alt

Για την ποιητική συλλογή της Ασημίνας Λαμπράκου Νοτιοανατολικό βλέμμα (εκδ. Ενδυμίων).

Του Απόστολου Ζιώγα

«Το ψωμί που ζύμωσα προχτές, το έβαλα να ψηθεί,
κι αυτό άρχισε να φουσκώνει – να φουσκώνει ανεξέλεγκτα...
Έτσι τώρα ζω εντός του, μέσα στη μισοψημένη ψίχα,
ζω εντός του και τρώω το σπίτι μου»
Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

«Στο μπακάλικο / τρείς άνθρωποι / άγνωστοι μεταξύ τους / άρπαξαν την ευκαιρία να μιλήσουν για πολλά / Έγινες ένα μαζί τους / Η κουβέντα άνοιξε / κι ο ουρανός το ίδιο»: οι παραπάνω στίχοι σκιαγραφούν ένα ιδιαίτερο είδος ευαισθησίας, πιθανόν υπό εξαφάνιση στους καιρούς που ζούμε, το οποίο χαρακτηρίζει μια σύγχρονη ελληνίδα ποιήτρια, την Ασημίνα Λαμπράκου, η οποία εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα με δυο συλλογές ποιημάτων που τιτλοφορούνται Οι απέναντι (2012) και Νοτιοανατολικό βλέμμα (2014). Εύκολα διαφαίνεται η πρόθεσή της να βολιδοσκοπήσει την ένωση των σωμάτων, το χωρισμό κι εντέλει την αυταπάτη στον έρωτα, εκείνον τον έρωτα που αρέσκεται σε «φιλιά με γεύση ασπιρίνης»[1] και που δεν περικλείει τίποτα περισσότερο από «δυο παλάμες γαντζωμένες στην ησυχία μιας / χορτασμένης ηδονής»[2]. Καίτοι, δεν παραλείπει να αναγνωρίσει την ευλογία του «αυθόρμητου» που κρύβεται σε ένα φιλί, κάθε έρωτας για την ποιήτρια δύναται να εκφραστεί στο βλέμμα που τον περιλαμβάνει και στη σιωπή που το στηρίζει. Από την άλλη, κι ενώ αποζητά εναγωνίως να μη κληρονομηθεί η ήττα της μικρότητας, δεν διστάζει να ανακηρύξει –με παρρησία– την ήττα ως «απαραίτητη πριν τη νίκη» [3].

Στίχοι ακραιφνώς αντι-ουτοπικοί και νηφάλιοι, των οποίων το ύφος μαρτυρά το σκίρτημα μιας ενδόμυχης ματιάς, άκρως ευαίσθητης.

Σπεύδει η ίδια να αντικρούσει με τα νοήματά της όλη την αντικειμενική υποκρισία του σημερινού επίσημα καθωσπρέπει πολιτισμού, όπου έχουν γίνει αναρίθμητα «τα στερητικά και τα στερημένα / που ντύσαν τις ανάγκες σου / όπως τις εξυπηρετούσαν» [4], αποκαλώντας έτσι την όποια στοχαστική σκέψη ως «έσω εξορία» [5]. Στο σύνολό τους οι στίχοι της Λαμπράκου είναι ευσύνοπτοι, αξιοπρεπείς (γραμματικά) αλλά και με ορισμένη τραχύτητα (συντακτικά)˙υπό αυστηρά πλαίσια, πρόκειται για ποίηση μη συμπαγή, που διαθέτει μια παράξενα «φευγαλέα» δομή, κι όχι για ένα ακόμη θεωρητικό κόκκαλο έτοιμο για μασούλημα. Στίχοι, λοιπόν, ακραιφνώς αντι-ουτοπικοί και νηφάλιοι, των οποίων το ύφος μαρτυρά το σκίρτημα μιας ενδόμυχης ματιάς, άκρως ευαίσθητης: τόσο, που ομοιάζει με την μοναχική φωνή ενός βραδινού εκφωνητή στο ραδιόφωνο, ο οποίος γυρεύοντας απλά ένα χάδι, θα μπορούσε να ξεστομίσει μόνο τη λέξη «συνθλίβομαι / όπου το συν – προσδιορίζει την συντροφικότητα» [6]. Πάντως, αντιλαμβάνεται το τέλος της ως άνοιξη, παρά το ότι «οξειδώνεται» ως καταραμένη ποιήτρια στις ανάγκες των καιρών. Ως εκ τούτου, η ποίησή της είναι εντελώς διαφανής: δεν επιθυμεί να κρύψει κάτι, γι᾿ αυτό και πραγματώνει αβίαστα σε όλες τις θεματικές των ποιημάτων της αυτό που ο Αριστοτέλης αποκαλεί ως «ἀνευ ὀρέξεως νοῦς» [7] (σκέψη χωρίς επιθυμία)˙μακριά από ακρότητες, γράφει ενδεικτικά: «καπιταλισμέ αγάπη μου, γέρασες! / ευλογημένοι οι χρόνοι που γεννούν καρποφορούσα μια σιωπή»[8] - η μεγαλοσύνη, επομένως, για την Ασημίνα, μπορεί να υπάρξει ακόμα και στο σπασμό μιας ονείρωξης κάποιο θλιμμένο ανοιξιάτικο βράδυ, σε πλήρη αντιδιαστολή με το γεγονός πως μερικοί άνθρωποι «της ζωής τους τ ᾿ αδιέξοδα / τα εκτιμάνε σαν ανέξοδα» [9].

Η ενατένιση της ποιήτριας πάνω στα πράγματα συνιστά μια μεστή και μεστά βιωμένη αγάπη.

Για τον Οκτάβιο Παζ, ο ποιητής οφείλει να προσφέρει στον κόσμο την παρουσία του˙ η Λαμπράκου το κάνει, προσφέροντας το βλέμμα της, αφού πρώτα ρευστοποιήσει κάθε νόημα στην προσπάθειά της να αποβάλει την ενοχή του χορτάτου δυτικού ανθρώπου. Η ενατένιση της ποιήτριας πάνω στα πράγματα συνιστά μια μεστή και μεστά βιωμένη αγάπη: τούτη είναι που μας αποτείνεται απλόχερα ως ένα «συνανήκειν» μεταξύ δημιουργού (ποιητή) και κοινού. Κι όπως άλλοτε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, είναι σα να διερωτάται και η ίδια: «έχω καταφέρει να αποφύγω σχεδόν τους πάντες , κι ωστόσο δεν έχω λόγο να νιώθω μοναξιά˙επιτέλους, βλέπω τη φήμη μου να αναπνέει αλμυρό αέρα και να κοιτάζει πέρα μακριά στη θάλασσα» [10]. Ενόσω η Ασημίνα Λαμπράκου ομολογεί πως η μόνη λέξη που βρίσκει να ᾿ναι ικανή για να περιγράψει τη ζωή είναι η «γέννα», εμείς ως αναγνώστες προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε τι είναι αυτό που αρχίζει να γεννιέται˙ πάραυτα, θα δηλώσει εκστατικά : «η αγάπη φωτίζει / τις νύχτες του μυαλού μου / όσο τα ξωτικά / χορεύουν / στις άκρες της / σκέψης μου»[11].

* Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΖΙΩΓΑΣ είναι βιολόγος.

[1] Νοτιοανατολικό βλέμμα, σελ.95
[2] Ό.π., σελ.26
[3] Ό.π., σελ.45
[4] Οι απέναντι, σελ. 19
[5] Νοτιοανατολικό βλέμμα, σελ.9
[6] Οι απέναντι, σελ.21
[7] Πολιτικά , Γ’ ΙΣΤ’ 1287α, 30-32
[8] Νοτιοανατολικό βλέμμα, σελ.74, 66
[9] Οι απέναντι, σελ.52
[10] Από μια επιστολή του Μπένγιαμιν το 1933 κι ενώ βρισκόταν στην Ίμπιζα – βλ. Gesammelte Briefe, επιμ. Theodor W. Adorno Archiv / Christoph Gödde / Henri Lonitz, τόμ. IV, Φραγκφούρτη, 1995, σελ.281-282
[11]Οι απέναντι, σελ.43
 
altΝοτιοανατολικό βλέμμα
Ασημίνα Λαμπράκου
Ενδυμίων 2014
Σελ. 90, τιμή εκδότη € 8,00
alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Λάζαρη «Σκοτεινός καθρέφτης» (εκδ. Κουκκίδα). Κεντρική εικόνα: © Peter H (Pixabay).

Γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης

Ι

Εισα...

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ