alt

Για την ποιητική συλλογή του Παναγιώτη Λογγινίδη Αναίτια εποχή (εκδ. Κέδρος).

Του Παναγιώτη Γούτα

Η συλλογή ποιημάτων Αναίτια εποχή είναι η πρώτη ποιητική κατάθεση του Παναγιώτη Λογγινίδη, που, όπως διαβάζουμε στο αυτί του βιβλίου του, είναι δικηγόρος, γεννήθηκε στο Ροδοχώρι Ημαθίας, έζησε στην Κομοτηνή και στην Τουλούζ, και ποιήματά του δημοσιεύτηκαν στο λογοτεχνικό περιοδικό της πόλης μας «ΕΝΕΚΕΝ». Σήμερα ζει στη Θεσσαλονίκη.

Η συλλογή περιλαμβάνει 39 ποιήματα, μοιρασμένα ανισομερώς σε 9 ποιητικές συστάδες, οι τίτλοι των οποίων αφορούν εποχές του έτους ή παρεμφερείς φράσεις: Φθινόπωρο, Φθινόπωρο+1, Χειμώνας, Χειμώνας μείον ένα καλοκαίρι, Πρωτάνοιξη, Άνοιξη, Καλοκαίρι, Κατακαλόκαιρο, Εκτός εποχής. Εντύπωση προξενεί πως σε δύο απ’ αυτές τις ενότητες, στο Φθινόπωρο+1 και στο Χειμώνας μείον ένα καλοκαίρι, περιλαμβάνεται μόλις ένα ποίημα κάθε φορά.

Αυτό το ιδιαίτερο όμως που ξεχωρίζει στη γραφή του Λογγινίδη είναι η σύζευξη, το πάντρεμα σκέψεων-ιδεών και συναισθημάτων με απτά, υλικά, καθημερινά αντικείμενα.

Το εύρημα να συνταιριάσει ο Λογγινίδης το περιεχόμενο των ποιημάτων του με εποχές του χρόνου είναι έξυπνο (παραπέμπει κάπως και στις «4 εποχές» του Βιβάλντι, ένα μουσικό θέμα για κάθε εποχή του έτους), ωστόσο νομίζω πως δεν ανταποκρίνεται πάντα με επιτυχία σε όλες τις περιπτώσεις, αφού κάποια του ποιήματα θα μπορούσαν κάλλιστα να ενταχθούν σε οποιαδήποτε ενότητα. Αυτό το ιδιαίτερο όμως που ξεχωρίζει στη γραφή του Λογγινίδη είναι η σύζευξη, το πάντρεμα σκέψεων-ιδεών και συναισθημάτων με απτά, υλικά, καθημερινά αντικείμενα, κάτι που θα το συναντήσουμε σε αρκετά ποιήματα της συλλογής, άλλοτε με ιδιαίτερη επιτυχία ως εκφορά της γλώσσας και του λόγου, και άλλοτε με λιγότερη επιτυχία. Κι αυτό, βέβαια, είναι παλιό και δοκιμασμένο εύρημα, που το χρησιμοποίησε, στο παρελθόν, με ιδιαίτερη επιτυχία στα ποιήματά του, ο μεγάλος Μπόρχες, ο διαδραστικότερος λογοτέχνης όλων των εποχών παγκοσμίως, ύστερα από μακροχρόνιες και έγκυρες έρευνες αμερικάνικων πανεπιστημίων.

Αντιγράφω σκόρπιους στίχους ή φράσεις του Λογγινίδη όπου γίνεται εμφανές αυτό το λεκτικό δίπολο σκέψεων-συναισθημάτων και υλικής, απτής καθημερινότητας, από την «Αναίτια εποχή»: αποφάσισα επιτέλους να καπνίσω πιο ελαφριές σκέψεις, μια ρουφηξιά παραισθησιογόνας λύπης, περίπολος θλίψης, έριξα άγκυρα σε δύο φίλες σκέψεις, κάλεσα την κοντινή ξαδέλφη απομόνωση, ήρεμη ψυχική θάλασσα, αχ άτιμε μετεωρολόγε ψυχισμέ, συνεχείς υδάτινες χαρμολύπες, θερισμός καταναγκαστικά ανθισμένων βλεμμάτων, χιλιάδες στάχυνες επιδείξεις απορρόφησης κτλ. Από τέτοια παράδοξα λεκτικά παιχνιδίσματα είναι γεμάτη η συλλογή του Λογγινίδη, όλα τους φανερώνουν δεξιοτεχνία, δημιουργική ποιητική φαντασία και επαρκή ποιητική αντίληψη, κάπου όμως νομίζω πως, με την υπέρμετρη χρήση τους, χάνεται το μέτρο, και αυτό είναι κάτι που ο ποιητής θα πρέπει να το προσέξει και να το περιορίσει στα επόμενα βιβλία του.

Ο Λογγινίδης δείχνει γενικά πως κατέχει καλά το ποιητικό παιχνίδι, η γλώσσα είναι ρέουσα και ελκυστική, το πρώτο πρόσωπο προσδίδει αμεσότητα στον ποιητικό στόχο.

Ο Λογγινίδης δείχνει γενικά πως κατέχει καλά το ποιητικό παιχνίδι, η γλώσσα είναι ρέουσα και ελκυστική, το πρώτο πρόσωπο προσδίδει αμεσότητα στον ποιητικό στόχο, ενώ κάποια εμβόλιμα δεύτερα πρόσωπα στα ρήματα που, παράλληλα, χρησιμοποιεί, κάνουν το ποιητικό σύνολο πιο προσιτό και οικείο στον αναγνώστη: π.χ. σελ. 63 (εναλλαγή α΄ και β΄ προσώπου) Συνάντησα στο δρόμο πολλούς γνωστούς / απ’ τις παλιές τηβέννους θλίψεις / και αποφάσισα γρήγορα γρήγορα να τις φορέσω / Πού ξέρεις, ίσως δεχτώ επίθεση απ’ τον καιρό απόψε…, ενώ αλλού κλείνει ως εξής ένα ποίημά του: Βλέπεις δύο στοιχεία δεν αρκούν ποτέ / να απειλήσουν ένα σύνολο / μιας αφανέρωτης επιθυμίας.

Όπως στους στίχους του Λογγινίδη ταυτίζονται ή αντιπαραβάλλονται συναισθήματα και σκέψεις με υλικά αντικείμενα, το ίδιο συμβαίνει και στους τίτλους των ποιημάτων. Υπάρχουν τίτλοι που αναφέρονται σε πράγματα και γι’ αυτά το ποίημα μιλά: Το σπίτι σου, Το δώρο, Το βάζο, Βιβλίο πεπαλαιωμένο. Σ’ άλλα πάλι ποιήματα τονίζεται εξ αρχής το συναίσθημα: Αγωνία, Αναμείνατε στα συναισθήματά σας, Εναέρια απομόνωση κτλ. Γενικά υπάρχει ένα συνεχόμενο δούναι και λαβείν ανάμεσα σε πράγματα και νοήματα-αισθήματα, ώστε, απ’ τη μια, τα πράγματα να εξαϋλώνονται και να αλλοιώνεται η υλική τους υπόσταση, και, απ’ την άλλη, τα νοήματα-αισθήματα να γίνονται πιο απτά, γήινα, υλικά, καθημερινά.

Επίσης ο Λογγινίδης δείχνει πως τα καταφέρνει καλά και στο μεγαλύτερης έκτασης ποίημα (μία, μιάμισης σελίδας) και στα σύντομα δίστιχα ή τρίστιχα (ή ολιγόστιχα) ποιήματα, όπου το νόημα υποχρεωτικά πυκνώνει και το ποιητικό αποτέλεσμα γίνεται καίριο και δραστικό. Αντιγράφω δυο τέτοια σύντομα ποιήματα: Οπτική φλυαρία: Σήμερα όλη μέρα κοιτούσα το διαφανές φεγγάρι / μέχρι να βαρεθώ απ’ τη συνήθεια. Και Παράπλευρος χρόνος: Ώρες ώρες κάθομαι / και περιμένω στο τέλος του χρόνου / Κι όλο αναβάλλω τη συνάντηση για χθες.

Μετωνυμίες, μεταφορές, συμβολισμοί, ασυνήθιστα νοηματικά λεκτικά δίπολα, εικόνες, υπαινιγμοί αφθονούν στην ποίηση του Λογγινίδη, που φαίνεται πως η ποίηση της Κικής Δημουλά αλλά και του Ελύτη, μάλλον τον έχουν επηρεάσει σε αρκετό βαθμό.

Μετωνυμίες, μεταφορές, συμβολισμοί, ασυνήθιστα νοηματικά λεκτικά δίπολα, εικόνες, υπαινιγμοί αφθονούν στην ποίηση του Λογγινίδη, που φαίνεται πως η ποίηση της Κικής Δημουλά αλλά και του Ελύτη, μάλλον τον έχουν επηρεάσει σε αρκετό βαθμό. Θέματα όπως ο χρόνος, οι λέξεις ως πρώτη ποιητική ύλη, τα ποιήματα, οι κατευθύνσεις των βλεμμάτων, η λήθη, η μνήμη, η θλίψη της καθημερινότητας, η ανθρώπινη επαφή, η αλληλουχία των εποχών πάντα σε αντιπαραβολή με την αλληλουχία των ανθρώπινων συναισθημάτων και συμπεριφορών, τον απασχολούν έντονα στην ποίησή του. Ξεχώρισα αρκετά ποιήματα από την «Αναίτια εποχή», που, ας τονιστεί, για πρώτη ποιητική κατάθεση νέου ποιητή είναι ένα πολύ καλό βιβλίο. Πιστεύω πως τα καλύτερά του είναι συγκεντρωμένα στην τελευταία συστάδα, που τιτλοφορείται Εκτός εποχής. Θα κλείσω το κείμενό μου με ένα από τα ποιήματα που ξεχώρισα ιδιαίτερα και μου άρεσε. Τιτλοφορείται ΠΜ: Βαριέμαι τους πολιτικούς μηχανικούς / γιατί έχουν έγνοια μόνο που θα χτίσουν / και παραβλέπουν πως το μέλλον είναι άχτιστο // Σπίτια, οικοδομές, εργοστάσια / Μεγάλη έγνοια να οικοδομείς το ανοικοδόμητο / Να ψάχνεις υλικά εφήμερα / για να στεγάσεις το αιώνιο / Πού να χωρέσει αυτό το συνεχές / που αν και ανέστιο ποτέ δεν κινδυνεύει // Βαριέμαι του πολιτικούς μηχανικούς / γιατί δεν κάνουν τίποτα άλλο νύχτα μέρα / απ’ το να σκέφτονται πώς θ’ ανοικοδομήσουν / μεγάλες πολυκατοικίες, μεγάλες επιφάνειες, μεγάλες αναζητήσεις / Έγνοια να κάνουν κατοικίες μυριάδες / Να στεγαστούν ασφάλειες και φόβοι και ανάγκες // Βαριέμαι τους πολιτικούς μηχανικούς / γιατί όλη μέρα κουβαλούν φορτία / Χάρτινα τούβλα, άμμο κινούμενη και γυάλινο τσιμέντο / Και της ζωής τους το βαρύ φορτίο / το εναποθέτουν σε μια σίγουρη επανάληψη / Συμπαγείς επιθυμίες, πολυώροφα συναισθήματα, κάθετες επενδύσεις.

* Το κείμενο αναγνώσθηκε σε εκδήλωση στη ΔΕΒΘ, το Σάββατο, 9 Μαΐου, 2015.

*Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. 

altΑναίτια εποχή
Παναγιώτης Λογγινίδης
Κέδρος 2014
Σελ. 86, τιμή εκδότη € 9,50

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

Για την ποιητική συλλογή του Ευριπίδη Γαραντούδη «Κομμάτια» (εκδ. Πόλις). 

Γράφει ο Αλέξανδρος Δεδιλιάρης

Με την τελευταία ποιητική του συλλογή, ...

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

Για την ποιητική συλλογή του Μανόλη Πρατικάκη «Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Σταύρος Κουβαράς

Ο Μαν...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

Για τις παραστάσεις «Μπουμπουλίνας 18» της Κίττυς Αρσένη, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη και «Εγώ, μια δούλα» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου, στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Μπουμπουλίνας 18».

...
Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ