προχωρήσει η ζωή. Αξίζει, ωστόσο, να μείνουμε και σ’ αυτήν την ποιητική κατάθεση, που βρίσκει πάντα τον χώρο να σταθεί και να δηλώσει την παρουσία της. Το ποίημα, που έχει την εγγενή δύναμη να πλησιάζει τους ανθρώπους, κι ας μιλά συχνά με υπαινιγμούς και με μεταφορές, και να τους προσφέρει την πολύτιμη θέα του κόσμου από τη φύση του αλλά και την προνομιούχο θέση του να βλέπει τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Και ο ποιητής που νιώθει χρέος του να τριγυρνά στους δρόμους και να μοιράζεται τη σκέψη του. Πάνω απ’ όλα αυτό κάνει με τα Κάτοπτρα. Όψεις του κόσμου σε πραγματικές διαστάσεις, σε μεγέθυνση ή σε σμίκρυνση, όπως μπορεί και όσο αντέχουν οι ίδιες οι αλήθειες του.

Τη μία και μοναδική ζωή ιχνογραφεί με τις ενδόμυχες σκέψεις του, αυτήν που οφείλει ο καθένας στον εαυτό του να τη ζήσει χωρίς εκπτώσεις και συμβάσεις φθοροποιές που ανατρέπουν την αξία της. Με τη φωνή, όταν πρέπει, αλλά και με τη σιωπή, την πολύτιμη άηχη κραυγή, όταν κρίνεται απαραίτητο.

Όλοι κάποια στιγμή βυθίζονται στην αιώνια σιωπή, χωρίς ίχνος «εγώ», και το συχνότερο, χωρίς αθανασία. Κι είναι κατάκτηση διδακτική να βυθιστείς στην επιλεγμένη δική σου σιωπή. Για να ’σαι έτοιμος από καιρό να αποδεχθείς γαλήνια την πάγκοινη για όλους αναπόφευκτη αιώνια σιωπή, καθώς και τον αδήριτο κύκλο της μίας και μοναδικής ζωής μας.

Όταν κατορθώνει ένα βιβλίο ογδόντα μόλις σελίδων να μιλήσει σχεδόν για όλα, «για την απώλεια, την προσφορά, την τέχνη, την ποίηση, τον έρωτα, τη φθορά, το θάνατο, το χρόνο, τη ματαιοδοξία, την ευτυχία. Για όλα όσα συνθέτουν τον παράλογο κόσμο μας και τροφοδοτούν τον πολυκύμαντο ψυχισμό του σύγχρονου ανθρώπου» (όπως γράφεται στο οπισθόφυλλο), τότε λες πως η σκέψη αξίζει να μοιράζεται, έτσι απλά και λιτά με όλο της το περιεχόμενο, με όλη της την αγάπη. Όπως γράφει άλλωστε και ο ίδιος αφήνοντας ανοιχτή τη χαραμάδα της ψυχής του για να δούμε τον στόχο του λόγου του:

Έτσι και τότε, παίρνεις δικαιολογία ύπαρξης προσφέροντας στον άλλον.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.

altΤα κάτοπτρα
Γιώργος Δουατζής
Στίξις 2017
Σελ. 82, τιμή εκδότη €9,54

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΟΥΑΤΖΗ

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου (κριτική) – Η ποίηση ως θεραπευτικό ταξίδι

«Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου (κριτική) – Η ποίηση ως θεραπευτικό ταξίδι

Για την ποιητική συλλογή της Άνθιας Χριστοδούλου Θεοφίλου «Το ξενοδοχείο της αυτοπραγμάτωσης» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Ξενοδοχείο Grand Budapest» του Γουες Άντερσον.

Γράφει η Κατερίνα Ι. Παπαδημητρίου

...
«Ίμερος» της Μαίρης Χάψα (κριτική) – Χαϊκού με πάθος

«Ίμερος» της Μαίρης Χάψα (κριτική) – Χαϊκού με πάθος

Για την ποιητική συλλογή της Μαίρης Χάψα «Ίμερος» (εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, σκίτσο από το εξώφυλλο). 

Γράφει η Ελπίς Χοχλιούρου

Η τέχνη της ιαπωνικής ποιητικής φόρμας, του μικροσκοπικού ποιήματος χαϊκ...

«Μέρες του Ροβινσώνα» του Κώστα Σταυρόπουλου (κριτική) – Ποίηση του ναυαγίου και της ανάδυσης

«Μέρες του Ροβινσώνα» του Κώστα Σταυρόπουλου (κριτική) – Ποίηση του ναυαγίου και της ανάδυσης

Για την ποιητική συλλογή του Κώστα Σταυρόπουλου «Μέρες του Ροβινσώνα» (εκδ. Ιωλκός). Στην κεντρική εικόνα, ο ποιητής και εικαστικός Κώστας Σταυρόπουλος, μπροστά σε έργα του.

Γράφει η Κατερίνα Καζολέα

Η ποιητική συ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Στην Αθηνά Ψυλλιά το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ – Για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ

Η Αθηνά Ψυλλιά τιμήθηκε με το 5ο Βραβείο Μετάφρασης ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις) για το μυθιστόρημα «Αρχαία καλλιέργεια» του Ραντουάν Νασσάρ (Raduan Nassar), που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. © για τις εικόνες: Sissy Morfi 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

«Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» του Γιώργου Σιακαντάρη (κριτική) – Αναγνωρίζοντας τις μεταλλάξεις κόντρα στον κυνισμό

Για το δοκίμιο του Γιώργου Σιακαντάρη «Τι δημοκρατίες θα υπάρχουν το 2050; – Μεταδημοκρατία, μεταπολιτική, μετακόμματα» (εκδ. Αλεξάνδρεια). 

Γράφει ο Λάμπρος Α. Φλιτούρης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μάς βομβαρδίζου...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Ένα δικό του δωμάτιο» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Παναγιώτη Γούτα «Ένα δικό του δωμάτιο», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 30 Μαΐου από τις εκδόσεις Ρώμη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΔΑΚΡΥΑ

Γέρασε πια, θα πλησιάζει τα ενε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ