«Επάνω σ’ ένα σύννεφο ακουμπάω το φορτίο των αποσκευών μου»

Ο Κέδρος προσφέρει και πάλι την ευκαιρία για μια δημιουργική πρόσληψη δεδομένων που έχουν μετάσχει στη διαμόρφωση αισθητικών και θεματικών τοπίων στο πλαίσιο της ανάπτυξης των ποικίλων εκφάνσεων της σύγχρονης παγκόσμιας πολιτισμικής δημιουργίας, όπως αναγνωρίζεται στην έκδοση ποιημάτων του σπουδαίου ρώσου ποιητή Βλαντίμιρ Μαγιακόβσκη (1893-1930), ή για να ακριβολογούμε: επανέκδοση των ποιημάτων αυτών (πρώτη έκδοση 1964), σύμφωνα με επιλογή και απόδοση στα ελληνικά (τόσο των ποιημάτων, όσο και του επιθέτου Μαγιακόβσκη και όχι π.χ. Μαγιακόφσκυ) του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990).

Η έκδοση περιλαμβάνει αφενός εκτενή αποσπάσματα από το εμβληματικό, σταθερής βιβλιογραφικής αναφοράς ποίημα Σύγνεφο με παντελόνια (1915-1916), καθώς και από τα ποιήματα Ο πόλεμος και η ειρήνη (1915-1916) και Καλά πάμε / Το ποίημα του Οχτώβρη (1926-1927), και αφετέρου ολόκληρα τα ποιήματα Ο αυτοαγαπώμενος συγγραφέας αφιερώνει τούτες τις γραμμές στον εαυτό του (1916), Ο άνθρωπος, με τις ειδικότερες ενότητες «Η γέννηση του Μαγιακόβσκη», «Η ζωή του Μαγιακόβσκη», «Τα πάθη του Μαγιακόβσκη», «Η ανάληψη του Μαγιακόβσκη», «Ο Μαγιακόβσκη στον ουρανό», «Η επιστροφή του Μαγιακόβσκη», «Ο Μαγιακόβσκη στους αιώνες», «Τέλος» (1916-1917), Παρίσι (1923), Ιωβηλαίο (1924), Ξελασπώστε το μέλλον (1925), Μ’ όλη μου τη φωνή (1930).

Η απόδοση των ποιημάτων του Μαγιακόβσκη στα ελληνικά βασίστηκε σε κατά λέξη μεταφράσεις από τα ρωσικά κυρίως του ποιητή και σημαντικού διανοούμενου Άρη Αλεξάνδρου με συγκριτική, σημασιολογική και υφολογική αντιβολή των ελληνικών και των ρωσικών κειμένων.

Σύμφωνα με σχετικά σημειώματα του Γιάννη Ρίτσου που ανήκουν στα παρακείμενα της έκδοσης, η απόδοση των ποιημάτων του Μαγιακόβσκη στα ελληνικά βασίστηκε σε κατά λέξη μεταφράσεις από τα ρωσικά κυρίως του ποιητή και σημαντικού διανοούμενου Άρη Αλεξάνδρου (1922-1978) με συγκριτική, σημασιολογική και υφολογική αντιβολή των ελληνικών και των ρωσικών κειμένων, και συμπληρωματικά του μεταφραστή ρωσικής λογοτεχνίας (μεταξύ άλλων) Σέργιου Πρωτόπαπα, σε συνδυασμό με γαλλικές και με αγγλικές μεταφράσεις.

Εκτός από το αυτονόητο, δηλαδή την προβεβλημένη θέση που κατέχει ο Μαγιακόβσκη μέσα στην εκτενή και ποικιλόμορφη περιοχή της ευρωπαϊκής (και όχι μόνον) πολιτισμικής παραγωγής, και αν παρακαμφθούν οι συγκεκριμένες όσο και γνωστές βιογραφικές, ιστορικές, γεωπολιτικές παράμετροι που προσδιορίζουν τη φυσική παρουσία του Μαγιακόβσκη στη Ρωσία και κατόπιν Σοβιετική Ένωση των αρχών του εικοστού αιώνα, η έκδοση αυτή αντιπροσωπεύει πλεονάζον ενδιαφέρον για τη σύγχρονη κοινότητα των αναγνωστών, ανεξάρτητα από ατομικούς ιδεολογικούς ή αισθητικούς προσανατολισμούς, και επομένως προσκαλεί στη δημιουργική προσέγγιση ως μια προσωπική περιήγηση σε εσωτερικά τοπία με ιδιαίτερη σημασιολογική και αισθητική φυσιογνωμία.

Στην προκειμένη περίπτωση, ο σύγχρονος αποδέκτης των ποιημάτων, έστω και σε επιλεκτική παράθεση, του Μαγιακόβσκη που δεν (θέλει να) στηρίζεται κατ’ ανάγκην σε ανάλογο γνωστικό, φιλολογικό και ιστορικό υλικό, έρχεται αντιμέτωπος με μια σύνθετη θεματική τοιχογραφία, όπου κυριαρχεί ο εσωτερικός άνθρωπος με βαρύ βιωματικό φορτίο κραδαίνοντας το κοινωνικό εξίσου βαρύ προσωπείο του.

Μια σύνθετη θεματική τοιχογραφία, όπου κυριαρχεί ο εσωτερικός άνθρωπος με βαρύ βιωματικό φορτίο κραδαίνοντας το κοινωνικό εξίσου βαρύ προσωπείο του.

Ο Μαγιακόβσκη, συνεπής στην ιδιότητά του ως δημιουργικού εκπροσώπου του κινήματος του Φουτουρισμού, όπως αυτό εκδηλώθηκε στη Ρωσία των αρχών του εικοστού αιώνα (κυρίαρχες φυσιογνωμίες ο ζωγράφος Καζίμιρ Μαλέβιτς, 1878-1935, και ο Μαγιακόβσκη), με καταγωγή από το σχετικό Μανιφέστο του ιταλού ποιητή Φιλίπο Τομάζο Μαρινέττι (1876-1944) και πάντως μέσα στο μείζον κλίμα της Ρωσικής Πρωτοπορείας, έχει οργανώσει το έντονο περιεχόμενο αυτού του εσωτερικού ανθρώπου ως ανάπτυξη ενός ανατρεπτικού έως απαξιωτικού σαρκασμού απέναντι στα επιτεύγματα του ιστορικού, καλλιτεχνικού, πολιτισμικού παρελθόντος. Το παρελθόν γίνεται αποδεκτό ως γέφυρα προς το μέλλον στην κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική, κυρίως τεχνολογική διάστασή του, που αντιπροσωπεύει την περιοχή για την ανάπτυξη της δυναμικής του ανθρώπου. Με αυτή την προϋπόθεση, ο άνθρωπος ακριβώς ορίζει τον δρόμο προς το μέλλον. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, στα ποιήματα του Μαγιακόβσκη αναγνωρίζεται η ευρηματική διαχείριση εννοιών με γενικό, διαχρονικό ενδιαφέρον, όπως είναι: ο έρως, η αγάπη και η φιλία, η ψυχή, το πνεύμα και το σώμα, η νεότης, η ελευθερία, η υπερηφάνεια, ο φόβος, η απελπισία, η ομορφιά, ο πλούτος και η εξουσία, ο νόμος και η θρησκεία, η επανάσταση, η απώλεια, η αθανασία, η γνώση, η αιωνιότητα, το άπειρο και το χάος, η συμπόνια, το μίσος, η ζωή και ο θάνατος, η φθορά, η μνήμη και η λήθη, η κοινωνική ισότητα και η κοινωνική αδικία, η πείνα, η δράση, ο μόχθος, η δημιουργία, η ανδρεία. Ακόμα: ο κόσμος των ιδεών, η ποίηση και η φιλοσοφία στη ζωή του ανθρώπου, η δόξα, η λάμψη ως δήλωση της ανθρώπινης δυναμικής, το άτομο και το σύνολο (το Εγώ και το Εμείς), η ροή του χρόνου, κυρίως η υπέρβαση των ορίων.

Eντοπίζονται μοτίβα με το εικαστικό και το συνακόλουθο σημασιολογικό/συνδηλωτικό φορτίο, όπως: ο ήλιος απέναντι στους ζωντανούς και στους νεκρούς του πολέμου, το φεγγάρι και τα αστέρια, ο άνθρωπος που ανυψώνεται με τα κύματα ή που πετά ανάμεσα στα σύννεφα ή που ανεβαίνει τη γέφυρα.

Με αυτές τις έννοιες ως υπόβαθρο, στην τοιχογραφία που συνθέτουν τα ποιήματα της έκδοσης, εντοπίζονται μοτίβα με το εικαστικό και το συνακόλουθο σημασιολογικό/συνδηλωτικό φορτίο, όπως: ο ήλιος απέναντι στους ζωντανούς και στους νεκρούς του πολέμου, το φεγγάρι και τα αστέρια, ο άνθρωπος που ανυψώνεται με τα κύματα ή που πετά ανάμεσα στα σύννεφα ή που ανεβαίνει τη γέφυρα, πλυντήρια και σαπουνόφουσκες, ο φούρναρης, ο τσαγγάρης, ο φαρμακοποιός, η ξηλωμένη μπότα, η γάτα, ο ηλεκτρικός σταθμός με τα κουμπιά, τους μοχλούς και τις βαλβίδες, τηλεγραφικά σύρματα, άλογα και αυτοκίνητα, λάστιχα αυτοκινήτων, δρόμοι και φανοστάτες, τούνελ, αεροπλάνα, υλικά παλαιοπωλείων, δάσος από καμινάδες, ποικίλες μηχανές, χάλιβας, σίδερο, πέτρα, μπρούντζος, ατσάλι, τρακτέρ, χωράφια και εργάτες, τοπία τον χειμώνα και την άνοιξη, ένα κούτσουρο για τη σόμπα και ένα καρότο ως δώρα αγάπης.

Εδώ εμπλέκονται ιδιαίτερες γραμματικές εικόνες: πλεγμένα ψωμιά που σχηματίζουν ένα βιολί και μίσχοι υποδημάτων που ανθίζουν σε άρπες, η γη που είναι σιδερένια μπάλα καταδίκου στο πόδι του ανθρώπου, ποικίλες μεταμορφώσεις όπου εντάσσεται το ζωόμορφο ή το φωτεινό ή το μακρινό μέλλον, αλλά και ποικίλα σήματα του παρελθόντος, μεταξύ άλλων ο Όμηρος, ο Φειδίας, ο Οβίδιος, ο Δάντης, ο Πετράρχης, ο Τζον Λοκ, ο Βέρντι, ο Έγελος, ο Μαρξ, κυρίως ο Πούσκιν (γι’ αυτόν το ποίημα Ιωβηλαίο), τον οποίον ο Μαγιακόβσκη αναγνωρίζει ως τον μόνον «συνομιλητή» του στην τέχνη και συνοδοιπόρο στην αθανασία προς το μέλλον (παρά την αρνητική θέση των φουτουριστών απέναντι στο έργο του Πούσκιν, του Ντοστογιέφσκι, του Τολστόι). Στην αναγνώριση αυτή εντοπίζεται μια συνδήλωση για τη σύνδεση του παρελθόντος με το μέλλον, όπως μάλιστα κωδικοποιείται στην κειμενική συνύπαρξη του Ουγκώ (η παλαιά σοφία) με τον Μαρινέττι (το νέο στην τέχνη) στο ποίημα Ο πόλεμος και η ειρήνη.

Αντίστοιχη συνδήλωση για τη συνέχεια του παρελθόντος προς το μέλλον, έστω και συχνά με ανατρεπτικό περιεχόμενο, φαίνεται να αποτελούν τοπόσημα με ό,τι γνωστικό και βιωματικό στοιχείο αντιπροσωπεύουν, όπως: ο Ρήνος, ο Νέβας, ο Δούναβης, οι Άλπεις, ο Καύκασος, τα Καρπάθια, τα Βαλκάνια, η Γερμανία, η Ρωσία, η Ιταλία, η Ασία, η Αφρική, η Αμερική, η Γαλλία (με ιδιαίτερη όσο και ευνόητη αναφορά στον Πύργο του Άιφελ, στο ποίημα Παρίσι), η Ελλάδα («Μένουμε/ βουβοί/ μπρος στων Ελλήνων το έργο» από το ποίημα Ο άνθρωπος).

Eπιτρέπει στον σύγχρονο αναγνώστη με τη συγκριτική οπτική του γνωστικού/πολιτισμικού φορτίου να αναγνωρίσει στην ποίηση του Μαγιακόβσκη χωρίς υπερβολή έναν (μακρινόν ή «αποκλίνοντα», έστω) απόγονο-διαχειριστή των αρχών του κινήματος Sturm und Drang (Ορμή και Θύελλα).

Όλα αυτά στη θεματική και στην υφολογική διάσταση περιβάλλονται με ατμόσφαιρα ορμής και θύελλας, πράγμα που επιτρέπει στον σύγχρονο αναγνώστη με τη συγκριτική οπτική του γνωστικού/πολιτισμικού φορτίου να αναγνωρίσει στην ποίηση του Μαγιακόβσκη χωρίς υπερβολή έναν (μακρινόν ή «αποκλίνοντα», έστω) απόγονο-διαχειριστή των αρχών του κινήματος Sturm und Drang (Ορμή και Θύελλα, ακριβώς) από τις πρώιμες εποχές του μείζονος φαινομένου του ρομαντισμού (18ος – 19ος αιώνας), και επομένως να εντοπίσει ένα ακόμα στοιχείο σύνδεσης του παρελθόντος και του μέλλοντος, παρά τις εν προκειμένω «αποκηρύξεις» του Φουτουρισμού. Η ορμή και η θύελλα προσδιορίζουν τον χαρακτήρα της λεκτικής διατύπωσης των σημαινομένων στα ποιήματα του Μαγιακόβσκη, όπου περιλαμβάνεται και κριτική για ρώσους ποιητές (π.χ. Νικολάι Νεκράσοφ, Σεργκέι Γιεσένιν στο Ιωβηλαίο, Αλεξάντρ Μπλοκ στο ποίημα Καλά πάμε).

Ανοιχτή δίοδο για την άμεση προσέγγιση αυτών των σημαινομένων αποτελεί η μεταφορά, όπως το φαινόμενο αποτυπώνεται στην καθ’ ημάς απόδοση των κειμένων του Μαγιακόβσκη από τον Γιάννη Ρίτσο, π.χ.: «Αύριο μεθαύριο τα περιδινούμενα νερά των σκέψεών μου θα κρου-/σταλλιάσουνε» (Ο πόλεμος και η ειρήνη), «οι μέρες ήρεμα γλιστρούν εκεί/ μ’ όλο το κέλυφος της ταραχής τους», «Η τρομερή χιονοστιβάδα των ετών/ περνάει μουγκρίζοντας», «Αστέρια!/ Σταματήστε/ να πλέκετε/ γύρω στη γη/ το ακάνθινο στεφάνι!», «Αιώνες έρωτα/ σα χειροπέδες/ κουδουνίζουν στα χέρια μου», «Ζωσμένος φλόγες/ μένω/ πάνω στην άσβεστη πυρά/ του ακατόρθωτου έρωτα» (Ο άνθρωπος), «Η πόρτα/ τρίζει/ σα να θρηνεί», «Η ιστορία, μ’ ανοιχτό φερέτρου στό-/μα μοιάζει» (Καλά πάμε).

Πρωτίστως ο συνδυασμός των σημαινομένων στην ποιητική σύνθεση Σύγνεφο με παντελόνια, π.χ.: «θά ’μαι η άχραντη ευγένεια/  – όχι άντρας πια, μα σύγνεφο με παντελόνια», και παραιτέρω: «πάνω στο βλογιοκομμένο πρόσωπο της βροχής», «οι πόρτες τρίζουν/ σα να χτυπάνε από το κρύο τα δόντια της εισόδου», «Ο δρόμος/ στριμώχνει σιωπηλά τα βάσανά του», «Η φωνή του/ σαν κόκαλο ψαριού στο λαρύγγι του», «Η πολιτεία αμπάρωσε το δρόμο με σκοτάδι», «διακρίνω αυτόν που φτάνει μέσ’ απ’ τις οροσειρές του χρόνου», «Κοιτάχτε / αποκεφάλισαν ξανά τ’ αστέρια  / ματωμένος ουρανός σα σφαγείο». Επίσης: «Να και το βράδυ/ έφυγε απ’ το παράθυρο/ μές στ’ ανατρίχιασμα της νύχτας/ κατσουφιασμένο/ δεκεμβριανό», «Στο πρόσωπο που ακόμα καίγεται,/ απ’ τη σκισμάδα των χειλιών,/ ένα μικρό μικρό φιλί απανθρακωμένο/ προβαίνει να ριχτεί στο δρόμο./ Μητέρα./ Δε μπορώ να τραγουδήσω./ Στο παρεκκλήσι της καρδιάς μου/ τα ψαλτήρια καίγονται», «Εμείς,/ καθένας από μας,/ κρατάμε μέσα στη γροθιά μας/ τους κινητήριους ιμάντες του σύμπαντος», «Κι όταν/ τον ερχομό του διαλαλώντας/ ανταριασμένοι/ θα βγείτε να δεχτείτε τον Σωτήρα,/ εγώ για σας/ θα ξεριζώσω την καρδιά μου/ θα την ποδοπατήσω/ κι έτσι μεγαλωμένη/ και καταματωμένη/ θα σας τη δώσω για σημαία», «Παραμερίστε./ Δε θα μου φράξετε το δρόμο». Είναι φανερό, ότι στο ποίημα Σύγνεφο με παντελόνια αποτυπώνεται μια παραδειγματική προσωποποίηση του κόσμου των ιδεών. 

Ομόλογη σημασιολογική ατμόσφαιρα επικρατεί και στην εκτενέστατη ποιητική σύνθεση Ο άνθρωπος, όπου ο Μαγιακόβσκη σε μια δραματική αυτοαναφορικότητα λειτουργεί ως προσωπείο-φορέας των συνθηκών που αφορούν την ανθρώπινη κοινότητα, με έμφαση στην υπέρβαση των ορίων ως ευρηματική συνδήλωση για τη δυναμική του ανθρώπου, π.χ.: «Πώς εγώ να μη δοξάζω τον εαυτό μου/ μια και ολάκερος/ είμαι ένα απίστευτο θαύμα/ μια και κάθε μου κίνηση/ είναι ένα πελώριο/ ανεξήγητο θαύμα;», «Επάνω σ’ ένα σύννεφο ακουμπάω/ το φορτίο/ των αποσκευών μου/ και του κουρασμένου σώματός μου», «Μένω πλαγιασμένος/ στα ρηχά μιας φεγγαροαχτίδας/ …/ Επάνω μου κυλούν,/ λούζοντάς με με χάδια,/ οι θάλασσες της αιωνιότητας», «Πότε τεντώνομαι όλος σ’ ένα ουράνιο τόξο,/ πότε συστρέφομαι σαν κόμη του κομήτη», «Με το λαιμό πιασμένο στη θηλιά των ακτίνων/ θα συρθώ ανάμεσα στο φλεγόμενο θέρος», «Απεραντοσύνη/ δέξου και πάλι/ μες στον κόρφο σου/ τον πλάνητα».

Iδιαίτερη ένταση περιεχομένου με τη συνδρομή και της μεταφοράς αναγνωρίζεται σε αφοριστικές διατυπώσεις ως κωδικοποίηση των αρχών που διέπουν το κειμενικό σύμπαν του Μαγιακόβσκη.

Μέσα στο περιβάλλον αυτό εντάσσεται και η λειτουργικότητα των ποιητών, των δημιουργών γενικότερα, μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων, όπως συμπληρώνεται με σχετικές επισημάνσεις και στα ποιήματα Ιωβηλαίο, Καλά πάμε, Μ’ όλη μου τη φωνή.

Εξάλλου, ιδιαίτερη ένταση περιεχομένου με τη συνδρομή και της μεταφοράς αναγνωρίζεται σε αφοριστικές διατυπώσεις ως κωδικοποίηση των αρχών που διέπουν το κειμενικό (αλλά και το συναγόμενο από τα συμφραζόμενα ιδεολογικό) σύμπαν του Μαγιακόβσκη, όπως ισχύει π.χ. στην τραγική διαπίστωση «Τον χρυσό μόσχο των αυτοκρατοριών κλονίζουνε οι επαναστάσεις,/ τ’ ανθρώπινο κοπάδι αλλάζει μακελάρη» (Ο άνθρωπος) ως ένα διαρκούς εφαρμογής σχόλιο επάνω στις μορφές της εξουσίας, και επίσης: «Ο χρόνος/ είναι κάτι/ απίθανα μακρύ», «Όμως τη γης/ που πάγωσες μαζί της/ στο πέρασμα τέτοιων χειμώνων/ ποτέ σου δε θα πάψεις/ να την αγαπάς/ στους αιώνες/ των αιώνων» με την παραλλαγή «όμως τη γης/ όπου μαζί της/ έχει πεινάσει/ δε θα μπορέσει/ ποτέ πια/ να την ξεχάσει» (Καλά πάμε).  

Ο  ελεύθερος στίχος αποτελεί βασικό υλικό για τη σύνθεση των κειμένων του Μαγιακόβσκη και αξιοποιείται παραστατικά σε ποικίλους συνδυασμούς που μεταφέρονται στην απόδοση του Ρίτσου. Στο πλαίσιο αυτό προβάλλονται πλείστες παρηχήσεις, μεταξύ των οποίων και ομοιοκαταληξίες, π.χ. : «Όλη η ψυχή ριγεί/ από τους πάγους πολιορκημένη/ χωρίς καμιά διαφυγή» (Ο άνθρωπος), ενώ στην καταιγιστική ροή του άμεσου, βιωματικού λόγου του Μαγιακόβσκη παρεμβαίνει και ο δεκαπεντασύλλαβος του Γιάννη Ρίτσου, π.χ.: «επάνω στο ματόβρεχτο κομμάτι της καρδιάς μου» (Σύγνεφο με παντελόνια).

Tα κείμενα της έκδοσης απηχούν καταρχήν τη γλωσσική αισθητική του Ρίτσου, ο οποίος πάντως μεταφέρει στα καθ’ ημάς όχι μόνον τη θεματική, αλλά και την αισθητική αντίληψη του Μαγιακόβσκη.

Είναι αυτονόητο ότι τα κείμενα της έκδοσης απηχούν καταρχήν τη γλωσσική αισθητική του Ρίτσου, ο οποίος πάντως μεταφέρει στα καθ’ ημάς όχι μόνον τη θεματική, αλλά και την αισθητική αντίληψη του Μαγιακόβσκη. Τα δεδομένα αυτά εξασφάλισε η αποφασιστική εν προκειμένω συμμετοχή του Άρη Αλεξάνδρου. Στο πλαίσιο αυτό η συγκεκριμένη έκδοση, ενισχυμένη με τον εντυπωσιακό πίνακα Κύκλοι μέσα σε έναν  κύκλο (Circles in a Circle, 1923) του κυβιστή Βασίλυ Καντίνσκυ (1866-1944), λειτουργεί ως ένας ιδιαίτερος δίαυλος επίσκεψης σε ποικίλες σημασιολογικές και αισθητικές περιοχές εντός και εκτός του βιβλίου, όπου περιλαμβάνεται και το πεδίο διαλόγου που ο Ρίτσος ανέπτυξε με τον Μαγιακόβσκη.

O Ρίτσος διατυπώνει ενδιαφέρουσα επιχειρηματολογία για την κριτική και για τη μετάφραση σε ό,τι αφορά το έργο του Μαγιακόβσκη, και περαιτέρω για τη σχέση ανάμεσα στην τέχνη και στην ελευθερία, ανάμεσα στην τέχνη και στον χρόνο, ανάμεσα στον δημιουργό και στο έργο.

Ακριβώς τον διάλογο αυτόν ο Ρίτσος τεκμηριώνει στο εκτενέστατο κείμενό του που προτάσσεται των ποιημάτων της έκδοσης. Στο κείμενο αυτό ο Ρίτσος διατυπώνει ενδιαφέρουσα επιχειρηματολογία για την κριτική και για τη μετάφραση σε ό,τι αφορά το έργο του Μαγιακόβσκη, και περαιτέρω για τη σχέση ανάμεσα στην τέχνη και στην ελευθερία, ανάμεσα στην τέχνη και στον χρόνο, ανάμεσα στον δημιουργό και στο έργο.

Για τη σύγχρονη κοινότητα των αναγνωστών, τα σημαινόμενα στα ποιήματα της έκδοσης δηλώνουν σαφώς ότι ο Μαγιακόβσκη έχει απαλλαγεί από τις συνθήκες συγχρονίας που τον αφορούν, είτε πρόκειται για το ποίημα Καλά πάμε (στήριξη στην Οκτωβριανή Επανάσταση), είτε για το θεατρικό έργο Ο κοριός (1929, καυστική σάτιρα για το σταλινικό καθεστώς), είτε ακόμα για την αμφιλεγόμενη στα όρια του (πολιτικού) μύθου αυτοκτονία του, και προβάλλει μια διαχρονική ισχύ μέσα στο μείζον τοπίο των δεδομένων που εξασφάλισαν την εξέλιξη της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Άλλωστε αυτή η αναγωγή από τη συγχρονία στη διαχρονία αποτελεί εντέλει το ζητούμενο αλλά και την προστιθεμένη αξία, όταν πρόκειται για έργα της ανθρώπινης διανοίας που διατηρούν σταθερό αντίκρυσμα γενικού ενδιαφέροντος στη ροή του πολιτισμικού (και όχι μόνον) χρόνου, ανεξάρτητα από τις συνθήκες που διέπουν το εκάστοτε εδώ-και-τώρα της αγοράς.

* Η ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗ είναι διδάκτωρ Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και κριτικός βιβλίου.
Τελευταίο της βιβλίο, η μελέτη «Ο δημιουργικός λόγος του Γιώργου Χειμωνά» (εκδ. Παρατηρητής).

Ποιήματα
Vladimir Mayakovsky
Μτφρ. Γιάννης Ρίτσος
Κέδρος 2015
Σελ. 186, τιμή εκδότη €19,90

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ VLADIMIR MAYAKOVSKY