tsirakou250

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Με τους στίχους: Σπάζω τη μήτρα/που με γέννησε, αρχίζει να στοιχειοθετείται σε τυπογραφικές στιγμές η ποιητική της Μαρίας Τσιράκου. Η ποιήτρια σπάζει το καλούπι που την δημιούργησε πνευματικά, διεκδικώντας την μοναδικότητα της ιδιαιτερότητάς της, τη μοναδικότητα της άσκησής της στον Λόγο, τη χροιά της δικής της φωνής.

Και στη συνέχεια, με επίταση, μας διαβεβαιώνει: Είμαι η μήτρα η σπασμένη. Είμαι, μας λέει, η μοναδικότητα του κατακερματισμού μου, έτσι μπαίνω στον κόσμο, ως όπλου κρότος και ως φωτιάς καπνός.

Η διακριτική παρουσία μιας γυναίκας μεταιχμιακής ηλικίας διαπερνά, ως μία σημαντική σταθερά θεματικής, τη συλλογή. Μόνο που εδώ η γυναίκα δεν ομοιάζει με έπιπλο που κουβαλάει από τη γέννησή του την ερημιά του μάστορα, όπως εκείνη στο εμβληματικό ποίημα του Γιώργου Μαρκόπουλου. Η γυναίκα που δημιουργείται στους στίχους της Μαρίας Τσιράκου διακρίνεται για την στερεότητα των θέσεών της, έχει καθαρό βλέμμα, ξέρει τι ζητάει και τι προσδοκά. Σε αντίθεση με τον άνδρα ο οποίος παρουσιάζεται με διχασμένη συνείδηση.

 Η γυναίκα εδώ προτρέπει εαυτήν να συγκεντρωθεί στους ζωντανούς. Γράφει: Πληκτρολογώντας τον κωδικό / μπορείς να εισέλθεις / στην επανάληψη του 0-1// Συγκεντρώσου στους ζωντανούς / η εποχή σου δεν αντέχει άλλα νούμερα… // …γεννημένη το 1973.

Χρειάζεται να έχει, λοιπόν, το κλειδί, τον κωδικό που δεν είναι άλλος από την ειλικρίνεια, για να μπει στη μαγεία του δυαδικού συστήματος 0-1, εκεί που για να λειτουργήσει το σύστημα είναι απαραίτητη η ύπαρξη ζευγών, η συνύπαρξη. Και με τον καταληκτικό στίχο: …γεννημένη το 1973, η ποιήτρια μας δίνει ένα στοιχείο αυτοαναφορικότητας, από τα πάμπολλα που βρίσκονται μέσα στη συλλογή, αφού και η ίδια είναι γεννημένη το 1973. Και να! ακόμη μια φορά η έξω και πάνω από την πρόθεση του κάθε δημιουργού, αυτόνομη λειτουργία του Λόγου: Αν αναλύσουμε την ημερομηνία γέννησης στα δύο ζεύγη που την αποτελούν διαπιστώνουμε ότι 1+9=10, δηλαδή 1-0 και 7+3=10, δηλαδή 1-0.

Η γυναίκα, στην ποίηση της Μαρίας Τσιράκου, εστιάζει, διαρκώς, στην παιδική ηλικία, αναζητώντας έναν τόπο να σταθεί, να ισορροπήσει, και κάποτε ένα δάκρυ είναι αρκετό για να λειτουργήσει η μνήμη ως συνείδηση επιστροφής, και να περάσει στη διάσταση όπου συνειδητοποιούνται οι απώλειες, εκεί όπου δικαιώνεται το ύψιλον της λύπης και της λύτρωσης.

Αναστοχάζεται κάνοντας απολογισμό ζωής, στο τέλος ενός ημερολογιακού χρόνου, γυρνώντας στην παιδική μνήμη, στο γράμμα που ποτέ δεν έγραψε στον Άη-Βασίλη, στο τρενάκι του Χριστουγεννιάτικου δώρου, στο οποίο τώρα επιβιβάζεται, ως μνήμη, και ως νήπιο προσεύχεται να ενυδατώνεται ο χρόνος των ανθρώπων με την ζωογόνο υγρασία της γραφής.

Διαπροσωπικές σχέσεις κατακερματισμένες, απόπειρες συνάντησης με τον αγαπημένο άλλο ατελέσφορες, κλειστές, χωρίς δοτικότητα, θνησιγενείς. Ο οδοστρωτήρας της καθημερινότητας στεγνώνει την ερωτική σχέση από την υγρασία της έκπληξης. Αυτό που ξεκίνησε ως αμοιβαία εκμυστήρευση καταλήγει μια αδιάφορη επανάληψη, ένα copy / paste συμβίωσης. Το λευκό, μυρωμένο, γιασεμί της πρώτης ορμής, απομένει πια ένα κιτρινισμένο, άοσμο, αποξηραμένο, μονοδιάστατο, φυλλαράκι, ανάμεσα σε δυο σελίδες της ερωτικής ζωής που κάποτε υπήρξε. Απομένει πια ως ανάμνηση βαλσαμωμένη, ως ακινησία, ως μνήμη τραυματική, ως απογοήτευση.

Έτσι η γυναίκα που δημιουργεί η Μαρία Τσιράκου, φορτωμένη ψυχικά με όλα τα χαρακτηριστικά που αναφέρουμε, προσφέρει το σώμα της προς ενοικίαση, αφού δεν τελεσφόρησαν οι απόπειρες συγκατοίκησης. Προς ενοικίαση, όχι προς πώληση, γιατί η γυναίκα, ως εκ της υπεροχής ποιοτήτων που της χάρισε η ζωή, προκρίνει την επιλογή της μεγαθυμίας και διατηρεί το δικαίωμα, κάθε φορά που ο ενοικιαστής του σώματός της θα βουλιάζει στο υπαρξιακό του σκοτάδι, εκείνη να επιστρέφει στο ενοικιασμένο σώμα της ως ψυχή, ως αγάπη και ως ενδεχόμενη λύτρωση για τον ενοικιαστή, μα προπαντός για την ίδια.

Θεωρώ το ποίημα κομβικό, και ως εκ του ύψους του ενοικιαζόμενου σώματος αυτοαναφορικό, για τούτο το παραθέτω:

 ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ

Ενοικιάζεται

ένα μέτρο και εβδομήντα δύο εκατοστά

Σώμα.

Απόπειρες συνουσίας, πολλές.

Απόπειρες έρωτα, μετρημένες.

Απόπειρες αυτοκτονίας, μία.

Σε περίοδο κρίσης ενοικιάζεται,

έφτασε πια τη μέση ηλικία

με μόνη κατάχρηση αυτή

των αισθήσεων, κυρίως της όρασης.

Ενοικιάζεται. Δεν πωλείται,

αφού η κάτοχός του επιστρέφει, κάθε που

ο άνθρωπος νυχτώνει δίχως φως.

Πληροφορίες εντός.\

 Ένα αίτημα ευτυχίας, επίσης, προβάλλεται μέσα από τα ποιήματα της Μαρίας Τσιράκου. Πάντοτε από την πλευρά της γυναίκας. Ένα αίτημα ευτυχίας μέσα από το οποίο θα μετουσιωθεί το φθαρτό σε όντως ζωή. Ένα αίτημα ευτυχίας για το ελαχιστότατο τώρα της ύπαρξης, για να μη παραδοθούμε αμαχητί στην κυριαρχία του χρόνου. Στην κυριαρχία του χρόνου που δηλώνεται τυραννικά, εξουθενωτικά, ακόμη και με τα μηχανικά μέσα που επινοήσαμε, εμείς οι άνθρωποι, για την μέτρησή του. Κάθε στιγμή, σε κάθε τικ να επιβεβαιώνεται η θνητότητά μας, σε κάθε τακ να αναγγέλλεται το επερχόμενο τέλος.

Ένα αίτημα ευτυχίας μέσα στο άτοπο του χρόνου, που μπορεί να μας χαρίζεται ως ένας τόπος στο χρόνο κάθε φορά που ενώνονται δυο άνθρωποι. Ένας τόπος στο χρόνο όπου ο άνθρωπος εξανθρωπίζεται, μέσα από την έκφραση της αλήθειας του, από το πάθος και το δόσιμο, από την ολοκληρωτική εισχώρηση του ενός στον άλλο.

Ένα αίτημα ευτυχίας και μαζί ένα αίτημα δικαίου. Μια κραυγή για την αλήθεια στην ερωτική εκμυστήρευση. Μια κραυγή, από το βάθος του γυναικείου πόθου, τη στιγμή της εκσπερμάτωσης. Εκείνη ακριβώς την ώρα που ο Παράδεισος κερδίζεται ή χάνεται, την ώρα εκείνη που η εξομολόγηση ή θα ‘ναι ειλικρινής ή θα κονιορτοποιηθεί σε τσόφλια ψέματος.

Έτσι, λοιπόν, η γυναίκα, ως ποιητικό υποκείμενο, στην παρούσα συλλογή, τροποποιεί το Καρτεσιανό «Σκέφτομαι άρα υπάρχω», και απευθύνεται στον άλλο, στον αγαπημένο, τον προσφιλή, τον οποιονδήποτε άλλο, λέγοντάς του: Σε σκέφτομαι για να υπάρχεις.

Ποίηση χοϊκή, ευθυτενής και κατακόρυφη, λιτή και λιγνή, ποίηση όμορφη, μπολιασμένη με τα στοιχεία εκείνα που η γυναίκα ποιήτρια μονάχα μπορεί να προσφέρει στην ποίηση.

tsirakou_exofyllo

Επιστροφή από την απόσταση
Μαρία Τσιράκου
Μανδραγόρας, 2012 
Τιμή: € 7,46 σελ. 45

politeia_order

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

«Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (κριτική) – Ένα ανθολόγιο τοπογραφικών δεδομένων

«Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (κριτική) – Ένα ανθολόγιο τοπογραφικών δεδομένων

Για την ποιητική συλλογή «Βροχές Βερμίου» του Θανάση Μαρκόπουλου (εκδ. Μελάνι). 

Γράφει ο Ιγνάτης Χουβαρδάς

Στην πρόσφατη ποιητική συλλογή ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη στην ευρωπαϊκή λίστα προτεινόμενων βιβλίων του Readers of Europe 2023

Το «Εργαζόμενο αγόρι» της Λένας Διβάνη προτείνεται για την ευρωπαϊκή λίστα βιβλίων της Ευρωπαϊκής Βιβλιοθήκης Readers of Europe για το 2023.

Επιμέλεια: Book Press

Το ...

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

«Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» – Συνέδριο στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Καζαντζάκη, θα διεξαχθεί το Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες ομότεχνοί του: Αλληλεπιδράσεις, συνάφειες και διαφωνίες» στις 10 και 11 Ιουνίου, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

Επιμέλεια: ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ