syntelis

Για την ποιητική συλλογή διαδρομή, του Σέργιου Συντελή (εκδ. Περιτεχνών)

Της Άντας Κατσίκη-Γκίβαλου

Η διαδρομή είναι η τέταρτη ποιητική συλλογή του Σέργιου Συντελή. Σε όλο το ποιητικό του έργο διαπιστώνουμε το συνεχή προβληματισμό και την αγωνία του για όσα συμβαίνουν γύρω μας που άλλοτε σηματοδοτούνται με αναφορές σε πρόσωπα ή καταστάσεις γνωστές, τις περισσότερες φορές όμως η σκέψη διαθλασμένη αποτυπώνεται ποιητικά μέσα από γενικεύσεις: «Πέτρα πάνω στην πέτρα. / Λιθάρι πάνω στο λιθάρι. / Αγωνίες σωριασμένες / σ’ ένα μονοπάτι.» («Εκεί πέρα» από τη συλλογή Αγωνία, 1997).

Εκτός από την πρώτη του συλλογή με τον ειδολογικό/γενικό τίτλο Ποίηση (1982) οι τίτλοι των επόμενων συλλογών Τα βήματα (Γκοβόστης 1990), Αγωνία (Περιτεχνών 1997) και διαδρομή (Περιτεχνών 2015)δηλώνουν πορεία· μια πορεία δύσκολη, αγωνιώδη του ανθρώπου στη ζωή. Ο Συντελής αποτυπώνει με λόγο λιτό, αμεσότητα έκφρασης και εικονοποιία συχνά ανοίκεια, τα ματαιωμένα όνειρα, τους έρωτες, τις σκέψεις και τους αγώνες ενός ανθρώπου που βαδίζει αταλάντευτα, αψηφώντας τους όποιους συμβιβασμούς σε κάθε τομέα.

Στην τελευταία του συλλογή διαδρομή με στιχουργική και μορφική ποιητική ποικιλία, με μοντερνιστικό, αλλά και παραδοσιακό τρόπο, με πεζόμορφο λόγο εκφράζει υπαρξιακές αγωνίες, συναισθηματικές ευαισθησίες, κοινωνικούς προβληματισμούς. Το ποιητικό υποκείμενο βιώνει τις αντιθέσεις του περιβάλλοντος χώρου, ενώ συχνά βυθίζεται στη μοναξιά του. Δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον κόσμο:

«Αγέρι της νύχτας
δεν μπορώ να σ’ ακούσω.
Βροχή του Μάη
δεν σε μυρίζω πια.
Παγωμένος,
γεμάτος οδύνη,
περπατώ κάτω απ’ τα γκρεμισμένα γεφύρια,
δίπλα στα βυθισμένα αγάλματα.»
(«Αδυναμία»,σ.20)

Η διαπίστωση αδιεξόδων αλλά και η παράλληλη αγωνία για διέξοδο είναι διάχυτη στη συλλογή:. «Τα ερείπια γκρεμισμένων ονείρων» εμφανίζονται από το πρώτο ποίημα, ενώ στα υπαρξιακά βασανιστικά ερωτήματα: «Έρμος εγώ./ Ποιος να ‘μαι ‘γω ;»( «Φωνάζω», σ.8) ο ποιητής απαντά, διατυπώνοντας φωναχτά τις εσωτερικές του νοητικές διαδικασίες. Φωνάζοντας τις «λέξεις:/ υπάρχω,/ υπάρχουμε» («Φωνές», σ.16) υποστασιοποιεί την οντότητά του. Το ποιητικό υποκείμενο αισθάνεται τη μικρότητά του σε σχέση με το άπειρο. Παρά την απογοήτευσή του ο ποιητής/ποιητικό υποκείμενο δεν ανήκει στους ηττημένους της ζωής, βρίσκει στηρίγματα και αντιστέκεται.

Δύο είναι οι κεντρικές έννοιες με βάση τις οποίες δομεί το είναι του, την προσωπικότητά του και ενεργοποιείται είτε σε ατομικό είτε σε κοινωνικό επίπεδο.: τα όνειρα και η ελπίδα. «Στα ερείπια γκρεμισμένων ονείρων» (σ.6), στα «δακρυσμένα όνειρα[που] σβήνουν / με τις σκιές του φθινοπώρου» (σ.25) αντιτίθενται «τα όνειρά μας, τα μετά τις δώδεκα» «τα γεμάτα ελπίδα, φως, ανάταση [που] έχουν μαζί τους / την κραυγή του κόσμου » (σ.6) . Τα ελπιδοφόρα όνειρα είναι αυτά που τροφοδοτούν την άρνηση της υποταγής, της στέρησης της ελευθερίας και οδηγούν τον ποιητή να διατρανώσει σε μια σειρά από ποιήματα με τίτλο «ΟΧΙ», καθώς και στο ποίημα «Φωνάζω» την ανεξαρτησία σκέψης, βούλησης και πράξης από οποιαδήποτε επιβολή και καταναγκασμό. Στη σειρά των ενοτήτων που συναποτελούν το «ΟΧΙ» αντιθέτει στο ναι της υποδούλωσης: «να εκτίει τη ζωή του, / λέγοντας ναι» (σ.10) το ξερό, μονοκόμματο όχι (ό.π.), που γενικεύεται σε διαχρονικό αξίωμα ζωής. Τέλος, η έλλειψη φωτός επιτείνει την αναζήτηση ελπίδας, αναγκαίας σ΄ έναν κόσμο σκοτεινό, η οποία συμβολοποιείται στους Γαριβάλδη, Ροβεσπιέρο, Λειβαδίτη, επαναστάτες διαφόρων εποχών και χωρών που ενσάρκωναν το όχι ως στάση ζωής, ενώ ξεχωριστή μνεία γίνεται στον Κολοκοτρώνη στο επιγραμματικό ποίημα «Για έναν μεγάλο». Η αναζήτηση της «άσπρης ελπίδας» (σ.45), ή «μιας μικρής, αόρατης, σχισμής» (σ.31) αίρουν εν μέρει τα αδιέξοδα και την απογοήτευση από την κενότητα του αστικού ή και μεγαλοαστικού τρόπου ζωής.

«Αν πάλι
προσπερνούσες ,
τα φτιαγμένα τραπέζια,
το ψεύτικο φως,
τους ήχους,
τις φιγούρες,
 το κενό,
και το τίποτα.
Αν».
(«Αν»,σ.19)

Ωστόσο, όταν η παραπάνω υπόθεση φαίνεται να διαψεύδεται, ο Συντελής επιστρατεύει την ειρωνεία και το σαρκασμό για να κριτικάρει την ψευδαίσθηση ευτυχίας της καλοβαλμένης/ καλοβολεμένης κοινωνίας. Εμβληματική περίπτωση το ποίημα «Matrimonium. H τελετή» στο οποίο η υπερρεαλίζουσα εικονοποιία ενισχύει το ειρωνικό στοιχείο:

«Είχανε μόλις τελειώσει,
οι υποσχέσεις δια βίου.
Το γλέντι
θα ακολουθούσε
εις το κέντρο
”FIASKO-ALLEGRO.”»
(σ.60)

Επιπρόσθετα, η ειρωνεία και ο σαρκασμός, που αποτελούν ένα τρόπο αντίστασης στην αλλοτρίωση, όταν ενυπάρχουν στην επιγραμματική, πυκνή ποιητική φράση, αποκαλύπτουν τον αποφθεγματικό χαρακτήρα της ποίησής του. Ποιήματα «μονόχορδα», όπως «”Λίμνη” λιμνάζουσα», ή «Γραμματεύ,/φευ.» («Προς Γραμματέα») αποτελούν πικρόχολους σχολιασμούς δύσκαμπτων καταστάσεων. Στη θλιβερή και αποδιαρθρωμένη πραγματικότητα ο Συντελής αντιδρά ποιητικά και με τη στροφή σε προσωπικές συναισθηματικές καταστάσεις, στροφή στο εγώ, με τη χρήση λυρικών εκφράσεων που συνομιλούν με τον αφαιρετικό λόγο της νεοτερικής ποίησης.

Η διαδρομή του Σέργιου Συντελή αναδύει μια πίκρα και απογοήτευση για το γίγνεσθαι της εποχής μας, ενώ συνάμα αποτελεί και μια φωνή που διατρανώνει την ανάγκη να αγωνίζεται ο άνθρωπος «ξανά./ Απ΄την αρχή./ Μπροστά/ στον κύκλο της ζωής/ και των ονείρων» («Φωνές», σ.17).

* Η ΆΝΤΑ ΚΑΤΣΙΚΗ-ΓΚΙΒΑΛΟΥ είναι Ομ. Καθηγήτρια Ελληνικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ.

syntelis exofδιαδρομή
Σέργιος Συντελής
Εκδ. Περιτεχνών

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

«Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (κριτική) – Ένα ανθολόγιο τοπογραφικών δεδομένων

«Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (κριτική) – Ένα ανθολόγιο τοπογραφικών δεδομένων

Για την ποιητική συλλογή «Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (εκδ. Μελάνι). 

Γράφει ο Ιγνάτης Χουβαρδάς

Στην πρόσφατη ποιητική συλλογή ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ