alt

Για την ποιητική συλλογή της Ασημίνας Λαμπράκου Νοτιοανατολικό βλέμμα (εκδ. Ενδυμίων).

Του Απόστολου Ζιώγα

«Το ψωμί που ζύμωσα προχτές, το έβαλα να ψηθεί,
κι αυτό άρχισε να φουσκώνει – να φουσκώνει ανεξέλεγκτα...
Έτσι τώρα ζω εντός του, μέσα στη μισοψημένη ψίχα,
ζω εντός του και τρώω το σπίτι μου»
Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

«Στο μπακάλικο / τρείς άνθρωποι / άγνωστοι μεταξύ τους / άρπαξαν την ευκαιρία να μιλήσουν για πολλά / Έγινες ένα μαζί τους / Η κουβέντα άνοιξε / κι ο ουρανός το ίδιο»: οι παραπάνω στίχοι σκιαγραφούν ένα ιδιαίτερο είδος ευαισθησίας, πιθανόν υπό εξαφάνιση στους καιρούς που ζούμε, το οποίο χαρακτηρίζει μια σύγχρονη ελληνίδα ποιήτρια, την Ασημίνα Λαμπράκου, η οποία εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα με δυο συλλογές ποιημάτων που τιτλοφορούνται Οι απέναντι (2012) και Νοτιοανατολικό βλέμμα (2014). Εύκολα διαφαίνεται η πρόθεσή της να βολιδοσκοπήσει την ένωση των σωμάτων, το χωρισμό κι εντέλει την αυταπάτη στον έρωτα, εκείνον τον έρωτα που αρέσκεται σε «φιλιά με γεύση ασπιρίνης»[1] και που δεν περικλείει τίποτα περισσότερο από «δυο παλάμες γαντζωμένες στην ησυχία μιας / χορτασμένης ηδονής»[2]. Καίτοι, δεν παραλείπει να αναγνωρίσει την ευλογία του «αυθόρμητου» που κρύβεται σε ένα φιλί, κάθε έρωτας για την ποιήτρια δύναται να εκφραστεί στο βλέμμα που τον περιλαμβάνει και στη σιωπή που το στηρίζει. Από την άλλη, κι ενώ αποζητά εναγωνίως να μη κληρονομηθεί η ήττα της μικρότητας, δεν διστάζει να ανακηρύξει –με παρρησία– την ήττα ως «απαραίτητη πριν τη νίκη» [3].

Στίχοι ακραιφνώς αντι-ουτοπικοί και νηφάλιοι, των οποίων το ύφος μαρτυρά το σκίρτημα μιας ενδόμυχης ματιάς, άκρως ευαίσθητης.

Σπεύδει η ίδια να αντικρούσει με τα νοήματά της όλη την αντικειμενική υποκρισία του σημερινού επίσημα καθωσπρέπει πολιτισμού, όπου έχουν γίνει αναρίθμητα «τα στερητικά και τα στερημένα / που ντύσαν τις ανάγκες σου / όπως τις εξυπηρετούσαν» [4], αποκαλώντας έτσι την όποια στοχαστική σκέψη ως «έσω εξορία» [5]. Στο σύνολό τους οι στίχοι της Λαμπράκου είναι ευσύνοπτοι, αξιοπρεπείς (γραμματικά) αλλά και με ορισμένη τραχύτητα (συντακτικά)˙υπό αυστηρά πλαίσια, πρόκειται για ποίηση μη συμπαγή, που διαθέτει μια παράξενα «φευγαλέα» δομή, κι όχι για ένα ακόμη θεωρητικό κόκκαλο έτοιμο για μασούλημα. Στίχοι, λοιπόν, ακραιφνώς αντι-ουτοπικοί και νηφάλιοι, των οποίων το ύφος μαρτυρά το σκίρτημα μιας ενδόμυχης ματιάς, άκρως ευαίσθητης: τόσο, που ομοιάζει με την μοναχική φωνή ενός βραδινού εκφωνητή στο ραδιόφωνο, ο οποίος γυρεύοντας απλά ένα χάδι, θα μπορούσε να ξεστομίσει μόνο τη λέξη «συνθλίβομαι / όπου το συν – προσδιορίζει την συντροφικότητα» [6]. Πάντως, αντιλαμβάνεται το τέλος της ως άνοιξη, παρά το ότι «οξειδώνεται» ως καταραμένη ποιήτρια στις ανάγκες των καιρών. Ως εκ τούτου, η ποίησή της είναι εντελώς διαφανής: δεν επιθυμεί να κρύψει κάτι, γι᾿ αυτό και πραγματώνει αβίαστα σε όλες τις θεματικές των ποιημάτων της αυτό που ο Αριστοτέλης αποκαλεί ως «ἀνευ ὀρέξεως νοῦς» [7] (σκέψη χωρίς επιθυμία)˙μακριά από ακρότητες, γράφει ενδεικτικά: «καπιταλισμέ αγάπη μου, γέρασες! / ευλογημένοι οι χρόνοι που γεννούν καρποφορούσα μια σιωπή»[8] - η μεγαλοσύνη, επομένως, για την Ασημίνα, μπορεί να υπάρξει ακόμα και στο σπασμό μιας ονείρωξης κάποιο θλιμμένο ανοιξιάτικο βράδυ, σε πλήρη αντιδιαστολή με το γεγονός πως μερικοί άνθρωποι «της ζωής τους τ ᾿ αδιέξοδα / τα εκτιμάνε σαν ανέξοδα» [9].

Η ενατένιση της ποιήτριας πάνω στα πράγματα συνιστά μια μεστή και μεστά βιωμένη αγάπη.

Για τον Οκτάβιο Παζ, ο ποιητής οφείλει να προσφέρει στον κόσμο την παρουσία του˙ η Λαμπράκου το κάνει, προσφέροντας το βλέμμα της, αφού πρώτα ρευστοποιήσει κάθε νόημα στην προσπάθειά της να αποβάλει την ενοχή του χορτάτου δυτικού ανθρώπου. Η ενατένιση της ποιήτριας πάνω στα πράγματα συνιστά μια μεστή και μεστά βιωμένη αγάπη: τούτη είναι που μας αποτείνεται απλόχερα ως ένα «συνανήκειν» μεταξύ δημιουργού (ποιητή) και κοινού. Κι όπως άλλοτε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, είναι σα να διερωτάται και η ίδια: «έχω καταφέρει να αποφύγω σχεδόν τους πάντες , κι ωστόσο δεν έχω λόγο να νιώθω μοναξιά˙επιτέλους, βλέπω τη φήμη μου να αναπνέει αλμυρό αέρα και να κοιτάζει πέρα μακριά στη θάλασσα» [10]. Ενόσω η Ασημίνα Λαμπράκου ομολογεί πως η μόνη λέξη που βρίσκει να ᾿ναι ικανή για να περιγράψει τη ζωή είναι η «γέννα», εμείς ως αναγνώστες προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε τι είναι αυτό που αρχίζει να γεννιέται˙ πάραυτα, θα δηλώσει εκστατικά : «η αγάπη φωτίζει / τις νύχτες του μυαλού μου / όσο τα ξωτικά / χορεύουν / στις άκρες της / σκέψης μου»[11].

* Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΖΙΩΓΑΣ είναι βιολόγος.

[1] Νοτιοανατολικό βλέμμα, σελ.95
[2] Ό.π., σελ.26
[3] Ό.π., σελ.45
[4] Οι απέναντι, σελ. 19
[5] Νοτιοανατολικό βλέμμα, σελ.9
[6] Οι απέναντι, σελ.21
[7] Πολιτικά , Γ’ ΙΣΤ’ 1287α, 30-32
[8] Νοτιοανατολικό βλέμμα, σελ.74, 66
[9] Οι απέναντι, σελ.52
[10] Από μια επιστολή του Μπένγιαμιν το 1933 κι ενώ βρισκόταν στην Ίμπιζα – βλ. Gesammelte Briefe, επιμ. Theodor W. Adorno Archiv / Christoph Gödde / Henri Lonitz, τόμ. IV, Φραγκφούρτη, 1995, σελ.281-282
[11]Οι απέναντι, σελ.43
 
altΝοτιοανατολικό βλέμμα
Ασημίνα Λαμπράκου
Ενδυμίων 2014
Σελ. 90, τιμή εκδότη € 8,00
alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια ιδιαίτερη έκδοση της ποιητικής συλλογής του Νικηφόρου Βρεττάκου «Το βάθος του κόσμου« (εκδ. Ποταμός).

Γράφει η Γεωργία Κακούρου-Χρόνη

Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης...

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

Για το βιβλίο «Emily Dickinson, Ποιήματα» (εκλογή, προλεγόμενα, μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης, εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Η Σίνθια Νίξον υποδύεται την Έμιλυ Ντίκινσον στη βιογραφική ταινία του Τέρενς Ντέιβις «A Quier Passion». 

Γράφει η Γεωργία Τριανταφυλλίδου ...

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

Για την ποιητική συλλογή της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου «Ο θυρωρός των ημερών» (εκδ. Κέδρος). Κεντρική εικόνα: He © Positi Negati.

Γράφει η Μαρίτα Παπαρούση

Στην ποιητική συλλογή ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ