Ακροβατώντας ανάμεσα στο παλιό, το αρχέτυπο και το μοντέρνο, αντιπαραθέτει την αξία του νοήματος του πάλαι τότε, με τον τρόμο της διαπίστωσης του κενού σήμερα.

Το μεγάλο κατόρθωμα του βιβλίου συμπυκνούται στη διάλυση των χρονικών ορίων. Ακροβατώντας ανάμεσα στο παλιό, το αρχέτυπο και το μοντέρνο, αντιπαραθέτει την αξία του νοήματος του πάλαι τότε, με τον τρόμο της διαπίστωσης του κενού σήμερα. Έτσι ο ποιητής διαπιστώνει ότι… «τοιουτοτρόπως κατέληξαν/ ξάσπρισαν είπαν τα κόκκαλά μου/ έναν αιώνα περιμένοντας Αύγουστο/ παλεύοντας μόνος την πολυπλόκαμη δίψα», για να διερωτηθεί τελικά «ποιος είναι σήμερα ο εχθρός;». Το ερώτημα, επαναλαμβανόμενο σε κάθε εποχή, μοιάζει άδειο, τώρα που «οι μάντεις αποσύρονται και ντόπερμαν καρφώνουν στα Πιέρια πινακίδες ριαλιστέητ». Οι εποχές συντέμνονται σε ένα σημείο, απορροφώντας τον ιστορικό χρόνο και αφήνοντας τον ποιητή μόνο με την απόγνωση. «Τέλειωσαν τα καλντερίμια/ απόμεινε η απόγνωση».

Αναστατωμένος, ώριμος και συνειδητοποιημένος ο ποιητής έχει πια τη δυνατότητα να μετατοπίσει το Μινώταυρο στο Σούνιο. Πώς έφτασε ως εκεί, ποια μέσα χρησιμοποίησε, εάν του ταιριάζει, δεν ενδιαφέρει κανέναν πια. Η εποχή επιτάσσει νοηματικά χάσματα και αναπηδήματα. Η αλληλουχία εννοιών έχει σπάσει. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μινώταυρος συνεχίζει να είναι ένα φαλλικό σύμβολο, ένα σημαίνον δύναμης, αλλά τώρα πια δεν περιορίζεται. Το έλλειμμα του λαβύρινθου μένει να εντοπιστεί. Σκεφτείτε, μετά από τόσους αιώνες, πρέπει να ξαναψάξουμε το έλλειμμά μας ως γνήσιοι Μινώταυροι, απελευθερωμένοι τουλάχιστον φαντασιακά από τα όριά μας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Μινώταυρος ψάχνει το «ξανάστροφο δάκρυ» αφού αυτό φοβάται κατά βάθος. Κι αν θεωρήσουμε ότι όντως ο φόβος είναι η επιθυμία, τότε ο Μινώταυρος δεν έχει τίποτα άλλο να κάνει παρά «να κόβει βόλτες παίρνοντας κεφάλια».

Η με μαθηματική ακρίβεια παράθεση ιστορικών τόπων και εποχών αντανακλά με αυστηρότητα τη σύγχυση χρόνου και φαντασιακού, οδηγώντας τον αναγνώστη στην αμφισβήτηση του πραγματικού.

Ο ποιητής πάντως φαίνεται δυνατός, μόνος να περιπλανιέται από χρόνο σε χρόνο και από στιγμή σε στιγμή, βγάζοντας κραυγές αδημονίας. Η λύτρωση απέχει πολλά νησιά μακριά όσο κι αν στον ορίζοντα φαίνονται τα λευκά εκκρεμή ξωκλήσια. Η με ακρίβεια παράθεση ιστορικών τόπων και εποχών αντανακλά με αυστηρότητα τη σύγχυση χρόνου και φαντασιακού, οδηγώντας τον αναγνώστη στην αμφισβήτηση του πραγματικού. Από όλο αυτό, ο ποιητής με μαεστρία ταχυδακτυλουργού, δηλαδή με κομψές κινήσεις και μικρά ακουμπήματα, είναι ο μόνος που καταφέρνει να βγει αλώβητος αν και συμπάσχουμε με το προσωπικό του δράμα. Τουλάχιστον αυτός έχει τη δύναμη να το προσφέρει ανιδιοτελώς στον αναγνώστη. Και προς μεγάλη λύπη του αναγνώστη, ο ποιητής δεν ταυτίζεται μαζί του, είναι ένας sui generis τυχοδιώκτης.

Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι ο Μινώταυρος είναι εκείνο το πρόσωπο που περιγράφει ο Απολινέρ στο Αλκοόλ ως πιο εγκληματικό κι από τον Βαραββά, με κέρατα όπως οι χειρότεροι άγγελοι, αναθρεμμένο με σκουπίδια και λάσπη. Είναι ο καλεσμένος μας εαυτός που μόλις έφτασε του κλείσαμε κατάμουτρα την πόρτα. Βέβαια οι λύσεις δεν υπάρχουν όσο κι αν τα πραγματικά περιστατικά είναι ορατά. Όλα τα βλέπει ο Μινώταυρος αλλά του είναι αδύνατον να τα συνδέσει. Γιατί προς το παρόν έχουμε τη γνώση και το ούτι, λείπουν όμως οι χορδές. Έχουμε τα δαιμόνια αλλά ξεχάστηκαν τα ξόρκια. Έχουμε τα γυαλιά αλλά λείπουν τα μάτια. Και όλα αυτά σε έναν τόπο διαφανή, το Σούνιο.

* Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΛΟΓΓΙΝΙΔΗΣ είναι ποιητής.

Μινώταυρος στο Σούνιο
Απόστολος Λυκεσάς
Νησίδες 2014
Σελ. 37, τιμή εκδότη €6,39

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΛΥΚΕΣΑ