tsirakou250

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Με τους στίχους: Σπάζω τη μήτρα/που με γέννησε, αρχίζει να στοιχειοθετείται σε τυπογραφικές στιγμές η ποιητική της Μαρίας Τσιράκου. Η ποιήτρια σπάζει το καλούπι που την δημιούργησε πνευματικά, διεκδικώντας την μοναδικότητα της ιδιαιτερότητάς της, τη μοναδικότητα της άσκησής της στον Λόγο, τη χροιά της δικής της φωνής.

Και στη συνέχεια, με επίταση, μας διαβεβαιώνει: Είμαι η μήτρα η σπασμένη. Είμαι, μας λέει, η μοναδικότητα του κατακερματισμού μου, έτσι μπαίνω στον κόσμο, ως όπλου κρότος και ως φωτιάς καπνός.

Η διακριτική παρουσία μιας γυναίκας μεταιχμιακής ηλικίας διαπερνά, ως μία σημαντική σταθερά θεματικής, τη συλλογή. Μόνο που εδώ η γυναίκα δεν ομοιάζει με έπιπλο που κουβαλάει από τη γέννησή του την ερημιά του μάστορα, όπως εκείνη στο εμβληματικό ποίημα του Γιώργου Μαρκόπουλου. Η γυναίκα που δημιουργείται στους στίχους της Μαρίας Τσιράκου διακρίνεται για την στερεότητα των θέσεών της, έχει καθαρό βλέμμα, ξέρει τι ζητάει και τι προσδοκά. Σε αντίθεση με τον άνδρα ο οποίος παρουσιάζεται με διχασμένη συνείδηση.

 Η γυναίκα εδώ προτρέπει εαυτήν να συγκεντρωθεί στους ζωντανούς. Γράφει: Πληκτρολογώντας τον κωδικό / μπορείς να εισέλθεις / στην επανάληψη του 0-1// Συγκεντρώσου στους ζωντανούς / η εποχή σου δεν αντέχει άλλα νούμερα… // …γεννημένη το 1973.

Χρειάζεται να έχει, λοιπόν, το κλειδί, τον κωδικό που δεν είναι άλλος από την ειλικρίνεια, για να μπει στη μαγεία του δυαδικού συστήματος 0-1, εκεί που για να λειτουργήσει το σύστημα είναι απαραίτητη η ύπαρξη ζευγών, η συνύπαρξη. Και με τον καταληκτικό στίχο: …γεννημένη το 1973, η ποιήτρια μας δίνει ένα στοιχείο αυτοαναφορικότητας, από τα πάμπολλα που βρίσκονται μέσα στη συλλογή, αφού και η ίδια είναι γεννημένη το 1973. Και να! ακόμη μια φορά η έξω και πάνω από την πρόθεση του κάθε δημιουργού, αυτόνομη λειτουργία του Λόγου: Αν αναλύσουμε την ημερομηνία γέννησης στα δύο ζεύγη που την αποτελούν διαπιστώνουμε ότι 1+9=10, δηλαδή 1-0 και 7+3=10, δηλαδή 1-0.

Η γυναίκα, στην ποίηση της Μαρίας Τσιράκου, εστιάζει, διαρκώς, στην παιδική ηλικία, αναζητώντας έναν τόπο να σταθεί, να ισορροπήσει, και κάποτε ένα δάκρυ είναι αρκετό για να λειτουργήσει η μνήμη ως συνείδηση επιστροφής, και να περάσει στη διάσταση όπου συνειδητοποιούνται οι απώλειες, εκεί όπου δικαιώνεται το ύψιλον της λύπης και της λύτρωσης.

Αναστοχάζεται κάνοντας απολογισμό ζωής, στο τέλος ενός ημερολογιακού χρόνου, γυρνώντας στην παιδική μνήμη, στο γράμμα που ποτέ δεν έγραψε στον Άη-Βασίλη, στο τρενάκι του Χριστουγεννιάτικου δώρου, στο οποίο τώρα επιβιβάζεται, ως μνήμη, και ως νήπιο προσεύχεται να ενυδατώνεται ο χρόνος των ανθρώπων με την ζωογόνο υγρασία της γραφής.

Διαπροσωπικές σχέσεις κατακερματισμένες, απόπειρες συνάντησης με τον αγαπημένο άλλο ατελέσφορες, κλειστές, χωρίς δοτικότητα, θνησιγενείς. Ο οδοστρωτήρας της καθημερινότητας στεγνώνει την ερωτική σχέση από την υγρασία της έκπληξης. Αυτό που ξεκίνησε ως αμοιβαία εκμυστήρευση καταλήγει μια αδιάφορη επανάληψη, ένα copy / paste συμβίωσης. Το λευκό, μυρωμένο, γιασεμί της πρώτης ορμής, απομένει πια ένα κιτρινισμένο, άοσμο, αποξηραμένο, μονοδιάστατο, φυλλαράκι, ανάμεσα σε δυο σελίδες της ερωτικής ζωής που κάποτε υπήρξε. Απομένει πια ως ανάμνηση βαλσαμωμένη, ως ακινησία, ως μνήμη τραυματική, ως απογοήτευση.

Έτσι η γυναίκα που δημιουργεί η Μαρία Τσιράκου, φορτωμένη ψυχικά με όλα τα χαρακτηριστικά που αναφέρουμε, προσφέρει το σώμα της προς ενοικίαση, αφού δεν τελεσφόρησαν οι απόπειρες συγκατοίκησης. Προς ενοικίαση, όχι προς πώληση, γιατί η γυναίκα, ως εκ της υπεροχής ποιοτήτων που της χάρισε η ζωή, προκρίνει την επιλογή της μεγαθυμίας και διατηρεί το δικαίωμα, κάθε φορά που ο ενοικιαστής του σώματός της θα βουλιάζει στο υπαρξιακό του σκοτάδι, εκείνη να επιστρέφει στο ενοικιασμένο σώμα της ως ψυχή, ως αγάπη και ως ενδεχόμενη λύτρωση για τον ενοικιαστή, μα προπαντός για την ίδια.

Θεωρώ το ποίημα κομβικό, και ως εκ του ύψους του ενοικιαζόμενου σώματος αυτοαναφορικό, για τούτο το παραθέτω:

 ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ

Ενοικιάζεται

ένα μέτρο και εβδομήντα δύο εκατοστά

Σώμα.

Απόπειρες συνουσίας, πολλές.

Απόπειρες έρωτα, μετρημένες.

Απόπειρες αυτοκτονίας, μία.

Σε περίοδο κρίσης ενοικιάζεται,

έφτασε πια τη μέση ηλικία

με μόνη κατάχρηση αυτή

των αισθήσεων, κυρίως της όρασης.

Ενοικιάζεται. Δεν πωλείται,

αφού η κάτοχός του επιστρέφει, κάθε που

ο άνθρωπος νυχτώνει δίχως φως.

Πληροφορίες εντός.\

 Ένα αίτημα ευτυχίας, επίσης, προβάλλεται μέσα από τα ποιήματα της Μαρίας Τσιράκου. Πάντοτε από την πλευρά της γυναίκας. Ένα αίτημα ευτυχίας μέσα από το οποίο θα μετουσιωθεί το φθαρτό σε όντως ζωή. Ένα αίτημα ευτυχίας για το ελαχιστότατο τώρα της ύπαρξης, για να μη παραδοθούμε αμαχητί στην κυριαρχία του χρόνου. Στην κυριαρχία του χρόνου που δηλώνεται τυραννικά, εξουθενωτικά, ακόμη και με τα μηχανικά μέσα που επινοήσαμε, εμείς οι άνθρωποι, για την μέτρησή του. Κάθε στιγμή, σε κάθε τικ να επιβεβαιώνεται η θνητότητά μας, σε κάθε τακ να αναγγέλλεται το επερχόμενο τέλος.

Ένα αίτημα ευτυχίας μέσα στο άτοπο του χρόνου, που μπορεί να μας χαρίζεται ως ένας τόπος στο χρόνο κάθε φορά που ενώνονται δυο άνθρωποι. Ένας τόπος στο χρόνο όπου ο άνθρωπος εξανθρωπίζεται, μέσα από την έκφραση της αλήθειας του, από το πάθος και το δόσιμο, από την ολοκληρωτική εισχώρηση του ενός στον άλλο.

Ένα αίτημα ευτυχίας και μαζί ένα αίτημα δικαίου. Μια κραυγή για την αλήθεια στην ερωτική εκμυστήρευση. Μια κραυγή, από το βάθος του γυναικείου πόθου, τη στιγμή της εκσπερμάτωσης. Εκείνη ακριβώς την ώρα που ο Παράδεισος κερδίζεται ή χάνεται, την ώρα εκείνη που η εξομολόγηση ή θα ‘ναι ειλικρινής ή θα κονιορτοποιηθεί σε τσόφλια ψέματος.

Έτσι, λοιπόν, η γυναίκα, ως ποιητικό υποκείμενο, στην παρούσα συλλογή, τροποποιεί το Καρτεσιανό «Σκέφτομαι άρα υπάρχω», και απευθύνεται στον άλλο, στον αγαπημένο, τον προσφιλή, τον οποιονδήποτε άλλο, λέγοντάς του: Σε σκέφτομαι για να υπάρχεις.

Ποίηση χοϊκή, ευθυτενής και κατακόρυφη, λιτή και λιγνή, ποίηση όμορφη, μπολιασμένη με τα στοιχεία εκείνα που η γυναίκα ποιήτρια μονάχα μπορεί να προσφέρει στην ποίηση.

tsirakou_exofyllo

Επιστροφή από την απόσταση
Μαρία Τσιράκου
Μανδραγόρας, 2012 
Τιμή: € 7,46 σελ. 45

politeia_order

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

Για την ποιητική συλλογή του Ευριπίδη Γαραντούδη «Κομμάτια» (εκδ. Πόλις). 

Γράφει ο Αλέξανδρος Δεδιλιάρης

Με την τελευταία ποιητική του συλλογή, ...

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

Για την ποιητική συλλογή του Μανόλη Πρατικάκη «Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Σταύρος Κουβαράς

Ο Μαν...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

Για το θεατρικό κείμενο της Μαρία Θαμπράνο (María Zambrano) «Ο τάφος της Αντιγόνης» (μτφρ. Μαίρη Ι. Γιόση, Χρήστος Σιορίκης, εκδ. Loggia). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας.

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Οι μύ...

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

«Χιροσίμα» του Τζον Χέρσι – 80 χρόνια από όταν έσβησε ο κόσμος διαβάζουμε το βιβλίο που αποκάλυψε τη φρίκη

Για το βιβλίο του Τζον Χέρσι (John Hersey) «Χιροσίμα» (μτφρ. Νίκος Αγγελόπουλος, εκδ. Σάλτο). Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται στις 6 Αυγούστου από τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας. Κεντρική εικόνα: Η Χιροσίμα, αμέσως μετά (πηγή: Britannica).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Θλίψη στον χώρο του βιβλίου: Πέθανε ο εκδότης Παύλος Παπαχριστοφίλου

Ο Παύλος Παπαχριστοφίλου, ιδιοκτήτης και πρόεδρος επί σειρά ετών των εκδόσεων «Ελληνικά Γράμματα» και ιδρυτής των εκδόσεων «Πεδίο», πέθανε ξαφνικά σήμερα τα ξημερώματα. Οι εκδόσεις «Πεδίο» ανακοίνωσαν τον θάνατό του.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ