kokkino kaskol 700 2

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Δουατζή Το κόκκινο κασκόλ (εκδ. Μανδραγόρας).

Του Απόστολου Μπενάτση

Στην ποιητική συλλογή Το κόκκινο κασκόλ, ο Γιώργος Δουατζής, όπως σε όλη την ποιητική και πεζογραφική πορεία του, συνεχίζει να καταγράφει μια κοσμοθεωρία συνεχώς εμπλουτιζόμενη με νέα στοιχεία, τα οποία και συγκροτούν το αξιακό του σύστημα.

Έγραψε, μεταξύ άλλων, ο Τάσος Λειβαδίτης στην ΑΥΓΗ στις 9 Ιουλίου του 1976: «Ο Δουατζής πορεύεται με τους συνανθρώπους του στην τρομερή λεωφόρο της εποχής μας και το τραγούδι του, στις μικρές στάσεις αυτής της απεγνωσμένης διαδρομής, ξεκουράζει και δυναμώνει τους συνοδοιπόρους του. Ποίηση ακμαία, ηχηρή, καταιγιστική. Που τη σηκώνει στα χέρια του πότε σαν σημαία και πότε σαν όπλο – και πάντα σαν ανθρώπινη προσφορά. Και συχνά σα νυστέρι για ν' ανοίξει παλιές πληγές και να βρει μέσα τους την ανθρώπινη κακοδαιμονία». Η διεισδυτική ματιά του μεγάλου ποιητή ανακάλυψε το γίγνεσθαι μιας σημαντικής ποιητικής πορείας. Ίσως όσα καταγράφει στην κριτική αυτή ο μεγάλος μας ποιητής θα μπορούσαν να γραφτούν και σήμερα για το έργο του Γιώργου Δουατζή.

«Ο Δουατζής πορεύεται με τους συνανθρώπους του στην τρομερή λεωφόρο της εποχής μας και το τραγούδι του, στις μικρές στάσεις αυτής της απεγνωσμένης διαδρομής, ξεκουράζει και δυναμώνει τους συνοδοιπόρους του. Ποίηση ακμαία, ηχηρή, καταιγιστική. Που τη σηκώνει στα χέρια του πότε σαν σημαία και πότε σαν όπλο – και πάντα σαν ανθρώπινη προσφορά. Και συχνά σα νυστέρι για ν' ανοίξει παλιές πληγές και να βρει μέσα τους την ανθρώπινη κακοδαιμονία».

Στο τελευταίο έργο του Το κόκκινο κασκόλ, όπως και συνολικά στην ποιητική του δραστηριότητα, διακρίνονται κυρίως τρία σκέλη που διαχέονται στην ποιητική του δημιουργία: Ύπαρξη, έρωτας, πολιτική.

Ύπαρξη σημαίνει το βύθισμα σε όλο και ευρύτερα φιλοσοφικά πεδία, με περισσή αγάπη για τον άνθρωπο του οποίου η τραγικότητα της ύπαρξης δεν έχει να κάνει με τον θάνατο, αλλά με την πληγωμένη του αξιοπρέπεια, η οποία δεν του επιτρέπει πνευματικές ανατάσεις και αίσθηση πραγματικής ελευθερίας. Η ύπαρξη του Γιώργου Δουατζή ταυτίζεται με τη δημιουργία μεγάλων οραμάτων και την προβολή αιτουμένων για έναν καλύτερο, ανθρώπινο κόσμο. Η υπόστασή του χαρακτηρίζεται από την ευτυχία της αναζήτησης και της δημιουργίας νέων μορφών στην τέχνη. Ταυτόχρονα, η ποιητική του πορεία ταυτίζεται με την αποκάλυψη των πληγών της εποχής μας, μέσα όμως από μια ιδιαίτερη τρυφερότητα: Τρέχουν τα τραγούδια / από ψυχή σε ψυχή / για να γίνει ίσκιος ο πόνος / και να μπορεί όσο υπάρχω / να με ακολουθεί / από τραγούδι σε τραγούδι / μήπως κι έτσι πυκνώσει ο χρόνος / Τότε, πιο καθαρός από καθαρός ο λόγος μου / για να μπορέσει να συναντηθεί με τον άλλο / και να μην πέσει στο απόλυτο κενό

Έρωτας σημαίνει για το Γιώργο Δουατζή πολυδιάστατη ευαισθησία στην ομορφιά και στη γυναίκα, χωρίς καμιά ντροπή για τις ευαισθησίες του, χωρίς καμιά αναστολή, υμνώντας το αιώνιο θηλυκό σε κάθε ευκαιρία

Έρωτας σημαίνει για το Γιώργο Δουατζή πολυδιάστατη ευαισθησία στην ομορφιά και στη γυναίκα, χωρίς καμιά ντροπή για τις ευαισθησίες του, χωρίς καμιά αναστολή, υμνώντας το αιώνιο θηλυκό σε κάθε ευκαιρία: Τα υπέροχα χέρια με τα ευαίσθητα δάχτυλα / σε στέλνουν στους ουρανούς / σε ανασύρουν από τον βαθύτερο λήθαργο / σε βυθίζουν στην υπέρτατη των ηδονών / εξαφανίζουν τόπο και χρόνο / σε στέλνουν με το αλαφρότερο άγγιγμα  / εκεί όπου η ποίηση  / είναι μια αυτονόητη πραγματικότητα.

Πολιτική σημαίνει για το Γιώργο Δουατζή διαρκή επαγρύπνηση για το κοινωνικό γίγνεσθαι με πασιφανή την αγάπη στον άνθρωπο, τη φροντίδα για τον διπλανό, όπως συνηθίζει να λέει. Και συχνά γίνεται σκληρά επικριτικός, όπως στο ποίημα της συλλογής του Δόλιοι: Αδιάφοροι όπως όταν διασχίζεις / τάχα αμέριμνος έναν δρόμο / γεμάτο κηδειόσημα / και γνωρίζεις ότι καθένα κρύβει / ένα ολόκληρο δράμα οριστικής απώλειας / όπως οι δήθεν αμέριμνοι / που υπογράφουν συνθήκες ειρήνης / ετοιμάζοντας αυριανούς πολέμους / Ιδιοτελείς εγωπαθείς και βάρβαροι / χτίζουν είδωλα με ελπίδες και οράματα / προσκυνήματα των αφελών / Και δεν αναρωτήθηκαν οι δόλιοι / για τόσους δύσμοιρους που τους ακολουθούν.

Μη με παρεξηγείτε που πάντα βρίσκω έναν τρόπο να χάνομαι/ αλλά πόσο πιο σοβαρά να εκτραπώ στα ιδιοτελή παιχνίδια μου/ όταν η γνώση του ανθρώπινου πόνου δεν μου επιτρέπει / να μπω στην τρέλα της οργής/ όταν αναρωτιέμαι συνεχώς τι θα απογίνω / αν δεν δεχτούνε τη συγνώμη μου / για τον κόσμο που τους παραδίδουμε.

Ο Γιώργος Δουατζής και με Το κόκκινο κασκόλ υπερβαίνει, συχνά αυτοκριτικά, το προσωπικό με αναγωγή στο συνολικό, αναλαμβάνωντας λες αυτός την ευθύνη για την αδυναμία μας να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο: Μη με παρεξηγείτε που πάντα βρίσκω έναν τρόπο να χάνομαι/ αλλά πόσο πιο σοβαρά να εκτραπώ στα ιδιοτελή παιχνίδια μου/ όταν η γνώση του ανθρώπινου πόνου δεν μου επιτρέπει / να μπω στην τρέλα της οργής/ όταν αναρωτιέμαι συνεχώς τι θα απογίνω / αν δεν δεχτούνε τη συγνώμη μου / για τον κόσμο που τους παραδίδουμε.

Η πολιτική διάσταση της ποίησης του Γιώργου Δουατζή, αποτελεί ασφαλώς μια συνέχεια και μια εξέλιξη της πολιτικής ποίησης και παραπέμπει σε βασικούς εκπροσώπους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς (Λειβαδίτη, Αναγνωστάκη). Εκείνο ωστόσο που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι αυτός είναι εκείνος που ξαναφέρνει στο προσκήνιο την πολιτική ποίηση ξαναπιάνοντας την από κει που την άφησαν οι παλιότεροι, αρνούμενος την ιδιωτική εσωστρέφεια που χαρακτηρίζει του ομοτέχνους της γενιάς του. Αυτό, νομίζω, αποτελεί μια προσφορά του, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί σταθμό και μια κορύφωση στην ποίηση του Γιώργου Δουατζή, η οποία αποκτά με τη νέα συλλογή του μεγαλύτερες διαστάσεις.

* Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΜΠΕΝΑΤΣΗΣ είναι τ. Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

altΤο κόκκινο κασκόλ
Γιώργος Δουατζής
Μανδραγόρας 2016
Σελ. 88, τιμή εκδότη €10,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΟΥΑΤΖΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα ρόδα κόβονται στα 2/3» της Ειρήνης Ιωαννίδου (κριτική) – Η αθέατη καθημερινή σφαγή

«Τα ρόδα κόβονται στα 2/3» της Ειρήνης Ιωαννίδου (κριτική) – Η αθέατη καθημερινή σφαγή

Για την ποιητική συλλογή της Ειρήνης Ιωαννίδου «Τα ρόδα κόβονται στα 2/3» (εκδ. Σαιξπηρικόν). Κεντρική εικόνα: © Annie Spratt (Unsplash).

Γράφει ο Μάκης Καραγιάννης

«γύρω, φωτιά ψηλή κλαδεύε...

«Τραγούδι του εαυτού μου» του Ουόλτ Ουίτμαν (κριτική)

«Τραγούδι του εαυτού μου» του Ουόλτ Ουίτμαν (κριτική)

Για το ποίημα σε δύο εκδοχές του Ουόλτ Ουίτμαν [Walt Whitman] «Τραγούδι του εαυτού μου: 1. Η πρώτη έκδοση (1855), 2. Η τελευταία έκδοση (1891 – 92)» (μτφρ. Δημήτρης Δημηρούλης, εκδ. Gutenberg).

Γράφει ο Γιώργος Βέης

...
«Καταυλισμός» του Γιώργου Βέη (κριτική) – Εκτενείς τοιχογραφίες με ποικίλες προσωπογραφίες

«Καταυλισμός» του Γιώργου Βέη (κριτική) – Εκτενείς τοιχογραφίες με ποικίλες προσωπογραφίες

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Βέη «Καταυλισμός» (εκδ. Ύψιλον). Κεντρική εικόνα: λεπτομέρεια από το εξώφυλλο.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Οι αναγνώστες που ακολουθούν συστηματικά, ή έστω περιστασιακά, όσα προβάλλει ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

Το «2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν [Duncan Macmillan] παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το 2071, η σημαντική διάλεξη του...

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

Για το βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον [Walter Isaacson] «Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος).

Γράφει ο  Διονύσης Μαρίνος

Πριν από λίγες ημέρες ο ...

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Ο Δημήτρης Καραντζάς σε συνεργασία με την Γκέλυ Καλαμπάκα, έγραψε και σκηνοθέτησε «Το Σπίτι», την πρώτη του παράσταση έπειτα από δώδεκα χρόνια, ύστερα από ανάθεση της Στέγης για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου. «Το Σπίτι» παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Τετάρτη - Κυριακή μέχρι και τις 19 Νοεμβρίου. Φωτο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ