alt

Για την ποιητική συλλογή του Παναγιώτη Λογγινίδη Αναίτια εποχή (εκδ. Κέδρος).

Του Παναγιώτη Γούτα

Η συλλογή ποιημάτων Αναίτια εποχή είναι η πρώτη ποιητική κατάθεση του Παναγιώτη Λογγινίδη, που, όπως διαβάζουμε στο αυτί του βιβλίου του, είναι δικηγόρος, γεννήθηκε στο Ροδοχώρι Ημαθίας, έζησε στην Κομοτηνή και στην Τουλούζ, και ποιήματά του δημοσιεύτηκαν στο λογοτεχνικό περιοδικό της πόλης μας «ΕΝΕΚΕΝ». Σήμερα ζει στη Θεσσαλονίκη.

Η συλλογή περιλαμβάνει 39 ποιήματα, μοιρασμένα ανισομερώς σε 9 ποιητικές συστάδες, οι τίτλοι των οποίων αφορούν εποχές του έτους ή παρεμφερείς φράσεις: Φθινόπωρο, Φθινόπωρο+1, Χειμώνας, Χειμώνας μείον ένα καλοκαίρι, Πρωτάνοιξη, Άνοιξη, Καλοκαίρι, Κατακαλόκαιρο, Εκτός εποχής. Εντύπωση προξενεί πως σε δύο απ’ αυτές τις ενότητες, στο Φθινόπωρο+1 και στο Χειμώνας μείον ένα καλοκαίρι, περιλαμβάνεται μόλις ένα ποίημα κάθε φορά.

Αυτό το ιδιαίτερο όμως που ξεχωρίζει στη γραφή του Λογγινίδη είναι η σύζευξη, το πάντρεμα σκέψεων-ιδεών και συναισθημάτων με απτά, υλικά, καθημερινά αντικείμενα.

Το εύρημα να συνταιριάσει ο Λογγινίδης το περιεχόμενο των ποιημάτων του με εποχές του χρόνου είναι έξυπνο (παραπέμπει κάπως και στις «4 εποχές» του Βιβάλντι, ένα μουσικό θέμα για κάθε εποχή του έτους), ωστόσο νομίζω πως δεν ανταποκρίνεται πάντα με επιτυχία σε όλες τις περιπτώσεις, αφού κάποια του ποιήματα θα μπορούσαν κάλλιστα να ενταχθούν σε οποιαδήποτε ενότητα. Αυτό το ιδιαίτερο όμως που ξεχωρίζει στη γραφή του Λογγινίδη είναι η σύζευξη, το πάντρεμα σκέψεων-ιδεών και συναισθημάτων με απτά, υλικά, καθημερινά αντικείμενα, κάτι που θα το συναντήσουμε σε αρκετά ποιήματα της συλλογής, άλλοτε με ιδιαίτερη επιτυχία ως εκφορά της γλώσσας και του λόγου, και άλλοτε με λιγότερη επιτυχία. Κι αυτό, βέβαια, είναι παλιό και δοκιμασμένο εύρημα, που το χρησιμοποίησε, στο παρελθόν, με ιδιαίτερη επιτυχία στα ποιήματά του, ο μεγάλος Μπόρχες, ο διαδραστικότερος λογοτέχνης όλων των εποχών παγκοσμίως, ύστερα από μακροχρόνιες και έγκυρες έρευνες αμερικάνικων πανεπιστημίων.

Αντιγράφω σκόρπιους στίχους ή φράσεις του Λογγινίδη όπου γίνεται εμφανές αυτό το λεκτικό δίπολο σκέψεων-συναισθημάτων και υλικής, απτής καθημερινότητας, από την «Αναίτια εποχή»: αποφάσισα επιτέλους να καπνίσω πιο ελαφριές σκέψεις, μια ρουφηξιά παραισθησιογόνας λύπης, περίπολος θλίψης, έριξα άγκυρα σε δύο φίλες σκέψεις, κάλεσα την κοντινή ξαδέλφη απομόνωση, ήρεμη ψυχική θάλασσα, αχ άτιμε μετεωρολόγε ψυχισμέ, συνεχείς υδάτινες χαρμολύπες, θερισμός καταναγκαστικά ανθισμένων βλεμμάτων, χιλιάδες στάχυνες επιδείξεις απορρόφησης κτλ. Από τέτοια παράδοξα λεκτικά παιχνιδίσματα είναι γεμάτη η συλλογή του Λογγινίδη, όλα τους φανερώνουν δεξιοτεχνία, δημιουργική ποιητική φαντασία και επαρκή ποιητική αντίληψη, κάπου όμως νομίζω πως, με την υπέρμετρη χρήση τους, χάνεται το μέτρο, και αυτό είναι κάτι που ο ποιητής θα πρέπει να το προσέξει και να το περιορίσει στα επόμενα βιβλία του.

Ο Λογγινίδης δείχνει γενικά πως κατέχει καλά το ποιητικό παιχνίδι, η γλώσσα είναι ρέουσα και ελκυστική, το πρώτο πρόσωπο προσδίδει αμεσότητα στον ποιητικό στόχο.

Ο Λογγινίδης δείχνει γενικά πως κατέχει καλά το ποιητικό παιχνίδι, η γλώσσα είναι ρέουσα και ελκυστική, το πρώτο πρόσωπο προσδίδει αμεσότητα στον ποιητικό στόχο, ενώ κάποια εμβόλιμα δεύτερα πρόσωπα στα ρήματα που, παράλληλα, χρησιμοποιεί, κάνουν το ποιητικό σύνολο πιο προσιτό και οικείο στον αναγνώστη: π.χ. σελ. 63 (εναλλαγή α΄ και β΄ προσώπου) Συνάντησα στο δρόμο πολλούς γνωστούς / απ’ τις παλιές τηβέννους θλίψεις / και αποφάσισα γρήγορα γρήγορα να τις φορέσω / Πού ξέρεις, ίσως δεχτώ επίθεση απ’ τον καιρό απόψε…, ενώ αλλού κλείνει ως εξής ένα ποίημά του: Βλέπεις δύο στοιχεία δεν αρκούν ποτέ / να απειλήσουν ένα σύνολο / μιας αφανέρωτης επιθυμίας.

Όπως στους στίχους του Λογγινίδη ταυτίζονται ή αντιπαραβάλλονται συναισθήματα και σκέψεις με υλικά αντικείμενα, το ίδιο συμβαίνει και στους τίτλους των ποιημάτων. Υπάρχουν τίτλοι που αναφέρονται σε πράγματα και γι’ αυτά το ποίημα μιλά: Το σπίτι σου, Το δώρο, Το βάζο, Βιβλίο πεπαλαιωμένο. Σ’ άλλα πάλι ποιήματα τονίζεται εξ αρχής το συναίσθημα: Αγωνία, Αναμείνατε στα συναισθήματά σας, Εναέρια απομόνωση κτλ. Γενικά υπάρχει ένα συνεχόμενο δούναι και λαβείν ανάμεσα σε πράγματα και νοήματα-αισθήματα, ώστε, απ’ τη μια, τα πράγματα να εξαϋλώνονται και να αλλοιώνεται η υλική τους υπόσταση, και, απ’ την άλλη, τα νοήματα-αισθήματα να γίνονται πιο απτά, γήινα, υλικά, καθημερινά.

Επίσης ο Λογγινίδης δείχνει πως τα καταφέρνει καλά και στο μεγαλύτερης έκτασης ποίημα (μία, μιάμισης σελίδας) και στα σύντομα δίστιχα ή τρίστιχα (ή ολιγόστιχα) ποιήματα, όπου το νόημα υποχρεωτικά πυκνώνει και το ποιητικό αποτέλεσμα γίνεται καίριο και δραστικό. Αντιγράφω δυο τέτοια σύντομα ποιήματα: Οπτική φλυαρία: Σήμερα όλη μέρα κοιτούσα το διαφανές φεγγάρι / μέχρι να βαρεθώ απ’ τη συνήθεια. Και Παράπλευρος χρόνος: Ώρες ώρες κάθομαι / και περιμένω στο τέλος του χρόνου / Κι όλο αναβάλλω τη συνάντηση για χθες.

Μετωνυμίες, μεταφορές, συμβολισμοί, ασυνήθιστα νοηματικά λεκτικά δίπολα, εικόνες, υπαινιγμοί αφθονούν στην ποίηση του Λογγινίδη, που φαίνεται πως η ποίηση της Κικής Δημουλά αλλά και του Ελύτη, μάλλον τον έχουν επηρεάσει σε αρκετό βαθμό.

Μετωνυμίες, μεταφορές, συμβολισμοί, ασυνήθιστα νοηματικά λεκτικά δίπολα, εικόνες, υπαινιγμοί αφθονούν στην ποίηση του Λογγινίδη, που φαίνεται πως η ποίηση της Κικής Δημουλά αλλά και του Ελύτη, μάλλον τον έχουν επηρεάσει σε αρκετό βαθμό. Θέματα όπως ο χρόνος, οι λέξεις ως πρώτη ποιητική ύλη, τα ποιήματα, οι κατευθύνσεις των βλεμμάτων, η λήθη, η μνήμη, η θλίψη της καθημερινότητας, η ανθρώπινη επαφή, η αλληλουχία των εποχών πάντα σε αντιπαραβολή με την αλληλουχία των ανθρώπινων συναισθημάτων και συμπεριφορών, τον απασχολούν έντονα στην ποίησή του. Ξεχώρισα αρκετά ποιήματα από την «Αναίτια εποχή», που, ας τονιστεί, για πρώτη ποιητική κατάθεση νέου ποιητή είναι ένα πολύ καλό βιβλίο. Πιστεύω πως τα καλύτερά του είναι συγκεντρωμένα στην τελευταία συστάδα, που τιτλοφορείται Εκτός εποχής. Θα κλείσω το κείμενό μου με ένα από τα ποιήματα που ξεχώρισα ιδιαίτερα και μου άρεσε. Τιτλοφορείται ΠΜ: Βαριέμαι τους πολιτικούς μηχανικούς / γιατί έχουν έγνοια μόνο που θα χτίσουν / και παραβλέπουν πως το μέλλον είναι άχτιστο // Σπίτια, οικοδομές, εργοστάσια / Μεγάλη έγνοια να οικοδομείς το ανοικοδόμητο / Να ψάχνεις υλικά εφήμερα / για να στεγάσεις το αιώνιο / Πού να χωρέσει αυτό το συνεχές / που αν και ανέστιο ποτέ δεν κινδυνεύει // Βαριέμαι του πολιτικούς μηχανικούς / γιατί δεν κάνουν τίποτα άλλο νύχτα μέρα / απ’ το να σκέφτονται πώς θ’ ανοικοδομήσουν / μεγάλες πολυκατοικίες, μεγάλες επιφάνειες, μεγάλες αναζητήσεις / Έγνοια να κάνουν κατοικίες μυριάδες / Να στεγαστούν ασφάλειες και φόβοι και ανάγκες // Βαριέμαι τους πολιτικούς μηχανικούς / γιατί όλη μέρα κουβαλούν φορτία / Χάρτινα τούβλα, άμμο κινούμενη και γυάλινο τσιμέντο / Και της ζωής τους το βαρύ φορτίο / το εναποθέτουν σε μια σίγουρη επανάληψη / Συμπαγείς επιθυμίες, πολυώροφα συναισθήματα, κάθετες επενδύσεις.

* Το κείμενο αναγνώσθηκε σε εκδήλωση στη ΔΕΒΘ, το Σάββατο, 9 Μαΐου, 2015.

*Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. 

altΑναίτια εποχή
Παναγιώτης Λογγινίδης
Κέδρος 2014
Σελ. 86, τιμή εκδότη € 9,50

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα ρόδα κόβονται στα 2/3» της Ειρήνης Ιωαννίδου (κριτική) – Η αθέατη καθημερινή σφαγή

«Τα ρόδα κόβονται στα 2/3» της Ειρήνης Ιωαννίδου (κριτική) – Η αθέατη καθημερινή σφαγή

Για την ποιητική συλλογή της Ειρήνης Ιωαννίδου «Τα ρόδα κόβονται στα 2/3» (εκδ. Σαιξπηρικόν). Κεντρική εικόνα: © Annie Spratt (Unsplash).

Γράφει ο Μάκης Καραγιάννης

«γύρω, φωτιά ψηλή κλαδεύε...

«Τραγούδι του εαυτού μου» του Ουόλτ Ουίτμαν (κριτική)

«Τραγούδι του εαυτού μου» του Ουόλτ Ουίτμαν (κριτική)

Για το ποίημα σε δύο εκδοχές του Ουόλτ Ουίτμαν [Walt Whitman] «Τραγούδι του εαυτού μου: 1. Η πρώτη έκδοση (1855), 2. Η τελευταία έκδοση (1891 – 92)» (μτφρ. Δημήτρης Δημηρούλης, εκδ. Gutenberg).

Γράφει ο Γιώργος Βέης

...
«Καταυλισμός» του Γιώργου Βέη (κριτική) – Εκτενείς τοιχογραφίες με ποικίλες προσωπογραφίες

«Καταυλισμός» του Γιώργου Βέη (κριτική) – Εκτενείς τοιχογραφίες με ποικίλες προσωπογραφίες

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Βέη «Καταυλισμός» (εκδ. Ύψιλον). Κεντρική εικόνα: λεπτομέρεια από το εξώφυλλο.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Οι αναγνώστες που ακολουθούν συστηματικά, ή έστω περιστασιακά, όσα προβάλλει ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

«2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική) – Κάνοντας τα μηνύματα του πλανήτη προσωπική υπόθεση

Το «2071» του Ντάνκαν ΜακΜίλλαν [Duncan Macmillan] παρουσιάζεται στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το 2071, η σημαντική διάλεξη του...

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

«Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» του Γουόλτερ Άιζακσον (κριτική) – Μια αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία

Για το βιβλίο του Γουόλτερ Άιζακσον [Walter Isaacson] «Elon Musk: Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος).

Γράφει ο  Διονύσης Μαρίνος

Πριν από λίγες ημέρες ο ...

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Το ζοφερό «Σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά, στη Στέγη (κριτική)

Ο Δημήτρης Καραντζάς σε συνεργασία με την Γκέλυ Καλαμπάκα, έγραψε και σκηνοθέτησε «Το Σπίτι», την πρώτη του παράσταση έπειτα από δώδεκα χρόνια, ύστερα από ανάθεση της Στέγης για τη δημιουργία ενός πρωτότυπου έργου. «Το Σπίτι» παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης Τετάρτη - Κυριακή μέχρι και τις 19 Νοεμβρίου. Φωτο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

«Ο μάγος» του Κολμ Τόιμπιν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευσητο από το μυθιστόρημα του Κολμ Τόιμπιν [Colm Tóibín] «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 9 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίμπεκ, 1892

Η ορχήστρα έπαιζε το Πρ...

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

«Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» του Σον Μπίθελ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Σον Μπίθελ [Shaun Bythell] «Όσα σκέφτεται ο βιβλιοπώλης σου για σένα» (μτφρ. Μαριάννα Καλέμη) το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 18 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Key Books.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τύπος τρία

ΕΙΔΟΣ: PARENTE...

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

«Οδός Ευτυχίδου» της Χρύσας Φάντη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Χρύσας Φάντη «Οδός Ευτυχίδου», το οποίο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Σμίλη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Πέτρο;»
«Εμένα φωνάζεις, γιαγιά;»
«Εσένα, γιε μου. Πάμε να δούμε τη θ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ